Nhớ 'một câu nhịn chín câu lành', người Việt sẽ không hung dữ
Hơn nhau không phải ở nắm đấm mà là ở khả năng học tập, làm việc, chia sẻ, thương yêu, tử tế với ḿnh, với người trong mối quan hệ với cuộc sống xung quanh!
Hạ cẳng tay, thượng cẳng chân sau khi va chạm giao thông - Ảnh do bạn đọc cung cấp
Cách đây mấy bữa, trên đường đi làm về, tôi thấy một đám đông ở Hàng Xanh (Q.B́nh Thạnh, TP.HCM), nghĩ là có kẹt xe. Tới gần mới phát hiện là vừa có vụ va quẹt và hai tài xế đang căi nhau, người đi đường ngang qua ai cũng lắc đầu.
Chuyện va quẹt trên phố đông như Sài G̣n giờ tan tầm là chuyện cơm bữa, nếu cảm thông và chia sẻ được th́ có lẽ người ta sẽ nhẹ nhàng cho qua, tôi nghĩ vậy!
Môi trường nhiều mầm mống bạo lực
Thường người ta sẽ nổi nóng khi gặp một chuyện bất như ư nào đó, như vừa bị sếp la, ra cổng cơ quan bảo vệ đùa một câu, liền sân si. Nỗi buồn, sự bực bội là thứ năng lượng chi phối hành xử khiến người ta không thể kiềm chế được cơn tức dâng lên, lây sang người khác.
V́ vậy, có người dễ nổi nóng đă cảnh báo: "Thấy tôi ‘khó ở’ là tránh xa xa giùm, không ăn mắng ráng chịu". Theo đó, người nóng lâu ngày họ cũng biết tính khí của ḿnh nên có "chống chỉ định" chuyện nói đùa, tiếp xúc lúc họ đang không vui, căng thẳng. Thực ra, khi quá mệt mỏi, phiền muộn trong ḷng, ta không c̣n giữ được ḿnh.
Có người bạn của tôi b́nh thường hiền queo, ai nói ǵ cũng cười. Bỗng một ngày, tôi hỏi "sao buồn dữ rứa?" lại bị bạn nạt cho một câu nghe chưng hửng. Trời, bạn ḿnh đây sao? Mới đầu tôi phản ứng vậy, nhưng chợt dừng lại v́ nhớ ra, đây không phải là bản chất của bạn. Có thể bạn đang có một nỗi niềm, áp lực từ cuộc sống, gia đ́nh, t́nh yêu hoặc bản thân đang trải qua bệnh tật, sự cố…
Ai cũng có lúc nóng giận, nếu ḿnh hiểu th́ sẽ không khiến ngọn lửa trong họ cháy phừng. Tôi im lặng và không bỏ mặc, cuối cùng cũng nghe được thổ lộ từ bạn. Bạn bị nhiều áp lực trong công việc: sếp chèn ép, đồng nghiệp t́m cách chơi khăm, lương không cao, phải chật vật trang trải cuộc sống…
Tất nhiên, nhiều người khó khăn hơn nhưng họ không nổi nóng. Đó là tính cách và sức chịu đựng của từng người. Sự nóng tính là một thói quen được huấn tập hằng ngày theo nguyên lư:
"Thói quen tạo nên tính cách, tính cách tạo nên số phận".
V́ thế, các chuyên gia tâm lư khi chia sẻ với tôi về thói vũ phu của chồng vẫn thường lưu ư, có thể anh ấy từng bị bạo hành lúc nhỏ, từng sống gần những gia đ́nh lớn tiếng, ồn ào đánh căi nhau như cơm bữa.
Sự tác động của cuộc sống xung quanh lên tính cách con người theo hướng đó được ông bà xưa đúc kết rằng "gần mực th́ đen". Cái đen đó cần có thời gian thanh lọc để dần trắng, nhưng nếu vẫn tiếp tục nuôi dưỡng trong môi trường đen hơn th́ sẽ đen đậm hơn.
Ngày nay các văn hóa phẩm mang tính bạo lực vẫn đầy rẫy trên mạng và tồn tại trong cuộc sống, giải trí của nhiều người: từ game online đến phim ảnh. Thường ngày tiếp xúc với sự đánh đấm, máu me trong các "thức ăn tinh thần" đó khiến năo quen với những "mùi vị" của bạo lực, từ đó hành xử theo.
Những kẻ "giang hồ mạng" được ngưỡng mộ và thu tiền trăm triệu cũng chính là một "h́nh tượng" khiến người ta thay đổi suy nghĩ: cần ǵ học hành, tử tế, chỉ cần có "số má" là có thể lên đời.
Môi trường bên ngoài đă vậy, trong nhà trường, gia đ́nh cũng đầy mầm mống bạo lực, tránh sao người trẻ không hoang mang và hành xử theo cách tương tự. Đây mới là điều đáng lo, và người lớn muốn thay đổi không khí bạo lực lan tràn th́ chính bản thân phải nỗ lực để ứng xử nhẹ nhàng với nhau trước.
Nhẫn để yêu thương
Không thể có kết cục tốt với những người nóng nảy. Nhân vật Trương Phi trong Tam Quốc Chí là h́nh mẫu của nóng tính dẫn đến hư sự và mang họa sát thân. Ai cũng nóng nảy trong hành xử th́ chiến tranh sẽ nổ ra, thương vong là tất yếu.
Một câu nói đùa cũng thành chuyện lớn v́ con người ta quá nóng, quá hung dữ; đi nhậu lo hát karaoke cũng bị đánh chết th́… ôi thôi, cuộc sống quá kinh khủng. Pháp luật cần nghiêm minh để trừng trị việc vô cớ đánh, giết người nhưng đó là xử lư phần ngọn, c̣n cái gốc vẫn là giáo dục.
Làm sao để con người có thể chậm lại để phân tích kỹ hơn từng câu nói, từng biểu hiện của người khác, trong đó có thân nhân, bạn bè ḿnh để không chụp mũ rồi hành xử như người điên, người say?
Sống thiền hay b́nh tĩnh sống, sống chậm, sống có chánh niệm… là những cách sống theo tinh thần "nhẫn để yêu thương". Đầu tiên là thương ḿnh. Một người chỉ được người khác tin tưởng, nể trọng và giao việc khi có sự chín chắn, điềm tĩnh trong xử lư. Như vậy, người sống có lư trí, điềm tĩnh chính là cách sống lợi lạc tự thân.
C̣n cái lợi cho người xung quanh, nhất là người thân - thương th́ cũng dễ dàng để thấy. Con cái sẽ học được nhiều điều hay ho từ bố mẹ có cách sống nhẹ nhàng, t́nh cảm. Đó mới là gia tài quư giá để lại cho con.
Hành xử nóng tính dẫn tới hư việc, hại người th́ ṿng lao lư chờ ḿnh là chắc chắn. Một khi đă gây ra sự cố mới hối th́ đâu c̣n kịp. Nhiều người b́nh luận thiếu niên 16 tuổi rút dao đâm chết người nhắc ḿnh chuyện chạy xe chính là "anh hùng rơm", chứng tỏ với bạn gái nhưng rồi được ǵ sau lần ra tay đó? Tù tội và có thể mất luôn bạn gái.
Ai đợi và ai chấp nhận một người giết người làm người yêu, người chồng, người cha tương lai?
Thực ra, sân si - ai cũng có. Cái chính là cách quản lư năng lương tiêu cực đó để những năng lượng tích cực phát triển. Để làm được điều đó, phải xây dựng lối sống nhân văn từ chính mỗi gia đ́nh, người lớn dạy trẻ nhẫn nhịn để an lành như ông bà ḿnh nhắc "một câu nhịn chín câu lành".
Trong giáo lư của Thiên Chúa giáo (Công Giáo và Tin Lành) và Phật Giáo đều dạy về đức tính khiêm nhường hay khiêm tốn. Dù vậy không ít con dân Chúa hay Phật tử lại hết sức kiêu ngạo. Thông thường, người có nhân cách, người thật sự giỏi hay thật sự có khả năng vượt bực, lại tỏ ra khiêm tốn hay khiêm nhường… Trong khi đó, những kẻ thiếu năng lực, kém tài, vô đức… Th́ lại thích ba hoa nhiều lời, cao ngạo, khoe khoang, khích người khác tâng bốc, cho dù những lời tâng bốc đó rất xa sự thật.
Kể từ ngày 30-4-75 đến giờ, bên Việt Nam có nhiều điều nghịch lư lắm. Bọn cướp trong đảng VC th́ chễm chệ ngồi xử phạt người tử tế, lương thiện. Bọn bán nước th́ được cai trị đất nước c̣n người yêu nước lại phải vào tù v́ cái tội yêu nước. Một chuyện khác tuy “khó tin, nhưng có thật” đó là bọn VC đội lốt tu sĩ, hoặc loại tu sĩ thiếu bi, trí, dũng của Đức Phật, đă “phong thánh” cho Hồ Chí Minh, bằng cách đúc tượng đương sự là một tên đại gian ác, một kẻ bán nước cầu vinh, mang vào chùa để cho bá tánh vái lạy và thần thánh đương sự. Dĩ nhiên dù VC cố t́nh làm điều khôi hài đó, nhưng bọn chúng không thể tạo được “nhân cách” cho HCM, cho dù ông ta c̣n sống hay đă chết.
Cũng ở trong nước, Vũ Kiều Trinh là con gái của Vũ Văn Hiến, nguyên Uỷ viên trung ương đảng VC, tổng giám đốc đài truyền h́nh VC. Kiều Trinh “dạy đời thiên hạ” về nhân cách và văn hóa trên chương tŕnh “Văn hóa dân tộc” của Đài truyền h́nh Việt Nam VTV. Năm 2001, Kiều Trinh đă bị bắt v́ tội ăn cắp mỹ phẩm trị giá 400 Mỹ kim trong một siêu thị tại thành phố Orebro, Thụy Điển. Cha cô can thiệp bằng một giấy chứng nhận cô bị tâm thần để cô khỏi ngồi tù. Năm 2006, Kiều Trinh được đi công tác bên nước Anh, cô lại đánh cắp chiếc máy ảnh, v́ bệnh “tâm thần tái phát” và cha cô phải cứu cô bằng tờ giấy của bác sĩ chứng nhận bệnh “tâm thần” của cô. Vậy mà năm 2009, Kiều Trinh với “bệnh tâm thần” này được kết nạp đảng VC và được đề bạt làm “trưởng pḥng văn hóa dân tộc Ban thời sự”.
“Nhân cách” của người cộng sản hay VC là thế đấy, chắc không ai c̣n lạ ǵ điều đó, nhưng điều đáng bận tâm là tại hải ngoại này, hay tại Hoa Kỳ, có những người nhận ḿnh là tỵ nạn VC lại đánh mất nhân cách của chính ḿnh khi vô cớ lên tiếng miệt thị người Quốc Gia chống cộng, mà đáng nói nhất là ông Nguyễn Cao Kỳ. Khi c̣n sống, ông Kỳ đă có lời lẽ miệt thị người Quốc Gia chống cộng để lấy điểm tụi VC. Nay ông Kỳ đă qua đời nhưng những kẻ đội ông trên đầu đă học thói trịch thượng của ông để vô cớ miệt thị những người lính Việt Nam Cộng Ḥa theo kiểu “quơ đũa cả nắm”. Ông Kỳ và đàn em của ông ta đă quên rằng “nhân cách” của họ, nếu có, đă mất sạch trước con mắt của những người tử tế.
Những kẻ có học, được người tỵ nạn bỏ phiếu bầu cho họ vào guồng máy chính quyền bản xứ, thay v́ làm những việc ích nước, lợi dân th́ họ lại có những hành động và lời nói có lợi cho bọn VC và Việt gian. Bọn này chẳng những không c̣n nhân cách mà sớm hay muộn ǵ cũng sẽ bị “trừng phạt” bởi những lá phiếu của những người tỵ nạn tử tế.
Hăy tạm quên đi chuyện cô Kiều Trinh trẻ tuổi của bọn VC, là kẻ ăn cắp siệu thị, mà hăy nói đến “bà cụ” diễn viên điện ảnh “Kiều Trinh” của người “Quốc Gia” ở Hoa Kỳ, người mà trước 1975 từng được xem là “mỹ nhân”, từng nổi tiếng ở Hollywood, vậy mà chỉ v́ tham tiền, háo danh, muối mặt làm lợi cho VC bán nước, chối bỏ căn cước tỵ nạn của ḿnh, đă từng bị công luận kết án nặng nề. Điều này cho thấy vẻ đẹp bên ngoài cho dù đến già, đến chết cũng không thắng nổi cái nết bên trong của con người, mà ngay ở phần đầu bài viết, chúng ta gọi đó là “nhân cách”.
Đối với những ai lợi dụng chức cha, sư hay thầy mà lại thích làm những chuyện “thầy chạy”, hoặc vi phạm luật pháp của Hoa Kỳ hay chính quyền bản xứ, th́ trước sau cũng sẽ bị luật pháp trừng trị. Mà cho dù bọn gian tà này có thoát khỏi luật pháp của con người nhưng bọn chúng sẽ không thoát được lưới Trời khi bọn chúng không c̣n nhân cách bên trong.
Chưa hết, hiện nay tại hải ngoại người ta phải chứng kiến h́nh ảnh một người Việt Nam được xem là tỷ phú tại Hoa Kỳ, bởi đương sự có hằng tỷ đô-la trong tay, nhưng rất tiếc lại là kẻ vô cùng nghèo nàn về nhân cách. Gần đây đương sự thường xuất hiện với trang phục ḷe loẹt, cử chỉ nhố nhăng và luôn có lời nói hổn xược với người khác y như một tên vô lại. Tôi nghĩ những ai nhận ḿnh là “trí thức” là chống cộng, đừng để đương sự có cớ xúc phạm anh em ḿnh là những người chống cộng, nữa. Hăy xa lánh tên nhà giàu đầy kịch tính đó.
Bài viết này người viết muốn trân trọng mời quư đọc giả viết tiếp cho phần kết luận. Xin phép được ngừng tại đây. Hôm nào có thêm giờ, tôi sẽ viết tiếp.
Trong một quyển sách của Mục Sư Phan Thanh B́nh, có đoạn ông viết như sau: “Những nghệ sĩ sau thời gian nổi tiếng và khá giả nhờ sự ủng hộ của khán thính giả, nên họ đă tổ chức những buổi “tạ ơn” hay “cảm ơn” và những ai muốn được họ tạ ơn hay cảm ơn… th́ phải mua vé tham dự…”
B́nh thường, khi một người thọ ơn ai, rồi t́m cách trả ơn người đó, là người có ḷng tự trọng và liêm sỉ. Thọ ơn Người, không trả ơn Người cũng chưa sao, bởi không phải lúc nào người ta cũng có điều kiện để trả ơn trực tiếp “người ơn” mà thường là gián tiếp, hoặc “ban ơn” qua một người khác. Thọ ơn Người mà mau quên cũng không hề ǵ… Nhưng chỉ những kẻ t́m cách hăm hại người ơn để “chui sâu, trèo cao” trong nấc thang danh vọng, th́ đó là loại người mà thiện hạ cho là “thứ bất nhân” hay “đồ vô ơn” hoặc “đồ vô liêm sỉ” mà chúng ta cần phải ư thức, để không trở thành nạn nhân của chúng.
