Sự nguy hiểm đằng sau những lô hàng hoa quả tươi rói nhập từ TQ

[Romano]

Hoa quả của TQ nhập về Vn luôn với số lượng rất lớn cung cấp cho cả nước từ bắc tới Nam. Thế nhưng ít ai biết được rằng tất cả số hoa quả này đều đã bị các tiểu thương xử lý qua hóa chất để bảo quản. Việc dùng các loại hoa quả không đảm bảo này lâu ngày sẽ khiến bất cứ ai cũng có thể mắc ung thư.
Hoa quả tươi để lâu vẫn không héo
Trong quá trình tìm hiểu thực hư về những chiêu trò tẩm ướp hoa quả ở vùng biên, nhóm phóng viên được thông tin về một loại thuốc mà nhiều thương lái Việt Nam sử dụng để tẩm ướp hoa quả Trung Quốc.
Loại này vừa có thể thúc chín hoa quả, vừa có thể bảo quản trái cây được trong nhiều tháng ở nhiệt độ bình thường. Đây không phải là lần đầu tiên những thông tin về chất lạ khiến dư luận hoang mang, vậy đó là chất gì?
Theo khẳng định của chính người dân tại vùng biên, hoa quả Trung Quốc tại khu vực này là an toàn, chuyển về xuôi mới được phun ướp chất bảo quản.

Một bà chủ quán nước ở vùng biên cho biết: "Bên Trung Quốc đem về đây bán ngay thì không sợ, nhưng mà đem về dưới xuôi, muốn để được lâu hơn thì nó lại phun tiếp. Ở gần Trung Quốc mà không biết nữa thì dùng cái gì".
Bản thân các loại hoa quả được nhập khẩu tại đây cũng đã tồn dư một lượng lớn chất bảo quản.
Một tiểu thương cho biết: "Một là mang sang bên này, có các kho chứa phun thuốc vào, rồi đem đi. Hoặc trong trường hợp xe ô tô của mình, mình đánh thẳng sang bên kia mua. Đặt vài tấn hàng Trung Quốc họ phun cho bảo quản. Hạn một tháng hay vài tháng chẳng hạn".
Một trong những loại thuốc bảo quản được nhiều tiểu thương chợ hoa quả biên giới tại đây sử dụng là thuốc dấm hoa quả Trung Quốc. Đây là loại thuốc không chỉ giữ màu cho hoa quả, kích cho quả chín mà còn bảo quản được rất lâu mà không bị hư thối. Tại khu vực này người lạ rất khó để mua được loại thuốc đó.

Chủ cửa hàng khẳng định mình bán hoa quả chín tự nhiên, không dấm: "Chịu. Mình không biết chỗ nào để mua thuốc dấm".
Ngay cả khi được một thương lái quen biết hỏi mua hộ cũng rất khó. Thay vì nhờ mua hộ, chúng tôi được người bán chỉ đường sang Trung Quốc để mua loại thuốc này tại một gian hàng bán rất nhiều loại hóa chất khác nhau ở tại một chợ hoa quả ở biên kia biên giới:
"Sang bên Trung Quốc, bảo taxi cho vào cái chợ rau phía trong, bà này chuyên bán hoa quả. Nhưng vào đấy phải nhờ xem ai biết tiếng. Đi vào trong góc chợ có một cửa hàng đấy, cái ki ốt nó thuê để bán hàng".
Bởi rất độc, dường như là một hóa chất cấm, không thể tìm mua ở Việt Nam. Do vậy, tất cả các tiểu thương tại đây đều rất dè chừng nếu có người đến hỏi mua thuốc dấm hoa quả Trung Quốc. Hành trình và bí mật về loại thuốc này sẽ được hé lộ ở những tập tiếp theo.

