Các bà mẹ thường bỏ qua những căn bệnh này của trẻ sơ sinh. Một số căn bệnh nguy hiểm thường chỉ bắt đầu với những biểu hiện rất nhỏ nhặt. Cơ thể trẻ sơ sinh c̣n rất non nớt, vậy nên khi thấy điều bất thường, dù là nhỏ nhất, ba mẹ cũng nên tham khảo ư kiến của bác sĩ.
1. Thở nhanh, thở kḥ khè
Nhịp thở trung b́nh của trẻ sơ sinh là 40-60 lần/phút, người trưởng thành là 12-20 lần/phút, nhịp thở của các bé thường nhanh hơn thông thường. Nhưng nếu bé thở nhiều hơn 60 lần/phút, đây có thể là dấu hiệu bất ổn về sức khỏe, đặc biệt là nguy cơ mắc viêm phổi cao.
Để quan sát nhịp thở, mẹ hăy ôm bé vào ḷng lúc bé đang ngủ. Tắt hết các thiết bị gây tiếng động trong nhà. Bật điều ḥa ấm áp (nếu trong nhà bị lạnh) rồi vén áo trẻ lên quá phần ngực. Mẹ đếm nhịp thở bằng cách nh́n vào bụng hoặc ngực trẻ, mỗi lần hít vào thở ra là một nhịp. Lưu ư mẹ phải đếm liên tục trong 1 phút v́ nhịp thở của trẻ sơ sinh thường không đều đặn.
Nguyên nhân dẫn đến việc bé thở không đều, nhanh, bị kḥ khè có thể do bị dị ứng, cảm lạnh, hen suyễn, viêm phổi, suy hô hấp. Ba mẹ cần đảm bảo đắp chăn kín đáo cho con, vệ sinh đồ chơi, quần áo trực tiếp tiếp xúc hàng ngày với làn da của con, dùng nước muối sinh lư (loại dùng cho trẻ sơ sinh) vệ sinh mũi và miệng cho con.
Khi phát hiện con có nhịp thở bất thường ba mẹ phải đưa con đi khám để nhận lời khuyên chính xác từ bác sĩ.
2. Đau nên khóc không ngừng
Tất nhiên trẻ sơ sinh sẽ hay khóc. Nhưng nếu ba mẹ đă chuẩn bị chăn ấm đệm êm, thay tă thường xuyên, sữa uống đầy đủ, pḥng ngủ thoáng mát mà con vẫn hay khóc, đó có thể là dấu hiệu của một cơn đau. Trẻ nhỏ chưa biết phản ứng thế nào khi cảm thấy đau đớn, mệt mỏi nên chỉ biết khóc để thu hút sự chú ư của người lớn. Nếu con khóc không ngừng, lại có cảm giác hơi rên rỉ th́ ba mẹ cần đưa con đến gặp bác sĩ.
3. Da tái
Hầu hết trẻ mới sinh ra sẽ có màu xanh tím, do khi c̣n trong bụng mẹ trẻ tiếp nhận oxy qua dây rốn và tử cung, khi được đưa ra ngoài, các bác sĩ sẽ tiến hành cắt dây rốn, làn da trẻ tiếp xúc với môi trường không khí mới sẽ thay đổi màu sắc. Sau khi được ủ ấm, làn da của các con sẽ hồng hào trở lại. Quan sát vài tiếng sau, nếu đầu, lưng, bụng… của bé vẫn c̣n màu xanh tái như ban đầu là rất nguy hiểm, đây rất có thể là biểu hiện bé bị thiếu oxy lên năo.
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến màu da tái cho bé như: thiếu máu, bệnh tim bẩm sinh, bệnh phổi, thiếu oxy. Khi thấy làn da của bé không có màu hồng hào (lại có biểu hiện không bú hoặc nhịp thở bất thường), ba mẹ phải đưa con đi khám ngay.