Tôi từng thấy một góp ư trên diễn đàn điện tử như sau: “Chúng ta cần chỉ thẳng vào những đồ vô ơn mà chửi và tuyệt giao với chúng…” Tôi cũng có viết vài câu góp ư về vụ đó: “Ai trong chúng ta cũng có ít nhiều “đồ vô ơn” trong bản thân ḿnh, nên đối với những trường hợp vô ơn nho nhỏ, chúng ta cũng nên bỏ qua, v́ nếu không, tôi e rằng không c̣n một ai để chúng ta giao thiệp…”
Một mục sư Việt Nam kể tôi nghe câu truyện mà tôi cho là ư nghĩa. Thời điểm 1954, ông kia cho bạn ḿnh mượn năm ngàn để có vốn làm ăn lúc mới di cư vào Nam. Số tiền này rất to lớn vào thời đó. Nhờ năm ngàn đó, bạn ông “ăn nên làm ra” và trở nên giàu có. Để đền ơn ông, người bạn ấy t́m cách tặng lại ông nhiều cách khác nhau, như quà cáp hay hiện kim… Tính ra th́ trị giá năm bảy lần lớn hơn số nợ, nhưng số nợ năm xưa bạn ông không nhắc đến, hoặc trả lại một cách rơ ràng, dứt khoát. Ông thấy vậy nên hỏi chơi cho biết và bạn ông trả lời một câu hết sức chí t́nh và đầy ơn nghĩa trong đó: “Ơn của anh to lắm nên tôi cần phải mang cái ơn đó suốt đời. Nếu tôi vội trả cho anh số nợ năm ngàn mà anh từng giúp tôi, th́ hết nợ, hết ơn rồi c̣n ǵ?”
Câu truyện “Lưu B́nh- Dương Lễ” cũng đă nói lên sự khéo léo và nhiệt t́nh của Dương Lễ khi đền đáp công ơn bạn ḿnh. Người đời có câu “của cho không bằng cách cho” và tôi nghĩ khi trả ơn ai cũng phải có cái cách của nó. Trả ơn làm sao cho có ư nghĩa chứ không phải theo kiểu “trao đổi tù binh” giữa hai phe nghịch thù trong thời chiến.
Một câu chuyện khác cũng thuộc về “ơn nghĩa”. Bạn tôi có người em họ quá bụa, con đông, nghèo khổ nên được ông và các anh chị của ông giúp đỡ tận t́nh và thời gian sau đó cô ta làm ăn cũng tương đối khả giả. Có lần, cá nhân ông gặp khó khăn về tài chánh, cô em họ của ông giúp ông số tiền tương đương một tháng lương của công chức Việt Nam Công Hoà vào thời điểm 1969. Sau đó, để đền ơn cô em họ, ông có tặng lại cô ấy món quà giá trị và cô ấy bán với giá tiền gấp hai ba lần số nợ mà ông thiếu cô ta. Trong gia đ́nh ông có người thắc mắc: Tại sao không bán món đồ đó trả nợ cho xong, lấy số tiền dư tặng thêm cho cô ấy, có phải “dứt nợ” mà c̣n rơ ràng hơn không? Ông trả lời: “Cô ấy nghèo, con đông, mới làm ăn khấm khá chứ giàu có ǵ, nên ḿnh cần giúp cô ấy thêm, c̣n số nợ kia thủng thẳng rồi trả cũng đâu có sao?”
Thời gian sau, t́nh h́nh chiến tranh khốc liệt hơn và bạn tôi không c̣n dịp gặp lại cô em họ của ḿnh. Khoảng gần bốn năm sau, trong một lần Má ông về thăm quê Nội của ông; ông gửi thư thăm mọi người bên Nội và cô ấy. Nhận thư trên tay, cô không mở ra, nhưng lại nói với Má ông rằng: “không có tiền trả nợ th́ không đọc thư”. Dĩ nhiên, khi nghe nói như thế, Má ông đă thay ông trả món nợ đó.
Dù bị cô em họ cư xử theo kiểu vô ơn, nhưng sau này ra hải ngoại, ông cũng t́m cách gửi quà và tiền giúp trực tiếp Má cô ấy, tức là cô ruột của ông và gián tiếp giúp cô ta. Nhưng điều phũ phàng là một ngày kia ông nhận được thư “đ̣i nợ” của cô em họ bên quê nhà, với lời lẽ chắc nịch rằng: “Anh cần trả số nợ ba mươi năm trước mà anh đă thiếu tôi, cộng thêm tiền lời…” Bạn tôi cho biết, ông hết sức ngỡ ngàng và tức giận, nhưng ông cũng thêm một lần nữa gởi tiền về “trả nợ” cho cô em họ của ông, kể cả “tiền lời”. Khi có ai nhắc đến chuyện đó, ông nói rằng: “Ngày nay Má tôi và cô ruột của tôi đă qua đời, nên không c̣n ai làm chứng cho tôi.” Ông cho biết trong vụ đó ông rất tức ḿnh, nhưng dù sao ông cũng đă trả xong nợ, hay phải trả hai ba lần món nợ vật chất cho một đứa em họ vô ơn.
Một câu truyện khác. Ông kia rất chí t́nh với anh chị em trong gia đ́nh. Sau 30-4-75 vợ chồng ông là người duy nhất có khả năng tài chánh để có thể “cưu mang” hết những gia đ́nh anh chị em ḿnh, gồm những gia đ́nh có người đang bị giam cầm trong nhà tù VC, hoặc đang gặp khó khăn về vật chất. Sau này ra đến hải ngoại ông thường xuyên gửi tiền về giúp anh chị em bên Việt Nam. Ngày kia ông nhận đưọc thư của đứa cháu gái gọi ông bằng chú, đ̣i ông phải trả số nợ mà nó nghe nói là ông có thiếu ba má nó hồi thời ông c̣n trai trẻ. Ông than với mọi người rằng: “Thiệt là bực ḿnh, tôi từng bao bọc cả nhà nó lúc Ba nó bị tù VC. Sau khi Ba Má nó qua đời, nó là đứa cháu tôi gửi tiền về cho nhiều nhất. Vậy mà bây giờ nó đ̣i món nợ mà tôi không biết là hồi nhỏ, ḿnh có thiếu Ba Má nó hay không?” Mọi người khuyên ông nên gửi tiền về trả nợ cho cô cháu của ông, để vừa giúp nó vượt qua cảnh nghèo khổ, và cũng để chấm dứt “món nợ” mà ông không chắc ḿnh có thiếu ba má nó, như nó nói hay không?
Trở lại chuyện ơn nghĩa. Trong đời sống hằng ngày, tôi cố tránh giao du với bọn người phản trắc mà tôi có bằng chứng. Tôi chỉ dành th́ giờ trao đổi, giao thiệp với những ai tử tế và sẵn sàng tốn th́ giờ cho những công việc mà tôi tin rằng hữu ích cho mọi người. Đối với những kẻ vô thần, những tên “buôn thần bán thánh”, những kẻ lừa thầy phản bạn, những đứa ruồng bỏ ông bà, cha mẹ, anh chị em, người phối ngẫu… Tôi rất cẩn thận khi giao thiệp với họ, bởi người ân của họ mà họ c̣n không trọng, th́ sự phản bội dành cho người khác hay cho ḿnh chỉ là thời gian mà thôi.
V́ yếu đuối, bất toàn nên con người rất dễ quên ơn Trời và bội ơn Người. Một người có tâm địa phản trắc, vô ơn, th́ không thể nào là người kính Chúa yêu Người. Một người xem thường ư nghĩa của hai chữ “ơn nghĩa” th́ không xứng đáng làm bạn người khác chứ đừng nói là làm “cha”, “sư” hay “thầy” người khác, như tôi từng nêu ra trước đây trong các bài viết của tôi.
Tôi nghĩ, chúng ta không làm công việc “xét đoán người khác”, nhưng ít ra cũng cần mạnh dạn để “rọi đèn”, hoặc góp phần giảm thiểu sự ảnh hưởng của thành phần vô ơn, bạc nghĩa khi cái đám đó đứng trên bục hay trên cao giảng thuyết cho chúng ta nghe những điều “nhân nghĩa”.
Chuyện vô ơn quá nhiều, không thể kể hết trong một bài viết, cho nên tôi xin được kết thúc bằng một vài nhận xét và tâm t́nh sau đây:
Là con người có trái tim, chúng ta cần phải biết đền ơn, đáp nghĩa đối với những ai từng ban ơn hay có nghĩa với chúng ta. Có khi chúng không đền ơn, đáp nghĩa trực tiếp, mà chúng ta chỉ có thể “ban ơn” cho những ai cần sự giúp đỡ của ḿnh.
V́ hoàn cảnh, v́ sự bất toàn, đôi lúc chúng ta quên ơn người khác mà không hay. Người ở gần mà chúng ta c̣n quên ơn th́ nói ǵ Trời hay Thiên Chúa “ở xa” mà chúng ta không thấy. Người đầu ấp tay gối, những bạn bè chí cốt, từng giúp đỡ, từng khổ cực, từng hy sinh v́ ḿnh… Mà ḿnh c̣n phản bội, quên ơn, th́ huống chi những “người yêu mới”, hoặc bạn mới. Cha Mẹ có công sinh thành dưỡng dục mà ḿnh c̣n không nhớ ơn mà “nhớ ơn em” hay “nhớ ơn anh” là nghĩa làm sao? Anh chị em ruột thịt, từng lớn lên trong một gia đ́nh với bao nhiêu kỷ niệm, mà ḿnh c̣n ruồng bỏ th́ ḿnh làm bạn với ai?
Thiên Chúa là Đấng nhân từ, tạo ra vũ trụ này, tạo ra con Người, mà con người không biết tạ ơn Ngài mà lại đi làm tay sai cho ma quỷ th́ làm sao không đáng trách? Con Người yếu đuối của chúng ta là như vậy đó.
Kinh Thánh có khuyến cáo rằng: “Hăy vui mừng măi măi, cầu nguyện không thôi, phàm làm việc ǵ cũng phải tạ ơn Chúa; v́ ư muốn của Đức Chúa Trời trong Đức Chúa Jêsus Christ đối với anh em là như vậy. (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5: 16-18)
… với khoa thẩm mỹ ngày nay người ta có thể chữa miệng xấu thành miệng đẹp nhưng khó mà chữa “xấu miệng” thành ra “tốt miệng”…
Kinh Phật Giáo có chép về hành động “nói xấu người khác” như sau: “Những kẻ đặt điều nói xấu người khác chẳng khác nào hành động của những kẻ nằm ngửa phun nước miếng lên trời!”. Ví dụ này của Đức Phật ám chỉ kẻ ác dựng chuyện xấu để mong hạ uy tín người tốt, tử tế, lương thiện, th́ người vô cớ bị sỉ nhục chẳng hề hấn ǵ. Điều này giống như hành động của kẻ dại ngửa mặt lên trời phun nước bọt, nước bọt không tới đâu cả mà rơi xuống ngay mặt kẻ phun nó ra.
Nói xấu thiên hạ không chỉ là cái tánh xấu mà c̣n là một chứng bệnh; đó là bệnh tâm thần. Loại tâm thần này không đến nỗi bốc đồ dơ bỏ vào miệng nhưng lại có lời nói dối trá khiến người tử tế phải “lợm giọng”. Các nhà tâm lư học khẳng định rằng những kẻ thích nói xấu người khác đa số đến từ trạng thái bất thường về năo bộ. Bệnh nhân thuộc loại tự ti, mặc cảm, nên luôn t́m cách dàn dựng những câu chuyện sai sự thật để gán ép vào những ai mà chúng không ưa thích, hoặc chỉ v́ ganh ghét, với hy vọng làm nhục hay tầm thường hóa người ta. Bọn này đáng ghét mà cũng đáng… tội nữa. Tôi nói “đáng tội” là v́ theo tôi, thà người ta bị kẻ khác nói xấu hơn là chính người ta trở thành kẻ đi nói xấu thiên hạ.
Trong Nho học có câu: “Hàm huyết phún nhân, tiên ô tự khẩu.” (Ngậm máu phun người, trước hết tự dơ miệng ḿnh) Dù vậy số người thích “ngậm máu phun người” không phải là hiếm. Có kẻ luôn thích ngậm máu phun bừa băi vào người khác mà cứ luôn tự đắc là ḿnh “có đạo” hay thường tự hào về thành tích “tu nhân tích đức” hoặc “làm công quả”.
Lời nói xấu hay tốt đều từ cái miệng mà ra. Cái miệng nói nhưng do cái đầu điều khiển. Nói một cách khác, bộ óc điều khiển tứ chi của con người, nếu bộ óc bệnh hoạn sẽ sản sanh ra hành động hay lời nói tồi tệ từ một con người bất luận là phái tính hay thành phần trong xă hội. Hôm nay nếu ḿnh thấy kẻ gian đặt điều nói xấu người này được cho dù người đó là người ḿnh “không ưa thích” th́ ḿnh cứ chuẩn bị tinh thần, bởi ngày mai nó sẽ tiếp tục làm điều tồi tệ đó với người khác hoặc với chính ḿnh. Điều này không thể sai được.
Khi thấy những đứa chuyên dựng chuyện nói xấu người khác, thiên hạ thường ám chỉ đứa đó thuộc loại “giống như miệng đàn bà”. Sự “kết tội” này hết sức xúc phạm phái nữ, bởi không phải đàn bà nào cũng thích nói xấu người khác. Tánh quen thói nói xấu người khác không phân biệt phái tính. Có những tên trước mặt những ai mà chúng muốn nhờ cậy hay lợi dụng th́ cái lưng không bao giờ thẳng và hai tay cứ để trước ngực xoa xoa, c̣n miệng th́ xưng em ngọt lịm, nhưng sau lưng người ta th́ chúng đâm người ta “lút cáng”. Chúng tưởng tượng ra những câu chuyện không hề có hay không thể tưởng tượng nổi từ những bộ óc lành mạnh để nhét vào họng người khác. Mục đích chúng nói xấu người này để làm quà chiêu dụ hay t́m “đồng minh” từ kẻ khác mà thôi. Nói xấu người khác riết rồi cũng hết người. Chúng lôi cả người phối ngẫu hay người thân của chúng ra “mần thịt”.
