Tổng thống Alexandre Loukachenko chọn lựa đối đầu, bất chấp nguy cơ kéo đất nước vào ṿng xoáy bạo lực, trước phong trào phản kháng vẫn luôn mạnh mẽ ở Belarus với hàng trăm ngàn người xuống đường hôm qua 23/08/2020.
Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko, mặc quân phục màu đen, tay cầm sung AK khi đến tư dinh tại Minsk, ngày 23/08/2020. Ảnh chụp lại từ video do Belta, hăng thông tấn Nhà nước, công bố. AFP - -
Video được Phủ tổng thống đăng trên Telegram tối qua cho thấy trực thăng chở ông Loukachenko hạ cánh trước Phủ tổng thống, trong khi các cuộc biểu t́nh rầm rộ của đối lập đang diễn ra cách đó không xa. Tổng thống xuất hiện với khẩu súng Kalachnikov trên tay, mặc áo giáp bên ngoài trang phục màu đen, con trai ông 15 tuổi mặc quân phục.
Chừng như Loukachenko quyết tâm « tiêu thổ kháng chiến » để giữ ghế : ông cảnh báo những nhà máy nào đ́nh công sẽ bị đóng cửa. Một số công nhân đ́nh công bị sa thải, kết quả là số người đ́nh công giảm dần. Để thay thế các thợ mỏ của Belaruskali, Loukachenko thông báo sẽ đưa đến « những người Ukraina », các nhà báo đ́nh công được thay bằng các « chuyên gia Nga ».
Hôm 21/08, Loukachenko khẳng định sẽ tái lập trật tự. Những vụ bắt bớ tái diễn trong những ngày gần đây, các thành viên của Hội đồng điều phối do đối thủ Svetlana Tikhanovskaia đang lưu vong lập ra bị khởi tố. Sáng qua bộ trưởng Quốc Pḥng đe dọa sẽ gởi quân đội đến hỗ trợ cho lực lượng cảnh sát chống bạo động.
Nắm quyền suốt 26 năm qua, Alexandre Loukachenko, 65 tuổi, hứa hẹn sẽ « giải quyết rốt ráo » phong trào phản kháng mà ông cáo buộc là do âm mưu của phương Tây. Tổng thống đặt quân đội trong t́nh trạng báo động, với cớ NATO đang giựt dây từ bên ngoài biên giới Belarus.
Trong khi đó, hôm qua, 23/08/2020, là Chủ Nhật lần thứ hai liên tiếp, tại thủ đô Minsk và nhiều thành phố lớn của Belarus, đông đảo người dân xuống đường phản đối tổng thống Loukachenko, duy tŕ áp lực đ̣i chính quyền hủy bỏ kết quả bầu cử tổng thống, bị cáo buộc gian lận.
Người dân tại các nước láng giềng Baltic, Litva, Estonia, Latvia, cũng xuống đường đông đảo để ủng hộ cuộc tranh đấu của người Belarus. Người biểu t́nh xếp thành chuỗi người dài hàng chục cây số, như cách đây đúng 31 năm.
Tại Litva, khoảng 50.000 người nắm tay nối liền thành chuỗi, từ thủ đô Vilnius đến sát biên giới với Belarus. Thông tín viên Marielle Vitureau từ Litva gửi về bài phóng sự :
« Nh́n từ trên cao xuống, con đường Tự Do chỉ c̣n là một chuỗi dài hai màu trắng – đỏ. Quần áo, cờ, hoa : tất cả đều mang màu biểu tượng của cuộc đấu tranh phản kháng của người Belarus. Trong ḍng người, Margarita nắm tay con gái. Bà cho biết : người dân tại Minsk hăy nhớ rằng chính chúng tôi cũng đă trải qua các thử thách như vậy, và chúng tôi đă chiến thắng.
Cách nay 31 năm, người dân Baltic đă tay nắm tay, nối thành một chuỗi dài, nối liền Vilnus cho đến tận Talinn, thủ đô Estonia. Kasparas cũng đă từng có mặt trong chuỗi người năm đó. Đối với ông, có mặt ngày hôm nay trên con đường mang tên Tự Do này là một vấn đề có ư nghĩa an ninh. Ông nói : thật khó mà chấp nhận được việc những người biểu t́nh ở Belarus bị đàn áp. Nếu hai nước Nga và Belarus tập hợp lại, chúng tôi sẽ hoàn toàn bị một Nhà nước khủng bố bao vây.
Vào 19 giờ, người dân Litva biểu t́nh hát vang bài quốc ca và vỗ tay. Đối với ông Vadzim Vileita, người Belarus, sinh sống từ lâu tại Litva, đây là một ngày có ư nghĩa lịch sử. Ông nói : trong mắt những người dân ở đây, chúng tôi không c̣n là thành phần thân Nga, cũng không c̣n là chế độ độc tài Xô Viết nữa, quan hệ giữa các nước láng giềng chúng ta sẽ sớm được cải thiện. Nhiều người Litva và Belarus hy vọng như vậy, trong lúc t́nh h́nh tại Minsk vẫn c̣n bất ổn ».
Về phía châu Âu, hôm qua, lănh đạo ngoại giao Liên Âu Josep Borrell, cảnh báo nguy cơ Belarus trở thành một « Ukraina thứ hai » và cho rằng cần tiếp tục « đối thoại » với tổng thống Loukachenko, v́ « hiện tại họ đang kiểm soát chính quyền…cho dù chúng ta không công nhận tính chính đáng dân chủ của họ ».
Trong khi đó, Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) hôm thứ Bảy, 22/08/2020, đề xuất đứng ra làm trung gian đàm phán giữa chính quyền của tổng thống Loukachenko và phe đối lập.