Nhớ 'một câu nhịn chín câu lành', người Việt sẽ không hung dữ
Hơn nhau không phải ở nắm đấm mà là ở khả năng học tập, làm việc, chia sẻ, thương yêu, tử tế với ḿnh, với người trong mối quan hệ với cuộc sống xung quanh!
Hạ cẳng tay, thượng cẳng chân sau khi va chạm giao thông - Ảnh do bạn đọc cung cấp
Cách đây mấy bữa, trên đường đi làm về, tôi thấy một đám đông ở Hàng Xanh (Q.B́nh Thạnh, TP.HCM), nghĩ là có kẹt xe. Tới gần mới phát hiện là vừa có vụ va quẹt và hai tài xế đang căi nhau, người đi đường ngang qua ai cũng lắc đầu.
Chuyện va quẹt trên phố đông như Sài G̣n giờ tan tầm là chuyện cơm bữa, nếu cảm thông và chia sẻ được th́ có lẽ người ta sẽ nhẹ nhàng cho qua, tôi nghĩ vậy!
Môi trường nhiều mầm mống bạo lực
Thường người ta sẽ nổi nóng khi gặp một chuyện bất như ư nào đó, như vừa bị sếp la, ra cổng cơ quan bảo vệ đùa một câu, liền sân si. Nỗi buồn, sự bực bội là thứ năng lượng chi phối hành xử khiến người ta không thể kiềm chế được cơn tức dâng lên, lây sang người khác.
V́ vậy, có người dễ nổi nóng đă cảnh báo: "Thấy tôi ‘khó ở’ là tránh xa xa giùm, không ăn mắng ráng chịu". Theo đó, người nóng lâu ngày họ cũng biết tính khí của ḿnh nên có "chống chỉ định" chuyện nói đùa, tiếp xúc lúc họ đang không vui, căng thẳng. Thực ra, khi quá mệt mỏi, phiền muộn trong ḷng, ta không c̣n giữ được ḿnh.
Có người bạn của tôi b́nh thường hiền queo, ai nói ǵ cũng cười. Bỗng một ngày, tôi hỏi "sao buồn dữ rứa?" lại bị bạn nạt cho một câu nghe chưng hửng. Trời, bạn ḿnh đây sao? Mới đầu tôi phản ứng vậy, nhưng chợt dừng lại v́ nhớ ra, đây không phải là bản chất của bạn. Có thể bạn đang có một nỗi niềm, áp lực từ cuộc sống, gia đ́nh, t́nh yêu hoặc bản thân đang trải qua bệnh tật, sự cố…
Ai cũng có lúc nóng giận, nếu ḿnh hiểu th́ sẽ không khiến ngọn lửa trong họ cháy phừng. Tôi im lặng và không bỏ mặc, cuối cùng cũng nghe được thổ lộ từ bạn. Bạn bị nhiều áp lực trong công việc: sếp chèn ép, đồng nghiệp t́m cách chơi khăm, lương không cao, phải chật vật trang trải cuộc sống…
Tất nhiên, nhiều người khó khăn hơn nhưng họ không nổi nóng. Đó là tính cách và sức chịu đựng của từng người. Sự nóng tính là một thói quen được huấn tập hằng ngày theo nguyên lư:
"Thói quen tạo nên tính cách, tính cách tạo nên số phận".
V́ thế, các chuyên gia tâm lư khi chia sẻ với tôi về thói vũ phu của chồng vẫn thường lưu ư, có thể anh ấy từng bị bạo hành lúc nhỏ, từng sống gần những gia đ́nh lớn tiếng, ồn ào đánh căi nhau như cơm bữa.
Sự tác động của cuộc sống xung quanh lên tính cách con người theo hướng đó được ông bà xưa đúc kết rằng "gần mực th́ đen". Cái đen đó cần có thời gian thanh lọc để dần trắng, nhưng nếu vẫn tiếp tục nuôi dưỡng trong môi trường đen hơn th́ sẽ đen đậm hơn.
Ngày nay các văn hóa phẩm mang tính bạo lực vẫn đầy rẫy trên mạng và tồn tại trong cuộc sống, giải trí của nhiều người: từ game online đến phim ảnh. Thường ngày tiếp xúc với sự đánh đấm, máu me trong các "thức ăn tinh thần" đó khiến năo quen với những "mùi vị" của bạo lực, từ đó hành xử theo.
Những kẻ "giang hồ mạng" được ngưỡng mộ và thu tiền trăm triệu cũng chính là một "h́nh tượng" khiến người ta thay đổi suy nghĩ: cần ǵ học hành, tử tế, chỉ cần có "số má" là có thể lên đời.
Môi trường bên ngoài đă vậy, trong nhà trường, gia đ́nh cũng đầy mầm mống bạo lực, tránh sao người trẻ không hoang mang và hành xử theo cách tương tự. Đây mới là điều đáng lo, và người lớn muốn thay đổi không khí bạo lực lan tràn th́ chính bản thân phải nỗ lực để ứng xử nhẹ nhàng với nhau trước.
Nhẫn để yêu thương
Không thể có kết cục tốt với những người nóng nảy. Nhân vật Trương Phi trong Tam Quốc Chí là h́nh mẫu của nóng tính dẫn đến hư sự và mang họa sát thân. Ai cũng nóng nảy trong hành xử th́ chiến tranh sẽ nổ ra, thương vong là tất yếu.
Một câu nói đùa cũng thành chuyện lớn v́ con người ta quá nóng, quá hung dữ; đi nhậu lo hát karaoke cũng bị đánh chết th́… ôi thôi, cuộc sống quá kinh khủng. Pháp luật cần nghiêm minh để trừng trị việc vô cớ đánh, giết người nhưng đó là xử lư phần ngọn, c̣n cái gốc vẫn là giáo dục.
Làm sao để con người có thể chậm lại để phân tích kỹ hơn từng câu nói, từng biểu hiện của người khác, trong đó có thân nhân, bạn bè ḿnh để không chụp mũ rồi hành xử như người điên, người say?
Sống thiền hay b́nh tĩnh sống, sống chậm, sống có chánh niệm… là những cách sống theo tinh thần "nhẫn để yêu thương". Đầu tiên là thương ḿnh. Một người chỉ được người khác tin tưởng, nể trọng và giao việc khi có sự chín chắn, điềm tĩnh trong xử lư. Như vậy, người sống có lư trí, điềm tĩnh chính là cách sống lợi lạc tự thân.
C̣n cái lợi cho người xung quanh, nhất là người thân - thương th́ cũng dễ dàng để thấy. Con cái sẽ học được nhiều điều hay ho từ bố mẹ có cách sống nhẹ nhàng, t́nh cảm. Đó mới là gia tài quư giá để lại cho con.
Hành xử nóng tính dẫn tới hư việc, hại người th́ ṿng lao lư chờ ḿnh là chắc chắn. Một khi đă gây ra sự cố mới hối th́ đâu c̣n kịp. Nhiều người b́nh luận thiếu niên 16 tuổi rút dao đâm chết người nhắc ḿnh chuyện chạy xe chính là "anh hùng rơm", chứng tỏ với bạn gái nhưng rồi được ǵ sau lần ra tay đó? Tù tội và có thể mất luôn bạn gái.
Ai đợi và ai chấp nhận một người giết người làm người yêu, người chồng, người cha tương lai?
Thực ra, sân si - ai cũng có. Cái chính là cách quản lư năng lương tiêu cực đó để những năng lượng tích cực phát triển. Để làm được điều đó, phải xây dựng lối sống nhân văn từ chính mỗi gia đ́nh, người lớn dạy trẻ nhẫn nhịn để an lành như ông bà ḿnh nhắc "một câu nhịn chín câu lành".
Mẹ có 2 phẩm chất này sẽ dễ dưỡng thành những đứa trẻ tự lập trong tương lai
“Tính cách” của con trẻ bị ảnh hưởng sâu sắc bởi cha mẹ. “Hành vi” của cha mẹ cũng ngấm ngầm ảnh hưởng sâu sắc đến con. Trẻ em là bức chân dung thực sự của cha mẹ chúng. Kiểu cha mẹ như thế nào sẽ dưỡng thành những đứa trẻ như vậy, và cha mẹ thường có thể ‘nh́n thấy bản thân ḿnh từ con cái của họ’. Đặc biệt là người mẹ.
Các bà mẹ thường là người tiếp xúc nhiều nhất với con cái của ḿnh. V́ vậy, ảnh hưởng của tính cách người mẹ đối với con trẻ là rất lớn. Thời gian mà mẹ ở bên cạnh con cũng nhiều hơn thời gian bố và con ở cạnh nhau. V́ vậy, hầu hết trẻ em là có một số phẩm chất đến từ mẹ của chúng.
Trong đó có hai phẩm chất dưới đây là rất cần thiết cho một người mẹ tuyệt vời:
1. Không quá cưng chiều con
Đối với con cái, có rất nhiều bà mẹ là luôn phải nắm chặt tay con, không để con rời xa ṿng tay của ḿnh, dường như luôn luôn lo sợ rằng con sẽ bị ngă. Tuy nhiên, nếu con bạn cứ bị giữ chặt măi bởi ṿng tay ấm áp của bạn, liệu chúng có cảm nhận được cái nóng hay cái lạnh ở ngoài trời kia. Đến một lúc nào đó chúng phải tự ḿnh bước đi, liệu có đứng vững trên đôi chân của ḿnh nếu không có bàn tay của cha mẹ nâng đỡ?
Thương yêu con trẻ cũng không nên quá phận, bởi quá mức cưng chiều đương nhiên sẽ không tốt và chỉ có thể làm hỏng đứa trẻ.
Quá cưng chiều sẽ khiến đứa trẻ trở nên kiêu ngạo, ích kỷ, hơn nữa dần dần sẽ không c̣n phân biệt được phải trái. Chúng sẽ nghiễm nhiên cho rằng nhiệm vụ của cha mẹ là ‘phục vụ’ ḿnh. Điều này chẳng phải đáng lo ngại hay sao?
C̣n có một điểm mà ở giáo dục gia đ́nh cũng cần phải hết sức chú ư. Khi cha đang dạy bảo con, th́ các bà mẹ nhất định không nên ở bên cạnh nói đỡ cho đứa trẻ. Bởi v́ điều này sẽ tạo cho trẻ một ảo tưởng rằng, ḿnh có phạm lỗi cũng chẳng sao, đă có mẹ giúp ḿnh. Cứ vậy, chúng sẽ không biết “tự trách tội chính ḿnh”. Khi trẻ có nhận thức này, sau này lại càng khó dạy bảo.
Một người mẹ ưu tú, trước hết phải xây dựng được cho ḿnh một h́nh tượng có quyền uy khi đứng trước mặt đứa trẻ.
Nói một là một, nói được làm được, chứ không phải là thay đổi xoành xoạch. Một h́nh tượng phụ huynh như vậy, dưới ánh mắt của đứa trẻ quả thực là một h́nh tượng vô cùng to lớn.
Để giáo dục con bạn trở thành một người tự lập, để nuôi dưỡng một đứa trẻ trở thành một người biết yêu thương giúp đỡ mọi người, th́ ‘cưng chiều quá mức’ sẽ không bao giờ làm được. Một đứa trẻ lớn lên trong sự cưng chiều, bao bọc sẽ thật khó để có thành tựu trong tương lai.
Một đứa trẻ lớn lên trong sự cưng chiều, bao bọc sẽ thật khó để có thành tựu trong tương lai. (Ảnh: afamily.vn)
2. Có quan điểm và nhận thức đúng đắn
Quan điểm, nhận thức của người mẹ là có ảnh hưởng vô cùng lớn đối với gia đ́nh, đặc biệt có vai tṛ vô cùng quan trọng đối với con trẻ.
Trong cuộc sống thiên biến vạn hóa, đều cần những sự lựa chọn. Đằng sau mỗi hành động, chúng ta đều cần dùng nhận thức, quan điểm của ḿnh mà xử lư mọi chuyện. Trong cuộc sống gia đ́nh cũng vậy, nhận thức của mỗi người có thể xung đột lẫn nhau, hơn nữa lại ‘sớm chiều chung đụng’.
V́ vậy đối với người mẹ, muốn giáo dục con cái, đầu tiên phải có quan điểm đúng đắn. Một đứa trẻ lúc nhỏ th́ tựa như một tờ giấy trắng, những lời nói và hành động thường ngày của mẹ, sẽ được đứa trẻ ghi nhớ và bắt chước làm theo.
Dưới một thời gian dài ‘mưa dầm thấm đất’ như vậy, những tính cách của mẹ vô h́nh trung sẽ dần dần trở thành tính cách của đứa trẻ. Nếu người mẹ mỗi ngày đều đối đăi với mọi người bằng sự chân thành, thiện lương và nhẫn nại, mọi việc trong nhà đều ḥa ái xử lư và sắp xếp… Vậy th́ đứa trẻ cũng sẽ dần dần học tập những đức tính tốt ấy mà hành xử và đối đăi với mọi người xung quanh.
Quan điểm, nhận thức của người mẹ là có ảnh hưởng vô cùng lớn đối với gia đ́nh. (Ảnh: ****.vn)
***
Hai phẩm chất này rất cần thiết cho một người mẹ ưu tú. Và muốn trở thành một người mẹ tốt, để dưỡng thành những phẩm chất đáng quư ấy, không phải cứ có thật nhiều bằng cấp học vấn cao siêu mà được; phải có một tấm ḷng bao dung, một cái tâm muốn học hỏi và tu dưỡng, dưỡng thành những nhận thức đúng đắn với cái nh́n sâu sắc và rộng lớn.
Dạy trẻ là một quá tŕnh khó khăn và lâu dài. Điều cần có là những nỗ lực và kiên nhẫn không ngừng nghỉ của mỗi người làm cha làm mẹ.
Và đằng sau một đứa trẻ ngoan, luôn có những người mẹ âm thầm lặng lẽ đồng hành cùng chúng.
Tại sao trẻ em Pháp không cáu kỉnh?
Mẹ Pháp tiết lộ cách dạy con độc lập và tự kỷ luật
Làm thế nào để dạy một đứa trẻ tự kỷ luật và hạnh phúc? Nó thậm chí c̣n khó khăn hơn để giải quyết một dự án hóc búa ở công sở. Hăy xem cách cha mẹ người Pháp làm điều đó.
Độc lập là nhu cầu cơ bản của trẻ em. Có nhiều người cho rằng: Trẻ trước 6 tuổi có rất nhiều điều cần sự giúp đỡ của bố mẹ, nhưng sau 6 tuổi chúng có thể tự làm được những điều đó.
Hăy để trẻ tự làm, cha mẹ hăy thể hiện sự tin tưởng và tôn trọng chúng, rằng:
“Cha mẹ tin rằng con đă sẵn sàng để đứng trên đôi chân của chính ḿnh”.
Và điều này sẽ kích thích ḷng tự trọng của trẻ.
Làm thế nào để dạy một đứa trẻ tự kỷ luật và hạnh phúc?
Phương cách giáo dục con như thế nào, đối với nhiều ông bố bà mẹ quả thực là một việc luôn đau đầu.
Giáo dục kiểu Pháp ủng hộ trẻ em sống cuộc sống của chúng
Như vậy, cha mẹ không chỉ nhàn nhă mà con cái cũng hạnh phúc khi lớn lên.
Ở Pháp, nếu một người mẹ quá kiểm soát cuộc sống của con ḿnh, có ai đó sẽ nói với cô ấy:
“Hăy để đứa trẻ sống cuộc sống của ḿnh!”
Cha mẹ Pháp sẽ làm rất nhiều thứ cho con cái của họ, nhưng sẽ không giúp đứa trẻ giải quyết mọi trở ngại. Cho dù đó là khó khăn trong cuộc sống hay t́nh cảm, đều không ngoại lệ.
Họ cố gắng coi trẻ em là những cá nhân độc lập, họ tin rằng một đứa trẻ càng lớn lên, chúng càng có thể đối mặt với thử thách.
Sự độc lập của trẻ em Pháp sẽ dần dần được h́nh thành.
Cha mẹ người Pháp sẽ không cho con họ lái xe hoặc vận hành máy móc hạng nặng cùng một lúc. Họ sẽ cẩn thận quan sát con, xem liệu đứa trẻ đă sẵn sàng để chuyển sang giai đoạn tiếp theo hay chưa.
Trong mọi trường hợp, họ tin rằng sự độc lập là rất quan trọng đối với trẻ em. Và miễn là bạn tin vào con bạn, tin vào khả năng của chúng, trẻ sẽ đáp ứng và trở nên ngày càng có trách nhiệm và kỷ luật hơn.
Ngoài ra, hăy cho trẻ một chút không gian. Điều này ngược lại có thể làm cho mối quan hệ cha con gần gũi hơn.
Khi nói đến người Pháp, điều đầu tiên chúng ta nghĩ đến là sự lăng mạn và thời trang. Trên thực tế, họ cũng rất giỏi trong việc nuôi dạy con cái.
Cha mẹ Pháp sẽ làm rất nhiều thứ cho con cái của họ,
nhưng sẽ không giúp đứa trẻ giải quyết mọi trở ngại.
(Ảnh: morpicert.pw)
Dưới đây là một số cách để cha mẹ người Pháp giáo dục con cái. Trong số đó có nhiều điều mà chúng ta cần học tập.
Làm quen với người lạ từ thời thơ ấu
Nhiều bà mẹ Pháp sẽ trở lại công sở làm việc sau chưa đầy 10 tuần sinh con, họ cho trẻ đến lớp mẫu giáo để được chăm sóc.
Do đó, trẻ sơ sinh Pháp được tiếp xúc với người lạ ngay từ thời thơ ấu. Đây cũng là một điều giúp trẻ dễ dàng ḥa nhập với xă hội hơn sau khi lớn lên.
Trẻ em Pháp tự ngủ trên giường của ḿnh
Từ nhỏ, cha mẹ người Pháp đă dạy con ngủ riêng. Nếu trẻ khóc lúc nửa đêm, mẹ sẽ không chạy đến an ủi ngay. Thay vào đó, mẹ sẽ đợi một phút. Nếu đứa trẻ có thể tự nín lặng, họ sẽ để trẻ tự vượt qua, để trẻ học cách tự lập.
Nếu xảy ra xung đột giữa những trẻ em, sẽ để con để tự giải quyết nó
Cha mẹ Pháp cho con sự tự do rất lớn, sẽ không can thiệp vào xung đột giữa những đứa trẻ với nhau.
Nếu có mâu thuẫn giữa các con, thông thường họ sẽ để các con tự xử lư.
Cha mẹ Pháp rất chú ư về ranh giới giữa những tṛ vô ư đùa dai và những hành vi xấu có chủ ư. Cái trước có thể bỏ qua, nhưng cái sau phải bị trừng phạt nghiêm khắc.
Cha mẹ Pháp cho con sự tự do rất lớn,
sẽ không can thiệp vào xung đột giữa những đứa trẻ với nhau.
(Ảnh: agefotostock.com)
Ông bà không phải là người giữ trẻ
Ông bà Pháp chỉ đóng vai tṛ hỗ trợ, họ sẽ không sống chung cùng con cái. Các thành viên trong gia đ́nh thường gặp nhau vào cuối tuần và ngày lễ.
Người già Pháp thích ngâm nga một tách cà phê trong quán, hoặc đi đến quán bar để uống một cốc rượu vang, chứ nhất định không trở thành một người giữ trẻ.
Người lớn và trẻ em ăn cùng một loại thức ăn
Người Pháp rất chú trọng đến chế độ ăn uống. Họ nghĩ rằng một gia đ́nh phải ăn cùng nhau ít nhất một bữa mỗi ngày. Và người lớn cũng như trẻ em ăn cùng một loại thức ăn. Họ sẽ không ép con ḿnh ăn những thứ chúng không thích, nhưng ít nhất cũng khuyến khích con hăy thử nó.
