Tiến sĩ Nguyễn Thị Hiệp là người đă trở về Việt Nam bắt đầu sự nghiệp. Nữ tiến sĩ bỏ mức lương hấp dẫn từ Hàn Quốc, về Việt Nam bắt đầu từ số 0, chị đặt viên gạch đầu tiên cho pḥng thí nghiệm y học tái tạo.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Hiệp trở về Việt Nam đặt viên gạch đầu tiên cho pḥng thí nghiệm y học tái tạo
Tiến sĩ Nguyễn Thị Hiệp (37 tuổi) là người thứ hai của Việt Nam nhận giải khoa học trẻ tài năng thế giới của Quỹ L’Oréal - UNESCO. "Giải thưởng là thước đo cho cống hiến trong khoa học của tôi. Đó cũng là sự bù đắp những khó khăn vất và là động lực để tôi tiếp tục theo đuổi đam mê”, chị nói.
Không phải lần đầu nhận được thành tích như trên, nhưng lần nào được xướng tên cùng đồng nghiệp đến từ nhiều quốc gia, tiến sĩ Hiệp đều cảm thấy tự hào bởi "Việt Nam là phần quan trọng trong bản đồ thế giới".
Bỏ lương ngh́n đô về Việt Nam
Sau khi nhận bằng thạc sĩ và tiến sĩ ngành vật liệu sinh học và kỹ thuật tái tạo mô ở trường Soonchunhyang Hàn Quốc, tiến sĩ Hiệp nhận được lời mời làm việc mới mức 3.000 USD một tháng.
Lúc này ngành y học tái tạo ở Việt Nam c̣n quá mới. Chị đứng trước hai lựa chọn, nếu ở lại Hàn Quốc sẽ có cuộc sống và điều kiện nghiên cứu tốt hơn, nhưng phải xa những người thân yêu. Nếu trở về Việt Nam, chị phải bắt đầu từ con số 0, làm việc với mức lương thấp hơn và chống chọi với vô vàn khó khăn.
Cuối cùng t́nh cảm với gia đ́nh thôi thúc chị phải làm ǵ đó cho quê hương. Chị về nước, xin giảng dạy tại bộ môn Kỹ thuật y Sinh, Đại học Quốc tế (Đại học Quốc gia TP HCM) và đă thành công khi đặt viên gạch đầu tiên cho pḥng thí nghiệm y học tái tạo.
Nhớ lại thời điểm đó, tiến sĩ Hiệp cho biết chị rơi vào trạng thái hoang mang khi không biết bắt đầu từ đâu. Pḥng thí nghiệm không máy móc, đề tài không xin được tài trợ khiến chị nhiều lần muốn dừng lại. Chị cũng hiểu đất nước c̣n nhiều khó khăn nên mới như vậy. Sự động viên của thầy cô và học tṛ chính là động lực giúp chị tiếp bước để "khai hoang" lĩnh vực mới mẻ ở Việt Nam.
Trong quá tŕnh xây dựng pḥng thí nghiệm, chị mang thai nên sức khỏe giảm sút, ảnh hưởng không ít đến tiến độ. Tiến sĩ Hiệp phải tự cân bằng để hoàn thành công việc và hỗ trợ sinh viên nghiên cứu.
Pḥng thí nghiệm sau đó đă có thiết bị đầu tiên nhờ thầy trưởng bộ môn đi vay mượn gần một tỷ đồng để mua. "Ai nấy vui mừng như nh́n thấy tương lai, nhưng cũng lo không biết phải trả nợ ra sao", chị Hiệp nhớ lại. Nhờ sự tài trợ của Đại học Quốc gia TP HCM, tiến sĩ Hiệp cùng đồng nghiệp dần mua được một số thiết bị quan trọng. Và nhờ t́m được tài trợ trong, ngoài nước, mọi chuyện ổn định dần. Đến cuối năm 2017, pḥng thí nghiệm có được những thiết bị tối cần thiết.
Song song với việc xây dựng pḥng thí nghiệm y học tái tạo, chị c̣n xây dựng chương tŕnh đào tạo, thu hút sinh viên để làm nghiên cứu. Chị cùng đồng nghiệp đi t́m những chủ đề trực tiếp liên quan đến Việt Nam và những chất liệu có nhiều ở Việt Nam.
"Nước ta có nhiều thứ mà nơi khác không có. Ḿnh cần khám phá những chủ đề nghiên cứu đặc thù và sử dụng vật liệu sẵn có. Có như thế mới tạo được dấu ấn và thu hút được sự quan tâm hợp tác của đồng nghiệp quốc tế", chị giải thích. Nữ tiến sĩ hy vọng tương lai sẽ có nhiều đồng nghiệp quốc tế t́m đến làm việc trong pḥng lab của chị và mô h́nh của chị sẽ được nhân rộng ở nước chậm phát triển.
