Không chỉ ở Việt Nam, tết Nguyên Đán c̣n là ngày lễ quan trọng ở những đất nước này. Đây là dịp để cả nhà đoàn tụ và dành thời gian bên nhau. Mỗi nước có những khác biệt trong truyền thống và phong tục đón Tết.
1. Trung Quốc
Nói đến các nước ăn tết âm, có lẽ không thể không nhắc đến Trung Quốc - cái nôi của nền văn hóa Trung Hoa với những phong tục, tập quán đậm đà bản sắc và khó thể bị trộn lẫn bởi bất cứ một nền văn hóa nào khác.
Cũng giống như người Việt Nam, tết cổ truyền là kỳ nghỉ lễ quan trọng nhất trong một năm đối với người dân Trung Quốc và thường kéo dài từ ngày 8 tháng 12 âm lịch đến ngày 15 tháng giêng âm lịch. Mỗi khi đến thời điểm này trong năm, người Trung Quốc đang sinh sống và làm việc trên khắp đất nước đều sẽ tạm gác lại công việc lại để bắt đầu chuyến "xuân vận" trở về quê hương đoàn tụ bên gia đ́nh.
Ảnh minh họa.
Do lănh thổ Trung Quốc vô cùng rộng lớn nên mỗi địa phương lại có truyền thống đón tết khác nhau. Nhưng tựu chung lại, người dân đều sẽ thu dọn, quét tước nhà cửa để xua đi những điều không may của năm cũ, đồng thời trang trí xung quanh bằng các câu đối đỏ, đèn lồng dán giấy đỏ và đốt pháo để mong muốn có một cái Tết vui vẻ, một năm mới an lành.
Vào đêm 30 tết, người Trung Quốc sẽ quây quần lại với nhau làm những món ăn ngon để thờ cúng tổ tiên và thưởng thức bữa đại tiệc của gia đ́nh. Đặc biệt, nếu năm con giáp trong lịch của người Trung Quốc là con nào th́ người ta sẽ tránh ăn thịt con vật ấy vào đầu năm đó. Đến khi đồng hồ điểm 12h đêm, tất cả các nhà sẽ đồng loạt nổ những tràng pháo hoa để chào mừng một năm mới đă đến.
Thực đơn ngày Tết của người Trung Quốc đa phần là các loại bánh. Trong đó, bánh tổ (một loại bánh được làm từ gạo nếp, đường và một chút gừng tươi) là thức bánh không thể thiếu trong mâm cỗ truyền thống ở quốc gia này. Mọi người ăn món bánh này với mong ước các thành viên trong gia đ́nh lúc nào cũng luôn kết dính, gắn bó với nhau bền vững. Chiếc bánh c̣n là món quà tặng phổ biến trong dịp đầu năm.
2. Hong Kong, Trung Quốc
Tết cổ truyền ở Hong Kong có nhiều điểm tương đồng với Trung Quốc, nhưng cách đón Tết của người Hồng Kông lại pha trộn giữa truyền thống Phương Đông với nét văn hóa phóng khoáng, mới mẻ của phương Tây
Ảnh minh họa.
Từ ngày 25 đến 30 Tết âm lịch, người Hong Kong thường có thói quen đi chợ hoa xuân được để mua sắm tết. Ở Hội chợ này không thể thiếu những loại cây quen thuộc được mọi người tin tưởng có thể mang đến những ǵ tốt đẹp và may mắn nhất trong năm mới như quất, thủy tiên, mẫu đơn, cây đào.
Vào ngày đầu tiên của năm mới, người Hong Kong tập trung ở cảng Tsim Sha Tsui đón xem những tiết mục biểu diễn nghệ thuật của các vũ đoàn, các nhân vật Disney diễu hành trong tiếng nhạc rộn ră.
