Ngành du lịch, nhà hàng, khách sạn mùa Covid-19 hoàn toàn khốn đốn. Thiệt hại lớn khi phải đóng cửa hoặc hoạt động cầm chừng, các nhà hàng du lịch chưa khi nào trải qua giai đoạn khốn khó như trong Covid-19.
Hàng đêm, sông Sài G̣n đoạn từ bến Nhà Rồng tới bến Bạch Đằng nhộn nhịp tàu thuyền chở khách du lịch ăn tối. Cả một khúc sông sáng rực. Nhưng đó là khung cảnh của những năm trước. Giờ đây, các tàu nhà hàng neo về một góc sông, im ĺm cả tháng nay.
Ông Huỳnh Kim Bảo, đại diện tàu nhà hàng Sài G̣n Princess với công suất đón khoảng 300 khách mỗi lần, cho biết đă ngưng phục vụ ẩm thực trên sông từ ngày 18/3. Thời điểm dự kiến hoạt động trở lại vào 30/6, nhưng chưa chắc chắn.
"Do ảnh hưởng của đại dịch, lượng khách du lịch đến TP HCM giảm mạnh, kéo theo khách sử dụng dịch vụ ăn uống trên tàu cũng giảm. Trong tháng 3, lượng khách ước giảm 80% so với tháng trước và giảm 70% so với cùng kỳ năm ngoái. Chúng tôi đă phải giảm đến 70% nhân sự, chỉ giữ lại quản lư nhà hàng, bếp trưởng và thủy thủ đoàn", ông Bảo nói.
Đây là những nhân sự chủ chốt, nếu giảm luôn sau này sẽ khó tuyển dụng lại được. Theo ông Bảo, để đảm bảo an toàn về sức khỏe cho du khách cũng như thực hiện công tác xử lư vệ sinh trên tàu, ngay từ những ngày đầu hoạt động (tháng 11/2017), hàng tháng tàu đều được phun khử trùng, vệ sinh hai lần. Sau khi tạm ngừng hoạt động, quy tŕnh này vẫn được thực hiện mỗi tháng một lần.
Tàu nhà hàng phục vụ khách du lịch trên sông Sài G̣n đă tạm dừng hoạt động. Tất cả về neo đậu tại bến ở quận 4. Ảnh chụp trưa 25/3. Ảnh: Tâm Linh.
Ngày 24/3, UBND TP HCM chỉ đạo tạm dừng các hoạt động liên quan đến vui chơi, giải trí, nhà hàng, cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống (công suất phục vụ 30 người trở lên)... đến hết ngày 31/3 để đảm bảo an toàn trong pḥng chống Covid-19.
Các nhà hàng chuyên đón du khách trước đó đă ế ẩm, nay dừng hẳn sau khi có quyết định trên. Ông Ngô Minh Vũ, quản lư nhà hàng Hachiban Ramen (quận 1) cho biết từ khi có dịch đến nay, nhà hàng đă phải giảm đến 2/3 nhân sự và khi có chỉ đạo của thành phố, cơ sở tạm dừng hoạt động. Số nhân viên c̣n lại nghỉ việc không lương.
Hệ thống các trạm dừng chân dành cho du khách trong cả nước không thoát cảnh khốn khó v́ đại dịch. Mekong Hometown, điểm dừng chân kết hợp nghỉ dưỡng nổi tiếng ở miền Tây, cũng vậy. "V́ sức khỏe cộng đồng và nhân viên cũng như tuân thủ quy định về pḥng chống dịch bệnh, nhà hàng tạm dừng phục vụ từ ngày 26/3", ông Trần Lê Bảo Châu, giám đốc nhà hàng - điểm dừng, nói.
Ông cho biết thêm, trong thời gian này, nhà hàng hoàn thiện dịch vụ, thêm mảng xanh và tiểu cảnh. Với đội ngũ 100 người, đơn vị này phải cắt giảm khoảng 30 - 50% khi đóng cửa, chỉ giữ lại nhân sự chủ chốt để tiết giảm chi phí.
