Biệt phủ Trung Quốc nào lớn hơn cả Tử Cấm Thành, xây trong 300 năm? Có ǵ bên trong biệt phủ của gia tộc nhà họ Vương quyền lực nhất Thanh triều?
Biệt phủ nhà họ Vương nằm cách huyện Linh Thạch, tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc khoảng 12km về phía Đông, được xếp hạng danh lam thắng cảnh cấp 4A quốc gia. Biệt phủ đă tồn tại từ thời nhà Minh (1368-1644), mất hơn 300 năm, trải qua nhiều thế hệ gia tộc mới có thể hoàn thiện.
Vương phủ có tổng diện tích xây dựng của các ṭa nhà lên tới 250.000 mét vuông, diện tích đất được tận dụng một cách triệt để, các ṭa nhà được bố trí dày đặc, san sát nhau, tạo nên cảm giác hoành tráng khi nh́n từ trên cao.
So sánh với cung điện Tử Cấm Thành tọa lạc tại Bắc Kinh, Vương phủ c̣n có diện tích xây dựng lớn hơn khi tổng diện tích sàn của các ṭa nhà tại Cố Cung chỉ có 150.000 mét vuông, dù tổng diện tích đất là 720.000 mét vuông. Theo Sohu, Vương phủ hiện đang là biệt phủ có diện tích lớn nhất Trung Quốc.

Các ṭa nhà được bố trí dày đặc bên trong biệt phủ (Ảnh: Baidu).
Với quy mô tráng lệ cùng phong cách kiến trúc độc đáo, Vương Phủ được coi là một “viên ngọc quư” kế thừa nét tinh túy của nghệ thuật xây dựng cổ xưa.
Tổng thể bố cục bao gồm 5 làn đường và 6 ṭa nhà, các khoảng sân được thiết kế rất thông minh, không chỉ thuận tiện di chuyển mà c̣n tạo cảm giác thoáng đăng cho toàn thể công tŕnh.
Thiết kế tận dụng tối đa diện tích đất của Vương Phủ (Ảnh: Baijiahao).
Trong khu phức hợp bên phải, có tổng cộng 35 sân lớn nhỏ với 342 pḥng. Cấu trúc ṭa nhà bao gồm nhiều công tŕnh phụ, như: Pḥng dệt, nhà bếp, pḥng ăn chung..., tất cả được kết nối với nhau bằng các khoảng sân chung.
Ở khu trung tâm của Vương phủ, các dăy nhà và đường đi được thiết kế đối xứng với nhau. Khi nh́n từ trên xuống, người ta sẽ thấy một chữ “Vương” (王) - cái tên của ḍng họ danh giá.
Xét từ cấu trúc chung, khu phức hợp kế thừa được tinh túy của phong cách kiến trúc cổ đại, phía trước là đại sảnh, nơi tiếp khách, pḥng ngủ nằm phía sau, sự tách biệt giữa hai không gian này tạo nên cảm giác khang trang hơn cho biệt phủ.
Cách bài trí pḥng ngủ cũng rất được sắp xếp theo tuổi tác, giới tính và cấp bậc, chỉ cần quan sát vị trí pḥng là có thể đoán được danh phận của từng người trong gia tộc.
Mọi ngóc ngách trong Vương Phủ đều được chạm khắc vô cùng tinh xảo (Ảnh: Baijiahao).
Toàn bộ sân đ́nh Vương phủ được tạo nên từ sự kết hợp của nghệ thuật chạm khắc gỗ, chạm khắc đá, chạm khắc gạch và các kỹ thuật kỳ công khác. Những công tŕnh trạm khắc không chỉ tinh xảo, mà c̣n phân bố đều ở nhiều vị trí trong Vương phủ, khiến khách tham quan không khỏi trầm trồ trước sự tinh tế trong thiết kế và xây dựng.
Gia tộc phồn vinh nhất thời nhà Thanh
Dưới thời trị v́ của vua Khang Hy (1654 - 1722), cháu trai đời thứ 14 của nhà họ Vương là Vương Khiệm Ḥa và Vương Khiệm Thụ nắm bắt được cơ hội hợp tác với triều đ́nh, sử dụng sáng tạo chiến lược “thương nhân nuôi quân đội, quân đội bảo vệ thương nhân”, cung cấp ngựa và lương thảo cho quân triều đ́nh. Cuối cùng, hiện thực hóa được giấc mơ danh gia vọng tộc của gia tộc.
Gia tộc họ Vương mặc dù không tham gia con đường thi cử, nhưng nhờ mối quan hệ tốt và những đóng góp cho triều đ́nh, nhiều thành viên đă được đề đạt tiến quan, cấp bậc cao nhất mà ḍng họ đạt tới là bậc quan nhị phẩm.
Tuy nhiên, vinh hoa của gia tộc họ Vương chỉ gắn liền với sự tồn tại của triều đại nhà Thanh. Sau khi chiến tranh nha phiến (1839-1842) bùng nổ, Thanh triều suy yếu dần, việc kinh doanh của nhà họ Vương gặp nhiều trắc trở, từ đó không thể mở rộng quy mô gia tộc.
Khi chiến tranh chống Nhật bùng nổ vào năm 1937, họ Vương di tản xuống phía nam, điều này cũng thông báo về sự suy tàn hoàn toàn của gia tộc hưng thịnh nhất Trung Hoa một thời.
Gia tộc họ Vương đă chi một số tiền khổng lồ, đồng thời mất tới hơn 300 năm, trải qua nhiều đời mới có thể hoàn thành được cơ ngơi hoành tráng “có một không hai” như vậy.
Trải qua bao thăng trầm lịch sử, hiện nay, dù đă xuống cấp, tuy nhiên vẻ hào nhoáng, hoa lệ của khuôn viên này dường như vẫn c̣n nguyên vẹn. Một số ṭa nhà đă được mở cửa cho khách du lịch như những danh lam thắng cảnh, du khách có thể tham quan các khu vực này sau khi mua vé.
VietBF@ sưu tập