Sự việc ông Kim Jong-nam anh trai lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un bị giết gây chấn động trong thời gian qua.Triều Tiên vốn được biết đến là một nước tự cô lập và có rất ít đồng minh.Qua vụ anh trai lãnh đạo Triều Tiên bị ám sát có thể khiến Triều Tiên sẽ còn mất đi một đồng minh thân thiết.
Một bài phân tích của hãng tin AP đăng ngày 21/2 cho thấy Triều Tiên hiện có Trung Quốc là đồng minh thân cận nhất, tiếp đến là Singapore, nơi tầng lớp thượng lưu của nước này lâu nay thường lui tới tìm kiếm các nhà đầu tư và hợp đồng vận tải. Triều Tiên cũng kết giao với nước Nga láng giềng và một số quốc gia khác đang bị cô lập bởi chính trị hay các biện pháp trừng phạt như Syria và Cuba.
Cho đến gần đây còn có Malaysia. Tuy không phải là một trong những đối tác ngoại giao chủ chốt của Bình Nhưỡng, nhưng Malaysia là một trong số ít những nơi trên thế giới mà người Triều Tiên có thể qua lại mà không cần visa.
Kết quả là, trong nhiều năm qua, Malaysia là một nơi yên lặng để người Triều Tiên tìm kiếm việc làm, trường học và các thương vụ kinh doanh. Người Triều Tiên giờ đây có thể được nhìn thấy đang học tập tại các trường đại học Malaysia, làm việc trong các hầm mỏ hay quản lý hệ thống máy tính cho các công ty Malaysia.
Người Triều Tiên có thể hoạt động tự do tại Malaysia. Nhưng câu hỏi được đặt ra giờ đây là tình trạng đó sẽ kéo dài bao lâu nữa?
Tuần trước, Kim Jong Nam, người anh em cùng cha khác mẹ với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un đã bị 2 phụ nữ ám sát bằng chất độc tại Sân bay Quốc tế Kuala Lumpur. Thành viên bị ghẻ lạnh lâu nay của gia đình nhà cầm quyền Triều Tiên đã chết ngay khi ông đang được đưa tới bệnh viện.
Một cuộc tranh cãi ngoại giao đã nổ ra khi các quan chức Malaysia ra lệnh khám nghiệm tử thi nạn nhân, trong khi các nhà ngoại giao Triều Tiên yêu cầu phải chuyển thi thể cho họ ngay lập tức.
Cảnh sát Malaysia đã bắt giữ một người Triều Tiên có liên hệ với vụ ám sát, và công khai tên tuổi của 4 người Triều Tiên khác mà họ muốn chất vấn nhưng đã rời khỏi nước này ngay sau vụ ám sát.
“Malaysia đang thấy hổ thẹn”, Lee Jaehyon, một chuyên gia phân tích của Viện Nghiên cứu Chính sách Châu Á có trụ sở tại Seoul, đánh giá. “Vụ việc này đã gây ra thiệt hại đáng kể đến Malaysia, và đến hình ảnh một quốc gia an toàn và ổn định chính trị của nước này.”
Các quan chức Malaysia chắc chắn đang phải tìm cách để giải quyết sự cố càng nhanh càng tốt, vì lo sợ rắc rối cho ngành du lịch và khả năng thu hút đầu tư nước ngoài của mình.
Tuy các quan chức Malaysia khẳng định họ đang tiến hành điều tra theo các thủ tục thông thường, Đại sứ Triều Tiên tại Malaysia, ông Kang Chol, lại có phản ứng tức giận.
Trong một phát biểu với các phóng viên ngày 20/2, ông Kang Chol cho rằng 2 nữ nghi phạm có thể được “chế ra… để che giấu nguyên nhân thực sự của cái chết.” Một cuộc khám nghiệm tử thi thứ hai sẽ chỉ làm thi thể bị mổ xẻ thêm và vi phạm nhân quyền. Cảnh sát Malaysia đang “gắn sự nghi ngờ về phía chúng tôi và hướng mục tiêu điều tra vào chúng tôi”.
Toàn bộ cuộc điều tra đã bị “chính trị hóa bởi Malaysia trong sự thông đồng” với kẻ thù của Triều Tiên là Hàn Quốc, ông đại sứ nói.
Phía Malaysia sau đó cũng phản ứng lại với sự giận dữ. Một tuyên bố của Bộ Ngoại giao Malaysia nói rằng những cáo buộc của vị đại sứ đã được “chọn lọc từ những ảo tưởng, những lời nói dối và một nửa sự thật”, đồng thời phủ nhận bất kỳ sự thông đồng nào với Hàn Quốc.
Thủ tướng Malaysia Najib Razak cho biết cuộc điều tra đã được tiến hành đúng thủ tục.
Malaysia không có lý do để “muốn làm gì đó vẽ ra một Triều Tiên trong một hình ảnh tệ hại,” ông phát biểu trước các phóng viên. “Nhưng chúng tôi sẽ khách quan và chúng tôi hy vọng họ hiểu rằng chúng tôi áp dụng các quy định của pháp luật tại Malaysia.”
Các chuyên gia chưa dám khẳng định những thiệt hại về ngoại giao từ vụ ám sát ông Kim Jong Nam và những ngôn từ ngày càng gây hấn từ các bên.
Malaysia đã gọi đại sứ của mình từ Bình Nhưỡng “để tham vấn”, và triệu hồi đại sứ Triều Tiên để giải thích những bình luận về cuộc điều tra.
Khó có thể phân tích mức độ trả đũa trong các phát ngôn chính thức của Triều Tiên khi trong đó thường mang những cáo buộc mang tính to tát, như những lời đe dọa về sự hủy diệt hạt nhân.
Er-win Tan, một học giả tại Đại học Malaya chuyên nghiên cứu về Triều Tiên, cho biết Triều Tiên lâu nay vẫn có truyền thống hay làm bộ làm tịch về ngoại giao. Họ có tâm lý bị bao vây đã ăn sâu vào tâm trí, do đó không nên quá tin vào những gì nước này đang nói.
Và nếu 2 nước không phải là những người bạn tốt nhất trước sự việc này, mối quan hệ của họ sẽ vẫn tương đối tốt, chủ yếu là về lĩnh vực kinh tế và thương mại.
Triều Tiên có rất ít dư địa – cả về ngoại giao lẫn kinh tế – để xua đi một người bạn mà nó không có nhiều. Tuy thương mại giữa Triều Tiên và Malaysia chỉ đạt 5,1 triệu USD trong năm 2015, nhưng đó là một con số đáng kể trong một đất nước chỉ xuất khẩu được 3,1 tỷ USD và nhập khẩu 3,9 tỷ USD hàng hóa trong năm 2014.