Có người đưa ra nhận xét khôi hài nhưng chí lư rằng, với khoa thẩm mỹ ngày nay người ta có thể chữa miệng xấu thành miệng đẹp nhưng khó mà chữa “xấu miệng” thành ra “tốt miệng”. Cái miệng chỉ làm công việc đưa thức ăn vào dạ dày và mở ra khi nói. Và đôi lúc cái miệng “nổ” như pháo Tết hay nổ như tiếng súng ngoài các mặt trận… nhưng điều đó chỉ làm vui tai hay bẩn tai thiên hạ tùy người khó tánh hay dễ tánh, chứ cái lưỡi mới là đáng “cắt bỏ” hay “diệt” nó. Người Việt có câu “cái lưỡi không xương, nhiều đường lắc léo”. Mà thật vậy, chuyện tốt thành xấu cũng từ cái lưỡi, chuyện xấu thành tốt cũng do nó mà ra.
Ngoài “cái lưỡi không xương”, nhân gian c̣n nhận dạng thêm một thứ lưỡi khác, đó là “lưỡi gỗ”. Nhà văn Huy Phương qua bài tạp ghi có tiêu đề “Cái lưỡi gỗ của nhà ngoại giao” và ông cho đây là từ ngữ của Trần Độ, tướng của VC. Trần Độ dùng từ này để ám chỉ chế độ VC. Trong tập “Nhật Kư Rồng Rắn”, trang 58, Trần Độ viết: “Nổi bật lên là một bộ máy độc đoán, độc tài toàn trị, đàn áp thẳng tay các ư kiến khác. Có một đội ngũ “lưỡi gỗ” rất đông đảo, chuyên “ngụy biện”, “nói lấy được”, “nói bừa băi” “nói trắng trợn” bất chấp lẽ phải, đạo lư và cả luật pháp, và có lúc dùng thủ đoạn như “lưu manh”. Th́ ra “lưỡi gỗ” là thế. Nếu đúng như vậy th́ loại lưỡi này chiếm nhiều hơn các loại lưỡi heo hoặc lưỡi ḅ được bày bán ngoài chợ mà dân nhậu rất thích.
Trở lại bệnh nói xấu người khác, ai có thói quen hay bệnh nói xấu người khác, trước tiên tự đánh mất nhân cách của ḿnh. Kẻ nào thích nói xấu người khác dần dần bị bạn hữu và người thân xa lánh. Có những trường hợp người ta dễ dàng trở thành nạn nhân kẻ xấu chỉ v́ nhẹ dạ hoặc thích nghe những lời lẽ ngon ngọt của chúng hơn những ǵ chân thành từ người tử tế. Người chung quanh biết điều đó nhưng đành phải phải im lặng chờ dịp tiện mới hy vọng giúp nạn nhân “sáng mắt”, bởi v́ nếu lên tiếng không khéo họ sẽ bị chính nạn nhân của phường đểu cáng “ném đá” chứ đừng nói là thức tỉnh… ai?
Trong sinh hoạt cộng đồng và đấu tranh chống kẻ thù VC, người chống cộng dễ dàng bị kẻ gian vu khống, chụp mũ bằng cách “đẻ ra” những điều sai sự thật để gán ép cho họ. Dĩ nhiên với lối “đánh dưới thắt lưng” đó không đủ sức làm cho những người “đứng thẳng lưng” như thế “ngă gục”, nhưng chỉ tội nghiệp cho những người tuy cũng thù ghét VC, nhưng nay chỉ v́ nhẹ dạ nên dễ dàng bị kẻ gian “xỏ mũi” dẫn đi. Thật là tội nghiệp.
Trong lănh vực chính trị, nhất là loại chính trị tồi bại th́ chiêu thức nói xấu là thứ vũ khí “tàn độc” nhất mà những đứa gian manh dùng để hạ “đối thủ”. Thời chiến tranh trước 30-4-75, bọn VC xâm lược với bản chất tàn ác, cướp của, giết người, nhưng để có được “chính nghĩa” chúng có cả một bộ máy tuyên truyền chuyên tâng bốc cấp lănh đạo và hạ đối phương bằng những điều hoàn toàn sai sự thật qua lối “tuyên truyền xám” theo “kiểu phân nửa sự thật” để ly gián người không nằm trong đảng của chúng, nhất là đổ tội (nói xấu) cho chính quyền Quốc Gia như ăn cơm bữa.
Trước khi miền Nam Việt Nam lọt vào tay VC th́ không nói làm chi, nhưng măi sau này và cho đến ngày nay, số người dù miệng cứ khuyến cáo người khác về hiện tượng “nói dối như vẹm” của VC, nhưng số người trúng kế “nói dối như thiệt” của VC và Việt gian không phải là ít.
Bàn bạc trên một số bài viết, người viết từng nhắc đi nhắc lại chiêu thức kẻ gian sử dụng để tấn công những người tử tế hay có uy tín trong cộng đồng. Để người nhẹ dạ tin tưởng lời nói của chúng, kẻ gian phải nguỵ tạo những câu chuyện “như thiệt” bằng cách dựa vào những dữ kiện có thật và tốt lành của đối phương, rồi kèm song song với những dữ kiện “xấu xa” được chúng ngụy tạo để lừa gạt người dễ tin. Có khi những dữ kiện mà chúng tṛng vào cổ người khác cũng chính là những điều xấu xí của chính chúng nó. Mục tiêu của chúng nó là chỉa mũi dùi vào đối phương, và làm cho người ta quên đi điều xấu chúng nó đang mắc phải.
Trong phạm vi niềm tin tôn giáo, kẻ nào nhận ḿnh là người “có đạo” mà có thái độ đê tiện nêu trên th́ xin nhớ câu Thánh Kinh sau đây: “Ḱa, kẻ dữ đang đẻ gian ác; thật nó đă hoài thai sự khuấy khỏa, và sanh điều dối trá. Nó đào một hố sâu, nhưng lại té vào hố nó đă đào. Sự khuấy khỏa nó đă làm sẽ đổ lại trên đầu nó. Và sự hung hăng nó giáng trên trán nó.” (Thi-thiên 7:14-16)
Người viết cũng từng là nạn nhân của các vụ nói xấu hay vu khống, chụp mũ một cách vô tội vạ từ VC và bọn tay sai hay những thành phần bất hảo trong các sinh hoạt cộng đồng và luôn cả những nơi được gọi là “hội thánh”. Dù vậy, tôi không bao giờ nao núng, bởi những lời nói xấu đó không thể thay đổi được bản chất thật của tôi hay những người tử tế từng là nạn nhân của những vụ “nói xấu”.
Uy tín của một người không phải tự nhiên mà có nhưng bằng cả một quá tŕnh dài do người chung quanh công nhận, cho nên ai muốn dùng các thủ đoạn đê tiện để hạ uy tín người khác không phải chuyện dễ làm. Hăy nh́n trong sinh hoạt cộng đồng th́ biết, kẻ gian, kẻ nói dối lần lượt không c̣n đất sống, cho dù kẻ đó có báo hay có đài phát thanh giống như bọn VC trong nước.
Đây là những điều tôi từng chia sẻ với vợ con, anh chị em và bạn hữu của tôi; nay tôi mượn những điều đó để thay cho lời kết. Nếu chúng ta là người tốt th́ cho dù có năm bảy tờ báo hay vài cái đài phát thanh “lăng nhục” chúng ta th́ bản chất thật của chúng ta vẫn là tốt. Và nếu chúng ta thuộc thành phần xấu th́ cho dù có năm bảy cái đài phát thanh và vài chục tờ báo ca tụng chúng ta đi nữa, th́ bản chất thật xấu của chúng ta không thể trở thành tốt. Điều này có thể chứng minh được: Hồ Chí Minh và đảng cướp VC gian ác có cả bộ máy tuyên truyền khổng lồ trong nửa thế kỷ qua và hiện nay, tất cả các cơ quan truyền thông nằm trong tay của chúng, nhưng cũng không phải v́ thế mà làm cho các tội ác tày trời và bản chất côn đồ của chúng được giấu kín.
Kẻ nào có bản chất thích nói xấu thiên hạ th́ nhớ nằm ḷng câu: “Ngậm máu phun đến người, trước hết tự dơ miệng ḿnh”. Ai nhận ḿnh là “Cơ Đốc Nhân” th́ xin đừng quên lời khuyến cáo sau đây của Thánh Kinh: “Chớ có một lời dữ nào ra từ miệng anh em; nhưng khi đáng nói, hăy nói một lời lành giúp ơn cho người nghe đến.” (Ê-phê-sô 4:29)
LTG: Đất nước Việt Nam “chưa mất” v́ chưa bị bọn chệt trắng trợn nện những gót giầy xâm lược lên đó, nhưng đă mất theo kiểu thuê mướn như vụ Formosa ở Hà Tĩnh… Và mới đây qua vụ “đặc khu kinh tế” mà đám thủ lănh đảng cướp VC đă vâng lệnh quan thầy trung cộng để cho tụi chệt chúng nó thuê dài hạn đến 99 năm. Với những bằng chứng hùng hồn đó, thiết nghĩ con dân Việt Nam trong và ngoài nước cần ư thức một cách sâu sắc để tránh làm những điều có lợi cho VC và TC…
Nếu người Việt trong nước không can đảm đồng loạt vùng lên, c̣n người Việt tỵ nạn VC ở hải ngoại chỉ chờ lâu lâu “trồi lên yêu nước” trong ngày Quốc Hận 30-4, hoặc vài ngày quan trọng khác rồi sau đó cứ “nghỉ khỏe” không làm ǵ cả, th́ dân tộc Việt Nam sẽ trở thành nô lệ giặc tàu là cái chắc.
Chúng ta không thể ra vẻ “yêu nước” theo kiểu vung vít thề “chống cộng đến giọt máu cuối cùng” trong các bàn tiệc, nhưng thực chất th́ đổ một giọt mồ hôi cho công việc chung hay chống cộng cũng c̣n không dám, th́ yêu nước, thương ṇi cái nỗi ǵ? (HQB)
Trong những năm qua, người Việt tỵ nạn chính trị tại hải ngoại có nhiều bàn tán, nhận xét, về số phận của đất nước Việt Nam đang nằm trong tay đảng cướp VC. Có người cho rằng trước sau ǵ Việt Nam cũng sẽ lọt vào tay Trung Cộng. Có người khẳng định rằng Việt Nam đă mất vào tay Trung Cộng rồi, chứ c̣n chờ đợi trước hay sau?
Không ít người có nhận xét về đất nước Việt Nam bằng thái độ của một kẻ bàng quan. Tức là đất nước Việt Nam có c̣n hay đă mất th́ cũng chỉ là chuyện thời sự đối với họ, nghe qua rồi bỏ. Riêng tôi xin được nói trong tinh thần trách nhiệm và không sợ sai: Khi bọn Trung Cộng là kẻ thù truyền kiếp của dân tộc Việt Nam đă xỏ mũi hay khống chế được cái đám lănh đạo trong đảng VC và biến chúng nó thành tập đoàn quan thái thú giống như “Thái Thú Tô Định” ngày xưa, tàn ác với dân… th́ nước Việt Nam c̣n ǵ mà chưa mất?
Tổ Quốc không chỉ là mảnh đất do tiền nhân để lại cho con cháu qua các thời đại, mà Tổ Quốc là vô h́nh, là niềm hảnh diện của con dân một đất nước. Giang sơn của một quốc gia có thể mất vào tay kẻ cướp hay kẻ thù dân tộc, nhưng Tổ Quốc vẫn là “máu thịt” không thể tách rời khỏi thân thể của con dân. Và chắc chắn không một kẻ thù nào có thể lấy h́nh ảnh thiêng liêng của Tổ Quốc ra khỏi tim óc những người biết yêu Tổ Quốc.
Image result for bản đồ việt nam cộng ḥa
Bản đồ đất nước Việt Nam
H́nh ảnh Tổ Quốc chỉ lu mờ khi người ta t́m cách chối bỏ gốc gác của ḿnh để chọn một loại “tổ quốc” xă hội chủ nghĩa, một thứ “tổ quốc phi nhân” và t́nh nguyện làm thân nô lệ kẻ thù và mang súng đạn của chúng về dày xéo quê hương. Điều đáng mỉa mai là những tên thuộc loại “khôn ngoan trong việc ác, dốt nát trong việc lành” trong đảng cướp VC lại ngạo mạn cho rằng ḿnh là “đỉnh cao trí tuệ loài người” nhưng thực chất bọn chúng chỉ là một tập đoàn “hèn với giặc, ác với dân”. Chúng nó ác như tên Thái Thú Tô Định ngày xưa, vô cùng tàn bạo và vô nhân đạo đối với người Việt Nam chúng ta.
NoLe_GiacTau
Niềm tự hào về Tổ Quốc: Diện tích đất đai quốc gia này có thể to lớn hơn quốc gia kia, nhưng niềm tự hào về Tổ Quốc của con dân mỗi nước không thể đo lường theo sự lớn nhỏ của phần đất mà họ có. Người ta nói “Tổ Quốc với con dân giống cha mẹ với con cái” không phải là quá đáng. Một người yêu ông bà, cha mẹ, người thân, nhưng có thể không yêu Tổ Quốc; nhưng chắc chắn một người biết yêu Tổ Quốc không thể không yêu người thân ḿnh. Và một khi đă yêu th́ người đó sẽ t́m đủ cách để nói hay làm những điều có lợi cho những ǵ ḿnh “yêu”. Điều này không khác chi một người lính chiến yêu đời binh nghiệp; người đó xem quân đội là sự nghiệp đời ḿnh. Bằng chứng là có một vị Tướng trong quân đội Hoa Kỳ đă tuyên bố: “Người ta có thể mang tôi ra khỏi quân đội, nhưng không thể mang quân đội ra khỏi tôi”. (They can bring me out of the army, Abut they can never tear the Army out of me.)
Co Vang- To Quoc Ghi On
Tổ Quốc Ghi Ơn
Nguyền rủa Tổ Quốc: Phía người Việt Nam, có những tên muốn chứng tỏ ḿnh hiểu biết, thông thái hơn người, nên buông lời xúc phạm và nguyền rủa tiền nhân anh hùng. Chúng lên án tổ quốc của chúng bằng những nhận xét hết sức hời hợt, bất công. Chúng đánh mất ḷng tự trọng và liêm sỉ tối thiểu để t́m cách đồng hóa những khuyết điểm của chính thể này với tội lỗi tày trời của một đảng gian ác khác, giống như đảng VC hiện nay. Hăy chịu khó nghe Nguyễn Gia Kiểng trong “Tổ Quốc Ăn Năn” của đương sự: “Tổ quốc của phe cộng sản là một tổ quốc gian ác, trong khi tổ quốc của các chính quyền quốc gia là một tổ quốc tầm phào.” Chỉ có chế độ gian ác hay chính thể sai lầm chứ không thể có một loại tổ quốc nào là “gian ác” hoặc “tầm phào” cả… Dĩ nhiên, bài viết này không dành để tranh luận với những tên “trí thức” thuộc loại không sử dụng óc để nhận xét. Tôi chỉ muốn chứng minh rằng: Tổ Quốc Việt Nam là vô h́nh chứ không chỉ là dăy giang sơn hữu h́nh đang nằm trong tay những tên VC gian ác để ngày nay chúng tạo không biết bao nhiêu điều tồi tệ trên đó.