Mùng 2 Tết, pháo hoa sẽ được bắn lên tại cảng Victoria và kéo dài 20 phút. Đây luôn xem là một trong những màn bắn pháo hoa đẹp nhất Thế Giới. Người xứ cảng thơm cũng có thói quen đi chùa cầu may và chơi đua ngựa như một cách thử vận may của bản thân vào đầu năm mới.
3. Hàn Quốc
Ở Hàn Quốc, năm mới chính thức bắt đầu từ ngày 1/1 Âm lịch. Nhưng từ những ngày cuối năm âm, không khí Tết đă tràn ngập khắp các ngả đường và trong mỗi gia đ́nh.
Vào ngày 30 Tết, các gia đ́nh Hàn Quốc sẽ dọn vệ sinh nhà cửa sạch sẽ và tắm bằng nước nóng để tẩy trần trước giao thừa. Sau đó, họ mặc trang phục truyền thống hoặc những bộ quần áo đẹp nhất để cử hành nghi lễ thờ cúng tổ tiên.
Ảnh minh họa.
Trong đêm Giao thừa, người Hàn Quốc đốt các thanh tre trong nhà để xua đuổi tà ma. Người Hàn Quốc quan niệm đêm Giao thừa không ai ngủ v́ nếu ngủ th́ sáng hôm sau sẽ bị bạc trắng cả lông mi và đầu óc kém minh mẫn khi thức dậy.
Mâm cỗ cúng đêm Giao thừa của người Hàn Quốc thường có tới hơn 20 món, trong đó không thể thiếu món ttok-kuk (một loại phở nước được chế từ ḅ hay gà), món cay kim chi, và canh bánh gạo - món canh mang ư nghĩa đem lại nhiều may mắn trong tương lai. Ngoài ra c̣n có các món khác như cá khô, thịt ḅ khô, bánh bao hấp, hoa quả, rau, hồng khô và các loại bánh cổ truyền.
Vào đầu năm mới, con cháu bái lạy ông bà, cha mẹ với ư nghĩa chúc mừng năm mới và chúc may mắn. Ông bà, cha mẹ sẽ thưởng tiền hoặc vàng, ngọc hay một món quà quư nào đó tuỳ thuộc vào tuổi, vị trí của người con cháu trong gia đ́nh cũng như điều kiện, hoàn cảnh của gia đ́nh đó. Sau đó, cả nhà cùng đi chúc tết hàng xóm, người thân, đi thăm mộ Tổ tiên và du xuân đến những nơi danh lam, thắng cảnh, hoặc tới chùa.
4. Triều Tiên
Kể từ năm 1989, Triều Tiên mới chính thức coi Tết Nguyên đán là một ngày lễ Tết quan trọng của đất nước. Nhưng đến nay, nó đă dần trở thành một phần văn hóa truyền thống không thể thiếu ở nơi đây.
Ảnh minh họa.
Tết của người Triều Tiên kéo dài hàng tuần với nhiều phong tục truyền thống đặc sắc như dán h́nh động vật lên cửa để cầu may, mời thầy pháp saman đến cúng tế và xem bói, bện người rơm rồi vứt ở ngă tư đường để tống khư mà quỷ, đốt tóc xua đuổi bệnh dịch và tổ chức đón trăng mọc.
Vào đêm 30 tết, các gia đ́nh Triều Tiên sẽ quét dọn trong nhà ngoài hiên, treo câu đối, tranh Tết và làm cơm cúng lên tổ tiên giống với hầu hết các quốc gia khác.
Món ăn không thể thiếu trong dịp Tết của người Triều Tiên đó là món "cơm thuốc". Để chế biến món này, người ta đem gạo nếp hấp qua, rồi trộn với mật ong, hạt dẻ, táo, nhân hạt tùng, mỡ, tương... rồi hấp chín. Người Triều Tiên từ xa xưa đă coi mật là thuốc nên đă gọi loại cơm này là cơm thuốc. Loại cơm này dùng để đăi khách và cúng tổ tiên. Người Triều Tiên quan niệm, ăn loại cơm này vào đầu năm mới th́ cả năm sẽ được sống sung túc và ngọt ngào.
