Dữ liệu đánh cắp giúp Trung Quốc lật tẩy t́nh báo Mỹ ở nước ngoài. Chính v́ việc Trung Quốc phát hiện mạng lưới gián điệp của Mỹ ở các cơ quan trung ương đă châm ng̣i cho cuộc chiến dữ liệu trên phạm vi toàn cầu giữa t́nh báo hai nước.
Từ năm 2013, t́nh báo Mