Tổng thống Nicolás Maduro đã thoát chết trong một vụ ám sát ông mấy ngày trước. Khi đó ông đang phát biểu tại Lễ kỷ niệm 81 năm ngày thành lập lực lượng Phòng vệ Quốc gia Venezuela. Có 2 thiết bị bay không người lái gắn chất nổ nhắm vào ông đã được kích hoạt, ông không hề hấn gì nhưng có 7 người bị thương.
Vậy tại sao có âm mưu sát hại Tổng thống Venezuela?
Vài ngày sau vụ ám sát bất thành, Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro đã công khai buộc tội Chính phủ Colombia và những người chỉ trích ông là quá cực hữu.
Thời điểm xảy ra vụ nổ tại Lễ kỷ niệm 81 năm ngày thành lập lực lượng Phòng vệ Quốc gia Venezuela
Con đường chính trị và ứng cử viên kế nhiệm được chỉ định
Ông Maduro sinh năm 1962 trong một gia đình thuộc tầng lớp lao động và là con trai của một nhà lãnh đạo công đoàn xuất chúng. Ông tiếp tục thể hiện khả năng lãnh đạo của mình khi trở thành Chủ tịch Hiệp hội sinh viên của trường trung học Jose Avalos ở El Valle, ngoại ô Caracas. Theo hồ sơ, ông chưa tốt nghiệp phổ thông và bắt đầu đi làm cho Công ty Caracas Metro với vị trí lái xe buýt. Tại đó, ông đã gia nhập Liên đoàn xã hội và thành lập một trong những công đoàn không chính thức đầu tiên của công ty.
Tháng 12-1993, ông Maduro đã gặp cựu Tổng thống Venezuela Hugo Chávez và trở thành nhân vật trung tâm trong Phong trào Bolivarian của ông Chávez, giúp khởi xướng Phong trào Cộng hòa thứ năm hồi năm 1997 - phong trào ủng hộ chiến dịch tranh cử của Tổng thống Chávez. Năm 1998, ông Chávez đắc cử Tổng thống và ông Maduro được bầu làm Nghị sĩ.
Sự nghiệp chính trị của ông Maduro tiếp tục có những bước đi tích cực. Năm 1999, ông đã giúp soạn thảo bản Hiến pháp mới, trước khi được bầu làm Phó Chủ tịch Quốc hội. Năm 2000, ông được bầu làm Chủ tịch cơ quan lập pháp của Venezuela. Tiếp đó, ông được Tổng thống Hugo Chávez bổ nhiệm làm Ngoại trưởng năm 2006. Ngày 10-10-2012, 3 ngày sau khi cuộc bầu cử Tổng thống năm 2012, Tổng thống Chávez bổ nhiệm ông Maduro là Phó Tổng thống kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao. Ngày 8-12-2012, Tổng thống Hugo Chávez thông báo rằng bệnh ung thư tái phát và ông sẽ trở lại Cuba để điều trị. Ông Chavez đã đề xuất ông Maduro nếu người dân Venezuela cần phải đi bỏ phiếu bầu Tổng thống thay thế ông. Đây là lần đầu tiên ông Hugo Chávez chỉ định một ứng cử viên kế nhiệm.
Các vệ sĩ che chắn cho Tổng thống Maduro khi xảy ra vụ ám sát
Chính quyền dưới thời ông Maduro
Ngày 5-3-2013, Tổng thống Hugo Chávez mất, ông Maduro trở thành Tổng thống lâm thời. Một tháng sau đó, ông đã đắc cử Tổng thống với nhiệm kỳ 6 năm. Sự ủng hộ dành cho Tổng thống Maduro có phần giảm sút do kinh tế suy yếu. Dưới thời chính quyền Maduro, Venezuela đã rơi vào suy thoái, lạm phát tăng vọt và tình trạng thiếu lương thực trở thành chuyện thường ngày.
Ngày 23-7-2018, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo đến cuối năm 2018 lạm phát ở Venezuela có thể lên tới 1 triệu phần trăm. Ngoài ra, các số liệu của Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) cho thấy sản xuất dầu của Venezuela đã giảm xuống mức thấp kỷ lục trong 30 năm qua, với 1,5 triệu thùng/ngày vào tháng 6 vừa qua. Venezuela có trữ lượng dầu thô lớn nhất thế giới và 96% thu nhập của nước này là từ bán dầu. Tổng thống Nicolas Maduro cáo buộc Mỹ và châu Âu phát động cuộc chiến tranh kinh tế chống Venezuela khiến kinh tế nước này rơi vào tình cảnh khó khăn.
Ông Maduro đã tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai trong cuộc bầu cử Tổng thống hồi tháng 5 vừa qua. Các đối thủ chính của ông đã bác bỏ kết quả bầu cử, cáo buộc có những gian lận. Tổng thống Maduro đã tiếp tục tập trung quyền lực, thành lập một Hội đồng lập hiến mới có quyền bỏ qua hoặc thậm chí giải tán Quốc hội do phe đối lập lãnh đạo. Liên minh châu Âu (EU) và các quốc gia Mỹ Latinh chủ chốt đã từ chối công nhận thể chế mới này.
