Canada khó xử khi 2 bên là Mỹ và TQ

[Romano]

Việc bắt Giám đốc tài chính Huawei mà Canada thực hiện mới đây đang khiến cho nước này ở tình thế khó xử. Hiện Canada đang trong hoàn cảnh làm sao để làm vừa lòng cả 2 cường quốc. Dưới đây là 1 số thông tin chi tiết về tình cảnh này của Canada. Đầu tiên, Tổng thống Mỹ Donald Trump “tấn công” Canada về thương mại, sau đó là Trung Quốc bắt giữ hai công dân Canada trong động thái được cho là “đáp trả” việc nước này bắt giữ giám đốc tài chính công ty công nghệ hàng đầu Trung Quốc, dù là theo yêu cầu của Mỹ.

Theo AP, Canada đang “mắc kẹt” giữa hai cường quốc thế giới và phải chịu sự trừng phạt, trong khi đồng minh không có sự trợ giúp nào rõ rệt.


“Chúng tôi chưa bao giờ cô đơn như thế này” – nhà sử học Robert Bothwell nói. “Chúng tôi không có đồng minh thực sự. Và tôi nghĩ đó là một yếu tố khác khiến Trung Quốc đang làm những gì họ làm bây giờ. Chúng tôi có rất ít lựa chọn để đáp trả.”

Hai người Canada, Michael Kovrig – cựu quan chức ngoại giao tại Trung Quốc, và Michael Spavor, doanh nhân sống tại phía Đông Bắc Trung Quốc gần biên giới Triều Tiên, đã bị bắt ngày 10/12 với nghi vấn tham gia các hoạt động làm hại đến an ninh quốc gia của Trung Quốc, theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lục Khảng. Các quan chức lãnh sự của Canada không tiếp cận được hai người này.

Hai công dân bị bắt giữ gia tăng áp lực với Canada khi họ đang bắt giữ Meng Wanzhou (Mạch Vãn Chu), giám đốc tài chính công ty công nghệ viễn thông Huawei vào ngày 1/12 theo yêu cầu của Mỹ. Mỹ muốn dẫn độ bà Meng với các cáo buộc bà và công ty vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ với Iran. Thẩm phán Canada đã cho bà Meng được bảo lãnh tại ngoại ngày 11/12.

Sự việc khởi đầu cho mâu thuẫn ngoại giao giữa ba nước Mỹ, Trung Quốc, Canada trong đó Canada dường như bị kẹt ở giữa, theo AP.


Cho đến nay, Canada vẫn có một mối quan hệ khá tốt với Trung Quốc. Trung Quốc trở thành đối tác thương mại lớn thứ hai của Canada sau Mỹ. Đầu tư từ Trung Quốc tạo điều kiện cho cơn sốt bất động sản ở Vancouver và Toronto. Một phần ba số sinh viên nước ngoài tại Canada là người Trung Quốc.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau thậm chí từng nói về một thỏa thuận thương mại tự do giữa Canada và Trung Quốc, nhằm đa dạng hóa thương mại Canada – khi xuất khẩu sang Mỹ đang chiếm 75%.

Tuy nhiên, Thủ tướng Canada trở nên khá im ắng kể từ khi tin tức về các vụ bắt giữ tuần này được công khai. Lãnh đạo bảo thủ đối lập Andrew Scheer nói ông Trudeau chưa đủ cứng rắn với người Trung Quốc. “Tình hình này cho thấy cách tiếp cận ngây thơ của ông Justin Trudeau với Trung Quốc không có tác dụng” – Scheer nói.

Theo AP, đây là tranh chấp lớn thứ hai của Canada trong năm 2018 với một cường quốc thế giới. Tháng 6/2018, lãnh đạo Mỹ - Canada mâu thuẫn xung quanh việc chỉnh sửa thỏa thuận thương mại Bắc Mỹ mới. Ông Trump chỉ trích ông Trudeau là yếu đuối và không trung thực, khiến nhiều người Canada ngỡ ngàng.

Với vụ việc Huawei, ông Trump nói sẵn sàng can thiệp nếu điều đó giúp ích cho thỏa thuận thương mại với Trung Quốc, trong khi chính quyền Mỹ đang nỗ lực tách bạch quá trình dẫn độ với các cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung và các quan chức Canada nói vụ bắt giữ không nhằm động cơ chính trị.

Thông thường, Canada có thể nhờ Mỹ ủng hộ trong một vấn đề như vậy. “ – Laura Dawson, từng là cố vấn kinh tế Đại sứ quán Mỹ ở Ottawa và giám đốc Viện Canada ở trung tâm nghiên cứu Wilson nhận xét. Dawson nói việc Washington “để mặc Canada khô héo” là không giống với bình thường.

“Tổng thống Trump dường như đã làm rõ rằng các đồng minh cũ không còn quá quan trọng nữa. Ông ấy không giấu giếm quan điểm của mình với cách tiếp cận bỏ mặc đối phương và không xem xét đến mối quan hệ đồng minh truyền thống” - Dawson nói thêm.

Theo AP, nhiều năm trước, Mỹ có thể sẽ bảo vệ Canada khi nước này bị tấn công và các nước khác sẽ biết Mỹ ủng hộ Canada, nhưng hiện tại sự việc đã thay đổi.

