Làn sóng tịch thu nhà. Tại xứ tỷ dân, khi mua căn hộ ở thành phố Trịnh Châu năm 2018, Ya nghĩ đó là khởi đầu của một quãng đời tươi sáng, nhưng mọi thứ đi ngược dự tính.
Ngôi nhà 85 m2 giá 1,2 triệu tệ, được coi là cao so với mặt bằng chung, nhưng Ya thích địa điểm này và cho rằng vài năm tới sẽ được giá. Hơn nữa, khoản thanh toán hàng tháng 5.300 tệ vừa sức với gia đình anh.
Nhưng, 5 năm sau, Ya gần như mất tất cả.
Người đàn ông 32 tuổi mất việc vào giữa năm 2021 và không thể tìm được công việc mới. Kiếm đủ tiền trả nợ ngân hàng bằng công việc tự do là không thể. Trừ khi mọi thứ thay đổi, nếu không anh đứng trước nguy cơ bị tịch thu nhà để thế nợ.
"Tôi đã quá hạn thế chấp vài lần và một lần bị ra tòa vì chậm trả nợ", anh nói.
Một người dân Trung Quốc đi qua một khu xây dựng. Ảnh: IC
Ya không phải người duy nhất. Trung Quốc đang chứng kiến tình trạng tịch thu nhà gia tăng trong bối cảnh kinh tế suy thoái, giá nhà đất giảm, các doanh nghiệp làm ăn thua lỗ và tình trạng sa thải người lao động trên diện rộng khiến tài chính của các hộ gia đình chịu áp lực nghiêm trọng.
Số người mất nhà đã tăng vọt từ 500.000 năm 2019 lên hơn 1,6 triệu vào năm 2021, theo Báo cáo Trung Quốc năm 2021. Báo cáo cho biết thêm, số vụ kiện của các ngân hàng đối với người không trả được nợ "tăng lên đáng kể".
Tại thành phố Trịnh Châu, quê Ya, hàng trăm căn hộ bị tịch thu mỗi tháng và con số này tăng lên đều đặn, theo quan sát của chủ một đại lý bất động sản địa phương chuyên về các vụ tịch thu nhà.
Anh Zhou, chủ một đại lý khác ở thành phố Thành Đô cũng nhận thấy sự gia tăng các vụ tịch thu nhà. "Nhiều trường hợp bị tịch thu là do mất việc, giảm lương. Nhiều trường hợp khác do công ty làm ăn thua lỗ, phải thế chấp nhà nhưng không thể xoay chuyển tình thế", Zhou nói.
Theo các chuyên gia, sự gia tăng số lượng nhà bị tịch thu không chỉ là kết quả của một cú sốc kinh tế ngắn hạn, mà sâu xa phản ánh những vấn đề sâu sắc hơn trong nền kinh tế Trung Quốc. Trong nhiều thập kỷ, Trung Quốc đã dựa vào thị trường bất động sản như một trong những động lực chính để thúc đẩy tăng trưởng,
"Đòn bẩy nợ của các doanh nghiệp và cá nhân vẫn ở mức cao. Lợi nhuận vốn từ đòn bẩy thuộc sở hữu của một số ít người và một lượng đáng kể đã được chuyển ra nước ngoài", nhà kinh tế Lu Qiyuan, ở Thâm Quyến, cho biết.
Giờ đây, bong bóng nhà đất đang vỡ. Hàng triệu căn hộ bị dừng xây dựng trong năm 2022 do các công ty bất động sản không thể trả nợ. Các nhà chức trách đã can thiệp bằng các gói cứu trợ lớn, nhưng niềm tin vào thị trường vẫn chưa phục hồi. Giá nhà đất tại các thành phố đã giảm 6 tháng liên tiếp.
Sự suy giảm của thị trường bất động sản chỉ khiến mọi thứ trở nên khó khăn hơn đối với những chủ nhà, bởi họ mua khi giá cao nhưng hiện tại sụt giá nghiêm trọng.
