Đói mới chính là cuộc khủng hoảng cấp bách nhất với người dân Venezuela chứ không phải việc ai sẽ lănh đạo đất nước. Người nghèo và binh lính cấp thấp ở nước này đang bị nạn đói tấn công mỗi ngày.
Người dân bới rác t́m thức ăn cạnh một siêu thị ở Caracas, Venezuela hôm 25/7/2017. Ảnh: Reuters.
Tuần trước, nhóm phóng viên CNN lái xe qua những ngọn đồi xung quanh thành phố Caracas, khắp nơi là cảnh bốt cảnh sát bị đốt cháy, xe bị lật, xếp hàng chờ mua bánh mỳ, thùng rác cháy âm ỉ.
Carolina ngồi trước hiên nhà cùng gia đ́nh, kể về cuộc sống những ngày qua trong khu ngoại ô nghèo đói ở thủ đô. Trong tủ lạnh nhà họ c̣n hai chai soda, một ít mỳ pasta và gia vị, vài thứ lặt vặt khác. Trong lúc em họ ngồi chơi điện tử, Carolina cho phóng viên CNN thấy video cảnh sát đột kích vào khu vực này.
"Tay tôi quay phim mà run lẩy bẩy", cô kể về đoạn video đầy tiếng súng và tiếng gơ nồi niêu xoong chảo phản đối của người dân.
Hàng trăm ngh́n người đă xuống đường biểu t́nh phản đối chính quyền của Tổng thống Maduro tuần qua. Lănh đạo phe đối lập Juan Guaido tự xưng là tổng thống lâm thời, nhận được ủng hộ từ các nước Mỹ, Anh và một số nước châu Mỹ Latin, đă kêu gọi thực hiện cuộc bầu cử mới.
"Chúng tôi không chịu đựng thêm được nữa. Chúng tôi đang bị giày xéo. Chúng tôi luôn luôn phải đi ăn xin, phải cầu xin. Đây không c̣n là chuyện chính trị nữa, mà là chuyện sinh tồn. Người ta đang tàn sát nhau chỉ v́ một cân gạo, một cân bột, hay một chai nước", Rony, một em họ của Carolina, nói.
Trong lúc cuộc tranh chấp về việc ai sẽ đứng đầu Venezuela leo thang thành cuộc đấu địa chính trị giữa Mỹ, Nga, Trung Quốc và những nước khác, các phóng viên CNN đă dành gần một tuần ở Venezuela tṛ chuyện với binh lính, gặp gỡ người giàu, người nghèo. Với họ, cuộc khủng hoảng trực tiếp không phải là số phận của chủ nghĩa xă hội ở Nam Mỹ, hay địa chính trị thời hậu Chiến tranh Lạnh, mà là nạn đói.
Năm 2017, trọng lượng trung b́nh của người Venezuela giảm 11 kg. Đó là hậu quả của nhiều năm lạm phát, quản lư kinh tế sai lầm và tham nhũng. Venezuela từng là nơi giàu có nhất khu vực nhờ tài nguyên dầu mỏ, nhưng trong một siêu thị ở đây tuần trước, không thể t́m thấy trứng hay bánh mỷ. Một giỏ đồ tối thiểu gồm nước, các loại hạt, phô mai, giăm bông hay trái cây có giá 200 USD.
Kệ hàng trong một siêu thị ở Guaicaipuro trống rỗng v́ khủng hoảng lương thực ở Venezuela hồi tháng 8/2018. Ảnh: New York Times.
Trong ṿng một tháng, khan hiếm thực phẩm có thể khiến giá cả trong những cửa hàng thực phẩm này cao hơn. Nếu mua bằng đồng nội tệ bolivar, giá có thể tăng gấp đôi v́ tiền mất giá. Quỹ Tiền tệ Quốc tế dự đoán siêu lạm phát ở Venezuela năm 2019 là 10 triệu%. Chi phí tăng vọt, sức mua giảm mạnh, thực phẩm trở thành thứ quư giá nhất.
Hơn 10 năm trước, người dân Colombia đổ tới Venezuela làm việc v́ lương cao. Giờ đây, người Venezuela chạy qua Colombia, trở thành người dọn dẹp, ăn xin, thậm chí bán dâm, để đổi lấy miếng ăn.