Ruồng bỏ Tổ Quốc: Có những ông bà “thiêng liêng nửa vời”, đang ở dưới đất mà cứ như thể là đang đi trên mây. Thiên Đàng không biết chừng nào mới vào được, mà quê hương trần gian th́ lại không c̣n đất sống, bởi thái độ “thiêng liêng quá mấu” của ḿnh. Không có Thiên Chúa hay Thượng Đế nào dạy con người ruồng bỏ Tổ Tiên, ông Bà hay Tổ Quốc dưới trần gian; và cũng không có Trời hay Đấng Tối Cao nào cho phép con người chối bỏ Thiên Chúa hay Đấng Thượng Đế để đi thờ lạy tà thần, hoặc t́nh nguyện làm tay sai cho ma quỷ. Kẻ nào hiểu sai lẽ đạo từ Trời để có thái độ quên công ơn Tiền Nhân hay Tổ Quốc của ḿnh, kẻ đó không thể nào có ḷng kính trọng Thiên Chúa hay Đấng Thượng Đế một cách hết ḷng. Ai nhận ḿnh là Cơ Đốc Nhân hăy xem lại lời cầu xin của Chúa Cứu Thế Jesus với Chúa Cha trên trời th́ sẽ rơ: “Con chẳng cầu Cha cất họ khỏi thế gian, nhưng xin Cha ǵn giữ họ cho khỏi điều ác.” (Giăng 17:15)
Thu gọn h́nh ảnh một đất nước: Bây giờ chúng ta thử thu gọn h́nh ảnh một đất nước trở thành h́nh ảnh một gia đ́nh. Gia đ́nh kia chẳng may bị kẻ cướp xông vào nhà khống chế tất cả mọi người và hăm hiếp, vơ vét của cải mà họ có. Chỉ vài người may mắn thoát thân. Người kẹt lại bên trong, ngày đêm phải sống đời đói rách, tủi nhục và mong chờ người chạy thoát quay về cứu ḿnh. Trong khi đó người chạy thoát v́ phải lo kiếm sống để sinh tồn. Sau khi đời sống ổn định, bắt đầu lo hưởng thụ, lâu ngày quên ḿnh cũng từng là nạn nhân của bọn cướp. Có người quên luôn cả ông bà, cha mẹ, chú bác, cô d́ và anh chị em của ḿnh vẫn c̣n nằm trong tay bọn cướp… Điều đáng buồn, đáng trách là những người này ung dung trở về căn nhà đó như một người hàng xóm về thăm nhà theo kiểu “áo gấm về làng”. Có người c̣n nhẫn tâm bỏ vài mươi Mỹ kim ra để ngủ trên thân xác tiều tụy của chị em “ruột thịt” với ḿnh. Chưa hết, họ c̣n tỏ ra thân thiện và bắt tay làm ăn với bọn cướp trong các vỏ bọc “tôn giáo”, “từ thiện” và “văn hoá”. Ai lên tiếng cản ngăn, họ bảo rằng “tôi không làm chính trị”. Ai lên tiếng phản đối, họ bảo “thôi đừng nói chuyện chính trị”.
Chê bai người Việt: Trong sinh hoạt tại hải ngoại, tôi thấy không ít người chẳng làm ǵ cả, tối ngày chỉ ngồi một chỗ mà than phiền hết điều này việc kia. Mỗi năm họ chỉ “trồi lên yêu nước” một vài lần trong những ngày lễ lớn và thường xuyên “tỏ vẻ thương ṇi” chung quanh tách cà phê hay chén trà. Họ chỉ bàn thảo “chuyện đại sự” trong những bữa tiệc linh đ́nh, đầy ắp rượu Mỹ rượu Tây. Họ “yêu” đất nước và dân tộc họ bằng những chuyến về thăm nhà theo cung cách của một người ngoại quốc đến Việt Nam sử dụng tài chánh theo kiểu “vung tiền qua cửa sổ”. Họ ra vào Việt Nam như người ta đi chợ qua nhiều “vỏ bọc” khác nhau, nhưng thực chất là mang đô-la về nộp cho bọn cướp. Để biện minh cho hành động tiêu cực của chính ḿnh, họ không ngại nói lời ta thán, chê bai những khuyết điểm trong các sinh hoạt cộng đồng… Nhưng lại không biết hay không chịu làm một điều ǵ cho cộng đồng tốt hơn. Họ hết lời ca ngợi các cộng đồng Do Thái, Nhật Bản, Đại Hàn, Trung Hoa, Lào và Cam Bốt nhưng lại chê bai, thống trách, thậm chí c̣n nguyền rủa những khuyết điểm của cộng đồng ḿnh.
Làm được ǵ cho đất nước?: Trước cảnh nước mất nhà tan, người có ḷng tự trọng không thể ngồi đó mà trách nhau hay lên án người thời trước theo kiểu “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”. Các cụ đă dạy, muốn trách người khác, trước hết phải xét lại chính ḿnh. Từ ngày 30-4-75 đến giờ, ông tướng nào hay ông quan nào không nhận lănh phần trách nhiệm đă để Việt Nam Cộng Ḥa thua VC, mà cứ ngồi thở than, hay chỉ chờ đến ngày Quốc Hận 30-4, hoặc thời điểm mừng Ngày Quân Lực 19-6 hằng năm để kể dài ḍng về quá khứ vàng son, hoặc lớn tiếng chửi Mỹ và đồng minh… th́ ông tướng đó không phải là vị tướng xứng đúng nghĩa hay một ông quan xứng đáng. Và người dân nào, ngay thời ly loạn không đóng góp phần vụ của ḿnh cho đất nước mà chỉ giỏi lên án, hay trách cứ chính quyền Việt Nam Cộng Ḥa bằng thái độ giống như kẻ thù VC, th́ người đó chưa xứng đáng làm dân của một đất nước chẳng may gặp cảnh tai ương. Nói theo kiểu hết ư: Những tên trốn quân dịch, những kẻ chỉ giỏi t́m cách “ngồi mát ăn bát vàng” th́ không được phép lên án những chiến sĩ “bại trận” hay những ai đă “nằm xuống” v́ đă chiến đấu bảo vệ Tổ Quốc.
Chien Si Vo Danh
Những Người Lính có số quân và “không số quân” của Việt Nam Cộng Ḥa
Cách đây hơn nửa thế kỷ, bài diễn văn của cựu Tổng Thống Hoa Kỳ John F Kennedy đọc trong buổi lễ nhậm chức tại Washington DC, ngày 20 tháng Giêng năm 1961, ông đă để lại câu nói bất hủ không chỉ cho nhân dân Hoa Kỳ mà cho cả thế giới về tương quan giữa đất nước và dân tộc: “Ask not what your country can do for you–ask what you can do for your country”. Xin tạm dịch “Đừng hỏi Tổ Quốc đă làm ǵ cho bạn, mà hăy hỏi bạn đă làm ǵ cho Tổ Quốc”. (Câu nói này bị đám bồi bút VC trong nước cho rằng đúng là do Tổng Thống Hoa Kỳ John F Kennedy nói ra, nhưng “bác hồ” của chúng đă nói ư đó trước mọi người. Đúng là bác cháu chúng nó cái ǵ cũng tài. Thật tội nghiệp!)
Đất nước Việt Nam hiện nay: Theo dơi t́nh h́nh Việt Nam và nếu người ta có một cái nh́n khách quan hoặc bằng tâm t́nh của một nạn nhân đang sống dưới chế độ độc tài VC, hơn là lối nhận xét hời hợt của những “Việt kiều” ra vào Việt Nam như đi chợ cho những mục tiêu đen tối, th́ chắc chắn người ta sẽ giật ḿnh và tự hỏi:
◾Có một đất nước nào mà phụ nữ, trẻ con bị bán ra nước ngoài làm nô lệ t́nh dục nhiều như Việt Nam? Chỉ có Việt Nam.
◾Có một đất nước nào mà phụ nữ phải trần truồng xếp hàng để cho đàn ông ngoại quốc ngắm nh́n và chọn lựa để mang về “làm vợ” cho cả nhà họ hay không? Chỉ có Việt Nam.
◾Có một đất nước nào mà nhà tù nhiều hơn trường học? Chỉ có Việt Nam.
◾Có đất nước nào mà người dân phải ăn toàn khẩu hiệu (bánh vẻ) thay cơm? Chỉ có Việt Nam.
◾Có đất nước nào mà người dân bị đàn áp chỉ v́ bày tỏ ḷng yêu nước? Chỉ có Việt Nam.
◾Có đất nước nào mà thằng ăn cướp ngồi chiểm chệ xử nạn nhân kẻ cướp không? Chỉ có Việt Nam.
◾Có một đất nước nào mà bọn côn đồ được phép bỏ tù người lương thiện không? Chỉ có Việt Nam.
◾Và c̣n nhiều điều nghịch lư khác nữa, không sao kể hết trong khuôn khổ một bài viết.
Kết luận: Một người v́ hoàn cảnh phải ĺa xa quê hương sống đời lưu lạc một cách lâu dài, chưa hẵn là đă “mất Tổ Quốc”. Người ta có thể sống bất cứ nơi nào trên thế giới miễn là vẫn c̣n nhớ ḿnh là ai và vẫn c̣n muốn làm một cái ǵ đó lợi cho đất nước và dân tộc ḿnh. Hoặc nếu không làm được một điều ǵ có lợi nhưng dứt khoát không làm hại cho đất nước và dân tộc ḿnh, th́ người đó vẫn c̣n Tổ Quốc. Bất cứ ai có những hành động tàn phá tài nguyên quốc gia, bất chấp nền luân lư và đạo đức dân tộc ḿnh bị suy đồi, chọn ngồi chung bàn ăn chung mâm với bọn độc tài gian ác v́ quyền lợi cá nhân, tiếp tay bọn bán nước hại dân để hăm hại đồng bào, làm tay sai cho ngoại bang hầu được vinh thân, ph́ da… th́ đó mới chính là những kẻ không c̣n Tổ Quốc.
“Những kẻ vác mặt đến Mỹ bằng nhiều lư do để hưởng thụ vật chất, để sống đời tự do, nhưng lúc nào cũng chửi Mỹ, vô cớ lên án nước Mỹ, phỉ báng vô tội vạ vị Tổng Tổng do dân bầu một cách chính danh… Th́ cho phép người khác gọi đó là bọn vô ơn..”
Trong bài nói chuyện “Chúng ta không được im lặng” (We Must Not Remain Silent) của Mục Sư Franklin Graham, con trai của cố Mục Sư Billy Graham, Người đă xác quyết rằng:
“Tôi hứa rằng tôi sẽ lên tiếng mỗi ngày trước những hành vi bất công và xấu xa. Tôi không thể và sẽ không thụ động đứng nh́n. Tôi sẽ cậy ơn Thiên Chúa, và với sự giúp đỡ của Ngài, tôi sẽ chiến đấu cho cuộc chiến đầy chính nghĩa. Tôi tin tưởng vào bàn tay đầy quyền năng của Thiên Chúa sẽ hành động trong ḷng và cuộc sống của con dân Ngài, hầu giúp họ có đức tin và có sự dũng cảm.” (Thoát dịch)
“I promise that I will raise my voice each and every day against such injustice and wicked behavior. I can not and will not stand idly by. By God’s grace and with God’s help, I will ‘fight the good fight,’ trusting in the sovereign hand of the Lord to work in the hearts and lives of His people to embolden them.”
Franklin Graham: We Must Not Remain Silent
Với lời khẳng định như thế của Mục Sư Franklin Graham đă phản ảnh đúng với lời dạy của Kinh Thánh: (Châm-ngôn 31:8) “Hăy mở miệng con để nói thay cho những người thấp cổ, bé miệng; hăy bênh vực duyên cớ của những người bất hạnh đau thương. (Speak up for those who can not speak for themselves, for the rights of all who are destitute.- Proverbs 31:8)
Và cũng với lời khẳng định đó tôi tin rằng Mục Sư Franklin Graham thuộc thành phần biết “ăn cây nào, cây nấy” chứ không giống phường “ăn cháo đái bát” mà chúng ta thường thấy nhan nhản trong xă hội.
Đề cập đến những ǵ Mục Sư Mục Sư Franklin Graham tuyên bố, xin cho phép tôi nhắc đến câu nói của Bố ông, tức cố Mục Sư Billy Graham: “Khi sự giàu có mất đi, không có ǵ gọi là mất; khi sức khỏe bị mất, một cái ǵ đó bị tổn hại; khi đánh mất nhân cách th́ sẽ mất tất cả.” (When wealth is lost, nothing is lost; when health is lost, something is lost; when character is lost, all is lost.- Billy Graham)
Image result for billy graham
Những kẻ đến nước Mỹ xin tỵ nạn chính trị, hay vác mặt đến Mỹ bằng nhiều lư do để hưởng thụ vật chất, để sống đời tự do, nhưng lúc nào cũng chửi Mỹ, vô cớ lên án nước Mỹ, phỉ báng vô tội vạ vị Tổng Tổng hay các chức vụ do dân bầu một cách chính danh, mà không đưa ra được một bằng chứng cụ thể để chứng minh lời nói hay hành động của ḿnh là đúng… Th́ cho phép người khác gọi đó là bọn vô ơn, thiếu nhân cách, những kẻ xem lương tâm không bằng lương tháng, đó là là hạng người ăn cây nào tàn sát cây đó, thay v́ “ăn cây nào, rào đây nấy” mà người tử tế, liêm sỉ đều phải biết.
Như vậy th́ thành ngữ “Ăn cây nào, rào cây nấy”, muốn nhắc con người phải biết bảo vệ những ǵ trong sáng mà qua đó ḿnh từng hưởng những đặc ân và quyền lợi. Tương tự: “Uống nước nhớ người đào giếng” hay “Uống nước nhớ nguồn”, hoặc “Ăn trái nhớ kẻ trồng cây” cũng đều nói lên ư nghĩa phản nghịch lại lối “ăn cháo đái bát”.
Điển h́nh nhất, trước 30-4-75 người dân miền Nam ở hậu phương, nhớ ơn những chiến sĩ Việt Nam Cộng Hoà chiến đấu ngoài tiền tuyến để bảo vệ Tổ Quốc bằng cách ngăn chận sự tấn công của Việt cộng đến từ miền Bắc. Dĩ nhiên thời bấy giờ cũng không thiếu những người ở hậu phương sống đời no ấm, tự do, thay v́ nhớ ơn chiến sĩ ngoài tiền tuyến th́ họ lại “đâm sau lưng chiến sĩ”, bằng những việc làm, chiêu bài có lợi cho họ và cho kẻ thù của dân tộc Việt Nam.