Học lễ phép ngay từ khi c̣n nhỏ
Lịch sự, lễ phép là một thói quen cần được nuôi dưỡng từ từ.
Cha mẹ người Pháp ngay từ khi con c̣n nhỏ đă dạy con nói lời chào với người thân và bạn bè của ḿnh. Nhường đường cho người già, dạy con các câu nói “Cảm ơn”, “Chào mừng bạn”, “Tạm biệt”, “Chúc bạn một ngày tốt lành”… Những biểu hiện của phép lịch sự ấy là trẻ em Pháp đă được học ngay từ khi c̣n nhỏ.
Không học chữ trước 5 tuổi
Hầu hết trẻ em người Pháp không học đọc, học chữ trước khi 5 tuổi. Các bậc cha mẹ Pháp nghĩ rằng đây là giai đoạn để một đứa trẻ mơ mộng, khám phá thế giới, t́m hiểu và chịu trách nhiệm về các phép lịch sự cơ bản.
Chúng sẽ bắt đầu học đọc và đếm khi 6 tuổi.
Hầu hết trẻ em người Pháp không học đọc, học chữ trước khi 5 tuổi.
(Ảnh: Odyssey)
Chủ nhật là ngày gia đ́nh
Vào ngày này, gia đ́nh sẽ đến công viên để dă ngoại và đạp xe. Người Pháp rất quan tâm đến Chủ nhật, cũng sẽ có rất nhiều sự chuẩn bị cho các hoạt động của gia đ́nh vào ngày này.
Trẻ em tự kiểm soát tiền tiêu vặt
Trẻ em Pháp hiếm khi đi mua sắm v́ muốn mua đồ.
Từ 7 tuổi, bố mẹ sẽ cho con tiền tiêu vặt, và để chúng tự làm việc riêng của ḿnh, chúng cần ǵ trong nhu cầu của ḿnh sẽ tự mua sắm.
Tuy nhiên ở đây có sự khác biệt giữa “cần” và “muốn”, cha mẹ Pháp đă dạy con phân biệt được rơ ràng hai chữ này. Cũng từ đó trẻ đă học được cách khống chế ham muốn của ḿnh ngay từ khi c̣n nhỏ.
Bạn có thấy phương cách giáo dục của các bậc cha mẹ Pháp khác biệt với bản thân ḿnh rất lớn? Vậy th́ hăy mau tham khảo và áp dụng cho những đứa trẻ của ḿnh. Mong rằng mỗi đứa trẻ lớn lên đều ngoan ngoăn, tự lập và có trách nhiệm.
con đừng quá nuông chiều, đây là cách một bà mẹ phương Tây giáo dục con cái
Đối với trẻ nhỏ, chúng rất cần sự yêu thương và quan tâm từ bố mẹ. Tuy nhiên, nuông chiều con quá mức lại khiến chúng trở nên ỷ lại và hư hỏng. Bố mẹ yêu thương con, hăy biết nghiêm khắc đúng chỗ mới có thể giáo dục con thật tốt được.
Trẻ học tập quan ngôn ngữ
“Con trai tôi du học, sau khi tốt nghiệp th́ định cư tại Mỹ, và đă kiếm cho tôi cô con dâu người Tây tên Susan. Hiện giờ, cháu trai Peter đă 3 tuổi. Mùa hè năm nay, con trai đăng kư visa “thăm người thân”. Thời gian 3 tháng tôi lưu lại Mỹ, con dâu Tây Susan có cách giáo dục con cái làm tôi đây – người mẹ chồng – phải đại khai nhăn giới.
Không ăn th́ cứ nhịn đói.
Mỗi buổi sáng, sau khi Peter thức dậy, Susan để phần ăn sáng lên bàn và bận rộn làm việc khác. Peter sẽ tự ḿnh leo lên chiếc ghế, uống sữa, ăn bánh sandwich, sau khi ăn no, nó sẽ tự về pḥng của ḿnh, tự t́m quần áo trên tủ, rồi tự lấy giày, tự ḿnh mặc lên. Bất kể chỉ mới 3 tuổi thôi, vẫn chưa phân biệt rơ ràng mặt trái hay mặt phải của bít tất, giày trái hay giày phải.
Có một lần, Peter lại mặc ngược chiếc quần lên người, tôi vội vàng chạy đến muốn thay lại cho cháu, nhưng đă bị Susan cản lại. Nó nói, nếu cảm thấy không thoải mái tự cháu sẽ cởi ra, và mặc lại; nếu nó không cảm thấy không có ǵ là không thoải mái, vậy th́ tùy. Và nguyên ngày đó, Peter mặc cái quần ngược đó chạy tới chạy lui, Susan như không thấy ǵ hết.
Một lần nữa, Peter ra ngoài chơi với cháu nhà hàng xóm, chưa được bao lâu th́ nó chạy thở hổn hển về đến nhà, nói với Susan: “Mẹ ơi, Lusi nói cái quần của con mặc ngược rồi, đúng không?” Lusi là con nhà hàng xóm, năm nay 5 tuổi. Susan mỉm cười nói: “Đúng vậy, con có muốn mặc lại không?” Peter gật gật đầu, tự ḿnh cởi quần ra, xem tỉ mỉ rồi, bắt đầu mặc lại. Từ lần đó về sau, Peter không bao giờ mặc ngược quần nữa.
Tôi đă không kiềm được mà nhớ lại, cháu gái ngoại của tôi lúc 5 – 6 tuổi chưa biết dùng đũa, lúc học tiểu học c̣n chưa biết cột dây giày, và bây giờ đang theo trung học dạng kư túc xá, mỗi cuối tuần là đem một đống quần áo dơ về nhà.
Có một buổi trưa, Peter giận dỗi, không chịu ăn cơm. Susan la rầy mấy câu, Peter giận hờn đẩy khay cơm xuống đất, thức ăn trên khay rớt đầy trên đất. Susan nh́n Peter, giọng nói nghiêm khắc: “Xem ra con đúng là không muốn ăn thật! Nhớ lấy, từ giờ đến sáng mai, con không được ăn ǵ hết.” Peter gật gật đầu, kiên quyết trả lời: “Yes!” Và tôi chợt cười thầm, hai mẹ con này cứng đầu như nhau!
Buổi chiều, Susan bàn với tôi, nhờ tôi nấu cho bữa tối. Tôi lại thầm nghĩ, nhất định Susan thấy sáng nay cháu không ăn ǵ hết, nên muốn buổi tối cháu ăn ngon và nhiều hơn. Tôi bèn trổ tài nấu ăn, làm món sườn chua ngọt mà Peter thích nhất, món tôm, và c̣n dùng ḿ Ư để làm món ḿ kiểu Việt Nam mà Peter rất thích, người nhỏ nhỏ như thế mà có thể ăn được một tô lớn.
Bắt đầu bữa cơm tối, Peter vui mừng nhảy lên ghế ngồi. Susan đến lấy đi dĩa và nĩa của con, nói: “Chúng ta giao ước rồi phải không, hôm nay con không được ăn ǵ hết, chính con cũng đồng ư rồi đó”. Peter nh́n nét mặt nghiêm túc của người mẹ, “̣a” lên khóc, vừa khóc vừa nói: “Mẹ ơi, con đói, con muốn ăn cơm”. “Không được, nói rồi là phải giữ lời”. Susan không một chút động ḷng. Tôi thấy đau ḷng muốn thay cháu cầu xin, nói đỡ lời dùm, nhưng thấy ánh mắt ra hiệu của con trai tôi. Nhớ lại lúc mới đến Mỹ, con trai có nói với tôi: “Ở nước Mỹ, lúc cha mẹ giáo dục con cái, người ngoài không nên nhúng tay, bất kể là trưởng bối cũng không ngoại lệ”. Không c̣n cách nào, tôi chỉ c̣n giữ im lặng mà thôi. Bữa cơm đó, từ đầu đến cuối, Peter tội nghiệp chỉ ngồi chơi với chiếc xe mô h́nh, mắt trừng trừng nh́n ba người lớn chúng tôi ăn như hổ đói. Đến đó tôi mới biết dụng ư của Susan khi nhờ tôi nấu. Tôi tin rằng, lần sau, trong lúc Peter muốn giận hờn quăng liệng thức ăn, nhất định sẽ nghĩ đến kinh nghiệm bụng đói nh́n ba mẹ và bà nội ăn cao lương mỹ vị. Bụng đói không dễ chịu tí nào, huống chi là đối mặt với món ḿnh thích ăn.
Buổi tối, tôi và Susan cùng đến chúc Peter ngủ ngon. Peter cẩn thận dè dặt hỏi: “Mẹ ơi, con đói lắm, giờ con có thể ăn món Việt không?” Susan mỉm cười lắc đầu, kiên quyết nói: “Không!”. Peter nuốt nước miếng, lại hỏi: “Vậy để con ngủ dậy rồi khi mở mắt con được ăn chứ?” “Đương nhiên được rồi”, Susan thật dịu dàng khẽ đáp. Peter đă cười tươi hẳn ra.
Sau bài học này, Peter rất tích cực ăn cơm, nó không muốn v́ “tuyệt thực” mà lỡ bữa ăn ngon, và chịu cực h́nh bụng đói. Mỗi lần nh́n thấy Peter ngoạm từng phần lớn thức ăn, lúc miệng và mặt dính đầy thức ăn, tôi lại nhớ đến cháu ngoại, hồi bằng tuổi Peter; mấy người cầm tô cơm dí theo sau đuôi nó, dỗ dành, mà nó c̣n chưa chịu ngoan ngoăn ăn, mà c̣n ra điều kiện: ăn xong chén cơm mua một kiện đồ chơi, ăn thêm một chén th́ mua thêm một kiện đồ chơi…
Dạy con khả năng tự giải quyết vấn đề. (Ảnh: Internet)
Cậu của Peter tặng cho cháu một chiếc xe đạp nhỏ, Peter rất thích, khư khư giữ làm bảo bối không cho ai đụng vào. Lusi cô bé trong xóm, là bạn thân của Peter, đă mấy lần thỉnh cầu Peter cho chạy thử chiếc xe nhỏ này, Peter không đồng ư. Một lần, mấy cháu đang chơi chung với nhau, Lusi thừa lúc Peter không để ư, lén lén nhảy lên chiếc xe và đạp mau đi. Khi biết ra, Peter rất phẫn nộ, đến méc mẹ.
Susan đang ngồi nói chuyện và uống café với mẹ của những đứa nhỏ kia, liền mỉm cười trả lời con: “Chuyện của chúng con th́ chúng con tự giải quyết, mẹ không xen vào được.” Peter bất lực quay đi. Một lát sau, Lusi chạy chiếc xe về. Vừa thấy Lusi, Peter lập tức chạy tới đẩy bạn té xuống đất, giật lại chiếc xe. Lusi ngồi bệt dưới đất, khóc ré lên. Susan ẵm Lusi dậy và dỗ dành một lát. Rất nhanh sau đó Lusi đă chơi vui vẻ lại với những bạn c̣n lại. Peter tự ḿnh chạy xe tới lui một lát th́ cảm thấy hơi nhàm chán, nh́n thấy những bạn kia chơi thật vui vẻ với nhau nên nó muốn tham gia chung. Nó chạy tới chỗ Susan, lầu bầu thưa: “Mẹ, con muốn chơi với Lusi và tụi nó”.
Susan không đả động ǵ và trả lời: “Con tự kiếm mấy bạn ấy vậy!” “Mẹ ơi, mẹ đi với con nhen”, Peter thỉnh cầu. “Chuyện này không được rồi, lúc năy con đă làm cho Lusi khóc, giờ con lại muốn chơi với mọi người, vậy con phải tự đi giải quyết vấn đề”. Peter leo lên chiếc xe và chạy từ từ đến chỗ Lusi, lúc gần đến chỗ, th́ nó lại quay ngược đi. Chạy tới lui mấy ṿng như vậy, không biết từ lúc nào mà Peter và Lusi lại vui vẻ với nhau, hợp thành nhóm ồn ào.
Dạy dỗ chăm nom con cái là chuyện của cha mẹ. (Ảnh: Internet)
Bố mẹ Susan biết tôi đang ở Mỹ, nên lái xe từ California đến thăm chúng tôi. Nhà có khách tới, Peter rất hào hứng, chạy lên chạy xuống. Nó lấy cái thùng đựng đầy nước, rồi xách đi tới đi lui trong nhà. Susan cảnh cáo nó mấy lần rồi, rằng không được làm nước văng lung tung trong nhà. Peter để ngoài tai. Cuối cùng Peter đă làm nước đổ hết ra nền. Chưa thấy ḿnh làm sai, Peter c̣n đắc ư dẫm đạp lên vũng nước, làm ướt hết quần áo.
Tôi lập tức chạy đi lấy cây lau nhà để dọn dẹp. Susan giật lại cây lau nhà và đem đưa cho Peter, nói với nó: “Lau sàn cho khô, cởi đồ ướt ra và tự ḿnh giặt sạch”, Peter không chịu vừa khóc vừa la. Susan không nói thêm lời nào, lập tức kéo nó đến pḥng trữ đồ, đóng chặt cửa lại. Nghe từ bên trong tiếng khóc hoảng sợ của nó, tim tôi đau thắt lại, rất muốn chạy đến ẵm cháu ra. Bà ngoại của Peter lại cản tôi, nói: “Đó là chuyện của Susan”.
Một lát sau, Peter không khóc nữa, nó ở trong pḥng trữ đồ hét thật lớn: “Mẹ ơi, con sai rồi!” Susan đứng ở ngoài hỏi: “Thế giờ con biết phải làm ǵ chưa?” “Con biết”. Susan mở cửa ra, Peter chạy từ pḥng trữ đồ ra, nước mắt đầy mặt. Nó cầm cây lau nhà cao gấp đôi nó ra sức lau cho khô sàn nhà. Sau đó tự cởi quần áo dơ ra, xách trên tay, trần truồng chạy vô nhà tắm, hí hửng giặt đồ. Ông bà ngoại của nó nh́n vào thái độ kinh ngạc của tôi, thích thú mỉm cười. Sự việc này làm tôi cảm động vô cùng.
Ở rất nhiều gia đ́nh Trung Quốc, cha mẹ giáo dục con cái th́ thường phát sinh vấn đề “đại thế chiến”. Trẻ luôn luôn được ngoại nuông chiều, nội th́ can ngăn, vợ chồng căi nhau, gà bay chó chạy.
Sau này, tôi và ông bà ngoại của Peter trong khi tṛ chuyện có nhắc đến chuyện này, một câu họ nói đă gây ấn tượng sâu sắc cho tôi: “Con trẻ là con cái của cha mẹ chúng, trước tiên phải tôn trọng cách giáo dục của cha mẹ”.
Đứa bé tuy c̣n nhỏ, nhưng thường mang tính nghịch ngợm bẩm sinh. Nếu quan sát thấy các thành viên trong gia đ́nh có mâu thuẫn, nó sẽ nhạy bén lợi dụng sơ hở. Việc này không cải thiện hành vi của nó, và chẳng ích lợi ǵ cho nó. Ngược lại c̣n làm cho vấn đề càng nghiêm trọng hơn, thậm chí c̣n gây ra những vấn đề khác.
Ngoài ra, nếu các thành viên trong gia đ́nh xung đột, không khí gia đ́nh không ḥa thuận, trẻ sẽ có cảm giác bất an, sự phát triển tâm lư của nó sẽ bị ảnh hưởng bất lợi. Cho nên, dù ông bà cha mẹ bất đồng về cách giáo dục con cháu, hay là vợ chồng có quan niệm giáo dục khác nhau, cũng không nên để lộ sự mâu thuẫn trước mặt con cái. Ông bà ngoại của Peter ở lại một tuần và chuẩn bị về Cali. Hai ngày trước khi đi, ông ngoại của Peter rất nghiêm túc hỏi con gái ḿnh: “Peter muốn chiếc xe đào đất, ba có thể mua cho nó chứ?”. Susan suy nghĩ rồi nói: “Ba mẹ lần này đă mua cho nó đôi giày trượt băng làm qùa rồi. Đợi đến Noel ba hăy mua chiếc xe đó cho nó!”
Tôi không biết ông ngoại của Peter nói như thế nào với thằng nhóc này, mà sau đó tôi dắt cháu đi siêu thị, nó chỉ tay vào món đồ chơi, khoe: “Ông ngoại nói, đến Noel sẽ mua tặng cháu cái này” với giọng thích thú và mong đợi.
Susan nghiêm khắc với con như vậy nhưng Peter lại yêu thương mẹ hết mực. Khi chơi ở ngoài, cháu hay thu thập một số hoa lá mà cháu cho là đẹp rồi trịnh trọng tặng mẹ. Người ngoài tặng quà cho cháu, cháu luôn gọi mẹ cùng mở quà; có thức ăn ngon, cháu luôn để phần một nửa cho mẹ.
Nghĩ đến nhiều đứa trẻ coi thường và lạnh nhạt đối xử đối với cha mẹ, tôi không thể không kính phục cô con dâu Tây này của tôi. Theo tôi, cách giáo dục con cái của bà mẹ Phương Tây này rất xứng đáng để các bà mẹ Phương Đông như tôi học theo…”
Bạn được ǵ khi dạy con bằng cách gieo rắc nỗi sợ hăi?
Có nhiều người bà con trong gia đ́nh hay hỏi tôi theo kiểu quán tính: “Andy ở nhà sợ ba hay sợ mẹ hơn?”. Và khi tôi trả lời rằng con tôi không sợ ba và cũng chẳng sợ mẹ th́ họ nh́n tôi có vẻ khó hiểu kiểu như: “Con mà không biết sợ ba sợ mẹ th́ sau này sẽ ĺ lợm không dạy được. Tới lúc đó đừng có mà hối hận”.
Nhiệm vụ của cha mẹ là thương yêu và bảo vệ cho con ḿnh, cho bé sự an tâm và tin tưởng. Tại sao bạn lại muốn con cái sợ ba mẹ chúng? (Ảnh: Phununews)
Thật vậy, trong quan niệm dạy con của hầu hết người Việt, dạy con sợ người lớn như ông bà cha mẹ thầy cô gần như là phương pháp tối ưu và được ủng hộ. Tôi có cảm giác nếu một đứa trẻ không học được cách sợ người lớn th́ đó không phải là một đứa trẻ ngoan, c̣n cha mẹ nếu không biết cách làm cho con sợ th́ coi như là chưa biết cách dạy con vậy.
Nếu tôi hỏi một phụ huynh phương Tây rằng “Con bạn sợ bố hay sợ mẹ hơn?” chắc phụ huynh đó sẽ nh́n tôi với ánh mắt ngạc nhiên pha chút phản cảm: “Chúng tôi là cha mẹ của con ḿnh. Nhiệm vụ của chúng tôi là thương yêu và bảo vệ cho con ḿnh, cho bé sự an tâm và tin tưởng. Tại sao bạn lại muốn con tôi sợ ba mẹ chúng?”Đối với những người có tư tưởng đúng đắn, cha mẹ có nhiệm vụ dạy cho con nỗi sợ những thứ nguy hiểm và không an toàn để con cái biết mà tránh và tự bảo vệ ḿnh. C̣n việc dạy con phải biết sợ để tuân phục là một điều hết sức phản giáo dục và nếu nói nặng hơn một chút là có phần biến thái về tâm lư.Đáng buồn là cách dạy con phản khoa học này vẫn lại rất phổ biến ở Việt Nam. Nói không quá chứ tôi có cảm giác hầu hết những đứa trẻ ở Việt Nam được nuôi lớn bằng những nỗi sợ hăi. “Thương cho roi cho vọt” vẫn là một trong những câu cách ngôn dạy con phổ biến nhất của nhiều phụ huynh Việt Nam. Nói không nghe lời: đánh, không ăn cơm: đánh, không chịu đi học: đánh, mê chơi: đánh, học bài điểm kém: đánh. Cho dù đứa trẻ phạm lỗi ǵ th́ dường như cách giải quyết vấn đề tốt nhất là đánh thật đau cho nó sợ mà chừa trước cái đă rồi bắt nó phải nhận lỗi, xin lỗi. Thế là việc dạy con của cha mẹ xem như là đầy đủ.Ông anh rể họ của tôi chỉ v́ thằng con không chịu “ạ ba đi làm” mà sẵn sàng đi làm trễ để đánh thằng bé cho tới khi nó vừa khóc vừa ạ mới thôi. Tôi không trực tiếp chứng kiến mà chỉ nghe kể lại nhưng sau khi nghe xong câu chuyện, tôi thực sự rất tức giận. Nếu hôm đó tôi có mặt ở đó th́ tôi đă không để cho chuyện này xảy ra.