Tháng 8/2018, chính quyền Ả Rập Xê Út trục xuất đại sứ Canada và rút đại sứ của mình khỏi Canada, sau khi Bộ Ngoại giao Canada lên tiếng ủng hộ một nhà hoạt động Ả Rập Xê Út đang bị bắt giữ.

Ả Rập Xê Út cũng bán đi các khoản đầu tư của Canada và yêu cầu người dân đang học tập ở Canada quay về. Lúc đó cũng không có nước nào, bao gồm cả Mỹ, lên tiếng công khai ủng hộ Canada.

Hiện tại nguy cơ của Canada càng trở nên cao hơn. Thương mại phát triển với Trung quốc là một trong những chìa khóa để nước này thúc đẩy xuất khẩu ở châu Á trong khi thương mại với Mỹ đang bị thuế quan đe dọa.

“Từng có ý kiến cho rằng Trung Quốc sẽ thay thế Mỹ trở thành đối tác thương mại lớn của Canada nhưng điều đó bây giờ thật điên rồ” – nhà sử học Bothwell, giáo sư Đại học Toronto nói.

Trong khi đó, một số chuyên gia khác cho rằng hành động của Trung Quốc khi bắt giữ hai người Canada là một hành vi “bắt nạt". Cựu đại sứ Canada tại Trung Quốc David Mulroney kêu gọi các nước khác như Mỹ, Anh, Australia và Pháp có thể “góp một lời” để người Trung Quốc biết vụ bắt giữ ảnh hưởng đến danh tiếng của họ như một nơi an toàn để làm việc và theo đuổi sự nghiệp như thế nào.

“Điều tồi tệ hơn là Trung Quốc đang công kích Canada không phải vì sáng kiến của Canada mà vì một lệnh bắt giữ của Mỹ. Việc các mối quan hệ đồng minh trở nên im lặng thực sự gây thiệt hại khủng khiếp đối với chúng tôi” – chuyên gia Christopher Sands nói.

Canada khó xử khi 2 bên là Mỹ và TQ

Theo AP, Canada đang “mắc kẹt” giữa hai cường quốc thế giới và phải chịu sự trừng phạt, trong khi đồng minh không có sự trợ giúp nào rõ rệt.

Chính Mỹ còn không biết phải làm sao thì "trợ giúp" Canada như thế nào cho được?

Cơ quan An Ninh Mỹ nhờ vả Canada bắt mụ Meng giùm, vừa bắt xong thì ông Trump nói: "Có mụ nhà giàu trong tay hử, vậy thì đưa đây cho tớ giao dịch thương mãi cái coi!"

Nghĩa là chuyện an ninh quốc phòng, luật pháp, luật cấm vận, ầm một cái trở thành một đống bùi nhùi không còn ra cái giải gì nữa cả. Câu chuyện bỗng dưng biến thành, Canada ngang nhiên bắt dân business của Tàu đem nạp mạng cho Trump để dùng làm con tin mà blackmail chuyện mua bán! Canada muốn làm khủng bố hả? Liên quan chi đến Iran nữa?

Và thấy luôn cuộc chiến thương mãi của ông Trump dùng làm lá bài kiếm phiếu của mình, cũng èo uột sức mạnh không có to lớn lắm. Mình chủ động ra tay tấn công trước, và cán cân mậu dịch bao lâu nay vẫn thuận lợi cho Tàu, giờ này đánh thuế lên cho đúng mức là chuyện rất "khả thi" dễ làm, Tàu chỉ nằm ở thế thụ động phản công mà không có nhiều chỗ xoay trở lắm. Chiến tranh thương mãi Tàu lỗ chắc!

Vậy mà sau một thời gian fake news tung tin Tàu kiệt quệ tán gia bại sản đâu không thấy, mà giờ đây thấy ông Trump phải chụp giựt tìm nắm mấy mụ nhà giàu, ôm mọi thứ thượng vàng hạ cám để dùng làm vũ khí! Chuyện hiên ngang bộp tai Tàu khựa dễ như ăn bánh là chuyện không có thật. Dĩ nhiên có thêm được "vũ khí" nào cũng tốt thôi, nhưng thông qua Cơ Quan An Ninh Quốc Gia nhờ nước ngoài bắt tội phạm đem về để dùng làm con tin vũ khí thì rất thất bại và low class.

Cơ Quan An Ninh Mỹ giờ đây nói sao với Canada? Luật an ninh giẻ rách liên đới phòng chống tội phạm không có chính nghĩa và ý nghĩa, bắt mụ Tàu về hửi? Cần dẫn độ tội phạm nguy hiểm nữa không? Dẫn về chỉ để ông Trump bán vô lầu xanh? Bắt một tội nhân mà chính mình cũng không còn hứng thú dòm ngó tới, thì làm sao có chuyện ủng hộ tuyên dương cám ơn sự hỗ trợ của Canada!

Thế là Canada ôm mụ Tàu trong tay không biết để làm chi, thôi tạm thời để bail ra quách cho rồi chứ biết nhốt đến chừng nào? Trong khi Tàu khỉ đứng một bên hông la chí chóe thù vặt bắt ngược lại anh này với chị kia của Canada để gỡ ghẻ!