Image result for chiến sĩ VNCH
Trong sinh hoạt gia đ́nh và xă hội, kẻ nào từng được người khác cưu mang, từng “làm phiền” xă hội để ăn học thành tài, ăn nên làm ra, hoặc có chức quyền, địa vị cao trọng trong xă hội, nhà cao, cửa rộng… Thay v́ nhớ ơn những người từng góp phần cho sự thành công của ḿnh nhưng nay lại quên ơn những người đáng được nhớ ơn, th́ ḿnh không c̣n xứng đáng là một người b́nh thường trong xă hội.
Người bị VC bỏ tù một cách vô cớ, sau khi ra khỏi tù, họ nhớ ơn những người tranh đấu cho ḿnh được tự do, hoặc người hưởng các loại trợ cấp xă hội, nhớ ơn những người đang làm việc, đóng thuế cho ḿnh được các quyền lợi đó, cho nên ḿnh sẽ không phí phạm những loại trợ cấp xă hội mà ḿnh được hưởng… Là những người biết “ăn cây nào, rào cây nấy”.
Người tỵ nạn chính trị, được các ân nhân bảo lănh, cưu mang trong những ngày c̣n “chân ướt, chân ráo” đến xứ người; dù ngày nay ḿnh có vượt trội hơn những ân nhân, nhưng vẫn không quay lưng với họ, là những người có thủy chung, biết “ăn cây nào, rào cây nấy”.
Ứng cử viên không nuốt lời hứa với cử tri; biết tranh đấu cho quyền lợi của cử tri sau khi thắng cử, là người có liêm sỉ và cũng là người biết “ăn cây nào, rào cây nấy”. Đó là những người mà cử tri cần tiếp tục ủng hộ và bảo vệ họ.
Những người tỵ nạn chính trị tại Hoa Kỳ nhưng luôn đối với Hoa Kỳ như kẻ bàng quan, như thể ḿnh là kẻ thù của Hoa Kỳ, hoặc tỏ ra “phấn khởi” khi thấy Hoa Kỳ bị quân khủng bố tấn công… Th́ loại người đó không xứng đáng “tỵ nạn” hay sinh sống tại đất nước này và cho phép người khác xem chúng là đồ vô ơn, là những tên ăn cháo đái bát, phản ảnh ngược lại câu “ăn cây nào, rào cây nấy”.
Đối với người lính chiến Hoa Kỳ, đă hy sinh tính mạng để bảo vệ đất nước Hoa Kỳ, và bảo vệ tự do của nhân loại bằng mọi h́nh thức. Ai c̣n nhớ đến sự hy sinh của họ và dành cho họ một lời cầu nguyện không thôi, th́ cũng đă là quư hóa và đă thể hiện tinh thần “ăn cây nào, rào cây nấy”.
Image result for us soldier
Trong phạm vi Thiên Chúa Giáo, nếu trước 30-4-75, những con dân Chúa từng sống êm ấm nơi thành thị, được tự do học hành, làm thương mại, tự do đến Nhà Thờ, Thánh Đường để hầu việc Chúa, thờ lạy Chúa… Trong khi đó, những chiến sĩ Quân Lực Việt Nam Cộng Hoà đang chiến đấu bảo vệ từng tấc đất ngoài mặt trận. Tháng 4 đen, giặc tràn vào thành phố, người chiến sĩ Việt Nam Cộng Hoà vẫn tiếp tục ngăn giặc, để cho ḿnh có đủ th́ giờ lên phi cơ, chạy xuống tàu, ra hải ngoại lánh nạn việt cộng; kết quả, ḿnh được sống đời tự do, c̣n những người chiến sĩ ấy phải vào tù, hoặc bị tàn phế sống lê lết, tủi nhục trên đường phố và chịu bao cảnh bạc đăi của VC… Khi ra hải ngoại ḿnh được tiếp tục học hành trở thành người khoa bảng, ăn nên, làm ra, được tự do thờ lạy Chúa, nhưng cố t́nh quên bỏ đất nước ḿnh, đồng bào ḿnh, đồng đội của ḿnh; hoặc cố t́nh bưng tai bịt mắt trước tiếng rên siết của đồng bào bên quê nhà, thường hùng hồn tuyên bố “tôi không thích chuyện chính trị”, cố t́nh tránh né việc bênh vực cho những nạn nhân của chế độ VC, đang cần sự lên tiếng của ḿnh… Th́ ḿnh đă vô t́nh biến ḿnh thành những kẻ vong ân, bội nghĩa, là những kẻ ăn cây nào, tàn sát cây đó như đă nói.
Là một Cơ Đốc Nhân, chúng ta không thể đóng kịch. Chúng ta có thể dối người, nhưng không thể dối được Chúa. Lối hành xử của chúng ta sẽ phản ảnh đúng bản chất về con người thật của chúng ta. Nếu chúng ta không quư trọng sự thủy chung. Nếu chúng ta vội quên ơn người khác. Nếu chúng ta không rào những cây mà ḿnh từng ăn trái, th́ chúng ta không thể dạy người khác làm những điều nhân nghĩa, đạo đức, chúng ta không thể dạy được con ḿnh, chứ đừng nói là có thể dạy hay giảng cho người khác nghe.
Để kết luận, tôi xin trích một đoạn Kinh Thánh có đề cập đến một số hành động liên quan đến những điều tôi vừa tŕnh bày. Những điều đó là: “Hăy biết rằng trong ngày sau rốt, sẽ có những thời kỳ khó khăn. V́ người ta đều tư kỷ, tham tiền, khoe khoang, xấc xược, hay nói xấu, nghịch cha mẹ, bó buộc, không tin kính, vô t́nh, khó ḥa thuận, hay phao vu, không tiết độ, dữ tợn, thù người lành, lường thầy phản bạn, hay nóng giận, lên ḿnh kiêu ngạo, ưa thích sự vui chơi hơn là yêu mến Đức Chúa Trời, bề ngoài giữ điều nhơn đức, nhưng chối bỏ quyền phép của nhơn đức đó. Những kẻ thể ấy, con hăy lánh xa đi.” (2Ti-mô-thê 3:1-5)
Cầu xin Chúa cho những con dân Chúa biết ăn cây nào th́ rào cây nấy. Biết tạ ơn Chúa, nhớ ơn người. Biết người biết ta và đừng hành xử như thể ḿnh đang ở ngoài quả địa cầu này. Biết ḿnh vẫn c̣n nặng nợ áo cơm của những người chung quanh. Đừng v́ quá khích, quá kiêu ngạo trong niềm tin mà trở thành những con người lập dị hơn là đạo đức thật. Đừng ra vẻ thiêng liêng mà phải thật sự thiêng liêng. Đừng cúi đầu nghe những lời dạy của những ai nhận ḿnh là “sư”, là “thầy”, là “cha” người khác, mà có những tâm địa phản trắc, thiếu thủy chung, không giảng lời của lẽ thật, không sống với chân lư, không thật sự hầu việc Chúa, mà chỉ lo hầu cái bụng của họ. Đối với loại người này, Kinh Thánh cho phép chúng ta lánh xa. A-men!
… Một người học cho nhiều, lấy bằng cấp cho cao, mà lúc nào cũng chỉ thích lo cho riêng cái “chậu kiểng” nhà ḿnh, c̣n xă hội ra sao cũng được, hay đứa nào chết kệ tía nó… Th́ xă hội cần chi những người học rộng, hiểu cao mà dốt về nhân cách hay nghèo nàn về tri thức đó?
Khoảng đầu năm 2000 tôi có t́nh nguyện làm thông dịch viên cho khu học chánh Linn-Benton county, để giúp thầy cô thẩm định tŕnh độ của học sinh Việt Nam mới đến Hoa Kỳ. Trong những năm đó, tôi gặp khá nhiều t́nh nguyện viên của nhiều sắc dân khác nhau, nhưng nhiều nhất là người Mỹ da trắng. Có lần tôi giúp một số học sinh Việt Nam chưa rành tiếng Mỹ gặp bác sĩ để khám bệnh theo hẹn… Tôi gặp một bác sĩ người Mỹ da màu. Thú thật là nếu tôi gặp ông bác sĩ này bên ngoài, th́ không thể biết ông là bác sĩ, bởi cử chỉ và lời nói hết sức khiêm nhường của ông.
H́nh minh họa
Trong lúc chờ đợi sự chuyển tiếp từ bệnh nhân này đến bệnh nhân khác, ông hỏi thăm về nghề nghiệp và sinh hoạt của tôi. V́ ông hỏi và thấy ông thân mật nên tôi hỏi lại. Được biết, trước khi trở thành một bác sĩ y khoa, gia đ́nh ông thuộc thành phần có lợi tức thật thấp. Cha mẹ ông chỉ là những công nhân lao động b́nh thường chứ không có nghề nghiệp ǵ vững chắc. V́ gia đ́nh ông nghèo nên anh em ông phải làm đủ mọi thứ nghề tay chân để có thêm tiền đi học. Cá nhân ông được học bổng vào trường y khoa.
Sau khi tốt nghiệp, ông làm bác sĩ thường trực cho bệnh viện và cũng thường tham gia vào các phái đoàn y tế khám bệnh miễn phí cho người nghèo, hoặc hằng tuần ông t́nh nguyện đến một Clinic nào đó để khám bệnh và kê toa thuốc miễn phí cho những bệnh nhân không có bảo hiểm, hoặc chưa hưởng được chương tŕnh y tế miễn phí… Lần đó tôi gặp ông khi mà mỗi tuần ông đều bỏ ra khoảng 4 tiếng để khám bệnh miễn phí cho những ai thật sự cần được giúp đỡ của bác sĩ.
Đă hơn 15 năm qua tôi không c̣n nhớ gương mặt của ông, nhưng tôi nhớ như in trong trí những ǵ ông tâm t́nh hay chia sẻ với tôi. Ông nói, ông không dám dạy đời ai ngoài những lời nhắc các con ông là cố gắng học, đừng mặc cảm, tự ái, mà nên có ḷng tự trọng. Hăy giúp đỡ những người cần giúp đỡ giống như những người từng đóng góp công sức xây dựng xă hội một cách trực tiếp hay gián tiếp mà ông cho rằng đó là ân nhân của ông. Ông và anh em của ông được như ngày nay, mà các con ông được hưởng lây, là do tiền đóng thuế của nhiều thành phần trong xă hội trước đó. Cho nên ḿnh cần đóng góp công sức xây dựng xă hội lành mạnh, chứ không chỉ cho riêng căn nhà của ḿnh hay gia đ́nh ḿnh. Sau khi thành nhân rồi th́ ḿnh không chỉ trả lại cho xă hội những ǵ ḿnh đă “vay không tiền lời”, mà c̣n có trách nhiệm góp phần giúp xă hội thăng tiến.
Nhắc tới ông bác sĩ da màu này tôi bổng nhớ đến lời dạy của Ba Tôi. Ông Cụ dạy anh em tôi rằng: Nếu ḿnh có hơn người khác về điểm nào đó, th́ nên t́m cách giúp người ta tiến lên chứ đừng vỗ ngực tự hào về “tài năng” của ḿnh… Hoặc, Ông Cụ cũng lấy h́nh ảnh con sâu và con bướm để dạy anh chị em chúng tôi: Nếu ngày nay ḿnh là con bướm xinh đẹp th́ chớ vội quên những ngày c̣n là con sâu xấu xí…
Có người nói, trí thức phải vui sau cái vui của thiên hạ và buồn trước nỗi buồn của thiên hạ. Riêng tôi nghĩ rằng, người học cho nhiều, lấy bằng cấp cho cao, mà lúc nào cũng chỉ thích lo cho riêng cái “chậu kiểng” nhà ḿnh, c̣n xă hội ra sao cũng được, hay đứa nào chết kệ tía nó… Th́ xă hội cần chi những người học rộng, hiểu cao mà dốt về nhân cách hay nghèo nàn về tri thức đó? Nếu giới trí thức nào cũng đều nghĩ như ông bác sĩ da màu mà tôi vừa kể th́ đỡ khổ cho xă hội biết bao.
Nhân tiện người viết xin trân trọng giới thiệu đến quư độc giả bài viết “Một giai thoại nhỏ, một bài học lớn” của tác giả Từ Thức. Đây là bài viết thật đáng cho chúng ta bỏ th́ giờ để đọc. https://huynhquocbinh.net/2018/02/02...t-bai-hoc-lon/
LGT: tôi xin trân trọng giới thiệu đến quư độc giả bài viết “Một giai thoại nhỏ, một bài học lớn” của tác giả Từ Thức. Đây là bài viết thật đáng cho chúng ta bỏ th́ giờ để đọc. (Huỳnh Quốc B́nh)
Từ Thức
– Văn pḥng giám đốc đại học Harvard, một ngày cuối thế kỷ 19. Một cặp vợ chồng rụt rè xin gặp ông giám đốc.
Cô thư kư nh́n vẻ quê mùa của hai người khách, chiếc quần sờn gấu của ông và bộ quần áo b́nh dân của bà, trả lời: ông giám đốc rất bận, chỉ tiếp khách có hẹn. Đúng ra, ông chỉ quen tiếp những trí thức danh tiếng, những người gia thế, có vai vế trong xă hội.
Hai người khách nhất định xin được ở lại chờ, v́ có chuyện muốn nói. Xế chiều, ông giám đốc Harvard mới hết khách, xách cặp ra về. Cặp vợ chồng xin được thưa chuyện vài phút. Ông bà cho hay người con trai duy nhất của họ, sinh viên năm đầu của trường, vừa chết v́ bệnh thương hàn, và muốn dựng một cái ǵ để tưởng nhớ đứa con. Ông giám đốc thông cảm cái đau buồn của khách, nhưng trả lời: ông bà thử tưởng tượng, nếu mỗi gia đ́nh có tang xây một mộ bia, bồn cỏ nhà trường sẽ thành một nghĩa trang.
Ông khách nói: chúng tôi không muốn xây mộ bia. Chúng tôi muốn nhân danh con, xây tặng một giảng đường, hay một nhà nội trú. Ông giám đốc nh́n bộ quần áo b́nh dân, vẻ quê mùa của khách, mỉm cười: ông có biết xây một giảng đường tốn hàng trăm ngàn Mỹ kim?
Bà khách nh́n chồng, nhỏ nhẹ: Nếu chỉ có vậy, tại sao ḿnh không dựng luôn một trường đại học?
Hai ông bà ra về. Ít lâu sau, trường đại học Stanford ra đời và trở thành một 3 đại học uy tín nhất thế giới. Ông giám đốc Harvard không biết ḿnh vừa tiếp hai vợ chồng tỉ phú Stanford, vua xe lửa, sau này trở này trở thành Thống đốc California
Trả lại cho xă hội
Giai thoại trên đây về Leland và Jane Stanford được kể đi kể lại, nói lên nhân sinh quan đặc biệt của người Tây Phương, nhất là ở những xứ ảnh hưởng văn hóa Tin Lành (1), với phương châm được dạy dỗ và thấm nhuần từ nhỏ: trả lại cho xă hội những ǵ đă nhận được của xă hội.