Khi tôi hỏi học tṛ của ḿnh có từng bị ba mẹ đánh hay không, các bạn gần như được cởi tấm ḷng mà xả ra những câu chuyện bị cha mẹ đánh khiến tôi cảm thấy kinh hoàng. Có bạn th́ bị bố dùng móc phơi quần áo bằng sắt đánh vào hai bàn tay tới mức không cầm đũa ăn cơm được. Có bạn bị bố đánh cho găy chổi th́ bà nội xách ra cây chổi khác để cho con ḿnh đánh cháu tiếp. Có bạn bị đánh trong nhà chưa đủ c̣n bị nắm tóc lôi ra đường vừa đánh vừa bêu khắp xóm. Nói thật, nếu công tâm tự xét lại bản thân ḿnh, người lớn có nhiều tội đáng bị đánh hơn trẻ con nhưng họ tự bỏ qua chỉ đơn giản v́ họ có quyền.Ngoài việc dùng roi đ̣n và bạo hành thể xác, bạo hành tinh thần cũng là một lối dạy con được rất nhiều phụ huynh sử dụng.
Tôi không hiểu nhiều người lớn có một tṛ đùa rất ác và rất ngu là chọc hoặc hù dọa cho con cháu sợ tới mức phát khóc. Bé càng rúm ró sợ hăi và khóc càng to th́ họ càng chọc hăng.Tôi th́ xác định luôn, bất cứ người nào chọc cho con tôi khóc kiểu đó để đùa th́ chắc chắn sẽ ăn đ̣n và đừng bao giờ đụng tới bé nữa. Khi con bắt đầu biết nhận thức th́ những nhân vật “ông kẹ, con ma, ông ba bị, bà bán ve chai, ông già”… sẽ được sử dụng để làm phương tiện dọa con nếu bé không nghe lời. Và khi bé đủ lớn để hiểu được rằng những nhân vật hư cấu đó không làm ǵ được ḿnh th́ những câu hù dọa kiểu: “Đợi ba mày về, ổng sẽ cho mày một trận nhừ xương!” hay “Con mà hư như vậy, mẹ sẽ bỏ con luôn, không thèm nuôi nữa!” bắt đầu được sử dụng.Nhiều phụ huynh tự hào không bao giờ đánh con nhưng những lời nói của họ làm tổn thương con cái c̣n tồi tệ hơn những vết thương do đ̣n roi gây ra.
Tôi không hiểu những người làm cha làm mẹ nghĩ ǵ khi nói với con những câu tuyệt t́nh tuyệt nghĩa kiểu: “Mày không phải là con của tao!” “Tao không có thứ con như mày!” hoặc “Thôi được rồi để tao chết/đi ra khỏi nhà cho mày vừa ḷng!” chỉ để ép cho con phải nghe lời ḿnh.
Trong tâm lư học, nỗi sợ thầm kín lớn nhất của con người là bị chối bỏ bởi những người thân, bạn bè hoặc cộng đồng. (Ảnh: Read01)Trong tâm lư học, nỗi sợ thầm kín lớn nhất của con người là bị chối bỏ bởi những người thân, bạn bè hoặc cộng đồng. Nó khiến cho con người cảm thấy ḿnh không c̣n giá trị và ư nghĩa sống trên đời. Thử tưởng tượng những lời này được thốt ra từ miệng của chính cha mẹ bạn. Nó sẽ hủy hoại ḷng tự tôn và tự tin của bạn trong suốt quăng đời c̣n lại.
Thay v́ dạy con rằng không ai có quyền đụng chạm đến thân thể của con mà chưa có sự cho phép chứ đừng nói đến việc đánh đập hay lạm dụng, cha mẹ Việt Nam lại trao quyền cho thầy cô tùy ư xâm phạm thân thể con ḿnh với những câu nói: “Xin thầy cô cứ mạnh tay với cháu. Tôi rất biết ơn thầy cô!” hay “Cháu nó hư th́ thầy cô cứ đánh, tôi không can thiệp!”. Tôi quả không hiểu từ khi nào việc dạy con bằng cách cho phép và khuyến khích một người xa lạ đánh đập con ḿnh được gọi là một cách giáo dục tử tế.Tôi dám cá rằng những học sinh bị giáo viên bạo hành hoặc lạm dụng kéo dài đều có một điểm chung là không dám về báo với cha mẹ v́ trong đầu óc của các bé, việc ḿnh bị thầy cô đánh phạt là chuyện hiển nhiên và nếu về nói với cha mẹ nghe chẳng những không được bảo vệ mà c̣n bị phạt thêm hoặc ít nhất cũng sẽ nhận được nhưng câu “con như thế nào th́ mới bị cô thầy đánh. Oan ức ǵ mà kể lể”. Cái tṛ đổ lỗi cho nạn nhân đôi khi xảy ra ngay trong chính gia đ́nh bởi những người thân chứ không phải là người ngoài.Bên cạnh mái nhà thân yêu, nhà trường cũng là một ổ dịch của các thể loại sợ hăi với đủ loại h́nh phạt mọi lúc mọi nơi. Trong lớp thầy cô với toàn quyền sinh sát trong tay tha hồ giở đủ tṛ đánh đập bạo hành v́ yên trí rằng học sinh sẽ không dám phản kháng.
Với điểm tuyển vào ngành sư phạm 3 điểm một môn, những thế hệ giáo viên về sau càng lúc càng khiếm khuyết về cả tŕnh độ lẫn nhân cách.Đừng nghĩ rằng con bạn học giỏi sẽ được thầy cô thương. Cái thời đó đă qua lâu lắm rồi. Bạn dạy con bạn ở nhà đàng hoàng tử tế, có thể giáo viên sẽ đ́ con bạn khi bé không cần phải đi học thêm. Con bạn dám bóc phốt hay tranh luận với giáo viên th́ bé càng là tâm điểm của sự ghét bỏ và kỳ thị. Ra chơi chỉ cần một lỗi nhỏ, học sinh cũng bị đội sao đỏ cờ đỏ ghi tên phạt. Lỗi nhẹ th́ bị bêu riếu trong lớp, nặng hơn th́ mời phụ huynh rồi bêu riếu trước sân cờ cho toàn trường. Cảm thấy hết thuốc chữa th́ đuổi học.Tôi vẫn c̣n ám ảnh bởi ánh mắt của những bạn học sinh thuộc dạng “học dốt” và “cá biệt” khi bị cô giáo chủ nhiệm bắt đứng trước lớp mắng nhiếc và buộc các bạn cùng lớp tẩy chay khi tôi c̣n học cấp một. Bây giờ nghĩ lại, tôi vô cùng kinh hăi đối với lối giáo dục man rợ chà đạp quyền con người đó. Điều đáng nói là, sau gần 30 năm, những thứ kinh tởm này không hề bị triệt tiêu mà trái lại c̣n tồi tệ hơn trước.
Hậu quả của việc nuôi dạy những đứa trẻ bằng nỗi sợ hăi triền miên không thể nào tạo nên những người trưởng thành có một nhân cách hoàn thiện được. Thay v́ học được cách phân biệt đúng sai, biết cái ǵ thực sự đáng sợ và cái ǵ không nên sợ, con người Việt Nam ngày nay bị nỗi sợ lấn áp tới mức bị lẫn lộn nghiêm trọng những khái niệm về nỗi sợ.Những thứ thực sự không đáng sợ như quyền lực, bạo lực th́ lại là nỗi sợ hàng đầu trong khi những thứ thực sự đáng sợ như ô nhiễm môi trường, tai nạn giao thông, thực phẩm bẩn, mất quyền tự do ngôn luận, nhân quyền, họa ngoại xâm…th́ lại bị coi thường. Sự lệch lạc về tư duy đó khiến cho con người chỉ có khái niệm về những điều “được phép làm” và “không được phép làm” chứ không có khái niệm “nguy hiểm” và “an toàn”.Khi không có công an, họ sẵn sàng rú ga chạy bạt mạng bất chấp nguy hiểm thực sự v́ họ sợ “bị phạt” hơn là hiểu được hậu quả của việc gây ra tai nạn. Dân ta đi vào cơ quan nhà nước chứng giấy tờ th́ rúm ro khúm núm đến mức thảm hại cho dù họ chẳng làm ǵ sai nhưng khi đi băo th́ gào rú điên cuồng v́ họ biết rằng cảnh sát giao thông sẽ nương tay với cái cớ mừng chiến thắng của đội tuyển Việt Nam.Một khi nỗi sợ được lạm dụng như một h́nh phạt th́ ranh giới đạo đức và tốt xấu thực sự sẽ bị xóa nḥa và đảo lộn đến mức không thể cứu văng được nữa. Lúc đó cái xấu và cái ác sẽ thống trị và mỗi người chúng ta vừa là nạn nhân và cũng chính là thủ phạm.*Ghi chú: Tác giả bài viết là Huỳnh Chí Viễn, sinh ngày 12/10/1981 tại TP. Hồ Chí Minh. Học đại học tại Hoa Kỳ. Năm 2007, tốt nghiệp trường Nicholls State University bang Louisiana, ngành English Education hệ cử nhân. Hiện đang là trưởng pḥng học vụ trường Anh ngữ Thượng Đỉnh Premier tại TP. Hồ Chí Minh.
Chàng trai hư hỏng thay đổi cuộc đời v́ 1 câu hỏi của vị quan ṭa, 20 năm sau gặp lại anh mới tiết lộ
Nhưng Jimenez không về, anh xúc động nói: “Tôi muốn nói với ông về cuộc sống của tôi, tôi muốn cảm ơn ông”. Với giọng nói nghẹn ngào, anh kể cho quan ṭa nghe về những ǵ anh đă trải qua…
Bị bắt ở Providence
Ở bang đảo Rhode and Providence nước Mỹ, ‘thương hiệu ông nội” của chánh án ṭa án thị chính Frank Caprio được mọi người rất ưa thích. Caprio đă 82 tuổi, làm quan ṭa ở đây đă hơn 30 năm rồi. Ông là quan ṭa nổi tiếng trong vùng bởi giàu ḷng cảm thông và có những phán quyết rất hài hước.
Toàn bộ quá tŕnh quan ṭa Caprio thẩm lư vụ án với sự đồng ư của đương sự đều được ghi h́nh. Tiết mục có tên “Bị bắt ở Providence” (Caught in Providence) phát sóng trên đài truyền h́nh địa phương đă hơn 20 năm. Bắt đầu từ cuối tháng 9, băng h́nh thẩm án của vị quan ṭa thiện lương, chính trực, hài hước, được mọi người tôn kính đă được công ty truyền h́nh kinh doanh toàn quốc phát h́nh trên truyền h́nh nhiều thành phố ở Mỹ.
Những vụ án mà ṭa án thành phố thẩm lư gồm giao thông, đỗ xe trái quy định và tội phạm h́nh sự v.v. Trong đại đa số các trường hợp, vào ṭa án là tự nguyện, mọi người có thể tự do ra vào lắng nghe. Đại đa số bị cáo đều là họ cảm thấy ḿnh bị lập biên bản phạt vi phạm quy định không đúng, nên đến ṭa án yêu cầu hủy bỏ, hoặc họ có nguyên nhân ǵ đó, hy vọng quan ṭa có thể cân nhắc châm chước miễn giảm h́nh phạt.
Chính v́ có ghi h́nh công khai toàn bộ quá tŕnh thẩm án này nên chúng ta mới có cơ hội được xem những câu chuyện cảm động như dưới đây.
Quan ṭa và chàng trai hư hỏng
Vào một ngày tháng 9 năm nay, Jose Jimenez xuất hiện ở pḥng xử án của quan ṭa Caprio. Anh v́ có 2 tờ biên bản nộp phạt không nộp đúng hẹn nên bị chuyển đến ṭa án. Quan ṭa giải thích với anh cặn kẽ t́nh h́nh như thời gian, địa điểm v.v…
Jimenez rất ngạc nhiên, giải thích với quan ṭa rằng, tờ biên bản 5 năm trước anh ta chưa từng nhận được. Quan ṭa để anh chứng thực với nhân viên bưu điện, anh nói có chút vấn đề với nhân viên bưu điện. Sau đó quan ṭa hỏi anh về biên bản phạt gần đây.
Jimenez giải thích khi đó ở t́nh huống ǵ đă vi phạm quy định, đồng thời nói tờ biên bản này anh đă trả 20 đô la tiền phạt rồi, nhưng họ nhận được muộn thôi, muốn xin quan ṭa xem xét có thể miễn việc tăng phạt do quá thời hạn hay không.
Quan ṭa Caprio nói với anh rằng: “Anh đă nộp tiền phạt rồi, khoản phạt tăng do quá thời hạn được miễn trừ, anh có thể về được rồi.
Nhưng Jimenez không về, anh xúc động nói: “Tôi muốn nói với ông về cuộc sống của tôi, tôi muốn cảm ơn ông”. Với giọng nói nghẹn ngào, anh kể cho quan ṭa nghe về những ǵ anh đă trải qua.
Th́ ra 20 năm trước anh cũng đă từng đứng ở pḥng xử án này, quan ṭa khi đó cũng là Caprio, khi đó anh vừa tṛn 18 tuổi.
Jimenez thừa nhận ḿnh đă từng là một đứa trẻ hư hỏng. Thời đó v́ chạy xe quá tốc độ hoặc uống rượu rồi chạy xe nên hàng tháng đều bị triệu đến ṭa án. Khi đó Caprio hỏi anh: “Tương lai cậu muốn trở thành như thế nào? Vào tù, tự sát hay là người có thành công?”
Jimenez trả lời: “Muốn có thành công”.
Thế là Jimenez không c̣n uống rượu đi xe nữa, không c̣n chạy quá tốc độ nữa, anh thi lấy bằng lái xe tải, nhận được quốc tịch Mỹ.
Anh giơ tay lên diễn tả, nghẹn ngào nói: “Cảm ơn”.
Toàn bộ quá tŕnh, quan ṭa Caprio đều mỉm cười nh́n người tài xế này, giống như xưa kia đối diện với cậu thiếu niên sa chân lỡ bước, đợi khi anh nói xong, ông nói lời chân thành khích lệ:
“Tôi muốn nói với cậu rằng, cậu khi đó sa đọa rồi, có thể chưa đến mức phạm tội, nhưng bản thân không vươn ḿnh đứng dậy th́ chính là tội lỗi. Cậu đă trải qua nỗi khổ đau của sa đọa và ḅ dậy làm lại… Tôi luôn nỗ lực giúp đỡ mọi người, thức tỉnh cái ǵ đó trong nội tâm họ. Có thể tôi đă thấy thứ ǵ đó lấp lánh trong nội tâm cậu. Chúa phù hộ cậu, chúc cậu đă có bước ngoặt trên con đường đời. Nào, tôi muốn bắt tay cậu, chúc may mắn”.
Jimenez bước tới bắt tay quan toàn, Caprio cảm thấy nghi thức vẫn chưa đủ trịnh trọng, lại ra hiệu anh bước vào vị trí quan ṭa, cặp đôi trông như cha con “quan ṭa và chàng trai hư hỏng” này ôm choàng lấy nhau.
Jimenez bước tới bắt tay vị quan toàn nhân từ. (Ảnh chụp từ youtube)
Sức mạnh lớn nhất của ngôn ngữ chính là một trái tim làm xúc động một trái tim khác, một linh hồn thức tỉnh một linh hồn khác.
Một chớp mắt đó, một câu nói đó, khiến người ta cảm nhận sâu sắc, thực sự có thể thay đổi vận mệnh của một con người.
Trải nghiệm của một tên kẻ cắp
Nhà văn Đài Loan Lâm Thanh Huyền có một lần đến quán thịt dê ăn. Ông chủ bỗng nhiên xúc động nói với ông: “Ông c̣n nhớ tôi không?”.
Ban đầu Lâm Thanh Huyền cho rằng là người hâm mộ nhiệt t́nh nào đó, nh́n kỹ ông chủ một lượt, ông lắc đầu nói: “Tôi không nhớ ra”.
Ông chủ cũng không cảm thấy thất vọng, trái lại vội vàng chạy lên lầu lấy tờ báo cũ 20 năm trước, có đăng một bài viết của Lâm Thanh Huyền. Đó là một bản tin xă hội về kẻ trộm cắp, b́nh thường không có ǵ lạ kỳ cả, những bài viết như thế này của Lâm Thanh Huyền th́ quá nhiều không có ǵ mới lạ cả. Khi đó Lâm Thanh Huyền c̣n là một nhà báo trẻ kinh nghiệm c̣n non, làm cho một tờ báo.
Có lẽ thấy Lâm Thanh Huyền không hiểu, ông chủ lại chỉ vào đoạn cuối bài viết.
Th́ ra với sự tinh tế của thủ pháp hành nghề, Lâm Thanh Huyền đă không nén nổi t́nh cảm viết câu cuối bài viết: “Tư duy tinh thế tỉ mỉ như thế này, thủ pháp linh hoạt khéo léo như thế này, kẻ cắp phong cách độc đáo như thế này, th́ làm bất kỳ nghề ǵ đều sẽ có thành công!”.
“Lâm tiên sinh, tôi chính là tên kẻ cắp năm xưa”. Trước mặt Lâm Thanh Huyền, ông chủ không giấu giếm những vết nhơ năm xưa.
“Lâm tiên sinh, bài viết đó của ông đă thắp sáng góc tối trong cuộc sống của tôi, nó khiến tôi nghĩ ngoài làm kẻ cắp ra, ḿnh c̣n có thể làm những việc chân chính”.
Lâm Thanh Huyền chưa từng nghĩ đến, một câu nói vô t́nh này lại ảnh hưởng đến cả cuộc đời một thanh niên.
Vậy đấy, có lúc chỉ một câu nói của bạn cũng có thể khiến một người bị bao vây giữa muôn trùng sông núi trông thấy cảnh liễu biếc hoa tươi thuộc về họ.
Nhà văn Đài Loan Lâm Thanh Huyền. (Ảnh từ facebook)
Một thiện ư thay đổi vận mệnh một con người
Cô nữ sinh Casey Fischer người Mỹ có lần đến tiệm bánh doughnut mua điểm tâm th́ gặp một người lang thang.
Anh ta đầu tiên ca hát ở ven đường kiếm được mấy đồng tiền lẻ, sau đó cũng vào tiệm bánh doughnut.
Khi anh ta đếm những đồng xu mua bánh, Casey thiện lương tới nói chuyện với anh ta. Anh ta tuy trông có vẻ không muốn nói chuyện, Casey vẫn cứ nói chuyện, và mua giúp anh ta cà phê và bánh mỳ, mời anh ta cùng ngồi với ḿnh nói chuyện.