Một khách hàng nữ lắng nghe nhân viên bất động sản tư vấn, tại Trịnh Châu, tỉnh Hà Nam, năm 2020. Ảnh: VCG
Anh Ji, một cư dân khác ở Trịnh Châu rơi vào hoàn cảnh như vậy. Năm 2018, vợ chồng Ji mua một căn hộ trong thành phố với giá 1,4 triệu tệ. Họ trả trước 300.000 tệ và hàng tháng trả 6.700 tệ.
Nhưng một năm sau, Ji bị đi tù, chỉ còn vợ anh không thể trả các khoản thế chấp, căn hộ đã bị thu hồi và bán đấu giá vào tháng 10/2022 được 800.000 tệ. "Chúng tôi không chỉ mất nhà mà còn cả khoản tiền đặt cọc và các khoản đã trả trước đây. Giờ bán nhà, chúng tôi vẫn còn nợ ngân hàng hơn 300.000 tệ", Ji nói.
Tuy nhiên với một số người khác, thực trạng này lại mở ra cơ hội mới. Các đơn vị hỗ trợ đấu giá mọc lên như nấm ở những vùng có nhiều doanh nghiệp phá sản, như Thượng Hải, Giang Tô và Trùng Khánh. Đây những thị trường đấu giá bất động sản lớn, với 26.500 căn vào năm 2020 và tăng vọt lên 37.100 căn vào năm 2021.
"Do đại dịch, nền kinh tế đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng trong ba năm, khiến nhiều doanh nghiệp phá sản. Những ngôi nhà bị tịch thu giờ có giá cả phải chăng", Zhang, một người làm đấu giá bất động sản nói.
Công ty của Zhang, Yinshan, được thành lập từ năm 2020 để chớp lấy cơ hội này. Doanh nghiệp này làm mọi cách để giúp người có nhu cầu mua được căn hộ với giá hời, xác định các khoản đầu tư hứa hẹn, xử lý đấu giá và cung cấp hỗ trợ sau khi mua nhà.
Theo Yang, điều quan trọng là phải tránh rắc rối sau khi đấu giá nhà. Để được vậy, anh phải điều tra lý do tại sao một tài sản bị tịch thu, danh tính của chủ sở hữu ban đầu và liệu ngôi nhà có nhiều khoản thế chấp hay không.
Ya, chủ nhà ở Trịnh Châu, đang hy vọng mình có thể tránh được số phận đó. Gần đây, anh đã nộp đơn xin gia hạn khoản thế chấp và cảm thấy tự tin điều đó sẽ bảo vệ mình khỏi bị tịch thu tài sản, ít nhất trong lúc này.
Trong khi đó, Ji và vợ của anh đã chấp nhận số phận và đang cố gắng ổn định cuộc sống. Kể từ khi Ji vào tù, vợ anh nuôi sống gia đình bằng một quầy bán đồ ăn. Mỗi ngày cô chỉ kiếm được 100-200 tệ, chỉ đủ trả tiền thuê căn hộ mà hiện vợ chồng họ đang sống với hai con.
Ji vẫn bình tĩnh. Anh nói rằng gia đình đã sống sót qua nhiều cơn bão trong những năm qua. Bây giờ đã được ra tù, anh đang tìm cách kiếm tiền, nhưng biết sẽ không dễ. Môi trường kinh doanh ở Trung Quốc ảm đạm hơn nhiều so với lúc gia đình anh mua căn hộ 5 năm trước. Là một con nợ, anh bị đưa vào danh sách đen trong hệ thống tín dụng xã hội, nên bị hạn chế nhiều quyền.
"Vì không trả được khoản thế chấp, vợ chồng tôi đã bị coi là những người 'không tử tế'. Chúng tôi không có lựa chọn nào khác ngoài việc thực hiện từng bước một", Ji nói.
VietBF@ sưu tập