"Tuy vậy, chúng tôi vẫn phải tốn khoảng 1 tỷ đồng/tháng để chi trả lương, tiền thuê mặt bằng và trả nợ ngân hàng", ông Châu cho biết. Hiện ông chưa thể nói được khi nào nhà hàng mở cửa trở lại.
Trong khi đó, bà Đặng Thị Loan, chủ nhà hàng Cây Bàng nổi tiếng tại B́nh Thuận, cho biết cơ sở này đóng cửa từ ngày 12/3, sau khi địa phương có ca dương tính với Covid-19.
Trong trường hợp nhà hàng có thể mở cửa vào cuối tháng 3, toàn bộ nhân sự được hưởng 100% lương. Nếu t́nh trạng đóng cửa kéo dài, nhân viên sẽ được hỗ trợ thêm một tháng tiền lương khi đi làm lại.
"Chỉ tính trong tháng 3, chúng tôi thiệt hại khoảng 500 triệu đồng", bà Loan nói. Đó là chưa kể các khoản chi phí cố định khác như tiền thuê nhân viên chăm sóc và bảo vệ tài sản...
Ông Nguyễn Xuân Bách, chủ nhà hàng Một Nắng tại Phan Thiết, cho biết, cơ sở này tạm đóng cửa 2 tuần. Toàn bộ nhân viên của nhà hàng sẽ nghỉ không lương trong thời gian này. Tính chung cho chi phí cố định của nhà hàng, mỗi tháng sẽ phải chi khoảng 100 triệu đồng, gồm cả trả lăi suất vay ngân hàng, khoảng 40 triệu thuê mặt bằng.
Sau khi dịch bệnh được phát hiện ở B́nh Thuận, hệ thống nhà hàng và bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa của công ty Seagull đóng cửa. Ông Trần Ngọc Dũng, giám đốc công ty, cho biết may mắn có cơ sở sản xuất nước mắm. Từ khi dừng hoạt động, toàn bộ 50 nhân sự (bao gồm cả nhà hàng và nhân viên bảo tàng) được luân chuyển sang xí nghiệp chế biến nước mắm.
"Dù vẫn duy tŕ được toàn bộ nhân sự. Nhưng với những khó khăn trước mắt, lương của nhân sự mảng du lịch của công ty chỉ c̣n khoảng 50%, duy tŕ đến tháng 6. Sau thời gian trên, mức lương có thể c̣n khoảng 25%", ông Dũng nói.
Tại Khánh Ḥa, nhiều nhà hàng đă đóng cửa từ lâu. Ảnh chụp một nhà hàng đóng cửa trên đường Phạm Văn Đồng lúc 20 giờ ngày 25/3. Ảnh: Nguyễn Nam.
Theo số liệu từ Sở Du lịch tỉnh Khánh Ḥa, tháng 2/2020, địa phương này chỉ đón 130.000 lượt khách lưu trú, bằng 23% so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó, lượt khách quốc tế chỉ bằng 23,5% và lượt khách nội địa bằng 30% so với cùng kỳ năm ngoái. Lượng khách du lịch giảm mạnh, đặc biệt là thị trường khách Trung Quốc và Hàn Quốc nên nhiều nhà hàng chuyên phục vụ thị trường này đă phải đóng cửa.
Dọc các tuyến đường Phạm Văn Đồng, Trần Phú, Lê Thánh Tôn... nhiều nhà hàng lớn nhỏ chuyên phục vụ khách du lịch trở nên vắng vẻ. Một số chủ nhà hàng đành phải đóng cửa do không trang trải nổi chi phí thuê mặt bằng, nhân viên... Một số khác kinh doanh cầm cự, hoặc chuyển sang phục vụ khách nội địa, không tập trung vào một thị trường nhất định như trước.