Bí mật về loại hóa chất dấm hóa quả được hé lộ
Chỉ cần sử dụng một loại thuốc lạ ngâm với hoa quả vừa có thể khiến hoa quả chín đều màu vừa có thể bảo quản được hoa quả trong nhiều ngày. Đó là bí quyết mà nhiều thương lái trong giới hoa quả vùng biên thường truyền kinh nghiệm cho nhau.
Khi tìm hiểu và tiếp cận với vấn đề này, nhóm phóng viên phải rất khó khăn mới có thể tiếp xúc được với người bán bên kia biên giới Trung Quốc và từ đây những bí mật về loại hóa chất này dần được hé lộ.
Như đã nói ở tập trước, để tìm mua loại thuốc dấm Trung Quốc, phóng viên theo chỉ dẫn của một tiểu thương tìm tới một khu chợ rau ở bên kia biên giới, cách cửa khẩu Hà Khẩu – Trung Quốc 4km.
Tuy nhiên, khi phóng viên đến đây vì không phải là giờ họp chợ nên khu chợ vắng bóng người, cả khu chợ chỉ còn lại vài chiếc xe chở hàng.
Việc mua loại thuốc này trở nên khó khăn hơn, chúng tôi quyết định quay trở lại chợ Cốc Lếu – Lào Cai. Tại đây, phóng viên đã liên hệ được với một thương lái chuyên hoa quả, chỉ sau một cuộc điện thoại người này đã hỏi mua được loại thuốc này.
Tiểu thương nhờ người mua giúp: "Em tìm ở chợ có chỗ nào bán thuốc dấm hoa quả không? Anh mua 1 hoặc 2 lọ để dấm chuối".
Sau khi đã hỏi mua được, tiểu thương báo lại cho phóng viên tin vui: "Sau hai ngày mới lấy được vì phải sang Trung Quốc mua. Chú gửi hàng về ga rồi cháu ra ga lấy".
Tuy nhiên, do người bán không đồng ý gặp mặt trực tiếp nên mọi giao dịch phải trải quả một bên trung gian.
Người giao hàng nói: "Hàng của cháu đây. Cháu kiểm tra đi".
Sau rất nhiều khó khăn, nhóm phóng viên đã tìm mua được loại hóa chất dấm hoa quả này mà theo người bán ngoài việc thúc hoa quả chín nhanh, loại thuốc này còn khả năng bảo quản hoa quả lâu ngày.
Theo quan sát, loại thuốc này dạng nước được đựng trong một lọ nhựa màu trắng, trên bao bì lọ thuốc in nhiều tiếng Trung Quốc và cảnh báo nguy hiểm. Liên hệ với người bán qua điện thoại, chúng tôi tiến hành thực nghiệm ngâm tẩm loại thuốc này.

Đây là cách mà người bán hướng dẫn: "Hòa dung dịch vào nước, thả hoa quả xanh vào hỗn hợp trên 1 lúc rồi vớt ra cho vào tải, một hai hôm là hoa quả chín vàng. Thuốc này ở bên Trung Quốc người Việt Nam mình vẫn mua. Thuốc này vừa dấm vừa bảo quản hoa quả luôn".
Chỉ cần đổ một liều lượng rất nhỏ có thể dấm tới hàng cân hoa quả.
Người bán hàng cho biết liều lượng pha thuốc: "Tùy thuộc số lượng hoa quả mà mình cho lượng thuốc, ví dụ 1kg thì mình cho 1, 2 nắp chai vào".
Khi đổ ra, thuốc dấm là một dung dịch không màu, có mùi rất sốc nhưng dễ tan trong nước. Theo tìm hiểu của chúng tôi thì đây là một chất hóa học có tên là ethephon. Chất này có khả năng kích thích sinh trưởng thúc quả chín nhanh, thực chất không gây hại nhiều đến sức khỏe của người sử dụng.

PGS. TS Trần Hồng Côn – Khoa Hóa học, trường ĐH Khoa học tự nhiên – ĐHQGHN cho biết: "Ethephon là một dẫn xuất của axit photphoric. Theo FBA, ethephon là chất không độc".
Dưới tác dụng của thuốc chỉ sau hai ngày những trái chuối được ủ trong túi đã chín đều màu. Mặc dù, bản thân ethephon an toàn nhưng đối với các loại thuốc trôi nổi không qua kiểm định nào thì rất khó kiểm soát lượng tồn dư các tạp chất có trong nó.
PGS Trần Hồng Côn chia sẻ thêm: "Nếu không được kiểm soát, những tạp chất trong thuốc là những chất gây độc, gây ngộ độc thần kinh".
Hóa chất lạ ủ dấm hoa quả vẫn được thương lái Việt Nam không màng lợi nhuận mua về sử dụng, đồng nghĩa với việc không chỉ lợi ích mà sức khỏe của chính những người tiêu dùng đang bị đe dọa. Bởi hoa quả ngâm thuốc với nồng độ cao, bảo quản được nhiều ngày không chỉ mất chất dinh dưỡng mà còn tiềm ẩn nhiều độc tố gây ung thư.