Giữa Hội nghị ASEAN,Philippines thể hiện hành động vạch trần bản chất đểu giả của Trung quốc.Hiện chưa có phản ứng quyết liệt nào từ phía Trung quốc sau khi bị vạch trần.
Theo Reuters, những bức ảnh tố cáo hoạt động ngang ngược của tàu cá Trung Quốc, bất chấp phán quyết của ṭa Trọng tài The Hague ngày 12-7, được Bộ quốc pḥng Philippines công bố chỉ vài giờ trước cuộc họp giữa các quốc gia ASEAN với thủ tướng Trung Quốc tại Lào.
Mặc dù chưa có sự giải thích nào về tính thời điểm của việc công bố này, nhưng chỉ hai ngày trước, Manila nêu ra "quan ngại sâu sắc" của họ trước số lượng tàu Trung Quốc gia tăng xung quanh khu vực băi cạn Scarborough và yêu cầu đại sứ Trung Quốc giải thích về việc này.
Một quan chức Philippines cho biết việc công bố các bức ảnh và bản đồ được tiến hành theo lệnh của Bộ trưởng quốc pḥng Philippines là người đang có mặt tại hội nghị cấp cao ASEAN ở Lào.
10 bức ảnh và bản đồ đă được gửi qua email tới các nhà báo, nhiều người trong đó cũng đang có mặt tại thủ đô của Lào để đưa tin về hội nghị.
Các nhà lănh đạo ASEAN dự kiến sẽ có cuộc gặp với thủ tướng Trung Quốc Lư Khắc Cường cuối giờ sáng hôm nay (7-9), mặc dù chưa rơ những vấn đề tranh căi về Biển Đông có được đưa ra thảo luận công khai hay không.
Một dự thảo thông cáo của ASEAN mà hăng tin Reuters có được hôm 5-9 có liệt kê 8 điểm liên quan tới vấn đề Biển Đông nhưng không đề cập tới phán quyết của ṭa Trọng tài quốc tế.
Tuy nhiên, trước hội nghị tại Lào, bộ trưởng Quốc pḥng Philippines cho biết máy bay của không quân Philippines đă bay qua khu vực băi cạn Scarborough và phát hiện thấy số lượng tàu Trung Quốc đông bất thường vẫn tiếp tục hoạt động tại đây.
Bộ trưởng quốc pḥng Delfin Lorenzana cho rằng sự xuất hiện của 6 tàu Trung Quốc cùng với các tàu hải cảnh trong khu vực đó là "nguyên nhân gây quan ngại sâu sắc".
Một quan chức an ninh Philippines tháp tùng tổng thống Duterte cho biết chính quyền Manila đang đối mặt với thách thức về việc phải giải thích như thế nào với người dân về việc v́ sao các ngư dân của họ vẫn chưa thể trở lại ngư trường đánh bắt xung quanh băi cạn Scarborough.
Quan chức này nói: "Vậy nên chúng tôi muốn đối thoại với Trung Quốc để giải quyết vấn đề này, nhưng t́nh h́nh đang khiến mọi thứ trở nên khó khăn hơn. Tổng thống đang muốn hỏi ư đồ của Trung Quốc tại khu vực này là như thế nào".