Anh ta nói với Casey rằng anh không có nhà và thường xuyên bị mọi người nh́n khinh bỉ, bản thân anh v́ ma túy mà đă biến thành h́nh dáng hiện nay, đến ngay cả bản thân cũng căm hận. Mẹ anh chết v́ ung thư, mà anh chưa từng biết cha là ai. Anh chỉ mong trở thành người mà cha mẹ tự hào. Anh c̣n cho Casey biết tên ḿnh. Casey cảm thấy sự thành thật và chân thành của anh.
Không ngờ khi Casey chuẩn bị ra về th́ người lang thang này bảo cô đợi một chút. Anh muốn viết ǵ đó cho cô, sau đó đưa cho cô một mẩu giấy, xin lỗi rằng tay run viết chữ không ngay ngắn, sau đó mỉm cười rồi đi.
Casey mở mẩu giấy, trên có viết:
“Tôi vốn định hôm nay sẽ kết thúc đời ḿnh, nhưng v́ gặp cô, tôi bây giờ không muốn làm như vậy nữa. Cảm ơn cô, người tốt bụng”.
Ảnh mẩu giấy được Casey chia sẻ trên facebook cá nhân vào năm 2015.
Khi một người ở trong hoàn cảnh tuyệt vọng, nh́n quanh rối bời mờ mịt, th́ một thiện ư, mấy câu an ủi lại chính là một ngọn đèn có thể giúp họ vượt qua sương mù hắc ám, thoát khỏi cảnh khốn cùng.
Có câu cổ ngữ rằng: “Thiện ư một câu ấm 3 đông, lời ác lạnh người 6 tháng ṛng”. Chúc bạn trong ḷng chan chứa yêu thương; lời nói đưa hương, lời thương tỏa nắng; vài câu nói cũng có thể sưởi ấm một đời người khác, thậm chí c̣n thay đổi suy nghĩ, vận mệnh của một con người theo chiều hướng viên dung tốt đẹp.
Nhà sách Khai Trí trên đường Lê Lợi, Sài G̣n, 1969.
Vài lời của người post – Đọc tâm t́nh của tác giả, tôi rưng rưng nước mắt… Dễ ǵ mà trong một bài viết ngắn, độc giả gặp được tới hai tâm hồn đẹp: tâm hồn của nhân vật trong câu chuyện và tâm hồn của tác giả viết câu chuyện, thẳng thắn và can đảm,… thật đẹp. Xin tạ ơn đời. (ĐPK)
***
…Tủ sách ở nhà không c̣n đủ cho thằng nhóc nữa. Nó cũng hết tuổi thiếu niên từ lâu, nó nhảy lên Sài G̣n t́m được chỗ này nơi rừng sách mênh mông, nơi có thể cắm mặt vào sách từ sáng tới chiều, miễn không được mang ra mà quên trả tiền. Tiếng lóng của Sài G̣n là “đọc cọp” như xem cine không mua vé, lẫn vào đám xếp hàng để chuồn vào gọi là “xem cọp.” Ông chủ hiệu sách ngồi trên lầu 2. Người Sài G̣n thường gọi là “ông Khai Trí”; lâu dần chỉ người trong giới mới nhớ tên thật của ông: Nguyễn Hùng Trương. Xuất thân không được học hành nhiều nhưng con người này sẽ trở thành một trong những biểu tượng “Khai Trí” cho nhiều thế hệ học sinh, sinh viên Sài G̣n bằng nhà sách danh tiếng của ḿnh.
Đấy là một buổi chiều Sài G̣n sầm mưa, màu thành phố hệt như màu “chiều tím” của Đan Thọ-Đinh Hùng. Dường như tôi đă chúi mũi ở giá sách này rất lâu, một trăm khổ thơ lục bát của tác phẩm mới xuất bản “Động Hoa Vàng” dường như c̣n thơm mùi mực. Tôi buộc ḿnh phải học thuộc ḷng nó v́ lư do duy nhất: không đủ tiền mua ấn phẩm, mà ca khúc “Đưa Em T́m Động Hoa Vàng” mà danh ca Thái Thanh đang làm ngây ngất mọi tín đồ của quán cà phê Sài G̣n khi ấy. Nhưng trời đă tối, chỉ mới thuộc đến khổ thơ thứ 78. Chàng trai trẻ quyết định một quyết định chưa từng có trước đó trong đời: ăn cắp sách.
Tập thơ lận sau lưng áo học tṛ ra cửa.
Ông Hùng Trương ngồi sau chiếc bàn cũng chật đầy sách, hầu hết đều ngổn ngang chưa sắp xếp, có đủ mọi thể loại. Có lẽ đấy là những cuốn sách được tịch thu lại từ những kẻ… thó sách như tôi. Giọng ông trầm, ôn tồn, âm miền Nam:
“Em học lớp mấy? Là học tṛ sao lại đi ăn cắp? Ăn cắp ǵ cũng xấu hiểu chưa? Tôi coi sổ thấy em mới phạm lần đầu ở đây nên cho em về. Ráng làm người tốt, được đi học th́ đừng thành ăn cắp nghen em!”
Tôi bước khỏi Khai Trí mặt cúi gằm, chưa bao giờ đời ḿnh xấu hổ đến thế.
Hơn 30 năm sau, tôi bước vào căn nhà nhỏ trên đường Điện Biên Phủ. Ông Khai Trí sau nhiều năm sống ở nước ngoài nay về Sài G̣n. Ông chưa thôi nung nấu tâm nguyện mở lại nhà sách, dù sau 1975, nhà sách của ông bị tịch biên, hàng tấn sách của ông bị tiêu hủy hoặc phát tán vào tay ai không rơ. Tội danh dành cho ông ngày ấy là “truyền bá văn hóa Mỹ-Ngụy độc hại.” Chuyến về thăm này, ông nhờ người liên lạc với tôi và mời đến. Tôi ngạc nhiên không rơ điều ǵ.
Ông già và gầy hơn xưa. Chỉ sự ung dung, điềm đạm của một người thành lập một nhà sách danh tiếng nhất Sài G̣n là c̣n nguyên vẹn. Ông đưa một bản in tay bài thơ “Quê hương – bài học đầu cho con” để xin tác giả kư tên. Ra là thế!
Nhưng tôi chưa kư ngay, tôi ḍ hỏi ông trong kư ức liệu bao nhiêu đứa học tṛ ăn cắp sách ngày xưa tại nhà sách của ông, được ông tha về, ông c̣n nhớ nổi? Ông già hiền lành lắc đầu, “Sao nhớ nổi thưa ông!”
Và tôi dẫn ông về buổi chiều nhá nhem tối của Sài G̣n hơn 40 năm trước, “Nó đây thưa ông, đứa học sinh ăn cắp tập thơ Phạm Thiên Thư được ông tha cho với lời khuyên bảo ân cần.”
Tôi kư tên vào bản thơ duy nhất của ông, c̣n hơn cả thế, nó c̣n ḍng chữ ghi thêm “cảm ơn ông với lời khuyên ngày xưa – đă được đi học th́ đừng ăn cắp.”
Ông Khai Trí đă mất sau đó vài năm. Giấc mộng mở lại “Khai Trí” của ông không thành. Nh́n lại bức h́nh nhà sách cũ của ông những năm 69-70, nhớ ông, tôi viết những ḍng này.
Sài G̣n, Tháng Tám 2012
Đỗ Trung Quân
(Nguồn: baotreonline qua pkhanhdo@yahoo.com)
Ở đời có những thứ càng nhiều càng gây họa, bạn có lẽ cũng ở trong đó
Người nói nhiều, giống như có đoàn tàu lửa chạy loạn trong miệng, một hồi trời Nam, một hồi lại là biển Bắc, cuối cùng lại thành nói hớ. Nhân sinh có những thứ tương tự như vậy, càng nhiều lại càng gây họa.
Ở đời có những thứ càng nhiều càng gây họa. (Ảnh: Internet)
1. Nhiều ham muốn sẽ khổ hải vô biên
Người có nhiều ham muốn, nếu không được thỏa măn sẽ cảm thấy khổ sở, được thỏa măn rồi lại khơi gợi dục vọng mới, cho nên bị dục vọng tra tấn, khổ không thể tả. C̣n người biết tiết chế dục vọng của ḿnh, mới có thể có được tâm an.
Trong thơ Tô Đông Pha có nói rằng: “Uống rượu không say bậc anh hào; Sắc đẹp không mê mới là cao; Tiền tài bất nghĩa th́ không lấy; Khẩu khí chẳng sinh ắt tự tiêu”.
Con người đều có thất t́nh lục dục, không có ǵ đáng trách, nhưng một khi quá độ, bị dục vọng thao túng th́ chính là tự rước lấy họa, tự hủy diệt bản thân.
2. Nhiều lo sợ sẽ lỡ mất cơ hội, cả đời đều chỉ là kẻ tầm thường
Người hay lo sợ thường không muốn chủ động tranh thủ, dễ bỏ lỡ cơ hội tốt, cho nên cả đời chỉ là kẻ tầm thường. Trong “Tiểu song u kư” có nói: “Người có nhiều lo sợ sẽ không thể thấy được điều ǵ lớn lao”.
Người hay sợ hăi, chỉ biết theo sau người khác, sợ phạm phải sai lầm, đương nhiên cũng không có quan điểm siêu việt hơn người.
Tục ngữ nói: “Không có chuyện th́ không gây chuyện, có chuyện th́ không sợ chuyện”. Con người không có việc ǵ th́ đừng nên rước thêm việc, không sợ chết cũng không cần phải t́m cái chết. Nhưng một khi có việc trước mắt, th́ cần có can đảm gánh vác. Khi gặp vấn đề, sợ hăi liệu có tác dụng ǵ? Cái ǵ cũng sợ th́ cả đời sẽ ch́m trong bóng tối.
3. Càng nói càng thua, nói nhiều tất hớ
Trong Dịch Kinh viết: “Cát nhân chi từ quả, táo nhân chi từ đa”, ý rằng người có uy đức th́ không nói nhiều, người giảo hoạt mới dùng nhiều lời để nói. Nói cách khác, khi một người nói nhiều chính là lúc họ bộc lộ khuyết điểm của ḿnh, là một người không có đủ uy danh để phục chúng.
Người ít nói, nói chuyện cẩn thận th́ nhiều phúc, người nói nhiều hấp tấp nóng nảy, thích khoe khoang chính ḿnh, không vững vàng thận trọng, tất dễ gây họa.
Lời người xưa dạy: “Chớ nói nhiều lời, càng nói nhiều càng thất bại”. Phương Tây cũng có một câu ngạn ngữ: “Thượng đế cho chúng ta hai cái lỗ tai và một cái miệng, là v́ muốn chúng ta nghe nhiều nói ít”.
Có câu chuyện thế này. Năm 384, Phù Lang đầu hàng Đông Tấn, chạy đến Giang Nam. Ngay lúc đó, Vương Tố Chi lại hay thích lo chuyện bao đồng, chưa từng đến phương Bắc, lại thường xuyên hỏi Phù Lang về phong thổ Trung Nguyên, mỗi lần đền hỏi không dứt, Phù Lang rất chán ghét.
Có một lần, Vương Tố Chi sau khi đă hỏi cả buổi, lại tiếp tục hỏi: “Nô lệ ở Trung Nguyên, giá cả như thế nào?”. Phù Lang trả lời: “Ít nói mười vạn, nói nhiều một ngàn”.
4. Đa nghi chiêu mời họa, muốn hồ đồ thật khó
Cổ nhân nói: “Phúc mạc phúc vu thiểu sự, họa mạc họa vu đa tâm”, ư rằng có phúc hay không là ở việc có ít chuyện hay nhiều chuyện, có họa hay không là ở việc đa nghi nhiều hay ít.
Người nhạy cảm thường tự cho ḿnh là người thông minh, thích suy đoán tâm tư của người khác, nhẹ th́ dẫn đến hiểu lầm phiền năo, nặng th́ thành mối bất ḥa giữa con người. Càng là người thông minh, càng sẽ làm ra chuyện ngu xuẩn.
Nhân sinh cả đời, hồng trần hỗn loạn, thật khó để trở nên hồ đồ. Nh́n quá rơ ràng, sẽ làm tổn thương con mắt; nghĩ quá minh bạch, sẽ làm mệt mỏi tâm thần; sống quá tỉnh táo, sẽ phiền năo vô tận. Tính toán quá nhiều, cuối cùng lại mất đi chính ḿnh; khôn khéo quá mức, ông trời cũng cảm thấy chán ghét.
5. Tranh giành nhiều lại chịu tổn thất, v́ lợi ích nhỏ mà mất cái lớn
Người hay tranh giành, là người thích những món lời nhỏ, không biết cảm ơn; đạt được lợi ích từ người khác nhưng lại không muốn báo đáp.
Người hay tranh giành, thường là người nhất thời chiếm được lợi, lại đánh mất nhân tâm, cuối cùng lại chịu thiệt tḥi lớn, có thể nói là bởi v́ lợi nhỏ mà mất lớn.
Trong Hồng Lâu Mộng viết: “Thế sự tinh thông đều nhờ vào học vấn, từng trải nhân t́nh mới đạt tới văn chương”. T́nh người là một cái cân, thứ để đo chính là nhân tâm. T́nh người đến rồi đi, mấu chốt chính là cân bằng.
Chỉ có đ̣i hỏi mà không muốn cho đi, mọi người cuối cùng cũng sẽ rời xa bạn. Có qua có lại, trân trọng t́nh người th́ mới có thể thắng được duyên kiếp, có thể thắng được nhân sinh.
Từ giỏ đựng than ông dạy cháu bài học quư giá của việc đọc sách
Bảo cháu đem giỏ đựng than đi lấy nước, người ông dạy cháu của ḿnh bài học sâu sắc từ việc đọc sách.
Bài học quư từ việc đọc sách. (Ảnh từ stihi)
Có một câu chuyện kể rằng tại một trang trại ở miền núi xa xôi, miền Đông bang Kentucky, có một ông cụ sống với người cháu của ḿnh. Mỗi buổi sáng, ông cụ đều dậy rất sớm để đọc sách. Có những cuốn sách ông đă đọc nhiều lần, đến mức cuốn sách sờn cũ, nhưng lúc nào ông đọc cũng say mê và chưa một buổi sáng nào ông quên đọc sách.
Cậu cháu trai cũng bắt chước ông, cũng cố gắng mỗi ngày đều ngồi đọc sách. Rồi một ngày, cậu hỏi ông:
“Ông ơi, cháu cũng thử đọc sách như ông, nhưng cháu không hiểu ǵ cả. Hoặc là có những đoạn cháu hiểu, nhưng khi gấp sách lại là cháu quên ngay. Thế th́ đọc sách có ǵ tốt đâu mà ông đọc thường xuyên thế ạ…”
Ông cụ lúc đó đang đổ than vào ḷ, quay lại nh́n cháu và chỉ nói:
“Cháu hăy đem cái giỏ đựng than này ra sông và mang về cho ông một giỏ nước nhé!”
Cậu bé liền làm theo lời ông, dù rằng tất cả nước đă chảy ra hết khỏi giỏ trước khi cậu bé quay về đến nhà.
Nh́n thấy cái giỏ, ông cụ cười và nói:
“Nước chảy hết mất rồi! Có lẽ lần sau cháu sẽ phải đi nhanh hơn nữa!”
Rồi ông bảo cháu quay lại sông lấy một giỏ nước.
Lần này cậu bé cố chạy nhanh hơn, nhưng lại một lần nữa, khi cậu về đến nhà th́ cái giỏ đă trống rỗng. Thở không ra hơi, cậu nói với ông rằng “đựng nước vào cái giỏ là điều không thể”, rồi đi lấy một chiếc xô để múc nước. Nhưng ông cụ ngăn lại:
“Ông không muốn lấy một xô nước. Ông muốn lấy một giỏ nước cơ mà! Cháu có thể làm được đấy, chỉ có điều cháu chưa cố hết sức thôi!”
Rồi ông lại bảo cháu ra sông lấy nước. Vào lúc này, cậu bé đă biết rằng không thể đựng nước vào giỏ được, nhưng cậu muốn cho ông thấy rằng dù cậu chạy nhanh đến đâu, nước cũng sẽ chảy hết ra khỏi giỏ trước khi cậu về đến nhà. Thế là cậu bé lại lấy nước, lại chạy nhanh hết sức, và khi về đến chỗ ông, cái giỏ lại trống rỗng.
“Ông xem này – Cậu bé hụt hơi nói – Thật là vô ích!”
“Cháu lại nghĩ nó là vô ích ư… – Ông cụ nói – Cháu thử nh́n cái giỏ xem!”
Cậu bé nh́n vào cái giỏ, và lần đầu tiên, cậu bé nhận ra rằng cái giỏ trông khác hẳn ban đầu. Nó không c̣n là cái giỏ than đen bẩn nữa, mà đă được nước rửa sạch sẽ.
“Cháu của ông, đó là những ǵ diễn ra khi cháu đọc sách. Có thể cháu không hiểu hoặc không nhớ được mọi thứ, nhưng khi cháu đọc, sách sẽ thay đổi cháu từ bên trong tâm hồn, như nước đă làm sạch giỏ than kia vậy”.
Người càng có năng lực, th́ tâm tính càng tốt,
họ hiểu rơ rằng nóng giận th́ không cách nào giải quyết được vấn đề.
(Ảnh: Linkedin)
Con người ngày nay thường dễ dàng nổi giận, khả năng kiềm chế rất kém, gặp chút sự việc nhỏ cũng dễ “bốc hỏa”. Bởi con người khó kiềm chế dẫn đến toàn bộ xă hội khó t́m thấy sự yên b́nh. Sống trong môi trường xă hội căng thẳng như vậy, cảm giác hạnh phúc của con người cũng ngày càng ít dần.
Lấy một ví dụ nhỏ, hiện nay trên đường phố người người, xe cộ đi lại tấp nập, tuy nhiên bởi đạo đức của con người tăng không kịp với tốc độ phát triển của giao thông, dẫn đến rất nhiều người mắc phải hội chứng “cáu gắt đường phố”.
Đi trên đường, nếu chúng ta để ư quan sát sẽ phát hiện ra hiện tượng: người điều khiển xe đi đường không nh́n đường mà chỉ mải chơi điện thoại, người đi bộ th́ mắng người lái xe không đi cẩn thận, không biết nhường đường cho người khác, người điều khiển xe cũng chửi bới nhau, nào là ai đó dừng giữa đường, ai đó chạy chậm, ai đó vượt xe v.v. Tóm lại là chúng ta không thể cảm nhận được bầu không khí ḥa ái khi đi trên đường.
Tính nóng giận của con người rất dễ gây ra tranh đấu. Tục ngữ có câu:
“Lùi một bước biển rộng trời cao, nhẫn một lúc sóng yên gió lặng”.
Có nhẫn mới an, nhưng con người hiện nay đa phần là tâm địa hẹp ḥi, không thể nhẫn được, không thể nhường nhịn được.
Vợ chồng chỉ v́ chút việc nhỏ mà căi nhau rồi thành ra thù hận nhau, kết cục hôn nhân tan vỡ; trong công việc chỉ v́ chút lợi nhỏ mà tranh giành đến mức kẻ sống người chết, nơi đâu cũng trở thành chiến trường.
Người ta chẳng qua cũng chỉ để bảo vệ cho cái “danh” của bản thân mà thôi, cảm thấy bản thân ḿnh oan uổng hoặc mất mặt, cảm thấy nhục nhă không chịu nổi, phải nói ra cho thỏa cơn tức này, phải có kẻ thắng người thua.
Trong thần thoại Hy Lạp cổ đại có kể về câu chuyện cuộc chiến thành Troy, nguyên nhân cũng chỉ v́ hai người đàn ông cùng tranh giành một mỹ nữ tên là Helen, kẻ không giành được người đẹp quá tức giận mà khơi mào cuộc chiến. Chính cái tâm lư tranh hơn thua của con người đă gây ra tấm bi kịch này.
Có người cho rằng nhẫn nhịn là thể hiện của sự nhu nhược, cho nên phải vùng lên tranh đấu, kỳ thực tranh đấu mới là không vượt qua được chính bản thân ḿnh. Người có thể nhẫn nhịn không phải là người nhu nhược, mà là thể hiện của ư chí mạnh mẽ và phẩm chất cao thượng.
Người có phẩm chất cao thượng không nhận thức giống như người b́nh thường, họ có thể khống chế những cảm xúc tiêu cực của bản thân bằng ư chí mạnh mẽ. Tôi có biết một người như vậy, bà ấy thực sự có thể nhẫn nhịn trong mọi hoàn cảnh, gặp chuyện không vừa ư vẫn luôn vui vẻ, suy nghĩ khoáng đạt. Bà ấy có thể đối mặt với mâu thuẫn trong cuộc sống bằng tâm thái lạc quan, cuối cùng hóa giải được mâu thuẫn theo chiều hướng tốt lên.
Một lần, con rể và con gái bà căi nhau, con rể tỏ thái độ rất hung hăng, không kiềm chế, người b́nh thường hẳn sẽ phải làm cho ra nhẽ với con rể, bệnh vực cho con gái ḿnh, nhưng bà ấy đă nh́n nhận vấn đề một cách khách quan, t́m ra nguyên nhân gây tranh căi mà không thiên vị bên nào, vừa an ủi con gái, vừa giáo dục con rể, bà đă chỉ ra thiếu sót của con gái một cách có thiện ư, cuối cùng con gái bà nhận ra vấn đề của ḿnh và làm ḥa với chồng, gia đ́nh bà đă tránh được một cuộc ly hôn không đáng có.
Người có phẩm chất cao thượng không nhận thức giống như người b́nh thường,
họ có thể khống chế những cảm xúc tiêu cực của bản thân bằng ư chí mạnh mẽ.
(Ảnh: Yandouz)
Con trai bà đi làm xa bị người ta lừa tiền, cầu cứu khắp nơi nhưng thân cô thế cô không ai giúp đỡ, bà khuyên con trai hăy “chịu thiệt làm phúc”, c̣n cho con ít tiền để làm lại từ đầu. Chồng bà tính t́nh nóng nảy và luôn cay nghiệt với bà, bà cũng không để trong tâm, luôn nói với mọi người rằng chồng ḿnh là người tốt, chỉ ác khẩu chứ bản chất lương thiện.
Có thể có người cho rằng người nhẫn nhục như vậy thật quá ngốc. Nhưng nh́n từ một góc độ khác, con người ai cũng phải đối mặt với những phiền phức trong cuộc sống, nóng giận, tranh đấu chỉ khiến bản thân càng thêm đau khổ chứ chẳng thể thay đổi được ǵ. Người có tấm ḷng quảng đại, không tính toán được mất, hơn thua mới có thể khéo léo thoát khỏi mâu thuẫn, gặp dữ hóa lành.
Người xưa gửi gắm đạo lư này qua câu tục ngữ “bụng tể tướng có thể chèo thuyền”, con người nếu không có sự nhẫn nhục lớn, tấm ḷng khoáng đạt th́ không thể làm được tể tướng, không làm được việc lớn.
Sự khác nhau về tâm thái của người thường cảm ơn và một người hay oán hận sẽ dẫn đến sự khác biệt về số phận 2 con người…
Khi tiếp nhận người khác, người cảm ơn sẽ tán thưởng ưu điểm của người đó, c̣n người oán hận sẽ bắt bẻ khuyết điểm của người khác.
Khi tiếp nhận ân huệ, người cảm ơn sẽ cảm động rơi nước mắt, c̣n người oán hận th́ cho rằng vẫn chưa đủ.
Khi tiếp nhận xin lỗi, người cảm ơn sẽ tha thứ khoan dung, c̣n người oán hận sẽ khí hận đầy ḿnh.
Khi tiếp nhận giúp đỡ, người cảm ơn sẽ cảm động và nhớ về công ơn của người khác, c̣n người oán hận chỉ biết phàn nàn người khác không đủ chu đáo.
Khi tiếp nhận lời khuyên, người cảm ơn sẽ cảm tạ tấm ḷng tốt đẹp của người khác, c̣n người oán hận sẽ hoài nghi người ta có ư đồ xấu.
Bên ngoài th́ mỗi người đều sống trong mỗi hoàn cảnh khác nhau. Nhưng trên thực tế, mỗi người đều sống bên trong thế giới nội tâm của ḿnh. Khi mỗi người cùng tiếp nhận Phật Pháp từ bi phổ độ chúng sinh, tiếp nhận Phật Pháp thuyết giảng từ bi, người cảm ơn sẽ biết ơn và tận dụng mỗi một quan ải để tiến bộ không ngừng, c̣n người oán hận khi gặp một quan ải sẽ không ngừng oán trách và cứ thế tạo nghiệp càng nặng, sa đọa càng sâu.
Người cảm ơn mang ḷng trung nghĩa, giống như một khối nguyên liệu tốt, khi dùng có thể uốn nắn thành khối vuông khối tṛn. Người oán hận ôm ḷng gian trá phản nghịch, ngay cả làm khối bán thành phẩm cũng không đủ tư cách, khi dùng th́ phần nhiều là hư hỏng, phế phẩm.
Trẻ trước 10 tuổi không dạy 4 quy tắc này,
tương lai sẽ rất khó nói!
Bốn quy tắc dưới đây, nh́n th́ có vẻ rất đơn giản dễ học nhưng lại vô cùng quan trọng đối với quá tŕnh h́nh thành tính cách của một đứa trẻ. Vậy nên các bậc cha mẹ cần hết sức lưu tâm.
Kiểu người như thế nào sẽ được nhiều người thích nhất? Chủ đề này được khá đông đảo người tham gia b́nh luận và chia sẻ. Mà đáp án được mọi người tán đồng nhiều nhất chính là: người có tu dưỡng.
Đúng vậy, người có tu dưỡng, có phẩm chất tựa như làn gió ngày xuân, khiến cho người khác cảm thấy ấm áp và thoải mái.
Một số hành động dù nhỏ nhặt thôi nhưng lại đầy ư nghĩa và cao thượng của những người có tu dưỡng khiến người chứng kiến không khỏi cảm động. Ví như có người xúc động kể lại rằng: Tôi vừa mới đi mua giày ở tiệm, cửa ra vào của tiệm giày có treo rèm, khi mua xong đang muốn đi ra ngoài, th́ người thanh niên đi ra trước tôi đứng lại dùng tay giữ rèm, v́ sợ những sợi rèm kia quất vào mặt tôi nên chờ tôi đi ra xong mới thả rèm ra; ở thư viện, một nữ sinh đi giày cao gót, cẩn thận kiễng chân bước từng bước nhẹ nhàng, v́ sợ làm ồn đến người khác đang đọc sách,…
Vậy nên mới nói, được quen biết và kết giao với người có tu dưỡng là một sự may mắn vô cùng.
Thân là cha mẹ, cần phải bồi dưỡng con cái ḿnh trở thành một người có giáo dưỡng. Cha mẹ nhất định phải bồi dưỡng những phẩm cách cao thượng cho con cái của ḿnh ngay từ khi c̣n nhỏ. Làm được như vậy, cho dù tương lai sau này con trẻ không đạt được thành tích dẫn đầu, th́ ít nhất cũng trở thành một người có phẩm chất tốt, được người khác tán thưởng, tôn trọng.
Cha mẹ cần bồi dưỡng con cái ḿnh trở thành một người có giáo dưỡng ngay từ lúc nhỏ.
(Ảnh theo afamily )
Nhưng làm thế nào để bồi dưỡng con trẻ trở thành một người có giáo dưỡng, phẩm cách tốt đây? Trẻ trước 10 tuổi cha mẹ cần dạy con 4 quy tắc này:
1. Không cười nhạo khuyết điểm của người khác
Ngày trước khi mới vào học cấp hai, trong lớp tôi có một bạn nam rất thích lấy khuyết điểm của người khác ra để cười nhạo. Giờ học thể dục, thầy giáo cho cả lớp thi chạy. Chạy xong, cậu ấy chỉ vào bạn chạy về sau cùng rồi cười ha ha nói với bạn bên cạnh:
“Này nh́n xem người lùn chạy ḱa, chân cậu ta ngắn như vậy chả trách sao lại chạy chậm”.
Trong lớp có cô bạn có làn da hơi đen, cậu ấy thỉnh thoảng cười nhạo nói:
“Bạn đen như thế, thật chẳng biết được c̣n có ngày vịt đen biến thành thiên nga không đây ha?”
Bởi v́ cậu ấy luôn thích cười nhạo khuyết điểm của người khác, cho nên trong lớp không có ai muốn kết bạn với cậu, ngay cả những bạn ngồi cùng bàn cũng không muốn nói chuyện với cậu ấy.
Có lẽ sẽ có người nói rằng, trẻ nhỏ vô tư thích đùa giỡn, nên không có ác ư. Tuy nhiên, đối với ḿnh chỉ là vui đùa, nhưng đối với người khác là tổn thương, mặc cảm, là trực tiếp tổn hại sự tự tôn của người khác.
Cho nên, ngay khi trẻ c̣n nhỏ, cha mẹ phải giáo dục trẻ cẩn thận trong lời ăn tiếng nói, không nên tùy ư chế nhạo người khác, lại càng không nên lấy khuyết điểm của người khác ra để đùa giỡn, cười cợt. Nhân vô thập toàn, trên thế giới này không có ai là hoàn mỹ, mỗi người đều có khuyết điểm. Khi chế nhạo người khác, cũng là đang cười nhạo chính bản thân ḿnh. Nếu phát hiện khuyết điểm của người khác, th́ có thể chân thành góp ư, nhắc nhở, tốt hơn th́ giúp họ sửa chữa khuyết điểm đó. Đây chính là một cách tôn trọng người khác, cũng là tôn trọng bản thân ḿnh.
2. Không được tùy ư lấy đồ của người khác
Một người đồng nghiệp của tôi kể: Hôm đó cô ấy dẫn con gái 8 tuổi đến nhà một người bạn chơi. Con gái của cô và con gái chủ nhà cùng chơi với nhau rất vui vẻ. Đến khi về nhà, cô mới phát hiện con gái ḿnh cầm một cái kẹp tóc đính đá của con gái chủ nhà. Việc này, nếu nói dễ nghe th́ là trẻ mang đồ của người khác về nhà chơi, nếu nói khó nghe, th́ chính là hành vi trộm lấy mang về.
Cô ấy rất tức giận, hỏi con gái tại sao lại lấy đồ của người khác. Cô con gái nh́n mẹ với ánh mắt hy vọng, nói:
“Con thấy cái kẹp tóc đó rất đẹp, cho nên rất muốn có nó”.
Nghe vậy cô bạn đồng nghiệp của tôi càng tức giận, cầm thước đánh hai cái vào tay cô bé. Sau đó cô dẫn con gái quay trở lại nhà người bạn đó để xin lỗi và trả lại chiếc kẹp tóc.
Nghe đến đây, tôi nói với cô ấy:
“Chị đă phản ứng hơi quá nặng tay đối với con gái rồi, chỉ cần nghiêm khắc nói cho con hiểu không được tùy ư lấy đồ người khác là được rồi, không nên đánh con như vậy”.
Cô ấy than rằng:
“Tôi cũng biết là ḿnh hơi nặng tay với con, nhưng cũng bởi tôi lo lắng quá, lo là con ḿnh không nhớ kỹ, cứ như vậy sau này trở thành thói quen hay trộm đồ của người khác th́ làm sao đây? Tôi thật sự không dám nghĩ đến nữa”.
Nếu tùy ư lấy đồ của người khác trở thành thói quen
th́ sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nhân cách sau này của trẻ.
(Ảnh minh họa: kidsna.com)
Tôi có thể hiểu được tâm t́nh của chị bạn đồng nghiệp. Cha mẹ sợ nhất chính là con cái ḿnh hư hỏng, trộm lấy một cái kẹp tóc là chuyện nhỏ, nhưng nếu không biết đó là hành vi sai trái mà hối cải, lâu dần trở thành thói quen xấu mới là chuyện lớn.
Do đó, cha mẹ nhất định phải bồi dưỡng cho trẻ ư thức sở hữu. Đồ vật của người khác chính là của người khác, cho dù ḿnh có thích như thế nào đi chăng nữa, th́ cũng không được tùy ư lấy đi khi chưa có sự đồng ư của họ. Đồng thời dạy cho trẻ biết, cần phải hỏi ư kiến và có sự đồng ư của chủ nhân đồ vật th́ mới được lấy đi, đó chính là phép lịch sự tối thiểu trong giao tiếp, trong cách xử sự hàng ngày.
3. Cần phải biết tuân thủ các quy tắc và thứ tự
Một chiếc xe buưt đang chạy rồi đột ngột phanh gấp lại, khiến cho một cô bé đang bưng ly sữa đậu nành làm đổ sữa xuống sàn xe. Cô bé ước chừng khoảng 12 tuổi, ngồi xổm xuống, lấy khăn giấy ra lau sàn xe, phải mất 10 phút và tốn hai túi khăn giấy, cô bé mới lau sạch được số sữa đă đổ trên sàn xe. Chứng kiến việc này, một người đứng bên cạnh hỏi cô bé:
“Tại sao phải mất công đi lau sàn xe như vậy, đây là xe công cộng mà”.
Cô bé nói:
“Chính v́ xe buưt là một phương tiện công cộng, nên khi bạn bước lên cửa nó như thế nào, th́ khi bạn bước xuống nó sẽ phải như thế ấy”.
Một đứa trẻ có giáo dưỡng như thế, thật khiến cho mọi người đều không thể không tấm tắc khen ngợi!
Cha mẹ cần phải cho trẻ biết rằng, trong cuộc sống, trong xă hội, có rất nhiều quy tắc và trật tự yêu cầu mỗi người phải hiểu và tuân thủ. Ví như, khi mua đồ mà phải xếp hàng, th́ người đến trước được mua trước, người đến sau phải xếp hàng phía sau để chờ đến lượt ḿnh; đi đường th́ phải chú ư đèn tín hiệu, xanh là được đi, vàng là chuẩn bị dừng, đỏ là dừng lại; khi ra bên ngoài th́ đồ thải ra phải vứt vào thùng rác; ở nơi công cộng đông người không được lớn tiếng gây ồn ào;…. Toàn bộ quy tắc xă hội được đặt ra là nhằm thuận lợi hơn cho mỗi người. Một khi đă đặt ra quy tắc th́ cần mỗi một người phải tuân thủ theo.
Con trẻ c̣n nhỏ, rất có thể chưa biết khái niệm về quy tắc, vậy nên cha mẹ phải nghiêm túc tuân thủ trật tự, tôn trọng quy tắc để làm gương cho trẻ. Trẻ sẽ nh́n vào hành vi của cha mẹ mà học theo, từ đó mới trở thành thói quen tốt, có ư thức trong cuộc sống hàng ngày.
Cho trẻ hiểu là cần phải biết tuân thủ các quy tắc và thứ tự.
(Ảnh minh họa: woman.excite.co)
4. Nếu gây ra lỗi, th́ phải biết nói lời xin lỗi
Trong một clip được đăng trên mạng xă hội, một người cha người nước ngoài dẫn theo hai cô con gái cùng đi siêu thị. Cô con gái nhỏ giật cuốn sách trên tay người chị gái, người cha yêu cầu cô bé nói xin lỗi với chị gái, nhưng cô bé nhất định không chịu, c̣n nằm lăn xuống sàn nhà ăn vạ. Nhưng người cha vẫn rất kiên nhẫn và b́nh tĩnh, ông đỡ con gái nhỏ dậy, nói lư lẽ và tỉ mỉ dạy con phát âm hai từ ‘Xin lỗi’. Cuối cùng, cô bé cũng hiểu và nói xin lỗi chị gái ḿnh, hai chị em lại vui vẻ ḥa thuận với nhau.
Đối với nhiều người mà nói, thật khó khăn để nói lên ba từ “Thật xin lỗi”. Bởi v́ họ cảm thấy nói như vậy thật mất mặt, cứ như thể nói xin lỗi là ḿnh bị kém đi một bậc vậy. Nhưng kỳ thực, một khi làm sai mà hiểu được và thật ḷng nói lời xin lỗi, th́ đó mới là phẩm chất đáng được tán thưởng. Nói xin lỗi không có ǵ đáng sợ, chỉ cần có can đảm nhận lỗi và thái độ biết sửa chữa lỗi lầm, th́ sẽ không một ai khinh thường bạn, mà ngược lại c̣n đánh giá bạn là một người đáng tin cậy.
Từ khi c̣n nhỏ, cha mẹ chú ư giáo dục con trẻ biết nhận lỗi, biết sửa lỗi, và dưỡng thành ở con một phẩm cách tốt, th́ có thể giúp trẻ trở thành người ưu tú được mọi người yêu mến.
Một lần bất tín, vạn lần bất tin’ – Dạy trẻ thành thật, giữ chữ tín ngay từ khi c̣n nhỏ
Coi trọng chữ tín, giữ chữ tín là tiêu chuẩn đạo đức mà ai cũng cần tuân thủ. Đây là một phẩm chất vô cùng tốt đẹp, là một cách thể hiện sự tôn trọng người khác, là h́nh ảnh đại diện của mỗi người.
Nhà văn người Đức – Thomas Mann có cô con gái rất xinh đẹp tên Elektra. Elektra là một cô bé rất thông minh, thân thiện nhưng lại không thành thật và giữ chữ tín.
Một hôm, Thomas Mann thấy con gái phạm lỗi, ông không hề trách mắng, mà chỉ gọi con vào thư pḥng của ḿnh và nói chuyện nghiêm túc.
Thomas Mann nghiêm khắc nói: “Con gái, con đă lớn rồi, 7 tuổi là độ tuổi có thể chịu trách nhiệm với lời nói, hành động của ḿnh. Nhưng con xem, con đă làm những ǵ. Hậu quả của việc nói dối chắc trong ḷng con biết rất rơ, nếu ai cũng nói dối như con, vậy thế giới này sẽ trở thành một thế giới đầy rẫy sự giả dối. Và trên đời này sẽ không tồn tại tinh thần trách nhiệm, không có sự tin tưởng, không ai biết lắng nghe nữa. Con cảm thấy cuộc sống như vậy có ư nghĩa không? Bố tin rằng con sẽ hiểu những lời bố nói và sau này sẽ không nói dối nữa”.
Nghe bố nói vậy, Elektra xấu hổ gật đầu. Từ đó về sau, cô bé nghiêm túc thay đổi thói quen xấu ấy. Sau nhiều năm, Elektra vẫn ghi nhớ rơ những lời dạy bảo chân thành của cha.
Với dân tộc Do Thái, khi trẻ c̣n rất nhỏ, cha mẹ đă nói cho trẻ biết tầm quan trọng của việc giữ chữ tín. (Ảnh: securenews.ru)
Từ khi trẻ c̣n rất nhỏ, cha mẹ nên cho trẻ biết tầm quan trọng của việc giữ chữ tín, đồng thời h́nh thành cho trẻ những thói quen trung thực từ việc nhỏ nhất. Người Do Thái cho rằng, thành tín, trung thực là điều căn bản của con người trong cuộc sống cũng như trong giao tiếp hàng ngày. Một người có tài giỏi đến đâu, giàu có đến thế nào, nếu không có sự thành tín, anh ta sẽ dần dần mất đi tất cả và khó đạt được thành công.
Coi trọng chữ tín, giữ chữ tín là tiêu chuẩn đạo đức mà ai cũng cần tuân thủ. Đây cũng là một nhân tố quan trọng dẫn tới thành công. Bởi vậy nên ông cha ta mới có câu răn dạy con cháu rằng: “Một lần bất tín, vạn lần bất tin”. Khi trẻ c̣n nhỏ, cha mẹ hăy định hướng cho con phải có trách nhiệm với lời nói của ḿnh. Cha mẹ có thể thông qua các phương diện sau để h́nh thành phẩm chất thành tín cho con:
Tôn trọng lời hứa, nói lời giữ lời
Tống Khánh Linh ngay từ khi c̣n nhỏ đă được giáo dục trở thành một người luôn biết giữ lời hứa. Một lần, cha mẹ bà muốn đưa cả nhà tới thăm gia đ́nh một người bạn. Những đứa trẻ đă chuẩn bị quần áo rất tươm tất, chỉ riêng có Tống Khánh Linh vẫn đang ngồi trước cây dương cầm, không ngừng đánh đàn.
Người mẹ gọi: “Mau đi thôi các con!”
Tống Khánh Linh miễn cưỡng đứng lên, nhưng lại nhanh chóng ngồi xuống. Người mẹ vội hỏi: “Con sao thế?”
Tống Khánh Linh lo lắng nói: “Hôm nay con không thể đi cùng bố mẹ được”.
“Tại sao thế?”. Người mẹ hỏi.
“Bố mẹ. Hôm qua con đă hẹn với Tiểu Trân rằng hôm nay bạn ấy sẽ đến nhà ḿnh. Con hứa sẽ dạy Tiểu Trân cắm hoa”. Tống Khánh Linh nói.
“Cha cứ tưởng là có chuyện ǵ. Lần sau dạy bạn cũng được mà”. Cha nói.
“Không được. Con sợ khi Tiểu Trân tới lại không có ai ở nhà”. Tống Khánh Linh lo lắng.
“Nếu không th́ sau khi về con tới nhà Tiểu Trân để giải thích cũng được, xin lỗi bạn ấy, ngày khác dạy bạn ấy cắm hoa cũng không sao mà”. Mẹ gợi ư.
“Không được đâu mẹ. Chẳng phải mẹ vẫn dạy con cần biết giữ lời hứa đó sao. Con đă nhận lời với người khác th́ làm sao có thể thất hứa được”. Tống Khánh Linh kiên quyết lắc đầu.
“Mẹ hiểu rồi. Khánh Linh của chúng ta quả là người biết giữ lời!” Mẹ mỉm cười. “Vậy th́ để Khánh Linh ở nhà vậy!”. Thế là, cha mẹ cùng các chị em khác tới nhà người bạn.
Sau khi cha mẹ trở về, vẫn thấy Khánh Linh ở nhà một ḿnh. “Khánh Linh, Tiểu Trân đâu rồi?”. Cha hỏi.
Tiểu Trân không đến, có thể lúc chuẩn bị đi th́ lại có việc”. Khánh Linh b́nh thản đáp.
Mẹ nói: “Tiểu Trân không đến à? Vậy Khánh Linh của chúng ta đă phải ở nhà một ḿnh rồi”.
Tống Khánh Linh đáp: “Không đâu mẹ ạ. Mặc dù, Tiểu Trân không đến nhưng con rất vui, v́ con đă giữ được lời hứa của ḿnh”.
Giữ lời hứa là hành động thực hiện lời nói của ḿnh với người khác. Lời hứa có thể biểu đạt trực tiếp bằng lời hoặc tự hứa trong ḷng. Cho dù là bằng h́nh thức nào, khi đă nói ra hoặc khi đă quyết định, bạn cần tôn trọng lời hứa đó và kiên tŕ thực hiện đến cùng. Bởi vậy nên, giữ chữ tín là một phẩm chất vô cùng tốt đẹp, là một cách thể hiện sự tôn trọng người khác, là h́nh ảnh đại diện của mỗi người.
Giữ chữ tín là một phẩm chất vô cùng tốt đẹp, là điều cha mẹ cần bồi đắp cho con từ những ngày c̣n bé. (Ảnh: coparenter.com)
Bất kể chúng ta làm việc ǵ, trong hoàn cảnh nào th́ cũng cần phải chịu trách nhiệm về những ǵ ḿnh đă nói. Chúng ta cần dùng hành động để thuyết phục người khác, để họ thấy rằng những ǵ chúng ta làm đều là v́ lợi ích của họ. Để giữ chữ tín, chúng ta có thể từ bỏ tất cả những việc khác để thực hiện lời hứa của ḿnh.
Để bước đầu giúp con xây dựng sự thành tín trong các mối quan hệ, cha mẹ nói với con rằng, con không nên đến muộn trong cuộc hẹn. Nếu không thể đi được, con hăy thông báo trước cho đối phương để hủy cuộc hẹn. Cha mẹ hăy để con nhận thức được rằng, nếu một người nào đó không tuân thủ lời hứa, người đó sẽ không được người khác tin tưởng và không ai muốn làm bạn cùng. Cho dù làm bất cứ việc ǵ, nếu chỉ dựa vào năng lực bản thân th́ rất khó thành công. V́ thế, thành tín chính là phẩm chất cơ bản để con người tiến tới thành công.
Trung thực, không nói dối
Trung thực là luôn tôn trọng sự thật, chân lư, lẽ phải, không làm sai lệch sự thật, dám nhận lỗi khi ḿnh mắc khuyết điểm.
Từ khi con c̣n nhỏ, cha mẹ hăy yêu cầu trẻ kể lại thành thật những chuyện xảy ra, không nói dối, không giấu giếm, để rèn luyện phẩm chất thành tín. Không nói dối chính là bước đầu tiên xây dựng sự thành tín cho trẻ. Do vậy, việc rèn luyện đức tính thành thật cho trẻ từ nhỏ là rất quan trọng.
Từ nhỏ, cha mẹ hăy định hướng để trẻ nhận thức được tầm quan trọng của sự thành thật. Đức tính thành tín cùng với trí tuệ sẽ giúp trẻ vượt qua mọi khó khăn để đạt được vị thế đáng ngưỡng mộ trong tương lai.
Ḥa ḿnh vào cuộc sống hiện đại, thành tín vẫn luôn là phẩm chất đạo đức và chuẩn mực làm việc của người thành công. V́ tương lai của con, các bậc cha mẹ đừng quên gieo mầm thành tín để con gặt hái nhiều thành công hơn nữa trên đường đời.
Sưu tập quư giá: 10 câu châm ngôn kinh điển thể hiện trí tuệ nhân sinh
Lời nói có ư nghĩa sẽ khiến nhiều người muốn nghe, có thể khơi dậy đạo lư thế gian th́ càng nhiều người nhớ, nếu có thể truyền thụ đời đời th́ thật là tốt, nói không chừng c̣n có thể trở thành gia huấn của chính ḿnh.
10 câu châm ngôn kinh điển thể hiện trí tuệ nhân sinh.
C̣n nhớ rơ khi bé thường được nghe bậc trưởng bối nhắc nhở rằng: “Con cái có tai không miệng”, ư tứ là con cái c̣n nhỏ đứng bên cạnh nghe là tốt rồi, không cần nói nhiều. Những lời này có chút cưỡng ép ngăn cản trẻ con nói chuyện, nhưng dường như lại chính là nhắc nhở trẻ nhỏ cần cẩn trọng lời nói, không nên phát ngôn bừa băi.
Trong cuộc đời của chúng ta, nghe qua những phép tắc ứng xử, những lời khuyên nhủ vàng ngọc th́ rất tốt, nhưng nếu không biết lưu lại trong tâm, chỉ sợ cũng là lời nói qua đường rồi lại nhạt nḥa theo mây khói.
Thế nên, lời nói có ư nghĩa có thể nhiều người nghe, khơi dậy đạo lư thế gian th́ càng nhiều người nhớ, nếu có thể truyền thụ đời đời th́ thật là tốt. Nói không chừng c̣n có thể trở thành gia huấn của ḿnh nữa. Bây giờ chúng cùng xem thử 10 câu nói kinh điển tràn đầy trí tuệ nhân sinh của cổ nhân nhé!
Một, nh́n nhỏ thấy lớn, xem lúc ba tuổi thấy lúc già
Ư tứ của những lời này là, tư cách một đời người tốt hay xấu th́ chỉ cần nh́n người đó lúc lên ba tuổi là đă thấy rồi. Bởi v́ chúng ta có thể thông qua bộ dạng một người lúc nhỏ để đoán ra được bộ dạng người đó khi lớn.
Hai, trong thôn không có cây lớn th́ cỏ dại cũng có thể làm rừng
Trong thôn không có cây lớn, th́ cỏ dại cũng có thể làm thành rừng. Người ta hay dùng những lời này để ví von nếu không có nhân tài trác tuyệt, th́ nhân sĩ tầm thường cũng có thể thêm vào cho đủ số.
Ba, đọc sách phải dụng ư, một chữ giá ngàn vàng
Những lời này nói về thái độ đọc sách: Đọc sách nhất định phải hiểu rơ nội hàm trong câu chữ, từng chữ hợp thành ư nghĩa, chứ không phải đọc qua loa cho xong chuyện.
Bốn, xưa nay việc tốt thường không lâu bền, áng mây sẽ tản đi, ngọc lưu ly dễ vỡ
Từ xưa đến nay mọi việc đều là như thế: Việc tốt sẽ không vững vàng, bền chắc, tựa như là áng mây dễ dàng phân tán, tựa như ngọc lưu ly rất dễ vỡ bể.
Năm, ít gặp nhau là tốt, ở lâu lại sinh chuyện
Những lời này là kinh nghiệm ứng xử giữa người với người: Người với người lần đầu gặp nhau, đều không hiểu rơ nhau lắm, luôn khách khí cung kính, dùng lễ đối đăi, như vậy tương đối dễ dàng để đối phương lưu lại ấn tượng tốt. Nhưng khi làm khách lâu rồi, một bên lưu luyến không rời đi, chủ nhân cũng khó mà giữ được sắc mặt cũng như lời nói cho tốt, cái ấn tượng tốt đẹp lúc đầu khi mới quen biết nhau thật khó mà duy tŕ được.
Sáu, hai người cùng một tâm, không tiền cũng có thể mua vàng; mỗi người một tâm, có tiền cũng khó mà mua được cây kim
Lời này chính là nói về kinh nghiệm hợp tác: Hai người đoàn kết hợp tác hoặc là sống chung, nếu có thể đồng tâm hiệp lực, dù cho gặp khó khăn trùng trùng điệp điệp, cũng có thể thông qua cố gắng mà vượt qua để đạt được thành công; nếu như mà chia bè phái, mỗi người đều có mục đích riêng phải đạt được, cho dù là sự việc đơn giản dễ dàng giải quyết, cũng bởi v́ không thể hợp tác với nhau, không thể đoàn kết đồng tâm, cuối cùng sẽ dẫn đến thất bại.
Bảy, răng không xỉa cũng không thưa, tai không ngoáy cũng không điếc
Những lời này có ư bề ngoài là: Răng không xỉa cũng sẽ không bị thưa; không ngoáy lỗ tai, lỗ tai vẫn cứ nghe được. Một tầng ư khác là: Xử sự làm người nên có chừng mực, không nên làm quá, chỉ có giữ được chừng mực, mới có thể thành công mỹ măn.
Tám, trời có mưa gió bất ngờ, người có họa phúc sớm tối
Những lời này chủ yếu dùng để ví von: Thế sự họa phúc cát hung thật sự là khó có thể dự đoán trước được.
Chín, đọc sách như kết giao bằng hữu, nên cầu ít mà tinh tường
Đọc sách tựa như là kết giao bằng hữu, chỉ nên có ít mà chất lượng. Mặc dù có người kết giao rất đông bằng hữu, nh́n như quan hệ rất rộng, nhân duyên rất tốt, nhưng bằng hữu mà anh ta kết giao chưa chắc đă là người tốt.
Mười, nồi đồng nồi đất đă rơi, quay lại mà nh́n hỏi có ích chi? Nước đă đổ đi sao mà lấy lại
Đồ để nấu ăn, dụng cụ nấu nướng mà đă rơi hư mất, có quay đầu lại xem cũng không làm được ǵ. Nước đă đổ đi rồi mà c̣n muốn thu lại, thật sự là vô cùng khó khăn vậy.
Ai đi làm cũng sẽ phải đối mặt với “mưu hèn kế bẩn” nơi công sở. Làm sao để đi qua nhẹ nhàng nhất để chạm tới thành công?
“Mưu hèn kế bẩn” nơi công sở. (Ảnh: MM)
Những kịch bản “dài tập”
“Kịch bản” 1 – Đẳng cấp công sở: Bạn vừa đến chỗ làm, đồng nghiệp tiến lại gần nói “vỗ mặt” đại loại: “Dùng dầu gội ǵ mà lắm gầu thế nhỏ?”; “Hôi nách rồi cha nội ơi, kiếm cách khắc phục đi kẻo tui viêm mũi rồi nè”; “Bỏ thuốc đi nhé, nói chuyện mồm thúi hoắc à”. Bạn bước vào nhà vệ sinh nam, đập vào mắt bạn là khẩu hiệu dán công khai: “Một bước tới gần bồn cầu – Một bước tới văn minh”… Từ từ, xung quanh bạn sẽ “vắng tanh như chùa bà đanh”. Nguyên nhân v́ sao th́ bạn biết rồi đấy.
“Kịch bản” 2 – Siêu “móc túi”: Bạn rủ đồng nghiệp đi ăn trưa, nhỏ kia chưa kịp nhận lời, lập tức một đồng nghiệp khác tiến lại gần bảo: “Cơm b́nh dân á, ai mà nuốt được cha nội. Mời người ta ít ra cũng cho đáng với tầm của người đẹp chứ. Qua nhà hàng kế bên đi”. Ngày sinh nhật, bạn vừa đưa ra lời đề nghị: “Pḥng ḿnh đi nhậu vỉa hè một bữa”, đă có 3-4 đồng nghiệp áp sát xỉa xói: “Vỉa hè nhậu xong rồi ói à? Qua nhà hàng nào có thứ ăn được chứ”.
“Kịch bản” 3 – “Mượn gió bẻ măng”: Trong môi trường công sở, chuyện chơi xấu thường xuyên xảy ra khi đối thủ cảm thấy bị đe dọa ở một phương diện nào đó và họ phải “ra tay” để pḥng những hiểm họa. Biểu hiện của chiêu “mượn gió bẻ măng” là ban đầu họ vẫn cư xử b́nh thường, thậm chí c̣n giúp đỡ bạn. Nhưng khi có chuyện xảy ra, họ sẽ nhân cơ hội để “d́m” bạn xuống. Nếu nhẹ nhàng th́ đó chỉ là việc họ đi nói xấu bạn với những người khác. Nặng nề hơn, họ c̣n có thể dùng đến các “tiểu xảo” về chuyên môn để đổ lỗi cho bạn trong công việc, thường xuyên ŕnh ṃ những sai sót của bạn để báo cáo với cấp trên hoặc kể với các đồng nghiệp khác.
“Kịch bản” 4 – “Hoa phù thuỷ”: Những người “đâm sau lưng” thường tỏ ra thân thiết, luôn ủng hộ và không bao giờ công kích bạn trước mặt người khác. Họ sẽ làm quen với gia đ́nh bạn, thường xuyên đến chơi nhà, hẹn ra ngoài đi ăn với vợ/chồng bạn, kết bạn với vợ/chồng bạn trên mạng xă hội. Sau đó, họ sẽ chat với vợ/chồng bạn mỗi ngày, làm như vô t́nh để lộ những bí mật của bạn ở công ty. Chẳng hạn như: “Hôm nay ḿnh thấy anh ấy đi ăn với đồng nghiệp nữ mới về cơ quan ḿnh. Trẻ lắm. Quyến rũ nữa. Cẩn thận nhé. Và nhất là đừng nói cho anh ấy v́ sao cậu biết. Thương cậu nên mới bí mật nhắn nha”…
Nói xấu. (Ảnh: Getty)
“Kịch bản” 5 – “Xoá dấu giang hồ”: Dù không c̣n là “ma mới” nữa nhưng cả đời bạn sẽ luôn được đồng nghiệp giao cho vô số việc “trọng đại” như: Pha trà, rót nước, đổ gạt tàn đă đầy, mua café, lọc tài liệu, ghi chép sao kê văn bản, photocopy, giao việc th́ chỉ được nhận những “cục xương” mà có hoàn thành cũng không ai nh́n thấy công sức hay sự cống hiến của bạn; b́nh xét thi đua không bao giờ có tên bạn, cả tuần “tối mắt tối mũi” v́ bị nhờ vả những công việc không liên quan … Hễ cứ đụng đến chuyên môn là nghe: “Em làm thế sai rồi. Phải như này…” Lâu dần, bạn trở nên “vô h́nh”, sự tồn tại của bạn chẳng có ư nghĩa ǵ nữa.
Ngựa hay là ngựa đường trường
Nguyên nhân nảy sinh vô vàn “chiêu thức”, “mưu hèn kế bẩn” nơi công sở, phổ biến nhất là để lấy ḷng sếp, thi đua, cạnh tranh doanh số, tham vọng leo lên vị trí cao hơn hoặc đẩy người khác đi để ḿnh chắc chắn giữ được vị trí hiện tại. Thậm chí, thật buồn là nhiều trường hợp chỉ v́ ghen ghét khi thấy đồng nghiệp xinh đẹp, giỏi giang và/hoặc giàu có hơn ḿnh mà nhiều người bất chấp thủ đoạn để “hạ bệ” đối phương, ngay cả khi đó là người đă từng rất thân thiết với họ.
Đối sách tốt nhất với những “mưu hèn kế bẩn” là bạn cần tỉnh táo, đề cao cảnh giác, làm việc cẩn thận, xây dựng kế hoạch, lộ tŕnh tỉ mỉ cho từng đầu việc; giữ thật kỹ các bằng chứng đảm bảo rằng bạn quang minh chính đại, chí công vô tư, làm tất cả v́ công việc chung chứ không v́ lợi ích cá nhân. Đối pháp này sẽ cực kỳ hiệu quả trong trường hợp bị đồng nghiệp đổ tội.
(Ảnh qua agamefun.com)
Đừng t́m cách “ăn miếng trả miếng”, biến ḿnh thành kẻ xấu xa như họ. Lời nói ở miệng người nói, bạn sẽ không bao giờ quyết định được những ǵ ngoài bạn, dù muốn hay không. Chiến thuật “im lặng là vàng” đặc biệt cần chú trọng mỗi khi có xung đột xảy ra. Không phải bạn kém cỏi, mà là hành động bao giờ cũng hay hơn lời nói. Tranh luận có thể dẫn tới đẩy bạn và đồng nghiệp ra hai bên “chiến tuyến” nhưng nếu bạn trả lời bằng hiệu quả từ hành động thực tế, ai cũng sẽ nh́n thấy điều đó. Thay v́ “gây thù chuốc oán”, hăy tự nâng cao năng lực bản thân, hoàn thành công việc và báo cáo kết quả sớm để sếp biết được sự thực về bạn.
Âm lượng trong lời nói thể hiện sự giáo dưỡng của chính bạn
Một người có thể ăn nói nhẹ nhàng, khoan thai, biết tiết chế cảm xúc của ḿnh sẽ dễ dàng nhận được thiện cảm của mọi người. Âm lượng nói chuyện sẽ phản ánh nội tâm của bạn, người có tŕnh độ giáo dục càng cao, càng chú trọng cư xử văn minh, càng để ư đến giọng ḿnh khi nói chuyện.
Âm lượng trong lời nói thể hiện sự giáo dưỡng của chính bạn. (Ảnh từ relaxmagazin)
Có 2 môi trường thường khiến con người khó chịu đựng nhất, một là mùi hôi, hai là tạp âm. Bất luận là xe cộ đông nghịt hay là tiếng tṛ chuyện ồn ào xung quanh, đều là yếu tố làm cho con người cảm thấy khó chịu.