Khía cạnh văn hóa đó giải thích tại sao ở Hoa Kỳ và Bắc Âu có những nhà tỷ phú như Bill Gates, Warren Buffett, Zuckerberg dành những ngân khoản khổng lồ làm việc từ thiện, tài trợ những dự án có công ích, trong khi ở những xă hội khác, những người giầu có, nhất là mới giầu, chỉ biết khoe của, phung phí một cách lố bịch, nham nhở.
Những ông bà hoàng dầu lửa, keo kiệt, tàn nhẫn với gia nhân, nhất là di dân lao động, không biết dùng tiền bạc làm ǵ hơn là pḥng tắm, cầu tiêu bằng vàng, xây cất những trường đua ngựa vĩ đại với bồn cỏ xanh giữa sa mạc, ở một xứ Hồi giáo cấm cờ bạc, cấm đánh độ.
Những tỷ phú Tàu xây lại lâu đài Versailles hàng trăm pḥng cho hai vợ chồng với một cậu cả.
Những ông trời con, những cô bồ nhí của quan lớn ở Việt Nam làm thang máy bằng vàng, xây dinh thự xanh đỏ, Tây không ra Tây, Tàu không ra Tàu, lấy tiền gấp tàu giấy cho con thả chơi.
Những nhà độc tài Phi châu dựng lại nhà thờ Vatican giữa một biển nghèo đói, dùng máy bay riêng chở thợ may, thợ đóng giầy nổi tiếng từ Paris, từ Rome (Roma) tới may bộ quần áo giá cắt cổ thứ 200, hay áo lông (fourrure) cho các mệnh phụ sống ở những xứ nóng như lửa.
Hai tư duy khác nhau, đưa tới hai xă hội khác nhau: một bên thịnh vượng, tiến bộ, một bên nghèo đói, lạc hậu.
Từ kinh doanh tới việc nghĩa
Những nhà triệu phú Mỹ, khi kinh doanh, không ngần ngại dùng bất cứ thủ đoạn nào để thành công, kể cả đánh gục đối thủ cạnh tranh, để chiếm độc quyền. Đó cũng là một khía cạnh của văn hóa Tin lành: không có mặc cảm với tiền bạc, với thương mại.
Đó là một yếu tố văn hoá, nhưng nó giải thích phần nào cho sự thành công kinh tế của những nước như Hoa Kỳ, Bắc Âu. Văn hoá Tin Lành đă tạo ra những xứ tư bản Tây Phương. Người Tin lành không che dấu chuyện đă làm ra tiền, coi đó là dấu hiệu của thành công. Gặp người Mỹ, vài giờ sau biết họ lănh bao nhiêu dollars mỗi năm, có bao nhiêu cái nhà, cái xe
Văn hoá Thiên Chúa giáo có mặc cảm với tiền bạc. Không bao giờ người Pháp nói về lương bổng của ḿnh, ít khi phô trương, gần như muốn che dấu nếu thành công trong đời. Người Mỹ áp dụng những phương pháp hữu hiệu để kinh doanh, để làm giầu, nhưng khi đă thành công rồi, nghĩ tới việc trả lại cho xă hội những ǵ đă nhận của xă hội.
Khi Bill Gates tŕnh bày với vợ, con về dự án dùng trên 40 tỷ dollars cho Foudation Bill & Melinda Gates, và quyết định chỉ để lại cho mỗi người con 10 triệu (ít quá, khó thành công; nhiều quá, chỉ làm hư con cái), cả bà vợ và các con đều vui vẻ chấp nhận. Bởi v́ họ được dạy dỗ, thấm nhuần văn hoá đó từ nhỏ.
Khi Bill Gates nói về dự án của ḿnh, Warren Buffet đă hưởng ứng ngay, đóng góp phần lớn gia sản kếch sù cho Foudation Gates. Trên 50 tỷ phú, đa số là người Mỹ, đứng đầu là Zuckerberg, đă noi gương Bill Gates. Các trường đại học Mỹ hay Anh đều giầu có, với những ngân sách khổng lồ, ngang với ngân sách một quốc gia nhỏ, mà nhà nước không tốn một xu, bởi v́ những cựu sinh viên khi đă thành công ngoài đời đều quay lại, tự nguyện đóng góp. Đối với họ, đó là một chuyện tự nhiên, khỏi cần ai kêu gọi. Không làm, mới là chuyện bất b́nh thường.
Đơn giản như vậy, nhưng đem áp dụng ở những nước khác, rất khó. Phải bắt đầu bằng sự thay đổi văn hóa, thay đổi tư duy. Và văn hoá, không phải chuyện một sớm một chiều. Đó là chuyện của hàng thế hệ.
Tinh thần “trả lại cho xă hội” giải thích tại sao vai tṛ của xă hội dân sự cực kỳ quan trọng trong các xă hội Tây Phương. Nó nhân bản hóa các xă hội tư bản. Ở Hoa Kỳ chẳng hạn, tiêu biểu cho chế độ tư bản, nó xoa dịu những bất công của một xă hội cạnh tranh, mạnh được yếu thua. Đó là hai khuôn mặt mâu thuẫn của tư bản Tây Phương. Mâu thuẫn hay bổ túc lẫn nhau.
Những foundations tư nhân, nhan nhản khắp nơi, với những số tiền nhận được ở khắp nơi gởi giúp, trợ cấp học bổng, chữa bệnh, nghiên cứu khoa học, phát triển nghệ thuật văn hoá, giúp đỡ người nghèo, người sa cơ lỡ vận.
Truyền thống bác ái
Tại Pháp, nơi người Tin Lành chỉ chiếm trên dưới 3 %, cái tinh thần “trả lại cho xă hội” không mạnh như ở Hoa Kỳ hay các nước có văn hoá Tin Lành ở Bắc Âu. Những trường đại học lớn, uy tín nhất của Pháp, những năm gần đây kêu gọi các cựu sinh viên đă thành đạt đóng góp cho trường, nhưng kết quả rất khiêm nhượng.
Không phải một sớm một chiều người ta có thể tạo một truyền thống. Mặc dầu vậy, tinh thần bác ái ăn sâu tại các nước Thiên Chúa giáo như Pháp, Ư, Tây Ban Nha (Espagne, Spain) đă thúc đẩy các xă hội dân sự hoạt động tích cực. Tại Pháp chẳng hạn, tổ chức Resto du Cœur mỗi năm tặng thực phẩm, bữa ăn cho hàng triệu người. Emmaüs, một tổ chức thiện nguyện do linh mục Pierre lập ra không những giúp đỡ người nghèo, c̣n tạo công ăn việc làm cho hàng trăm người. Một trong những hoạt động của Emmaüs: nhận bàn ghế, TV, tủ lạnh, computers, quần áo cũ của thiên hạ gởi tặng, sửa lại, bán rẻ lấy tiền làm việc nghĩa. Nhân viên của Emmaüs đều là những người gọi là SDF (Sans Domicile Fixe, Không nhà không cửa, homeless), theo nguyên tắc dạy người ta câu cá hơn là cho tiền mua cá. Những người điều hành là những người có dư khả năng làm lương lớn trong các hăng tư, nhưng muốn làm việc công ích để đóng góp cho xă hội.
Từ gia đ́nh tới xă hội
Người Tây Phương, có tinh thần cá nhân chủ nghĩa, nhưng không ích kỷ như chúng ta nghĩ. Rất nhiều người tích cực và nghĩ đến người khác, coi việc giúp đỡ người khác, cải thiện xă hội là một bổn phận.
Người Việt hy sinh, nghĩ tới người khác nhiều hơn chính ḿnh, nhưng “người khác” chỉ luẩn quẩn trong nhà, cha mẹ, vợ chồng, con cái, không ra khỏi ngưỡng cửa gia đ́nh. Gia đ́nh VN chặt chẽ, nhưng xă hội VN lỏng lẻo. Gia đ́nh Tây Phương lỏng lẻo, nhưng xă hội của người ta chặt chẽ. Chữ liên đới, bác ái, huynh đệ không phải là những danh từ trống rỗng trên cửa miệng.
Người Việt dành trọng tâm đời ḿnh cho gia đ́nh. Tai họa xẩy ra cho người thân làm tiêu tan luôn đời ḿnh. Mất một người thân, cuộc đời kể như chấm dứt. Ngồi rầu rĩ thương thân, oán phận.
Thái độ của người Tây Phương tích cực hơn. Họ nghĩ tới xă hội. Họ không bi quan yếm thế. Tại họa cá nhân không đánh gục họ, trái lại, trở thành một động lực khiến họ lao đầu vào việc cải tiến xă hội.
Our children”
Hai ông bà Stanford, khi cậu con cưng chết, quyết định: từ nay, tất cả những đứa con California sẽ là con ḿnh. “The children of California shall be our children”.
Ở Pháp, những bà mẹ có con thơ ấu chết v́ tai nạn xe hơi, thay v́ ngồi than trời oán đất, hay oán thù người gây tai nạn, đă thành lập một hội rất thế lực, Ligue Contre La Violence Routière (Hội chống lại bạo lực lưu thông) hoạt động tích cực đ̣i quốc hội, chính phủ ban hành những luật lệ hạn chế vận tốc, kiểm soát, trừng phạt những người lái xe sau khi uống rượu, hút cần sa ma túy, mở những lớp về an ninh lưu thông, hỗ trợ các gia đ́nh nạn nhân.
Các nạn nhân khủng bố lập những hội tương trợ các nạn nhân như ḿnh. Một phụ nữ Pháp, thoát chết trong cuộc khủng bố Hồi giáo ở Paris, nói: chưa bao giờ tôi hạnh phúc hơn, v́ có một gia đ́nh trên 200 người.
Có người trong gia đ́nh chết v́ ung thư, họ lập những hội giúp bệnh nhân ung thư. Những người cựu SDF, khi có công ăn việc làm, mở hội giúp những người vô gia cư. Người có con chết v́ ma túy, gia đ́nh tan nát v́ rượu chè, bỏ tiền bạc, giúp những người nghiện ngập. Họ làm việc đó tận tụy, âm thầm, coi như chuyện đương nhiên, ngạc nhiên khi có người ngạc nhiên trước các nghĩa cử đáng khâm phục đó. Những thí dụ đó nhan nhản, ở mỗi góc phố, đếm không xuể.
Thí dụ điển h́nh nhất là tổ chức Téléthon. Một số gia đ́nh có con bị các thứ bịnh hiếm, không có thuốc điều trị v́ không có hăng bào chế thuốc nào bỏ ra những ngân khoản khổng lồ để t́m kiếm, sản xuất thuốc cho một số rất ít bệnh nhân, đă thành lập Téléthon, mỗi năm vận động quyên góp được hàng trăm triệu euros. Với số tiền đang kể đó, họ lập tuyển dụng các y sĩ, các chuyên viên y khoa nổi danh, mở những laboratoires tối tân để nghiên cứu phương pháp chữa trị, t́m ṭi thuốc men. Tiền đóng góp từ khắp nơi gởi về, thường thường là của những người lợi tức thấp, nhưng sẵn sàng giúp người thiếu may mắn hơn ḿnh. Và những người hoạt động tích cực nhất là những người có con cái đă chết v́ bạo bệnh, hoạt động để tránh cho người khác thảm kịch của chính ḿnh.
Không quay đầu về quá khứ, tiến về phía trước, nghĩ đến việc cải thiện xă hội, đó là những yếu tố khiến xă hội Tây phương thành công. Cả về kinh tế lẫn chính trị. Bởi v́ dân chủ không phải chỉ xây dựng trên giấy tờ, qua hiến pháp, bầu cử, luật lệ. Nó phải được thực thi, bảo vệ, nuôi dưỡng bởi xă hội dân sự.
Cha chung không ai khóc
Người VN hy sinh cho gia đ́nh, đó là một đức tính đáng cảm phục. Đó là một điều may, khiến xă hội VN không hoàn toàn băng hoại. Hay xă hội đă băng hoại, nhưng vẫn c̣n những ốc đảo là hàng triệu gia đ́nh, đang âm thầm cố thủ.
Người Việt hết ḷng với gia đ́nh, nhưng hoàn toàn thờ ơ với xă hội. Phương châm của người Việt: vườn ai nấy rào. Người ta đốn cây, tôi mặc kệ, v́ là cây ngoài đường. Người ta xẻ núi, phá rừng, xây chung cư, khách sạn, tôi ngoảnh mặt đi để tránh vạ lây. Hậu quả là VN được trời cho một giang sơn gấm vóc, ngày nay bị tàn phá một cách thô bạo. Nha Trang, Đà Lạt, Sapa…, những thắng cảnh tuyệt vời đang trở thành những đống xi măng, cốt sắt thô kệch, trước sự thờ ơ của mọi người. Cha chung không ai khóc.
Tại các nước Tây phương, các di tích lịch sử được bảo tŕ một phần lớn nhờ các foundations, các tư nhân. Ở VN, ngược lại, người ta biến của công thành của riêng, không nương tay tàn phá di sản của đất nước để làm giầu, để trục lợi.
Khi nào t́nh thương, sự liên đới, ḷng bác ái, tinh thần trách nhiệm của người Việt ra khỏi ngưỡng cửa gia đ́nh, lúc đó VN sẽ có một xă hội lành mạnh, lạc quan, tích cực. Đủ lành mạnh, lạc quan, tích cực, để xây dựng một chế độ dân chủ đích thực. Để xây dựng lại đất nước đang băng hoại.
(1) Bài này không có dụng ư ca ngợi đạo Tin Lành. Tôn giáo nào cũng có ưu và khuyết điểm, sẽ đề cập trong một bài tới
Có hơn vài người nói với tôi theo kiểu lên án nước Mỹ: “Nước Mỹ này c̣n hơn cộng sản”. Tôi hỏi tại sao họ có nhận xét đó th́ được trả lời rằng: “Th́ ông coi đó, cái ǵ cũng bị luật pháp ràng buộc, làm cái ǵ cũng phải xin phép. Ḍng cái thứ cắt cỏ, trồng cây, câu cua, câu cá… mà cũng bắt người ta phải mua hay xin giấy phép…” Dĩ nhiên đối với thành phần này th́ có luật sư giải thích cũng không xong chứ đừng nói “tay ngang” như tôi.
Related image
Nước Mỹ là một nước pháp trị và tự do dân chủ. Nước Mỹ không phải “Thiên Đàng” và chính phủ Mỹ chẳng phải “Thiên Chúa” cho nên không phải thứ ǵ cũng hoàn hảo. Tuy nhiên, tôi chưa nghe nước Mỹ ép ai vào đây sinh sống. Cho nên ai không thích nước Mỹ cũng có quyền rời bỏ mà không phải trốn chạy hay vượt biên t́m tự do theo kiểu một sống một chết, hay phải đóng vàng cho tụi VC để được rời Việt Nam theo diện “đăng kư” bán chính thức sau ngày 30-4-75.