Tại Thừa Thiên - Huế, chuỗi hệ thống 3 nhà hàng Không Gian Xưa đă đóng cửa từ giữa tháng 3/2020, cho tới khi t́nh h́nh dịch bệnh được kiểm soát. "Ngay sau khi tạm dừng hoạt động, chúng tôi đă tiến hành phun khử trùng các nhà hàng trong hệ thống để đảm bảo an toàn, chuẩn bị thật tốt mọi thứ trước khi phục vụ khách trở lại", đại diện chuỗi nhà hàng nói.
Nhiều chủ doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ ăn uống tại Hà Nội cũng tạm dừng hoạt động do lượng khách sụt giảm, doanh thu không đủ để chi trả tiền thuê nhân viên và các chi phí điện nước. Một số doanh nghiệp khác chọn đóng cửa như một cách thể hiện việc chung tay đẩy lùi Covid-19.
"Nếu mở cửa, nhà hàng cũng sẽ có khách. Nhưng v́ đảm bảo an toàn về sức khỏe cho toàn thể nhân viên cũng như khách du lịch thời dịch bệnh, nên chúng tôi tạm thời đóng cửa đến khi dịch được kiểm soát", một chủ nhà hàng trên phố Quán Thánh, nói.
Trong khi đó, nhiều nhà hàng tại các tỉnh Tây Nguyên vẫn hoạt động, phục vụ khách du lịch nội địa bởi chưa phát hiện người nghi nhiễm nCoV. Tuy nhiên, công tác đảm bảo an toàn về sức khỏe cho thực khách vẫn luôn được các nhà hàng chú trọng. "Chúng tôi hiểu rằng, đảm bảo an toàn về sức khỏe cho thực khách trong Covid-19 là quan trọng nhất. V́ thế, ngay từ những ngày đầu xảy ra dịch bệnh, nhà hàng chúng tôi đă tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của Bộ Y tế về khử trùng cho du khách", ông Chu Văn Chỉ, chủ nhà hàng T’Nưng, Gia Lai, nói.
Hàng loạt nhà hàng dọc bên đường Phạm Văn Đồng (Sơn Trà, Đà Nẵng) đă chủ động đóng cửa từ nhiều ngày qua, dù chính quyền chưa đưa ra khuyến cáo. Ảnh chụp tối 25/3. Ảnh: Nguyễn Nam.
Theo chia sẻ của các cơ sở lưu trú từ 3 đến 5 sao, mặc dù lượng khách thuê pḥng giảm đáng kể nhưng công suất vẫn duy tŕ mức từ khoảng 5-10%. V́ thế, các nhà hàng trong khách sạn vẫn phục vụ các suất ăn cho khách. "Tuy nhiên, thay cho buffet, chúng tôi chuyển sang phục vụ khách theo cách 'một tô - một ly'. Món ăn của mỗi khách (một hoặc nhiều món, theo thực đơn) sẽ được nhà hàng bố trí trong một khay đựng riêng. Điều này giúp khách giảm bớt lo ngại về tiếp xúc gần với người khác", đại diện một khách sạn 3 sao tại TP HCM cho biết.
Với khó khăn hiện nay, ông Nguyễn Xuân Bách mong muốn được hỗ trợ miễn tiền thuế thu nhập doanh nghiệp, tiền bảo hiểm cho nhân viên. Các ngân hàng thương mại cho phép doanh nghiệp chậm thanh toán lăi vay, hoặc khoanh nợ tiền gốc và lăi, ân hạn thời gian trả lăi khoảng 6 tháng.
Ông Trần Lê Bảo Châu cho biết, hiện nay, doanh nghiệp vẫn chưa nhận được thông tin chính thức nào từ phía ngân hàng, hướng dẫn để có thể tiếp cận nguồn hỗ trợ từ chính phủ. Ông mong muốn các ngân hàng thương mại sớm đưa ra những hướng dẫn cụ thể để doanh nghiệp nhanh chóng tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ, nhằm đầu tư phát triển kinh doanh.