5. Singapore
Diễn ra cùng thời điểm với Tết Nguyên đán của người Việt Nam, Tết cổ truyền là một sự kiện trọng đại trong cuộc sống của người Singapore. Trong đó phải kể đến Lễ hội mùa xuân chào mừng năm mới với 3 sự kiện nổi bật: lễ hội Hoa đăng, lễ hội Singapore River Hongbao và lễ hội đường phố Chingay cùng nhiều hoạt động khác diễn ra liên tục từ 20 ngày trước tết đến hết ngày 15 tháng Giêng.
Ảnh minh họa.
Trong thời gian đó, người dân Singapore sẽ dành thời gian đi thăm họ hàng, bạn bè và đăi tiệc lẫn nhau. Cha mẹ và những người thân đă lập gia đ́nh sẽ tặng cho con cháu chưa thành gia lập thất những phong bao ĺ x́ đỏ như một cách cầu chúc may mắn trong năm mới đến.
Vào dịp này, mọi người cũng có thể tham gia nhiều hoạt động du xuân như đến các đền chùa để lễ thần phật xin lộc đầu năm và cả năm mới, hoặc văn cảnh ở các vườn hoa, công viên, khu di tích, danh thắng văn hóa, hoặc các khu vui chơi giải trí trong cả nước…
Trong dịp đầu năm mới, 2 món ăn truyền thống không thể thiếu đối với người dân Singapore chính là Yumcha và gỏi Yusheng. Trong khi Yumcha được biết đến như món quà tinh hoa từ trái tim với hàng chục món ăn từ dim sum như cảo, bánh bao, bánh cuốn, bánh ngọt, các loại thịt viên, chân gà chưng và cháo, được người Singapore tin rằng sẽ đem lại một năm an lành th́ Yusheng dùng để chỉ sự thăng hoa phú quư và là biểu tượng cho sự sống trường tồn.
6. Mông Cổ
Ở Mông Cổ, 2 dịp lễ quan trọng được chờ đợi nhất là Tết tháng trắng (người dân địa phương gọi là Tsagaan Sar) vào tháng giêng và tết Naadam vào tháng 7. Trong đó, tết Tsagaan Sar được tổ chức cùng ngày với tết Nguyên đán của người Việt Nam.
Ảnh minh họa.
Trước tết, người Mông Cổ sẽ dọn dẹp nhà cửa, chuồng trại, tắm rửa, mặc quần áo mới để đón một năm mới sắp đến. Vào thời khắc Giao thừa thiêng liêng, người dân sẽ thực hiện tục uống trà. Trước tiên, họ pha trà rót ra 1 chén đầu tiên, đem ra trước sân nhà vẩy khắp 4 hướng. Chén trà thứ 2 dành mời chủ nhà, sau đó lần lượt mời các thành viên khác trong gia đ́nh.
Trong 3 ngày Tết, người Mông Cổ sẽ chỉ mặc trang phục dân tộc. Mọi người thường tụ họp tại nhà của người già nhất trong vùng. Khi gặp nhau, người Mông Cổ chúc nhau bằng câu: "Chúc cho đàn cừu của bạn béo tốt". Sau đó, họ cùng nhau tṛ truyện, vui đùa, trao đổi các món ăn và thưởng thức chúng.
Món ăn truyền thống trong Tết Tsagaan Sar là các sản phẩm làm từ sữa cừu, bánh buuz (giống như bánh bao), thịt cừu, thịt ḅ, sữa dê, cơm ăn cùng với sữa đông; hay cơm ăn chung với nho khô, thịt cừu nướng, thịt ngựa, bánh buuz, sữa ngựa lên men hoặc rượu vodka trộn sữa.
Ngoài ra, vào dịp Tsagaan Sar, người Mông Cổ tổ chức nhiều lễ hội gắn liền với các hoạt động trong cuộc sống thường ngày như đua ngựa, bắn cung...