Nghĩ cũng ngộ, ở Việt Nam bọn VC cũng “làm ra luật” nhưng bọn chúng ngồi xổm lên trên luật pháp, trắng trợn chà đạp luật pháp do chúng bày ra qua các hành động cướp của, giết người… Nhưng không thấy mấy ông bà này nói ǵ, mà chỉ lớn tiếng chê Mỹ “giống cộng sản”.
H́nh: VC= Luật là tao. Tao là luật
Ở Mỹ này, luật là luật, chứ không thể dễ ngươi hay giỡn chơi được. Hầu hết các quốc gia có luật pháp nghiêm minh như Mỹ và Gia Nă Đại… cho phép một người sau khi uống rượu, nếu muốn lái xe th́ nồng độ rượu trong máu không vượt quá 0.08%. Ai vi phạm th́ bị xem như “tội h́nh sự” chứ không phải nhẹ như đậu xe không đúng chỗ, hoặc vượt bảng “stop” hay đèn đỏ v.v…
Luật không chỉ dành cho dân thường tuân thủ mà ngay cả chính quyền cũng phải nghiêm chỉnh tuân theo. Nhân viên chính phủ, cảnh sát, quan ṭa ǵ đi nữa mà khi cố t́nh vi phạm luật pháp, vẫn bị nhận viên công lực c̣ng tay như thường. Người viết xin đơn cử vài trường hợp những quan Ṭa từng xử phạt người khác, nhưng khi vi phạm luật pháp đă bị cảnh sát c̣ng tay, tạm giam và đưa ra ṭa giống bao người:
Ngày 25 tháng 10- 2011, nữ chánh án “Kathryn Nelson” tại Vero Beach, Florida bị cảnh sát chận bắt và bị truy tố tội lái xe trong lúc say rượu, gây tai nạn làm hư hại tài sản công cộng.
Ngày 9 tháng 4 -2013 vừa qua, cựu Chánh Án “John Lyman”, Olympia, của Tiểu Bang Washington bị bắt lần thứ hai về tội uống rượu lái xe, và luật sư của ông cho biết: Nếu sau khi xét xử, ṭa án kết tội, ông sẽ bị bỏ tù. Hễ phạm pháp là bị trừng phạt, dù người đó là ai.
Ngày 6 tháng 7- 2013, nữ Chánh Án “Tracy Sheehan” Hillsborough County Circuit Court, (Tampa- Florida) đă bị buộc tội “Lái xe lúc say rượu” (Driving under the influence – DUI).
Ngày 5 tháng 11- 2013, nữ Quan Ṭa Cynthia Imperato ở Florida, người đang đứng đầu một vụ xử người khác về tội “giết người” mà tội nhân có thể lănh án tử h́nh, nhưng rồi chính bà bị cảnh sát chận bắt về tội “cầm điện thoại nói chuyện lúc lái xe”, sau đó bà ḷi thêm tội uống rượu lái xe. Cảnh sát đă c̣ng tay bà và nhốt tù một đêm để chờ ngày ra ṭa về tội danh “Lái xe lúc say rượu” (Driving under the influence – DUI).
H́nh: Say rượu, lái xe là tự sát
Ngay cả Tổng Thống Hoa Kỳ cũng phải tuân thủ luật pháp. Đây là xứ tự do, nhưng mọi người phải chấp nhận sự chi phối và phải “hành xử quyền tự do” mà luật pháp đă quy định. Người viết xin đơn cử thêm vài vụ nữa để chúng ta thấy luật pháp Hoa Kỳ hoàn toàn khác với luật của các nước độc tài, cộng sản hay luật rừng của đảng cướp VC tại Việt Nam ngày nay.
H́nh: Luật rừng (VC bịt miệng LM Nguyễn Văn Lư trước ṭa)
Ngày 8-8-1974, Cố Tổng Thống Richard Nixon, Tổng Thống Thứ 37 của Hoa Kỳ phải từ chức v́ tội “nghe lén” phe đối lập ngay trong Ṭa Bạch Ốc.
Từ tháng 11-1995 đến tháng 3 năm 1997, cựu Tổng thống Hoa Kỳ Bill Clinton bị giới tuyền thông Hoa Kỳ phanh khui về vụ “bê bối t́nh dục” giữa ông với cô Monica Lewinsky ngay trong Ṭa Bạch Ốc. Ông đă phải ra Ṭa để trả lời những cáo buộc đó. Dù ông đă “thoát” nhưng điều này cũng cho thế giới thấy rằng luật pháp Hoa Kỳ không chừa bất cứ một ai.
Trước khi kết luận, tôi muốn kể hay “khoe” với quư độc giả một điều mà tôi cho là đáng chia sẻ. Trong ṿng hơn mười năm qua, tôi từng nhiều lần vận động một số bạn Mỹ trong Giáo Hội Tin Lành Nazarene Hoa Kỳ cùng tôi giúp đồng bào Việt Nam tại Oregon, mới qua Mỹ có cơ hội trau giồi Anh ngữ miễn phí. Có ít nhất là 400-500 học viên từng ghi danh. Mỗi tuần, trước khi vào các lớp, cá nhân tôi thường bỏ ra khoảng 10-15 phút để mách cho những học viên một số điều liên quan đến luật pháp, và văn hóa của người Mỹ để hy vọng mọi người dễ dàng hội nhập vào đời sống mới. Ai không thích nghe th́ có quyền đứng ngoài giải lao.
Tôi khích lệ mọi người cố gắng học Anh ngữ, và đừng bao giờ than “già”, hay “dốt”, hoặc “không có khiếu”… mà hăy cố gắng làm kiếm tiền bằng những nghề lương thiện, dù nghề khiêm tốn, ít tiền nhưng đó là “mồ hôi nước mắt” của ḿnh và nhất là tuân thủ luật pháp chính quyền Hoa Kỳ…
Sau thời gian dài, số học viên bày tỏ “ḷng biết ơn” cũng nhiều, người chê bai chúng tôi “dạy dỡ” cũng không ít sau khi họ biết được vài câu căn bản để có thể sẵn sàng ra ngoài t́m việc làm hoặc tiến lên các lớp cao hơn của các trường “chính quy” của chính phủ. Điều khôi hài là có kẻ hăm he kiện chúng tôi về “tội”, không phải giáo sư Anh văn mà cũng dám dạy ESL miễn phí. Tôi không dám kể vụ này cho mấy người Mỹ nghe v́ sợ họ buồn và tưởng lầm người Việt nào cũng “vô ơn” như thế. Qua vụ này tôi muốn nói rằng, chỉ có những tên bệnh hoạn hay ngu xuẩn mới làm cái tṛ “rung cây nhát khỉ” kiểu đó, và chỉ có ai mơ hồ về luật pháp Hoa Kỳ, hoặc nhận ḿnh là người “có học” nhưng lại “không hiểu” nên mới ngán sợ loại hù dọa đó.
Không phải ai cũng vội quên ơn như những kẻ vô ơn. Có một anh bạn sang Mỹ cùng với gia đ́nh và vợ con. Sau thời gian trau giồi Anh ngữ với chúng tôi, anh xin được việc làm. Ngày kia anh gọi chúng tôi và nói lời cảm ơn. Anh nói rằng: “V́ em nghe lời khuyên và khích lệ của anh nên vợ chồng em đă cố gắng làm việc, tôn trọng luật pháp, tiết kiệm trong việc chi tiêu tài chánh… Và bây giờ tụi em tạo được nhà và xe mới cho mẹ và các con ở thoải mái…” Tôi hết sức cảm động và cũng thầm tạ ơn Chúa và cảm ơn anh ấy đă giúp tôi thấy rằng: “Công khó của anh em không phải là vô ích”, như Kinh Thánh từng khuyến cáo.
Lời kết: Ông Bà ḿnh nói “ở ống th́ dài, ở bầu th́ tṛn”. Chơi với bạn xấu không khéo sẽ bị tiêm nhiễm tánh xấu. Và Ông Bà ḿnh cũng khuyến cáo “gần mực th́ đen, gần đèn th́ sáng”, hoặc “chọn bạn mà chơi”. Chính v́ điều này nên vợ chồng tôi chủ trương phải tiếp xúc người học cao, hiểu rộng để học hỏi. Và sẵn sàng làm bạn với giới b́nh dân một cách thân t́nh trong t́nh bạn hầu có thể để giúp nhau thăng tiến. Ai chân thành, khiêm tốn chúng tôi “chơi tiếp”; ai kiêu căng, lờn mặt, xem thường người khác… th́ chúng tôi t́m cách “vẫy tay chào nhau” mà không hề oán trách.
Chúng tôi chủ trương và dạy con em phải luôn siêng năng học hành, chuyên cần trong công việc làm, giúp đỡ người cần giúp đỡ và nhất là phải “tuân thủ luật pháp chính quyền bản xứ”; bởi nước Mỹ là một quốc gia thật lư tưởng hay “bạn hiền” dành cho những ai biết tôn trọng luật pháp; nhưng lại và là kẻ thù của những kẻ quen lối gian dối hay thích “chà đạp luật pháp”. Nói một cách khác, ai thích sống trong một xă hội luật pháp nghiêm minh, th́ Hoa Kỳ là một nơi thật tốt. Kẻ nào thích gian dối, điêu ngoa, thích bợ đỡ kẻ ác để được yên thân, th́ Việt Nam ngày nay thật thích hợp với những kẻ đó.
Thức Về Tự Do Đă Ăn Sâu Vào Miền Nam" - Theo BBC Việt Ngữ
Tổng tuyển cử tại miền Nam Việt Nam năm 1967
Ư thức về tự do và kinh tế thị trường đă ăn sâu vào xă hội miền Nam Việt Nam, giúp nơi đây trở thành bàn đạp cho Đổi Mới.
Nhận định trên được một người làm việc ở Sài G̣n trước 1975 nói với BBC trong dịp đánh dấu 40 năm kết thúc chiến tranh Việt Nam.
Ông Nguyễn Xuân Nghĩa, từng là phụ tá Tổng trưởng Tài chính thời chính quyền Việt Nam Cộng Ḥa, trao đổi với BBC từ California, Hoa Kỳ. Ông cho rằng chính sách viện trợ của Hoa Kỳ không những không giải quyết được các vấn đề của miền Nam thời bấy giờ, mà c̣n gây thêm nhiều khó khăn.
BBC:Ông đánh giá thế nào về tính tự do, mở cửa của nền kinh tế miền Nam thời bấy giờ, thưa ông?
Ông Nguyễn Xuân Nghĩa: Có lẽ nên đặt trong hoàn cảnh của thập niên 60 của thế giới lúc đó và cái thứ nh́ là hoàn cảnh riêng của Việt Nam.
Lần đầu tiên sau năm 1883 đến 1955 mới có một nước Việt Nam độc lập và bắt đầu bước qua chuyện thế nào là dân chủ, thế nào là kinh tế thị trường.
Trong bối cảnh đó, tôi nghĩ miền Nam, nhất là nền Đệ nhất Cộng ḥa, đă có những thành quả lớn, so với thời thực dân Pháp cai trị đất nước ta với nền kinh tế chỉ huy của họ.
Nền kinh tế với dân số 15 triệu đă phải tiếp nhận gần 2 triệu người dân di cư từ miền Bắc vào, phải xây dựng lại một hệ thống kinh tế và hành chính khác hẳn những ǵ nước Pháp để lại.
Trong giai đoạn đó, mức độ tự do kinh tế so với miền Bắc, chứ tôi chưa nói là các nước khác, th́ những cải cách như đạo luật cải cách ruộng đất ban hành năm 1956 đă là một bước tiến đáng kể.
Bước sang nền Đệ nhị Cộng ḥa th́ một nửa đất nước lâm vào cảnh chiến tranh toàn diện, do những người cộng sản tổ chức ngay trong ruột của miền Nam.
T́nh trạng chiến tranh ngày càng rộng mở từ năm 1965 trở đi th́ miền Nam càng mất khả năng giải quyết những vấn đề kinh tế của ḿnh, từ chuyện ruộng đất, canh tác để nuôi sống khoảng 18 triệu người.
Nhưng trong giai đoạn đó th́ chính quyền của nền Đệ nhị Cộng ḥa vẫn cố gắng làm được chuyện rất lạ, là xây dựng nền kinh tế thị trường, và thúc đẩy điều lớn lao hơn nền Đệ nhất Cộng ḥa là đạo luật cải cách ruộng đất ngày 26/3 năm 1970, với tên gọi "Người cày có ruộng".
Đạo luật này đă giải quyết được vấn đề công ăn việc làm và hữu sản hóa cho 1 triệu rưỡi người nông dân miền Nam lúc đó.
Trong hoàn cảnh đó, nhất là sự ngu xuẩn trong chính sách viện trợ của Mỹ, mà miền Nam vẫn làm được những điều đó.
Nếu nền Đệ nhất cộng ḥa gặp áp lực từ người Bắc di dân vào th́ Đệ nhị Cộng ḥa cũng phải đón nhận hoàn cảnh tương tự.
Năm 1972, quân đội miền Bắc đánh vào phía nam của vĩ tuyến 17, khiến bao người trôi dạt vào phía trong nam mà miền nam vẫn phải trợ cấp, tạo công ăn việc làm cho họ, trong bối cảnh Mỹ đă tháo chạy.
Trong hoàn cảnh đó mà vẫn c̣n giữ được mấy năm nữa th́ tôi nghĩ thuần về kinh tế mà nói là cả nền Đệ nhất và Đệ nhị Cộng ḥa đă giải được những bài toán kinh tế mà tôi cho là nhiều quốc gia như Nam Hàn, Thái Lan, Philippines nếu rơi vào trong hoàn cảnh tương tư chưa chắc đă giải quyết được.
Người ta cứ nói là do viện trợ Mỹ nhưng không phải. Chính viện trợ Mỹ là yếu tố khiến miền Nam không đương cự nổi với t́nh thế chiến tranh.
BBC:Theo ông th́ những chính sách tiến bộ nào của miền Nam thời đó có thể so sánh được với Nam Hàn hay Nhật Bản trong thời kỳ các nước này mới trỗi dậy?
Ông Nguyễn Xuân Nghĩa: Một cái khá cụ thể là nói đến mức sống của người dân thực sự thời đó khá tương đối, nếu so sánh với trường hợp của Nam Hàn, Philippines hay Đài Loan.
Miền Nam lúc đó cũng đă có một số công ty quốc doanh bị buộc phải giải tư, hệ thống kinh tế do chính quyền kiểm soát phải bước sang nền kinh tế cho tư nhân.
Trong lĩnh vực của tôi khi tiếp xúc làm việc với đối tác Đài Loan, Nam Hàn th́ họ theo dơi các chính sách của miền Nam có sự tôn kính, khâm phục. Hai bên đều xem nhau là đang trước áp lực của cộng sản mà phải giải quyết các vấn đề kinh tế.