Mong muốn đưa sản phẩm Việt Nam đến quốc tế
Sinh ra ở vùng ngoại thành TP HCM, chị Hiệp chứng kiến không ít người bị thương chảy máu, khi mang lên trạm y tế đă bị mất máu quá nhiều v́ trạm ở xa, cơ sở vật chất nghèo nàn. Có trường hợp vết thương nặng khi mang được lên bệnh viện thành phố sau khi di chuyển hơn 20 km bằng xe đạp, th́ đă kiệt sức hoặc chết. V́ thế việc sơ cứu ban đầu rất quan trọng, tránh bị nhiễm trùng trong giai đoạn đầu và nếu dùng kháng sinh cũng rất nguy hiểm.
Từ đó chị Hiệp tập trung nghiên cứu các vật liệu sinh học như gel, băng dán và vật liệu hồi phục vết thương không cần khâu để người bệnh có thể sử dụng trực tiếp tại nhà. "Các sản phẩm băng gạc có tính kháng khuẩn đang có ở Việt Nam chủ yếu nhập từ nước ngoài nên đắt đỏ. Tôi mong muốn Việt Nam ḿnh có thể tự làm ra những sản phẩm mọi người có thể dùng", chị Hiệp cho biết.
Chị tâm niệm cung cấp dịch vụ chăm sóc y tế tốt hơn cho người dân ở vùng sâu sẽ nâng cao chất lượng cuộc sống, làm giảm áp lực di cư đến các thành phố lớn và tránh được việc điều trị vượt tuyến đến nhiều thành phố.
Dự án gần đây chị phát triển là một loại gel thông minh, đơn giản dể dùng và giá rẻ. Sản phẩm có thể dán ngay lập tức lên tất cả vết thương, giúp diệt vi khuẩn và thúc đẩy sự tái tạo mô nhanh. Khi dán lên, gel sẽ tạo thành một lớp màng để ngăn ngừa chảy máu, hấp thụ chất lỏng từ vết thương và ngăn vi sinh vật.
May mắn hướng nghiên cứu của chị được một cơ quan Hải Quân Mỹ tài trợ. "Trong khi đang lo lắng không biết làm sao thực hiện ư tưởng của ḿnh v́ không t́m được tài trợ đáng kể nào th́ họ quả là một cứu tinh", chị tâm sự và cho biết các thành quả đạt được chủ yếu cũng nhờ đó mà ra.
Chị mong muốn nghiên cứu và đưa công nghệ mới từ các nước phát triển trở lại Việt Nam, đồng thời cho ra đời các vật liệu sinh học và dược phẩm có nguồn gốc từ Việt Nam đến với thị trường thế giới.
Phụ nữ cũng cần sống cho đam mê
10 năm làm khoa học, chị ví von đó là khoảng thời gian như h́nh sin, có lúc lên cao, lúc lại xuống thấp. Như hầu hết phụ nữ, chị phải làm bổn phận của người mẹ, người vợ. May mắn chị có được gia đ́nh luôn ủng hộ, nhất là ông xă lúc nào cũng động viên, tạo điều kiện cho chị nghiên cứu khoa học. "Ḿnh có bàikhiến chồng như vậy", chị cười nói.
Tiến sĩ Hiệp hy vọng những điều chị đóng góp cho khoa học sẽ là nguồn động viên giúp sinh viên, nhất là nữ giới mạnh dạn sống cho ước mơ. Có một số sinh viên nữ đang làm nghiên cứu rất chăm chỉ nhưng v́ yêu đương, sau đó lập gia đ́nh và bở lỡ việc nghiên cứu. "Đừng nghĩ rằng lớn lên phải lấy chồng sinh con và ở nhà chăm sóc gia đ́nh, chồng con. Hăy cân bằng giữa cuộc sống gia đ́nh và khoa học để cống hiến và để sống cho đam mê của bản thân", chị Hiệp khuyên.
Chị kể, thời đại học đă thực hiện đề tài làm pin nhựa dẫn điện. Trong khi mọi người lo lắng không biết chị có làm nổi không hay phải chọn đề tài khác th́ chị quyết tâm thực hiện. Kết quả đề tài đoạt giải nhất cấp Đại học Quốc gia TP HCM và giải ba nhà nước. Qua câu chuyện, chị muốn nhắn nhủ tới các bạn nữ: "Khi đă quyết tâm làm th́ đừng lo sợ v́ bất kỳ lư do ǵ. Sự rụt rè không mang ư tưởng đến được thực tế".