Nỗi tuyệt vọng không thể tránh khỏi của viên chức Mỹ khi chính phủ đóng cửa. Tổng thống Mỹ hy vọng lần đóng cửa này sẽ không quá lâu. Hàng trăm ngh́n viên chức Mỹ sẽ không được trả lương khi chính phủ đóng cửa, khiến họ rơi vào khủng hoảng tài chính.
Một mật vụ Mỹ mang vũ khí canh gác bên ngoài Nhà Trắng. Ảnh: Reuters.
Tanisha Keller, người mẹ đơn thân làm việc tại Cục Điều tra Dân số Liên bang Mỹ, thường phải trông chờ vào khoản tiền lương hàng tháng để trang trải mọi chi phí. Nhưng giờ đây, khi chính phủ Mỹ vẫn đóng cửa từ ngày 22/12, cuộc sống của cô rơi vào t́nh trạng bấp bênh khi đứng trước nguy cơ không được nhận lương dù kỳ trả lương sắp tới, theo NYTimes.
Cô Keller, 42 tuổi, cùng khoảng 800.000 viên chức liên bang trên khắp nước Mỹ lẽ ra sẽ được nhận lương trong tuần này. Nhưng khi cuộc tranh căi giữa Tổng thống Donald Trump và quốc hội Mỹ về ngân sách 5 tỷ USD xây tường biên giới với Mexico chưa ngă ngũ, họ sẽ không nhận được bất cứ đồng nào để thanh toán hóa đơn hay thẻ tín dụng đă chạm hạn mức tối đa.
Số dư trong tài khoản ngân hàng của Keller đă âm 169 USD. Cô không thể tiếp tục gửi khoản hỗ trợ 100 USD cho cậu con trai Daniel đang học đại học để mua sách và đồ dùng thiết yếu. Cô cũng không biết sẽ kiếm đâu ra 1.768 USD để trả tiền thuê tháng tới cho căn hộ ở Waldorf, phía nam bang Maryland, hay trang trải các hóa đơn tự động khấu trừ vào tài khoản lương của ḿnh như thế nào. Cô gần đây cũng quyết định không đi xe hơi nữa để tiết kiệm tiền xăng.
"Sẽ chẳng có sự nhân từ nào hết", cô nói. "Đến tháng 2, tiền thuê nhà của tôi sẽ quá hạn và tôi sẽ cần được giúp đỡ". Khi chính phủ đóng cửa, các viên chức liên bang Mỹ như Keller đă phải rút tiền tiết kiệm hoặc tận dụng tối đa thẻ tín dụng để trang trải cho các nhu cầu thiết yếu của ḿnh.
Nhưng những khoản tiết kiệm hay hạn mức tín dụng đó đang dần cạn kiệt, trong khi Tổng thống Trump cảnh báo chính phủ Mỹ có thể tiếp tục đóng cửa trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, nếu phe Dân chủ không chấp nhận bức tường biên giới 5 tỷ USD của ông. T́nh cảnh này khiến hàng trăm ngh́n viên chức từ thủ đô Washington tới chính quyền thị trấn hay các nhà tù xa xôi trở nên tuyệt vọng và giận dữ. Họ đang phải sống trong chế độ "sinh tồn thời đóng cửa", đó là mở thẻ tín dụng mới để thanh toán hóa đơn, vay mượn từ người quen và vét nốt những ǵ c̣n lại trong tủ thức ăn.
"Tôi c̣n phải nuôi con và trả tiền thuê nhà, nên đă tuyên bố với chủ nhà rằng nếu có bất cứ khoản tăng giá thuê nào, tôi sẽ phải chuyển đi", Joseph Gudge, kỹ sư điện 41 tuổi thuộc biên chế Cục Hàng không Dân dụng làm việc tại sân bay Seattle-Tacoma ở bang Washington, nói.
Nếu chính phủ Mỹ tiếp tục đóng cửa trong thời gian dài và t́nh trạng làm việc không lương tiếp diễn đến mức không thể chịu đựng được, Gudge tuyên bố sẽ phải nghỉ việc. "Hai tháng là giới hạn chịu đựng của tôi", anh nói. "Một số đồng nghiệp đă bắt đầu tính tới chuyện t́m việc khác".
Joseph Gudge (trái) đứng cùng vợ con bên ngoài căn nhà đi thuê ở bang Washington. Ảnh: NYTimes.
Ở Orlando, Florida, sĩ quan quản giáo Joe Rojas đă bắt đầu đăng kư làm thêm cho Uber để góp phần thanh toán khoản tiền mua nhà trả góp 2.000 USD vào tháng tới. "Cuối tuần này, thời gian đáng lẽ dành cho gia đ́nh sẽ được dùng để lái xe cho Uber", Rojas nói. "Chúng tôi chấp nhận những hiểm nguy của nghề quản giáo để đem lại b́nh yên cho xă hội, đổi lại là một khoản thu nhập đàng hoàng. Nhưng không ai đi làm để không được trả lương như thế này".