4. Vàng da
Trong ṿng 72 giờ sau sinh, các bé sẽ được kiểm tra bệnh vàng da tại bệnh viện để được điều trị kịp thời. Khi đă xuất viện rồi ba mẹ cần chú ư các biểu hiện sau để biết con có mắc bệnh hay không: Vàng ḷng bàn tay, ḷng bàn chân; vàng vùng tṛng trắng của mắt; nước tiểu có màu tối hoặc màu vàng; phân nhạt màu thay v́ màu vàng hay da cam ở trẻ sơ sinh b́nh thường.
Để kiểm tra da của con, ba mẹ dùng ngón tay trỏ ấn nhẹ vào da, giữ trong vài giây rồi quan sát mức độ vàng ở vùng da đó.
– Nếu chỉ thấy vàng da từ trán xuống ngực th́ ba mẹ tạm thời yên tâm, đó là vàng da sinh lư, sẽ khỏi trong 1 tuần, có thể theo dơi ở nhà.
– Nếu thấy trẻ vàng da đến bụng hoặc đến đùi, cẳng chân th́ cần phải đến gặp bác sĩ v́ đây là vàng da bệnh lư.
Đối với trẻ bị vàng da bệnh lư, nếu không được hỗ trợ và điều trị đúng lúc, chất bilirubin chạy vào năo, gây bại năo, thậm chí sẽ bị nhiễm độc thần kinh, gây co giật, hôn mê rồi gây tử vong.
5. Sốt
Khi mắc những bệnh lư như viêm mũi họng, sốt do cảm cúm, virus… trẻ sơ sinh dễ bị nóng sốt kèm theo những dấu hiệu như ho, sổ mũi, hắt hơi, phát ban. Nếu bé dưới 3 tháng tuổi có nhiệt độ trên 38°C th́ cần được đưa đến gặp bác sĩ ngay lập tức. Mẹ không dùng thuốc hạ sốt cho bé trừ khi được bác sĩ cho phép. Sốt ở bé dưới 3 tháng tuổi rất nguy hiểm v́ trẻ sơ sinh không có dấu hiệu nhiễm trùng nặng như các bé lớn. Trẻ sơ sinh có thể bị nhiễm trùng máu mà không có các triệu chứng điển h́nh.
6. Phát ban
Khi mới được sinh ra, trên đầu trẻ sơ sinh sẽ xuất hiện vết đỏ giống như bị muỗi đốt. Trên mặt bé cũng có thể nổi vết ban như vậy nhưng không gây nguy hiểm cho sức khỏe. Nguyên nhân khiến bé bị nổi ban có thể kể đến: dị ứng sữa tắm, nấm da đầu, tăng tiết bă nhờn, dị ứng vải… Trường hợp ban nhẹ, mẹ chỉ cần chăm sóc con b́nh thường, vệ sinh đồ dùng quần áo cẩn thận là con sẽ khỏi sau 1 tuần.
Với các nốt ban vô hại, ba mẹ ấn nhẹ tay vào sẽ thấy chúng mờ đi. C̣n những nốt không mờ đi, lại mọc chi chít trên ngực, lưng, cánh tay, chân của bé (đi kèm biểu hiện quấy khóc, nôn sữa, ho hắng) th́ ba mẹ phải cho con tới bệnh viện. Đó có thể là dấu hiệu của bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng như viêm màng năo hoặc bệnh về máu.
7. Cứng bụng
Bụng trẻ sơ sinh vốn có kích thước lớn hơn so với cơ thể, khi được bú no lại càng ph́nh lên nữa, nhưng ba mẹ sờ vào sẽ luôn có cảm giác mềm. Nếu ba mẹ nhận thấy bé hay khóc bất thường, sờ vào bụng thấy cứng chặt, không đi tiêu trong 1-2 ngày (hoặc các biểu hiện nghiêm trọng hơn như nôn mửa, đi phân lỏng, phân có máu,…) th́ có thể bé đă mắc một bệnh lư cấp tính về hệ tiêu hóa. V́ ba mẹ không thể lường trước được con mắc bệnh cụ thể thế nào nên cần gặp bác sĩ để có phương pháp điều trị an toàn nhất.