Nhà văn Lương Thực Thu từng nói: “Một người nói chuyện lớn giọng, là bản năng; nói chuyện nhỏ giọng, là văn minh”. Kiểm soát âm lượng là thể hiện sự tôn trọng người khác, cũng là sự tu dưỡng của chính ḿnh.
1. Lớn giọng không phải là sức mạnh
Trên các trang mạng từng đưa ra một chủ đề bàn luận: “Âm thanh mà bạn không thể chịu được nhất là ǵ?”. Có người trả lời: “Chỉ cần ai nói chuyện lớn tiếng là tôi đều không muốn nghe, bởi v́ tôi thấy sợ. Người khác vừa cất tiếng, tôi vô thức đă muốn bỏ trốn, bởi v́ trong đầu tôi toàn là h́nh ảnh mẹ lớn tiếng la mắng tôi từ nhỏ đến lớn. Tôi từng nghi ngờ mẹ không thương ḿnh, thậm chí ghét bỏ ḿnh, nếu không th́ tại sao luôn lớn tiếng với tôi?”
Âm lượng và cảm xúc có quan hệ trực tiếp với nhau, khi âm lượng bỗng nhiên thay đổi, đa phần đều là đă xảy ra chuyện ǵ khiến người ta không vui.
“Thùng rỗng thường kêu to”, có người cảm thấy nói chuyện hung hăng lớn tiếng th́ người khác mới nghe theo, họ cũng mới cảm thấy vừa ḷng. Thực ra không phải, loại người miệng hùm gan sứa mới hay dùng âm lượng để che giấu sự tự ti của ḿnh.
2. Âm lượng nói chuyện cũng thể hiện nội tâm của bạn
Âm lượng nói chuyện phản ánh nội tâm của bạn, nói năng nhỏ nhẹ, càng thể hiện được sức mạnh dịu dàng.
Khoảng thời gian trước, có người bạn trung cấp kết hôn, cô ấy nói thích anh ta, nguyên cớ là từ một cú điện thoại. Lúc đó hai người vẫn chưa quen biết, cùng tham gia tiệc sinh nhật của một người bạn chung, lúc về vừa khéo cùng đường nên đi chung một chuyến taxi.
Trên đường đi, anh ấy nhận được một cuộc điện thoại, lúc nói chuyện rất dịu dàng, rành mạch, cúp máy rồi mới biết th́ ra là gọi cho mẹ báo an toàn.
Khi đó người bạn của tôi trong ḷng nảy sinh thiện cảm, cô ấy nói với chúng tôi: “Lần đầu tiên nghe thấy một người đàn ông nói chuyện điện thoại nhẹ nhàng như vậy, quan trọng là với người nhà của anh ấy, mẹ ai mà chẳng hay càm ràm, vậy mà anh ấy vẫn nói chuyện nhẹ nhàng suốt gần 15 phút. Khẳng định là người này hiếu thuận, tính t́nh điềm đạm”.
Ở chung vài năm, mới phát hiện cách anh ấy đối xử với mọi người, quả thật giống với cách anh ấy nói chuyện, tinh tế rành mạch, ổn định đáng tin.
Nói chuyện lớn giọng ở nơi công cộng, tán dóc chuyện riêng ồn ào, là biểu hiện không tôn trọng người khác, không chỉ làm phiền người khác, đồng thời c̣n ảnh hưởng đến bầu không khí giao tiếp.
Ở nơi công sở nói chuyện to tiếng, làm ảnh hưởng đến sự nghiêm túc, làm giảm hiệu suất công việc, c̣n làm cho đồng nghiệp cảm thấy bạn là người ngả ngớn, thiếu trầm ổn, làm việc không chắc chắn.
Nói chuyện to tiếng với bạn bè hoặc người thân, dễ gây ra hiểu lầm về thái độ, ảnh hưởng đến t́nh cảm đôi bên.
Người ôn ḥa lương thiện, trước giờ nói chuyện không nhanh không chậm, thong dong thoải mái. Giọng và âm lượng phản ánh nội tâm của bạn, nói năng nhẹ nhàng tựa mưa thuận gió ḥa, tưới nhuần những lạnh lẽo của thế gian.
3. Âm lượng của bạn thể hiện sự giáo dưỡng
Paul Fussel nói trong cuốn “Style” viết: “Vợ chồng ngài Blue thường la hét nhau, âm thanh xuyên qua những căn pḥng; c̣n nhà ngài White th́ kiểm soát được âm lượng của ḿnh, có lúc c̣n nói quá nhỏ không nghe thấy được”.
Ngài Blue và ngài White ở đây là công nhân (áo màu xanh lam) và trí thức (áo màu trắng), Paul Fussel dùng âm lượng để phân tích sự khác biệt giữa hai giai tầng.
Một vị giáo sư đại học Thanh Hoa đă từng nói, lúc ông ở trong kư túc xá đại học Thanh Hoa, suốt vài năm trời không hề nghe thấy âm thanh tranh căi hoặc người ta lớn tiếng với nhau. Sau khi chuyển đến thuê trọ ở một căn nhà, ông kinh ngạc phát hiện ra, mỗi ngày đều có thể nghe thấy người nhà nói chuyện to tiếng hoặc căi lộn như bị thần kinh.
Người có tŕnh độ giáo dục càng cao, càng chú trọng cư xử văn minh, càng để ư đến giọng ḿnh khi nói chuyện.
Nhà văn Hồ Thích từng chia sẻ, bản thân ông có một người mẹ tốt, từ nhỏ đă từng chút một dạy ông về đối nhân xử thế, giúp ông học được cách thông cảm và khoan dung. Người mẹ nói chuyện nhẹ nhàng mềm mỏng, chính là tấm gương tốt nhất của ông. Cho nên sau này ông dù có gặp phải mâu thuẫn hay xích mích ǵ, đều có thể nhẹ nhàng hóa giải.
Âm lượng là một phần của quy ước xă giao, mà mục đích của quy ước xă giao là làm mọi người xung quanh đều cảm thấy thoải mái, đối xử với mọi người nhă nhặn, hạ giọng nói chuyện, chính là điểm mấu chốt trong hành vi của người cao quư.
Có người nói: “Nếu như bạn cho rằng càng ngày càng lạnh nhạt nghĩa là đă trưởng thành, kỳ thực không phải vậy, trưởng thành là trở nên dịu dàng, đối xử dịu dàng với cả thế giới”. Âm lượng chính là sự tu dưỡng của bạn, giảm âm lượng xuống chính là sự dịu dàng của bản thân.
Một số vấn đề về sức khỏe được phản ánh thông qua bàn chân bạn nên chú ư. Nó có thể là dấu hiệu trầm trọng của một số bệnh măn tính, thậm chí là bệnh nan y. Dưới đây là 18 dấu hiệu cảnh báo.
1. Chân lạnh do nhiều nguyên nhân
Nếu ngón chân của bạn luôn lạnh, một lư do có thể chú ư đầu tiên là lưu lượng máu kém – một vấn đề về tuần hoàn đôi khi liên quan đến hút thuốc, huyết áp cao hoặc bệnh tim. Tổn thương thần kinh do bệnh tiểu đường không kiểm soát được cũng có thể khiến chân bạn cảm thấy lạnh. Các nguyên nhân có thể khác bao gồm suy giáp và thiếu máu. Hăy đến gặp bác sĩ, bạn có thể được t́m thấy nguyên nhân hoặc bạn chỉ đơn giản là bị lạnh chân.
2. Đau chân
Ảnh: LiBzLIFE
Khi bàn chân đau sau một ngày dài, bạn có thể sẽ khó chịu với đôi giày của ḿnh. Rốt cuộc, 8 trong số 10 phụ nữ nói rằng đôi giày đă làm chân của họ bị tổn thương. Nhưng đau đớn này không phải chỉ do giày cao gót mà có thể đến từ găy xương do căng thẳng, một vết nứt nhỏ ở xương. Một nguyên nhân có thể: Tập thể dục quá sức, đặc biệt là các môn thể thao có tác động cao như bóng rổ và chạy cự ly. Ngoài ra, xương yếu do loăng xương làm tăng nguy cơ.
3. Ngón chân đổi màu
Bệnh Raynaud có thể khiến ngón chân chuyển sang màu trắng, sau đó hơi xanh và sau đó lại đỏ và trở lại tông màu tự nhiên. Nguyên nhân là sự thu hẹp đột ngột của các động mạch, được gọi là co mạch. Căng thẳng hoặc thay đổi nhiệt độ có thể kích hoạt ống dẫn tinh, thường không dẫn đến các mối quan tâm sức khỏe khác. Raynaud cũng có thể liên quan đến viêm khớp dạng thấp, bệnh Sjögren hoặc các vấn đề về tuyến giáp.
4. Đau gót chân
Ảnh: Sagliklimiyim.Com
Nguyên nhân phổ biến nhất của đau gót chân là viêm gân gan chân, viêm nơi dây chằng dài này bám vào xương gót chân. Cơn đau có thể mạnh nhất khi bạn thức dậy và gây áp lực lên bàn chân. Viêm khớp, tập thể dục quá mức và giày không phù hợp cũng có thể gây đau gót chân, như viêm gân. Các nguyên nhân ít phổ biến hơn như gai xương ở dưới gót chân, nhiễm trùng xương, khối u hoặc găy xương.
5. Kéo lê chân khi đi bộ
Đôi khi dấu hiệu đầu tiên của vấn đề là sự thay đổi trong cách bạn đi bộ – dáng đi rộng hơn hoặc kéo chân nhẹ. Nguyên nhân có thể là do mất cảm giác b́nh thường ở chân, do tổn thương thần kinh ngoại biên. Khoảng 30% các trường hợp này có liên quan đến bệnh tiểu đường. Tổn thương thần kinh cũng có thể là do nhiễm trùng, thiếu vitamin và nghiện rượu. Trong nhiều trường hợp, không ai biết nguyên nhân gây ra tổn thương thần kinh. Các nguyên nhân có thể khác cho việc kéo chân bao gồm các vấn đề về năo, tủy sống hoặc cơ bắp.
6. Thay đổi ngón chân cái
Ảnh: Yeni Şafak
H́nh dạng của các ngón chân (và thường là các ngón tay) thay đổi như h́nh dùi trống. Các móng tay tṛn hơn trên và cong xuống. Bệnh phổi là nguyên nhân cơ bản phổ biến nhất, nhưng nó cũng có thể được gây ra bởi bệnh tim, rối loạn gan và tiêu hóa, hoặc một số bệnh nhiễm trùng. Đôi khi, ngón tay dùi trống di truyền trong gia đ́nh mà không có bất kỳ bệnh lư tiềm ẩn nào.
7. Bàn chân sưng lên
Điều này thường gây phiền toái tạm thời do đứng quá lâu hoặc một chuyến bay dài – đặc biệt nếu bạn đang mang thai. Ngược lại, bàn chân bị sưng có thể là dấu hiệu của một t́nh trạng y tế nghiêm trọng. Nguyên nhân có thể là tuần hoàn kém, vấn đề với hệ bạch huyết hoặc có cục máu đông. Một rối loạn do thận hoặc tuyến giáp hoạt động kém cũng có thể gây phù bàn chân. Nếu bạn bị sưng chân dai dẳng, hăy đi khám bác sĩ.
8. Cảm giác nóng bàn chân
Cảm giác nóng rát ở bàn chân là phổ biến ở bệnh nhân đái tháo đường có tổn thương thần kinh ngoại biên. Nó cũng có thể được gây ra do thiếu vitamin B, chân của vận động viên, bệnh thận măn tính, tuần hoàn kém ở chân và bàn chân (bệnh động mạch ngoại biên) hoặc suy giáp.
9. Những vết loét khó lành
Các vết loét ở chân sẽ không lành là dấu hiệu cảnh báo chính cho bệnh đái tháo đường. Bệnh này có thể làm giảm cảm giác ở bàn chân, giảm tuần hoàn tới vết thương, do đó, ngay cả một vết phồng rộp cũng có thể trở thành vết thương rắc rối. Những vết loét cũng dễ bị nhiễm trùng. Bệnh nhân đái tháo đường nên rửa sạch, lau khô chân và kiểm tra xem có vết thương nào mỗi ngày không. Chậm lành vết loét cũng có thể được gây ra bởi lưu thông kém từ các điều kiện như bệnh động mạch ngoại biên.
10. Đau ngón chân cái
Gout là một nguyên nhân gây ra trận đau dữ dội, đột ngột ở khớp ngón chân cái, cùng với các triệu chứng đỏ và sưng. Viêm xương khớp là một thủ phạm khác gây đau và sưng. Cứng khớp ngón chân cái (Hallux Rigidus) do viêm khớp kèm với gai xương lớn ở mu chân – một biến chứng của viêm khớp nơi xương phát triển. Cuối cùng, bàn chân thảm cỏ (Turf Toe – chấn thương vùng liên đốt bàn ngón chân cái, vùng gan bàn chân và phức hợp xương vừng của bàn chân) là một bệnh thường gặp của các vận động viên, đặc biệt là những người chơi trên bề mặt cứng. Nó gây ra bởi một chấn thương dây chằng bao quanh khớp.
11. Đau ở ngón chân nhỏ
U thần kinh Morton. (Ảnh: NeOldu.com)
Nếu bạn cảm thấy như bạn đang đi trên một ḥn bi, hoặc nếu đau ở bàn chân và tỏa ra các ngón chân, bạn có thể bị u thần kinh Morton, một mô dày quanh dây thần kinh, thường là giữa ngón chân thứ ba và thứ tư. Nó phổ biến ở nữ gấp 8 – 10 lần so với nam giới. Dấu hiệu xuất hiện bởi chấn thương hoặc quá nhiều áp lực lên ngón chân.
12. Ngứa kẽ ngón chân
Da ngứa, có vảy có thể là chân của vận động viên, một bệnh nhiễm nấm thông thường. Phản ứng với hóa chất hoặc các sản phẩm chăm sóc da – gọi là viêm da tiếp xúc – cũng có thể gây ngứa, cùng với các vết đỏ và khô. Nếu da trên bàn chân ngứa và dày như mụn, đó có thể là bệnh vẩy nến, một phản ứng quá mức của hệ thống miễn dịch. Kem thuốc có thể làm giảm các triệu chứng này.
13. Ngón chân móng vuốt
Ảnh: Fumara.gr
Biến dạng bàn chân này có thể được gây ra bởi đôi giày bị chật hoặc do một căn bệnh gây tổn thương thần kinh, chẳng hạn như đái tháo đường, nghiện rượu hoặc rối loạn thần kinh khác. Các ngón chân của bạn sẽ được uốn cong lên khi chúng kéo mặt dưới của ngón chân vào trong, sau đó đi xuống từ khớp giữa, giống như một móng vuốt. Biểu hiện này có thể được giải quyết bằng việc kéo dài và luyện các bài tập của ngón chân, bạn có thể cần giày đặc biệt hoặc thậm chí phẫu thuật.
14. Co thắt chân
Một cơn đau đột ngột, dữ dội ở bàn chân là dấu hiệu đặc trưng của co thắt cơ (chuột rút), có thể kéo dài nhiều phút. Làm việc quá sức và mệt mỏi cơ bắp là nguyên nhân phổ biến. Các nguyên nhân khác bao gồm tuần hoàn kém, mất nước hoặc mất cân bằng nồng độ kali, magiê, canxi hoặc vitamin D trong cơ thể. Nồng độ hormone thay đổi của thai kỳ hoặc rối loạn tuyến giáp có thể đóng một vai tṛ. Nếu co thắt thường xuyên hoặc nghiêm trọng, hăy đi khám bác sĩ. Tăng cường các bài tập có thể giúp đỡ mệt mỏi cơ bắp.
15. Xuất hiện điểm tối trên bàn chân
Dấu hiẹn này có thể dự đoán là ung thư da do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, một khối u ác tính, dạng ung thư da nguy hiểm nhất, có thể phát triển ở những khu vực không thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Khối u ác tính thậm chí có thể xuất hiện bên dưới móng tay, nơi nó có thể trông giống như một đốm đen.
16. Móng chân vàng
Móng chân vàng, có thể do nấm. (Ảnh: Vizita.si)
Móng chân của bạn nói lên rất nhiều về sức khỏe tổng thể của bạn. Nhiễm nấm thường gây ra móng chân dày màu vàng. Móng tay dày, màu vàng cũng có thể là dấu hiệu của một căn bệnh tiềm ẩn, bao gồm phù bạch huyết (phù liên quan đến hệ bạch huyết), các vấn đề về phổi, bệnh vẩy nến hoặc viêm khớp dạng thấp.
17. Móng chân h́nh th́a
Ảnh: Yeni Şafak)
Đôi khi một chấn thương ở móng tay hoặc tiếp xúc thường xuyên với dung môi gốc dầu có thể tạo ra h́nh dạng lơm, giống như cái th́a. Tuy nhiên, thiếu sắt cũng có thể gây ra h́nh dạng bất thường này.
18. Rỗ móng chân
Móng chân bị rỗ. (Ảnh: WebMD)
Rỗ, hoặc vết lơm trông như bị thủng ở bề mặt móng, là do sự gián đoạn trong sự phát triển của móng ở tấm móng. Nó ảnh hưởng đến một nửa số người bị bệnh vẩy nến.
8 loại rau củ b́nh dân giúp cơ thể thải độc dễ dàng
Mỗi ngày trong quá tŕnh cơ thể hấp thụ thực phẩm, cùng lúc với việc cung cấp năng lượng, các loại thực phẩm cũng sẽ sinh ra chất thải, nếu những chất này không được đào thải kịp thời mà tích tụ bên trong cơ thể sẽ gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe.
8 loại rau củ quả b́nh dân dễ mua sau đây có thể giúp cơ thể đào thải chất độc một cách dễ dàng, da dẻ cũng sẽ hồng hào sáng bóng hơn.
1. Măng tây
Măng tây tính hàn vị ngọt, có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, giúp làm dịu những triệu chứng thường gặp vào mùa hè như khô miệng, bốc hỏa. Tinh chất có trong măng tây giúp lợi tiểu, đào thải lượng nước dư thừa ra khỏi cơ thể, giúp cơ thể giải độc.
(Ảnh: Shutterstock)
2. Cải bó xôi (rau bina, rau chân vịt)
Cải bó xôi có thể giải nhiệt, làm sạch dạ dày và đường ruột, ngăn ngừa táo bón, giúp da dẻ sáng sủa hơn. Hàm lượng vitamin phong phú trong cải bó xôi có thể ngăn ngừa những căn bệnh do thiếu vitamin như viêm khóe miệng, quáng gà v.v… Trong cải bó xôi c̣n có chứa nhiều chất chống oxy hóa, có tác dụng chống lăo hóa, thúc đẩy sự tăng sinh tế bào, vừa có thể kích hoạt chức năng của năo, vừa giúp tăng cường sức sống, ngăn chặn lăo hóa năo.
(Ảnh: Shutterstock)
3. Bí ngô
Bí ngô giàu pectin, có thể làm chậm quá tŕnh hấp thu đường và chất béo của đường ruột, cũng như giúp làm sạch các gốc kim loại nặng và phần nào thuốc trừ sâu ra khỏi cơ thể, có tác dụng pḥng ung thư và ngăn ngừa cơ thể nhiễm độc. Chất coban có nhiều trong bí ngô là nguyên tố vi lượng cần thiết cho quá tŕnh tổng hợp insulin. Bí ngô c̣n có thể loại bỏ sự đột biến của chất nitrit gây ung thư.