Đại tá về hưu Oswaldo Valentin Garcia trực tiếp chỉ đạo nhóm ám sát
Lộ diện địch thủ
Trước khi Venezuela công bố bằng chứng vạch mặt chủ mưu vụ ám sát, một tổ chức ít được biết đến có tên gọi “Phong trào binh sĩ áo phông” (Soldiers in T-shirts) đã thừa nhận đứng sau kế hoạch ám sát nhằm vào ông Maduro, đồng thời cho biết họ đã lên kế hoạch điều khiển 2 thiết bị không người lái gắn chất nổ nhằm vào Tổng thống. Tổ chức này sau đó đã đăng trên mạng xã hội Twitter rằng: “Chúng tôi đã cho thấy rằng họ dễ bị tổn thương. Hôm nay kế hoạch đã không thành công nhưng đó chỉ là vấn đề thời gian”.
Cho đến ngày 7-8-2018, các bằng chứng đã chỉ rõ thế lực nào đứng sau vụ ám sát này. Theo lời khai của các đối tượng trực tiếp tham gia vụ tấn công đã bị bắt giữ, chúng được huấn luyện cách điều khiển các thiết bị bay và sử dụng chất nổ tại một trang trại ở huyện Chinacota thuộc bang Norte de Santander của Colombia từ tháng 4 đến cuối tháng 6 vừa qua. Các đối tượng này cũng thừa nhận đã được thuê thực hiện vụ tấn công với giá 50.000 USD và lời hứa sẽ giúp để định cư tại Mỹ.
Các thủ phạm khai nhận đã được chia làm 2 nhóm điều khiển các thiết bị bay, trong đó một tốp thực hiện nhiệm vụ từ một xe ô tô đỗ gần nơi diễn ra lễ kỷ niệm và nhóm còn lại điều khiển từ một căn hộ gần đó mà chúng đã thuê từ nhiều tháng trước. Khi các đối tượng đang điều khiển các thiết bị bay tới “mục tiêu” thì một chiếc máy bay rơi vào vùng phá sóng và đâm vào tòa nhà chung cư rơi xuống đất phát nổ. Nhận thấy âm mưu có thể bị phát hiện, nhóm còn lại đã cho kích nổ thiết bị bay cho dù chưa tiếp cận được tới lễ đài chính nơi Tổng thống Maduro và các nhà lãnh đạo Venezuela đang có mặt.
Quá trình điều tra khẩn trương, cơ quan an ninh Venezuela đã xác định được kẻ chủ mưu có tên là Rayder Alexander Russo Marquez, biệt danh là Pico hiện đang ẩn náu ở Colombia và đối tượng tài trợ là Osman Alexis Delgado, đang sinh sống tại Mỹ. Trong khi đó, đối tượng đứng đầu nhóm trực tiếp tham gia vụ tấn công này Đại tá về hưu Oswaldo Valentin Garcia.
Từ các lời khai và bằng chứng thu thập được, nhà chức trách Venezuela cũng cáo buộc Nghị sĩ đối lập thuộc Đảng Công lý trước tiên (PJ) Juan Requesens có vai trò trong vụ việc nghiêm trọng này và nhân vật này đã bị cảnh sát bắt giữ ngay trong ngày 7-8. Cùng với đó, một thủ lĩnh đối lập khác là Julio Borges, cựu Chủ tịch Quốc hội Venezuela hiện đang cư trú tại Bogota, Colombia với sự bảo trợ của Chính phủ nước này, cũng bị nghi ngờ có liên quan.
Tổng thống Maduro đã lên án mạnh mẽ phe đối lập cánh hữu sử dụng các phương thức bạo lực và khủng bố để tìm cách nắm quyền tại Venezuela và điều này cho thấy sự tuyệt vọng của phe đối lập. Nhà lãnh đạo Venezuela chỉ rõ kể từ khi lực lượng tiến bộ lên nắm quyền, phe đối lập luôn tìm cách chống phá bằng các âm mưu phá hoại và đảo chính.
Chủ mưu Rayder Alexander Russo Marquez (trái) và Osman Alexis Delgado với vai trò tài trợ cho vụ ám sát
Colombia có dính dáng?
Căng thẳng giữa Venezuela và Colombia tăng cao trong 5 năm nay khi Venezuela chịu khủng hoảng dưới thời ông Maduro. Tổng thống Colombia Juan Manuel Santos trả lời phỏng vấn Hãng thông tấn AFP đầu tháng này đã lên án ông Maduro để xảy ra thảm cảnh, gây gánh nặng lên các nước láng giềng, trong đó có Colombia.
Đã có hơn 1 triệu dân Venezuela bỏ sang Colombia trong 18 tháng qua. Đầu tháng này, Colombia đã cấp giấy phép cho hơn 440.000 người nhập cư ở lại nước này trong vòng 2 năm.
Colombia đã từ chối công nhận chiến thắng của ông Maduro trong cuộc bầu cử Tổng thống hồi tháng 5-2018. Về phần mình, ông Maduro vẫn cho rằng Venezuela không có khủng hoảng, và thái độ của Colombia chỉ tạo cơ hội cho Mỹ và các đồng minh của Mỹ vào phá hoại Venezuela.