Tuy nhiên chiến sự tại nam Việt nam ngày càng bùng phát dữ dội, không như hai nơi cũng bị áp lực của chiến tranh là hai Nam Hàn, Đài Loan.
Điều đó không chỉ bắt đầu từ việc chế độ Ngô Đ́nh Diệm bị lật đổ, mà c̣n do tướng tá bắt đầu làm loạn từ năm 1963, khiến nền kinh tế không thể sinh hoạt b́nh thường như Nam Hàn hay Đài Loan, khiến miền Nam dựa vào hệ thống viện trợ của Hoa Kỳ.
Chúng ta thấy như ở Iraq hay Afghanistan là viện trợ không giúp cho quốc gia cầu viện giải quyết những vấn đề của ḿnh, v́ nó tùy thuộc vào chính sách quốc gia cấp viện khi đó. Viện trợ để giải quyết vấn đề của nước Mỹ, chứ không giải quyết vấn đề của nước nhận viện trợ.
Vận động đi bầu cử ở Sài G̣n năm 1967
BBC:Ông có tin rằng nếu có cơ hội tồn tại, Việt Nam Cộng ḥa có thể sánh ngang với các cường quốc châu Á ngày nay?
Ông Nguyễn Xuân Nghĩa: Tôi nghĩ điều đó là vấn đề giả định về lịch sử mà không xảy ra được. Thực tế ra lúc đó các quốc gia đều nghĩ rằng miền Nam là trù phú. Miền Nam có những tài nguyên, điều kiện khá hơn các nước khác như Nam Hàn, Đài Loan, Thái Lan, Philippines.
Nếu chiến sự lắng đọng trong 6 tháng th́ miền Nam đă có thể tự túc về lúa gạo và lắng đọng 1 năm th́ có thể trở về vị trí xuất cảng về gạo.
Ư thức về tự do và kinh tế thị trường đă ăn sâu vào xă hội ở miền nam.
Không khí, tinh thần kinh doanh, làm việc ở miền nam là điều c̣n kế thừa được sau một giai đoạn ngắn ngủi, đầy tai ương, chết chóc.
Bây giờ cũng vậy, những người ưu tú nhất của miền bắc cũng đi vào trong nam và t́m đến không khí tự do, cởi mở, thông thoáng, rộng răi. Đó là di sản mà người ta cứ tưởng đă mất, nhưng vẫn c̣n đó.
Đó là đóng góp của miền Nam, vùng đất nhiều vấn đề, tai ương, nhưng cũng là nơi cho nhiều cơ sở để có thể bùng lên sau thời kỳ Đổi Mới.
Cha Mẹ Trang Bị Cho Con Cái 2 Thứ Là Đủ - Nhật Huy
Tỉ phú Warren Buffett (trái) và tỉ phú Bill Gates - Ảnh: Reuters
“Nếu các con tôi giỏi hơn tôi th́ chẳng cần phải để nhiều tiền cho chúng. Nếu chúng kém cỏi th́ có nhiều tiền cũng chỉ có hại cho chúng mà thôi” - ông Yu Pang-Lin khẳng định.
Yu Pang-Lin không phải là người đầu tiên trên thế giới “keo kiệt” với con nhưng lại hào phóng với xă hội. Người giàu nhất thế giới - Bill Gates - từng tuyên bố sẽ chỉ để lại cho con 0,05% tổng tài sản kếch xù của ḿnh. Báo chí hỏi tại sao lại như vậy, ông trả lời đại ư: Con tôi là con người, mà đă là con người th́ phải tự kiếm sống, không chỉ kiếm sống để phục vụ chính bản thân ḿnh mà c̣n phải góp phần thúc đẩy xă hội. Đă là con người th́ phải lao động. Tại sao tôi phải cho con tiền?
Nhưng cũng có những người con sẵn sàng từ chối thứ mà “đời bố hi sinh” để “củng cố” cho ḿnh. Stephen Covey - người từng được tạp chí Time bầu chọn là 1 trong 25 nhân vật ảnh hưởng nhất thế giới, tác giả cuốn sách nổi tiếng 7 thói quen để thành đạt - viết di chúc để lại tiền cho con và ra đi năm 2012.
Cả chín người con không ai nhận tiền. Họ lư giải rất giản dị rằng họ là những người b́nh thường và hoàn toàn có thể tự lao động, tự kiếm sống được.
Tương tự, tỉ phú Warren Buffett viết di chúc chỉ để lại 10% tài sản của ḿnh cho con, c̣n lại là làm từ thiện. Tuy nhiên, ba người con, dù không phải quá giàu có, cũng từ chối và dành luôn số tiền đó cho từ thiện.
Những người cha kiên quyết không để lại tiền cho con hoặc những người con quyết liệt không nhận tài sản thừa kế chắc chắn không phải là những người không coi trọng đồng tiền, v́ hơn ai hết họ đă phải đổ mồ hôi, công sức và trí tuệ cả đời để tạo dựng nên sản nghiệp.
Tuy nhiên, họ cũng hiểu có một thứ c̣n quư giá hơn tiền, quan trọng hơn tiền, đó chính là trách nhiệm, mà trước hết là trách nhiệm với chính ḿnh (tự ḿnh phải chịu trách nhiệm về ḿnh), rồi trách nhiệm với gia đ́nh, cộng đồng, xă hội... Họ cũng ư thức được một cách sâu sắc ẩn họa của việc xài những đồng tiền không do chính ḿnh làm ra.
Có người nói rằng có hai thứ mà cha mẹ cần trang bị cho con cái và chỉ hai thứ đó là đủ, c̣n không, nếu có để lại cho con thứ ǵ đi nữa mà thiếu hai thứ đó th́ coi như chưa cho con ǵ cả.
Hai thứ đó là: ư thức tự chịu trách nhiệm về bản thân ḿnh và năng lực để tự chịu trách nhiệm.
Một con người biết trách nhiệm và có năng lực để thực hiện điều đó khi đi học sẽ học thực, học v́ ḿnh (và do đó sẽ khó có kiểu học đối phó; mua điểm, mua bằng; học v́ cha, v́ mẹ); khi đi làm sẽ làm hết ḿnh, tự giác và luôn hướng tới hiệu quả cao nhất (và do đó sẽ không có kiểu làm “giả cầy”, thụ động; làm gian, làm dối như một vài trường hợp mà không khó cũng có thể nhận diện được ở nhiều cơ quan, công sở)...
Không để lại tiền cho con nhưng để lại cho con ư thức trách nhiệm và trang bị cho con năng lực để tự chịu trách nhiệm thông qua giáo dục làm người, giáo dục làm việc, ấy là đă để lại một sản nghiệp đồ sộ cho con rồi.
30 Điều Khác Nhau Giữa Gái Chưa Chồng Và Gái Có Chồng
1. Gái chưa chồng đánh giá đàn ông qua quần áo ngoài. Gái có chồng đánh giá đàn ông qua quần áo lót.
2. Gái chưa chồng hay uống cà phê. Gái có chồng hay đi siêu thị.
3. Gái chưa chồng hay hỏi đàn ông về ước mơ. Gái có chồng hay hỏi đàn ông về công việc.
4. Gái chưa chồng đọc sách về đàn ông. Gái có chồng đọc sách về đàn bà.
11. Khi tiễn bạn trai đi xa, gái chưa chồng bảo: “Anh nhớ về với em”. Gái có chồng dặn: “Anh nhớ coi đồ cẩn thận”.
12. Gặp cướp, gái chưa chồng van xin “Ông tha cho tôi”. Gái có chồng nhún vai “Ông muốn lấy ǵ th́ lấy”.
13. Khi nhà cháy, gái chưa chồng cứu cuốn album. Gái có chồng cứu két tiền.
14. Gái chưa chồng khám điện thoại bạn trai. Gái có chồng khám ví.
15. Ăn một quả me chua, gái chưa chồng lè lưỡi. Gái có chồng trợn mắt lên.
16. Đọc báo thấy tin một cặp nổi tiếng ly dị, gái chưa chồng than “Tiếc quá”, c̣n gái có chồng chép miệng “Biết ngay mà”.
17. Nghe một bản nhạc buồn, gái chưa chồng khóc, gái có chồng bĩu môi.
18. Lên xe taxi, gái chưa chồng nh́n anh tài xế, gái có chồng nh́n đồng hồ tính tiền.
19. Xem phim h́nh sự, gái chưa chồng quan tâm ai bị giết, gái có chồng quan tâm ai là hung thủ.
20. Câu được con cá vàng, gái chưa chồng thả ra và ra lệnh: “Mang tới một chàng hoàng tử”. C̣n gái có chồng thả ra và ra lệnh cho cá: “Mang tới một ông vua”.
21. Xem h́nh một cô người mẫu chụp khỏa thân, gái chưa chồng kêu: “Ghê quá!”, c̣n gái có chồng kêu: “Phí quá!”.
22. Xem phim gặp cảnh nóng, gái chưa chồng nhắm mắt, gái có chồng x́ mũi.
23. Khi chia tay, gái chưa chồng bảo bạn trai: “Em hết yêu rồi”, c̣n gái có chồng hét: “Tôi hết chịu đựng nổi rồi”.
24. Thấy một con heo con, gái chưa chồng kêu: “Nh́n dễ thương quá!”, gái có chồng kêu: “Nh́n ngon quá!”.
25. Thấy bạn trai bị té xe, gái chưa chồng hỏi: “Anh có đau không?”. Gái có chồng hỏi: “Anh có đi tiếp được không?”.
26. Gái chưa chồng thích cái đẹp, gái có chồng thích cái to.
27. Đi xa, gái chưa chồng canh chừng bạn trai. Gái có chồng canh chừng hành lư.
28. Vào tiệm ăn, gái chưa chồng xem kỹ thực đơn. Gái có chồng xem kỹ hóa đơn.
29. Gái chưa chồng sợ đen. Gái có chồng sợ béo.
30. Gái chưa chồng thấy đàn ông bí hiểm. Gái có chồng thấy đàn ông khả nghi.
Trước kia, mỗi khi qua mặt được ai đó để đạt chút ǵ, bạn bè sẽ trầm trồ: “khôn quá ta, dùng chút mánh lới là có được thứ ḿnh muốn“, nghe xong liền cảm thấy dương dương tự đắc. Nhưng khi trải qua nhiều chuyện trong cuộc sống, mới biết đó chỉ là khôn vặt, về lâu dài chỉ gây tổn hại cho bản thân.
Làm người trong đời, chữ đức quan trọng lắm thay.
Trước đây không lâu, một chương tŕnh truyền h́nh của Đài Loan với tên gọi “Cuộc đời sang giàu”, khách mời là nhà điều hành của một công ty rất nổi tiếng.
Khi chương tŕnh gần kết thúc, người dẫn chương tŕnh đưa ra câu hỏi cuối:
“Anh cho rằng nhân tố then chốt làm nên thành công của công ty là ǵ?”
Trầm tư một lát, vị này cũng không trực tiếp trả lời mà b́nh tĩnh kể
một câu chuyện:
“12 năm trước, một chàng trai vừa tốt nghiệp liền sang Pháp, bắt đầu cuộc sống vừa học vừa làm. Thời gian dần qua, anh phát hiện nhà ga địa phương hầu hết đều có lỗ hổng, không có chỗ kiểm vé, cũng không có người kiểm vé, thậm chí ngay cả camera kiểm tra cũng rất ít. Dựa vào trí thông minh của ḿnh, người thanh niên này tính toán được tỉ lệ trốn vé mà bị tra ra chỉ có 3/10.000. Anh rất đắc ư với phát hiện này của ḿnh. Từ đó về sau, anh thường xuyên trốn vé. Anh c̣n biện hộ cho bản thân rằng, v́ ḿnh là học sinh nghèo mà, có thể tiết kiệm chút nào hay chút nấy. 4 năm qua đi, với tấm bằng đại học danh tiếng và thành tích xuất sắc, anh tự tin nộp đơn vào các công ty đa quốc gia, nhưng kết quả lại khiến anh hụt hẫng.
Những công ty này mới đầu đều rất nhiệt t́nh với anh, nhưng sau khi đọc qua vài thứ, liền nhẹ nhàng từ chối. Điều này thật sự khiến anh rất băn khoăn. Cuối cùng, anh đă viết một email với ngôn từ cầu thị, gửi đến bộ phận nhân sự của một trong những công ty đó với mong muốn được biết lư do không được nhận vào làm.
Một đêm nọ, anh nhận được email hồi đáp.
“Chào anh Trần, chúng tôi đánh giá cao tài năng của anh, nhưng khi chúng tôi đọc dữ liệu thông tin về anh, th́ thực sự rất tiếc rằng trên hệ thống hồ sơ ghi lại anh đă 3 lần trốn vé xe. Chúng tôi cho rằng điều này đă chứng minh 2 điểm:
1. Anh không tôn trọng quy tắc: Sau khi phát hiện ra lỗ hổng, anh đă cố ư lạm dụng.
2. Anh không đáng tin. Công ty của chúng tôi rất nhiều việc phải dựa vào sự tín nhiệm, bởi nếu anh phụ trách phát triển thị trường nào đó, công ty sẽ giao cho anh nhiều quyền tự quyết.
Để tiết kiệm chi phí, chúng tôi không thể thiết lập cơ cấu giám sát giống như hệ thống giao thông công cộng. V́ vậy chúng tôi không thể thuê anh, thật t́nh mà nói, ở quốc gia này, thậm chí toàn bộ liên minh Châu Âu, có lẽ anh sẽ không thể t́m được công ty nào đồng ư tuyển dụng anh”.
Đến lúc này, chàng thanh niên mới tỉnh mộng, giá như biết trước anh đă không làm như vậy. Nhưng điều thực sự khiến anh chấn động là câu cuối cùng của nhà tuyển dụng, bởi câu nói ấy thể hiện một đạo lư rằng:
Đạo đức thường có thể bù đắp cho tài trí, nhưng tài trí vĩnh viễn không bù đắp được cho đạo đức. Ngày hôm sau, anh lên đường về nước”.
Câu chuyện kể xong, hội trường yên lặng. Người dẫn chương tŕnh băn khoăn hỏi: “Điều này có thể nói nên đạo lư thành công của anh?”. “
Có thể! V́ người trẻ tuổi trong câu chuyện này chính là tôi”.
Rồi anh dơng dạc nói: “Tôi có thể đi đến ngày hôm nay, chính bởi v́ tôi đă biến ‘chướng ngại’ của ngày hôm qua thành ‘ḥn đá kê chân’ cho ngày hôm nay”.
Có lẽ đây chính là bài học đáng giá về thành công của vị giám đốc ấy.
Nhà sử học lừng danh Tư Mă Quang từng nói: “Đối với người tài, đức chính là vốn; c̣n người có đức, tài ắt tự sinh. Tài đức toàn vẹn là thánh nhân, tài đức cùng mất là người ngu ngốc, đức hơn tài là quân tử, tài hơn đức là tiểu nhân”.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