Băng qua Cầu Quốc tế Simon Bolivar từ Colombia vào Venezuela, các phóng viên CNN đi qua một ḍng người Venezuela theo hướng ngược lại. Liên Hợp Quốc ước tính hai triệu người sẽ rời khỏi Venezuela trong năm nay, cùng hơn ba triệu người khác đă bỏ đi, sống rải rác ở các nước khu vực Nam Mỹ.
Xe dừng lại thành hàng dài trên đường. Xăng vẫn rẻ, vẫn dồi dào ở Venezuela, nhưng ở khu vực biên giới này, nó bị bán lậu cho người Colombia. Do đó, người Venezuela không mua được xăng, một số người cho hay phải ngủ trên xe nhiều ngày để đợi đổ xăng.
Ở Caracas, trẻ em nhặt rác đầy trên phố, Tại một trong những khu phố xa hoa nhất thủ đô, đoàn phóng viên gặp Uzmaria, 14 tuổi, cùng 5 - 6 đứa trẻ nữa. Chúng lục lọi thùng rác, t́m thức ăn về cho cả nhà.
"Chúng cháu nhặt nhạnh mọi thứ, xin ăn, một mẩu da gà cũng lấy về nuôi gia đ́nh", cô bé Uzmaria nói.
Hai cậu bé lớn hơn trong nhóm đang nghịch dao nhựa, luyện pḥng vệ. "Anh cháu bị một băng đảng giết hồi tháng 7. Anh ấy biến mất, họ t́m thấy xác anh ấy ở bờ sông", Uzmaria nhớ lại.
Bới rác t́m thức ăn ở Venezuela.
Hôm 23/1, hàng trăm ngh́n người đă tới trung tâm thành phố Caracas để xem Juan Guaido, tân chủ tịch quốc hội, tự xưng là tổng thống lâm thời. Đám đông có người già, người trẻ, người giàu, người nghèo, giơ tay phải lên lúc Guaido tuyên thệ, sau đó di chuyển về nhà.
Tối hôm đó, một nhóm thanh niên ném đá ngoài trụ sở căn cứ không quân La Carlota ở Caracas. Lực lượng Vệ binh Quốc gia đáp trả bằng hơi cay, truy đuổi bằng xe máy. Phóng viên CNN nh́n thấy hai người bị cảnh sát đánh.
Guaido và những người đă đào tẩu khỏi Venezuela kêu gọi quân đội chống lại chính phủ Maduro. Quốc hội do phe đối lập kiểm soát đă soạn thảo luật ân xá để bảo vệ những người đào tẩu. Nhưng các quan chức hàng đầu vẫn tuyên bố trung thành với Tổng thống Maduro. Bộ trưởng Quốc pḥng Vladimir Padrino Lopez cũng phát biểu một bài dài ủng hộ ông trên truyền h́nh quốc gia.
Tuy nhiên, trong ḷng quân đội, bất măn vẫn tồn tại. Một người lính giấu tên v́ sợ bị trả thù cho hay đang rất khó khăn v́ mỗi tháng chỉ được trả lương 1,5 USD.
"Nếu tôi mua một con gà, cả tháng tôi sẽ phải nhịn ăn", anh nói. "Trong lúc những con cá lớn - những sĩ quan cấp cao, những người được ăn mặc no đủ, ngày càng giàu hơn, th́ chúng tôi, tầng lớp dưới cùng, vô cùng khó khăn".
"Tôi cho rằng 80% quân đội sẽ chống lại chính phủ, đặc biệt là binh lính, những người đang gặp khó khăn hơn sĩ quan cấp cao. Các anh thấy đấy, ở một số bang, binh lính đă tham gia vào biểu t́nh. V́ vậy, nếu quốc tế giúp đỡ, phong trào sẽ lớn hơn", anh nói.
Khi được hỏi nếu có lệnh nổ súng vào người biểu t́nh, anh có tuân theo không. "Tôi thà giải ngũ chứ không đời nào làm thế. Đó có thể là anh tôi, mẹ tôi, hay bất kỳ ai", người lính bày tỏ.
VietBF © sưu tầm