(Ảnh: Shutterstock)
4. Nấm đông cô (nấm hương)
Nấm đông cô có tác dụng giảm huyết áp, cholesterol, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, tăng cường chức năng tim, bảo vệ gan, ổn định thần kinh, thúc đẩy trao đổi chất và gia tăng quá tŕnh đào thải chất dư thừa ra khỏi cơ thể v.v… Đây là loại nấm tốt nhất để thải độc, bồi bổ cơ thể. Nấm đông cô chứa nhiều polysaccharide, có thể nâng cao khả năng miễn dịch và thải độc của cơ thể, ức chế tế bào ung thư phát triển, cũng như tăng cường khả năng chống ung thư của cơ thể.
5. Rong biển
Rong biển có chứa Polysacarit sunfat giúp làm sạch cholesterol trên thành mạch máu, giữ cholesterol ở mức b́nh thường. Alginate có trong rong biển có thể h́nh thành chất nhầy bên trong ruột do có chứa hàm lượng nước cao, hỗ trợ đào thải chất độc, ngăn chặn cơ thể hấp thu các kim loại nặng như ch́, cadmium, giúp loại bỏ các nguyên tố phóng xạ trong cơ thể, đồng thời giúp điều trị xơ cứng động mạch, cũng như ngăn ngừa táo bón và ung thư ruột.
(Ảnh: Shutterstock)
6. Cà rốt
Cà rốt là loại thực phẩm giải độc hữu hiệu, sau khi kết hợp với ion thủy ngân trong cơ thể sẽ có tác dụng giảm nồng độ ion thủy ngân trong máu, gia tăng tốc độ đào thải ion thủy ngân ra khỏi cơ thể. Kali succatine có trong cà rốt giúp ngăn ngừa xơ cứng mạch máu, giảm cholesterol. Carotene trong cà rốt th́ có khả năng loại bỏ các gốc tự do gây lăo hóa. Các thành phần dinh dưỡng như vitamin nhóm B và C trong cà rốt cũng có tác dụng làm đẹp da, chống lăo hóa.
Cà rốt, bắp cải… có tác dụng chống ung thư. (Ảnh: Shutterstock)
7. Cải thảo
Trong cải thảo có chứa nhiều vitamin C và E, ăn nhiều cải thảo có tác dụng chăm sóc da rất hiệu quả, giúp đào thải các chất độc bên trong cơ thể, làm đẹp da. Ngoài ra, hàm lượng chất xơ phong phú trong cải thảo c̣n có thể làm sạch đường ruột, pectin có trong cải thảo sẽ giúp cơ thể đào thải cholesterol dư thừa và các chất độc một cách hữu hiệu.
(Ảnh: Shutterstock)
8. Súp lơ
Súp lơ là một trong những loại thực phẩm chứa nhiều flavonoid nhất, ngoài ngăn ngừa nhiễm khuẩn, chất này c̣n giúp làm sạch mạch máu, ngăn chặn oxy hóa cholesterol, kết khối tiểu cầu, giảm nguy mắc bệnh tim mạch và đột quỵ. Flavonoid c̣n giúp tăng cường thành mạch máu, có công dụng hữu hiệu đối với các chứng bệnh béo ph́, suy yếu thị lực và phù thũng. Thường xuyên ăn súp lơ sẽ giúp tăng cường khả năng giải độc của gan, ngăn ngừa cảm cúm và các bệnh về máu, lâu dần c̣n có thể giảm nguy cơ mắc bệnh về tuyến vú.
Súp lơ có chứa các chất chống oxy hóa. (Ảnh: liz west/Flickr)
10 loại thực phẩm bổ dưỡng nhất cho mắt người làm việc máy tính
Khi ngồi làm việc trước màn h́nh máy tính trong thời gian dài, bạn sẽ thường xuyên cảm thấy mỏi mắt, khô mắt. Hành động đầu tiên khi bạn thấy mỏi mắt đó là chớp mắt, dụi mắt hoặc nhỏ thuốc nhỏ mắt tức th́.
Các biện pháp tức thời sẽ giúp bạn cảm thấy dễ chịu ngay lập tức, nhưng chúng không thể giúp t́nh trạng mắt của bạn thực sự khỏe mạnh dài lâu. Thực ra, bạn nên ăn thêm các loại thực phẩm tốt cho mắt như một thói quen hàng ngày để bảo vệ thị lực trong “dài hạn”.
Hăy ghi vào sổ tay các loại thực phẩm sau đây để bổ sung vào bữa ăn của bạn nhé:
1. Quả mơ
Ít ai biết rằng quả mơ chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho thị lực khỏe mạnh như: alpha-carotene, beta-carotene, lutein, rutin và zeaxanthin. Các chất này đều có tác dụng ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng do tuổi tác.
(Ảnh: Shutterstock)
2. Quả mâm xôi
Các chất dinh dưỡng như alpha-carotene và anthocyanin không chỉ tạo ra màu sắc bắt mắt cho quả mâm xôi mà c̣n có công dụng bảo vệ mắt chống lại các gốc tự do có hại. Chất dinh dưỡng rutin cải thiện sức khỏe của mắt và giúp tăng cường hoạt động của các mạch máu ở mắt.
(Ảnh: Shutterstock)
3. Quả việt quất
Thường được cho là một loại “siêu thực phẩm”, việt quất là một nguồn dồi dào vitamin, hợp chất hữu cơ có lợi và các chất chống oxy hóa. Hợp chất anthocyanin mang đến cho việt quất màu sắc xinh xắn và c̣n có khả năng bảo vệ chống lại thoái hóa điểm vàng do tuổi tác.
Quả việt quất chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn bất kỳ loại trái cây nào khác.
4. Bông cải xanh
Nguồn dinh dưỡng bảo vệ mắt phong phú của bông cải xanh bao gồm: alpha-carotene, beta-carotene, lutein, rutin và zeaxanthin. Bạn c̣n chần chừ ǵ nữa mà không ghi vào sổ tay nấu nướng ngay lập tức?
(Ảnh: Shutterstock)
5. Cà rốt
Nguồn dinh dưỡng dồi dào như alpha-carotene, beta-carotene, lutein và zeaxanthin là lư do cà rốt thường xuyên có mặt trong chế độ ăn uống của mọi nhà. Các loại thực phẩm có màu cam khác như xoài, đào, bí ngô, bí và khoai lang cũng rất giàu các chất dinh dưỡng này.
Cà rốt, bắp cải… có tác dụng chống ung thư. (Ảnh: Shutterstock)
6. Hạt chia và hạt lanh
Các loại hạt này giàu Omega 3 và vitamin E, những chất dinh dưỡng này giúp giảm viêm và các gốc tự do vốn là tiền chất của t́nh trạng mắt.
(Ảnh: Shutterstock)
7. Quả bưởi
Bưởi chứa nhiều chất có lợi như protein, chất béo, carbohydrate, chất xơ, hàm lượng vitamin C phong phú, vitamin B2, viatamin P, carotene, insulin… và nguyên tố vi lượng như canxi, kali, phốt pho, sắt… rất có lợi cho cơ thể. Trong vỏ quả bưởi, ngoài tinh dầu c̣n chứa các chất như naringin, pctin, các men amylaza, peroxydaza, đường ramnoza, vitamin C, A, hesperidin… nên có nhiều công dụng.
(Ảnh: Shutterstock)
8. Trà xanh
Trong trà xanh có chứa epigallocatechin gallate (EGCG) là một dược phẩm có khả năng bảo vệ mắt rất tốt. Nó c̣n c̣n tác dụng ngăn ngừa sự h́nh thành đục thủy tinh thể.
(Ảnh: Shutterstock)
9. Rau lá xanh đậm
Khi nói đến sức khỏe của mắt, không thể không nhắc đến các loại rau lá xanh đậm. Đó là v́ chúng chứa nhiều chất dinh dưỡng bảo vệ và chữa bệnh cho mắt (như alpha-carotene, axit alpha lipoic, beta-carotene, lutein, lutein và zeaxanthin). Một số loại rau khuyên dùng: rau bina, bông cải xanh, cải bắp, cải xoăn…
(Ảnh: Shutterstock)
10. Các loại hạt
Trong hạt có nhiều vitamin E và chất rutin rất tốt cho sức khỏe mắt. Đặc biệt hạt điều và quả óc chó là nguồn dinh dưỡng số 1 giúp bảo vệ mắt chống lại các gốc tự do có hại.
Đàn ông ngũ tuần nên ăn 5 loại thực phẩm sau để sống thọ
Nam giới là sức mạnh của gia đ́nh và xă hội, áp lực và trách nhiệm mà họ phải gánh vác ngày càng lớn. Vậy nên nam giới cần học cách thả lỏng tâm lư giúp giải tỏa áp lực, ngăn ngừa những căn bệnh do áp lực quá lớn gây ra. Đặc biệt là nam giới ở độ tuổi ngũ tuần, độ tuổi này là giai đoạn sự nghiệp huy hoàng nhất, nhưng cũng là khoảng thời gian sức khỏe dễ bị suy yếu nhất.
Vậy, nam giới tuổi ngũ tuần cần ăn ǵ để điều ḥa nhịp tim và sống thọ?
(Ảnh: Shutterstock)
1. Đậu nành
Đối với tim, chỉ khi huyết mạch lưu thông th́ tim mới có thể liên tục cung cấp dinh dưỡng cho các cơ quan của cơ thể qua đường máu. Axit amin và axit béo không băo ḥa có trong đậu nành giúp thúc đẩy chuyển hóa chất béo trong cơ thể, nhờ đó giảm h́nh thành huyết khối gây tắc nghẽn mạch máu. Một khi mạch máu lưu thông th́ tim mới khỏe mạnh hơn được.
(Ảnh: rawpixel/Pixabay)
2. Hạt cứng
Mỗi ngày nên ăn một nắm hạt cứng như hạnh nhân, hạt óc chó, đậu phộng v.v… sẽ làm giảm 38% tỷ lệ phát bệnh tim mạch lần hai. Hàm lượng vitamin E phong phú trong hạt cứng gấp 20 lần táo, sẽ giúp cải thiện vấn đề tái phát bệnh tim. Đồng thời, axit amin và axit béo không băo ḥa trong hạt cứng sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
(Ảnh: Shutterstock)
3. Rau bó xôi
Rau bó xôi có chứa hàm lượng axit folic phong phú, loại axit này không chỉ là chất dinh dưỡng cần thiết cho phụ nữ mang thai, mà đồng thời c̣n là loại thực phẩm mà nếu người mắc bệnh tim mạch ăn thường xuyên sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
(Ảnh: Shutterstock)
4. Cà rốt
Cà rốt có chứa carotene, giúp chuyển hóa thành vitamin A hữu hiệu, có thể ngăn ngừa đột quỵ. Khi ăn cà rốt được nấu chín sẽ giúp cơ thể hấp thu tốt hơn.
Nam giới cũng nên ăn khoai tây. Khoai tây vừa có thể dùng làm món chính, vừa là món rau, lại là loại thực phẩm chứa nhiều kali, mỗi 100 gam khoai tây có chứa 502 mg kali, mang đến nhiều lợi ích cho người bệnh tim mạch, đồng thời những người bị căng thẳng, mệt mỏi cũng có thể thường xuyên ăn khoai tây nhằm ngăn ngừa bệnh tim mạch.
(Ảnh: Couleur/Pixabay)
5. Nấm mèo
Nấm mèo có thể rút ngắn thời gian đông máu, giữ cho mạch máu lưu thông, cũng như có tác dụng cầm máu và đông máu. Thường xuyên ăn nấm mèo có thể chống đông máu, ngăn ngừa sự h́nh thành huyết khối. Nấm mèo có chứa các loại khuẩn có ích giúp tăng sức đề kháng, hỗ trợ sức khỏe tim mạch, đạt được mục tiêu ngăn ngừa bệnh tim mạch.
(Ảnh: Wikipedia)
Nam giới tuổi ngũ tuần dễ mắc bệnh tim mạch, cùng với việc điều ḥa tâm lư và điều chỉnh ăn uống, cần chú ư 2 điều sau:
– Vận động: Thông thường nam giới tuổi ngũ tuần nên đi bộ nhanh 2km mỗi ngày rất có lợi cho tim mạch.
– Giữ tâm trạng thoải mái: Những người sống thọ đều có tâm thái rất nhẹ nhàng, việc tự điều chỉnh tâm lư, giữ cho tâm trạng vui vẻ cũng rất có ích để bảo vệ sức khỏe tim mạch. chỉ khi “dưỡng tâm” tốt th́ mới có thể giữ ǵn được sức khỏe, kéo dài tuổi thọ.
Thanh Xuân
trithucvn
Sống lâu và khỏe mạnh là điều mà mọi người đều mong muốn. Trường Đại học California của Mỹ đă công bố một cuộc nghiên cứu trên 1.700 người lớn tuổi trong ṿng 15 năm. Nghiên cứu này cho thấy, sự ảnh hưởng của thói quen sống đối với sức khỏe có thể vượt qua cả nhân tố di truyền, trở thành nhân tố chính quyết định tuổi thọ.
Các nhà nghiên cứu đă tổng kết ra rằng tuổi thọ có một số nhân tố thiết yếu, trong đó có 3 nhân tố quan trọng sau:
1. Giữ ǵn cơ thể hơi có mỡ
Khoa học đă chứng minh rằng cơ thể của người lớn tuổi có tỷ lệ mỡ nhất định sẽ càng có lợi cho sức khỏe. Nghiên cứu của Đại học California phát hiện tỉ lệ qua đời sớm ở những người hơi quá cân, (nhưng chưa đạt đến mức béo ph́) khi c̣n trẻ sẽ giảm 3%. Nhà thần kinh học Claudia Kavas thuộc trường Đại học California cho hay: “Tuy khi c̣n trẻ hơi gầy th́ có lợi cho sức khỏe, nhưng khi về già mà quá gầy th́ lại rất không tốt.”
Vào năm 2016, những nhà nghiên cứu thuộc trường Đại học Oxford của Anh đă khảo sát trên gần 1 triệu người thuộc khu vực châu Âu và Bắc Mỹ cho thấy, những người có chỉ số BMI nằm trong khoảng 23-24 là có tuổi thọ cao nhất, mức b́nh thường là 18.5～24.9.
(Ảnh: Shutterstock)
Nếu người trung niên và lớn tuổi quá gầy, lượng mỡ trong cơ thể không đủ sẽ làm giảm quá tŕnh trao đổi chất và khả năng miễn dịch, khiến khả năng chịu đói và chịu mệt kém, thậm chí c̣n dẫn đến một loạt các bệnh về loăng xương.
Mỡ trong cơ thể nữ giới giúp duy tŕ mức estrogen, điều ḥa nội tiết. Phụ nữ quá gầy sẽ có mức estrogen thấp, dễ xuất hiện các vấn đề về rối loạn kinh nguyệt, tắc kinh, vô sinh v.v…
2. Kiên tŕ 2 giờ đồng hồ sở thích mỗi ngày
Nghiên cứu trên phát hiện rằng mỗi ngày kiên tŕ 2 giờ đồng hồ sở thích sẽ làm giảm 21% tỷ lệ tử vong sớm. Cuộc nghiên cứu với hơn 6000 người trong ṿng 14 năm của trường Đại học Columbia (Mỹ) nhận thấy, nhóm người sống có mục tiêu cụ thể, có sở thích sẽ có tỷ lệ tử vong sớm thấp hơn 15% so với những người sống chán nản, vô vị.
(Ảnh: Shutterstock)
Khi làm điều ḿnh thích, chúng ta có thể kích thích hạch hạnh nhân của năo bộ tiết ra chất dopamine, mang đến cho chúng ta cảm giác vui vẻ, hạnh phúc, h́nh thành động lực tích cực về tâm lư. Kiên tŕ với các sở thích lâu ngày có thể giúp năo hoạt động tốt, giảm nguy cơ mắc chứng Alzheimer ở người già, khiến tâm trạng vui vẻ, giúp người lớn tuổi giữ được thái độ lạc quan, cũng như làm tăng cảm giác tồn tại, giúp họ thể hiện được ưu điểm của bản thân ở nhiều lĩnh vực.
3. Kiên tŕ vận động vừa sức
Người lớn tuổi nên vận động vừa sức, lựa chọn những môn thể thao phù hợp. (Ảnh: Shutterstock)
Tích cực vận động có lợi ích trong việc nâng cao chất lượng sống, những yếu tố như trí lực, thể lực và giao tiếp xă hội. Cần nhớ là người lớn tuổi nên vận động vừa sức, cố gắng tránh những môn thể thao mạo hiểm, cần chú ư 3 điều sau đây:
Lựa chọn môn thể thao phù hợp, ví dụ như người bị loăng xương nên luyện tập thể lực, người bị bệnh về hô hấp nên lựa chọn các bài tập sức bền.
Cần xem xét tổng hợp các yếu tố môi trường, địa điểm, thiết bị, thời tiết, tránh làm tổn thương khớp, giảm thiểu rủi ro vận động đến mức thấp nhất.
Kiên tŕ bền bỉ, nên lượng sức ḿnh. Trong lúc vận động cần đặc biệt chú ư bảo vệ các khớp.
6 thói quen xấu sau khi ăn người Việt hay mắc
khiến sức khỏe dần suy yếu
Sau khi kết thúc bữa ăn của ḿnh, người Việt thường mắc những thói xấu gây bất lợi cho cơ thể. Dưới đây là 6 thói quen gây bất lợi cho cơ thể sau khi ăn phổ biến nhất.
1. Hút thuốc lá
Nếu bạn là một người nghiện thuốc lá, ít nhất hăy chắc chắn rằng bạn không hút thuốc ngay sau khi dùng bữa. Điều này có thể thực sự nguy hiểm cho tim của bạn và thậm chí dẫn đến các bệnh về đường hô hấp.
Một nghiên cứu cho thấy hút một điếu thuốc sau bữa ăn gây hại tương đương như hút 10 điếu thuốc. Điều này cũng khiến bạn có nguy cơ bị ung thư phổi cao hơn.
2. Ăn trái cây
Mặc dù họ có thể nghĩ rằng đây là một lựa chọn tốt cho sức khỏe, các chuyên gia khuyên bạn không nên ăn trái cây sau bữa ăn. Trái cây sẽ bị trộn cùng thức ăn trong dạ dày khiến các chất dinh dưỡng mất đi thậm chí gây ra t́nh trạng đầy bụng, khó tiêu . Lời khuyên là hăy ăn trái cây trước hoặc sau khi kết thúc bữa ăn chính ít nhất 30 phút.
3. Uống trà
Nếu bạn có thói quen uống trà sau mỗi bữa ăn để cảm thấy tươi mới và tràn đầy năng lượng cũng đang gián tiếp gây hại cho cơ thể. Trà sẽ khiến các protein trong thức ăn không được tiêu hóa đúng cách. Bạn có thể uống trà, nhưng hăy uống sau 2 tiếng sau khi dùng bữa.
4. Tắm
Tắm ngay sau khi ăn không phải là thói quen tốt cho hệ thống tiêu hóa của bạn. Điều này ảnh hưởng đến lưu thông máu trong cơ thể của bạn và dẫn đến các vấn đề trong việc tiêu hóa thức ăn.
5. Đi dạo
Nhiều người nghĩ rằng đi dạo hoặc vận động sau khi ăn là rất có lợi cho việc tiêu hóa. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc vận động có thể khiến cơ thể không tập trung năng lượng để tiêu hóa thức ăn nhanh nhất có thể. Tốt nhất bạn nên đi dạo 1 giờ sau khi ăn xong.
6. Đi ngủ
Thức ăn của bạn cần có thời gian để được tiêu hóa hoàn toàn v́ vậy ngủ sau khi dùng bữa là một trong những điều cấm kỵ. Nếu bạn nằm ngửa khi ăn no vô t́nh sẽ dẫn đến t́nh trạng khó tiêu và ảnh hưởng đến dạ dày. Trong một số trường hợp, nó cũng có thể dẫn đến nhiễm trùng dạ dày.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
