Nh́n bên ngoài, khối h́nh cầu này trông thật vô hại. Thế nhưng, nó đă khiến hai nhà khoa học phải chết trong đau đớn. Mỹ đă cho nổ lơi quỷ này trong một buổi thử hạt nhân.
Kể từ khi bom nguyên tử trở thành thứ vũ khí hủy diệt đáng sợ nhất trong lịch sử nhân loại, thế giới này đă luôn sẵn sàng đối đầu với chiến tranh nguyên tử. Đây không phải là điều tốt, Albert Einstein vĩ đại tỏ lo ngại khi nhận định nếu diễn ra Thế chiến Thứ Tư, th́ Thế chiến Thứ Năm sẽ diễn ra bởi vũ khí là gậy gộc và sỏi đá.
Khi vũ khí hạt nhân đang phát triển với những bước đầu, những lỗi lầm trong việc sản xuất và cất trữ được giấu rất kĩ. Nhưng một vài câu chuyện trong số đó vẫn t́m được đường ra bên ngoài.
Nước Mỹ đă thả xong hai quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản. Nước Nhật đầu hàng, Đức Quốc Xă thất bại, Trục Phát-xít sụp đổ, Thế chiến chấm dứt. Và v́ thế, nước Mỹ không cần tới một quả bom nguyên tử nữa.
Thế nhưng các nhà khoa học tại Pḥng Thí nghiệm Quốc gia Alamos đă chế tạo xong lơi plutonium thứ ba cho quả bom tiếp theo rồi. Họ đành phải giữ trách nhiệm bảo quản lơi plutonium này. Đó là một khối cầu làm từ hợp kim của plutonium và gallium, được đặt một cái tên đáng sợ là Lơi Quỷ - The Demon Core.
Trong một vụ nổ nguyên tử, lơi phóng xạ của quả bom sẽ lên tới mức cực điểm: sẽ diễn ra một chuỗi phản ứng hạt nhân tiếp diễn không ngừng mà không có ǵ ngăn lại. Khi vật chất nguyên tử lên tới mức siêu cực điểm, tốc độ phản ứng sẽ tăng cao. Các nhà khoa học Mỹ biết rằng họ đang làm việc với một thứ cực ḱ nguy hiểm, nhưng họ muốn hiểu rơ hơn về cái giới hạn mà các hạt đạt được khi chạm tới gần mức siêu cực điểm.
Ông Louis Slotin đứng cạnh một trong những quả bom nguyên tử đầu tiên.
Có một cách để đẩy Lơi Quỷ tới giới hạn, đó là để các hạt neutron đă phản ra lại dội lại vào cái lơi, khiến nó ngày càng trở nên bất ổn định. Họ xây một lớp phản neutron xung quanh cái lơi và theo dơi kĩ càng trạng thái của nó.
Lần đầu tiên có người tử vong trong tai nạn này, nước Nhật vẫn c̣n chưa kư quyết định đầu hàng. Ngày 21 tháng Tám năm 1945, nhà vật lư học Harry Daghlian đang một ḿnh ở lại pḥng thí nghiệm, dựng lên một bức tường phản neutron bằng những viên gạch được làm từ vonfram. Lúc ấy, trạng thái cái lơi đă rất bất ổn, và khi ông Daghlian đặt một viên vonfram lên trên cái lơi, phản ứng nguyên tử diễn ra cực mạnh, lên mức siêu cực điểm, ông Daghlian hứng lượng bức xạ đủ để gây tử vong. Ông qua đời 25 ngày sau đó.
Tái hiện lại thử nghiệm đă lấy đi mạng sống của Harry Daghlian.
Nhưng cái chết của ông Daghlian vẫn không làm chùn bước đội ngũ nghiên cứu. Chín tháng sau, các nhà khoa học t́m ra một cách nữa để đưa Cái lơi của Quỷ lên mức siêu cực điểm, họ hạ một mái ṿm làm bằng beryllium lên cái lơi trên. Louis Slotin, một nhà vật lư học người Canada đă từng làm việc trong Dự án Manhattan, người đă làm thử nghiệm này rất nhiều lần rồi, đứng ra thực hiện.
Ông sẽ một tay cầm cái mái ṿm kia, một tay cầm tua vít đỡ cái ṿm để chỉ một lượng neutron phản lại vào trong cái lơi. Vào một ngày xấu trời tháng Năm năm 1946, ông trượt tay, cái nắp ṿm đóng sập lại. Lơi Quỷ một lần nữa chạm tới hạn siêu cực điểm, phóng ra một bức xạ gamma vào người Slotin cùng 7 cộng sự khác trong pḥng thí nghiệm.
Tái hiện lại thử nghiệm của ông Slotin.
Vào thời điểm diễn ra phản ứng, căn pḥng đă sáng lên ánh sáng xanh. Đó là v́ các hạt mang năng lượng lớn đang va vào những phân tử không khí, tạo ra những ḍng năng lượng phát ánh sáng.
Bảy nhà khoa học trúng bức xạ đă sống sót, nhưng ông Slotin – người lúc đó đang đứng quá gần nguồn phóng xạ - đă tử vong 9 ngày sau đó. Cái chết thứ hai đă kết thúc dự án nghiên cứu nguy hiểm này.
Sau một thời gian lưu giữ, Lơi Quỷ được làm thành một thứ vũ khí khác. Và rồi sau này quân đội Mỹ đă cho nổ cái lơi này trong một buổi thử nghiệm hạt nhân.
VietBF © Sưu Tầm