Số liệu của Liên đoàn Viên chức Chính phủ Mỹ đại diện cho 700.000 viên chức liên bang cho biết số tiền trung b́nh mà một viên chức có được mỗi tuần chỉ khoảng 500 USD, dù một số quan chức có thu nhập lên tới 6 con số mỗi năm. Những ác mộng tài chính tưởng như không bao giờ đến với họ như phí thấu chi, quá hạn trả góp, bị hạ điểm tín dụng giờ đây đang hiển hiện với nhiều người. Rất nhiều viên chức đă phải nộp đơn xin lĩnh trợ cấp thất nghiệp.
Shelly Carver, 57 tuổi, nhân viên Sở Thuế vụ ở Ogden, bang Utah, cho biết bà ngày càng lo ngại bởi không chỉ bà mà ba người con đang làm cho sở này cũng đang phải nghỉ phép không lương. Tất cả họ lẽ ra sẽ nhận được lương vào ngày 14/1 hoặc 17/1 và cả 4 người đều sẽ gặp rắc rối lớn về tài chính nếu không được trả lương đúng hạn.
Bà Carver đang tính rút hết khoản tiết kiệm 5.000 USD của ḿnh để giúp các con thanh toán hóa đơn. "Chúng chẳng có nguồn tài chính nào khác cả", bà cho biết. "Nếu t́nh trạng chính phủ đóng cửa tiếp diễn, tôi rồi cũng sẽ rơi vào t́nh cảnh như chúng".
Belkys Colon, 51 tuổi, nhân viên Bộ Gia cư và Phát triển Đô thị Mỹ, lo sợ sẽ bị đuổi ra đường nếu không nhận được lương vào cuối tuần này để trả khoản tiền thuê nhà 1.400 USD. "Tôi lo rằng điều này sẽ tiếp diễn trong thời gian dài", bà nói. "Tôi chỉ có một ḿnh, điều ǵ sẽ xảy ra với tôi đây? Ai có thể giúp tôi".
Trong những ngày này, Colon cố gắng thắt lưng buộc bụng tối đa có thể. Bà không mua đồ ăn tươi nào ngoài sữa và tận dụng những thực phẩm c̣n sót lại trong tủ, từ bánh ḿ, bột ngũ cốc, bánh quy đến đồ ăn đóng gói, những thứ "b́nh thường ít ai đụng đến". Dù vậy, bà cũng phải tính toán thật cẩn thận lượng thực phẩm c̣n lại để không rơi vào t́nh cảnh tuyệt vọng.
Với nữ quản giáo 44 tuổi Angela Tucker, lựa chọn c̣n khó khăn hơn. Bà đang phải dùng thuốc điều trị sau phẫu thuật cắt bỏ khối u ung thư vú và giờ đây buộc phải quyết định nên dùng tiền để mua thuốc hay mua đồ ăn và chăm sóc con cái.
"Ngân sách ít ỏi c̣n lại phải được dùng theo thứ tự ưu tiên, thứ nào có thể bỏ được, thứ nào có thể giăn ra và đâu là nhu cầu thiết yếu nhất", Tucker cho hay. "Tôi giờ chỉ dám đổ nửa b́nh xăng. Tôi chỉ hy vọng và cầu nguyện rằng phương cách này sẽ giúp tôi chống đỡ được".
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu bên ngoài Nhà Trắng hồi tháng 12/2018. Ảnh: AFP.
Nếu được nhận lương vào thứ bảy tuần này, Matt Kampf, 49, lính cứu hỏa ở Montrose, Colorada, sẽ đóng tiền trả góp mua nhà, thanh toán tiền bảo hiểm, mua thực phẩm, những chi phí b́nh thường cho "cuộc sống kiểu giấc mơ Mỹ".
Nhưng thay vào đó, gia đ́nh Kampf đang phải cắt giảm tối đa mọi chi phí. Họ phải hủy các kế hoạch du lịch, hủy đăng kư các dịch vụ giải trí tại nhà, hạn chế ra ngoài cuối tuần và thậm chí phải bán chiếc xe bán tải với giá 8.600 USD để thanh toán hóa đơn.
Như hàng trăm ngh́n viên chức khác, Kampf khẳng định rất yêu công việc của ḿnh và việc phụng sự cho xă hội, nhưng anh không dám chắc gia đ́nh ḿnh có thể chịu đựng được trong bao lâu nữa nếu t́nh trạng làm việc không lương tiếp diễn.
"Nỗi cay đắng là có thật", Kampf nói. "Nếu nó tiếp tục kéo dài đến hết tháng 1, tôi cũng không biết sẽ phải làm ǵ nữa". Trong khi đó, triển vọng mở cửa trở lại chính phủ Mỹ vẫn mờ mịt, khi Trump tuyên bố sẽ ban bố "t́nh trạng khẩn cấp" để xây tường biên giới, thay v́ t́m cách thỏa hiệp với quốc hội để giúp hàng trăm ngh́n viên chức được trả lương.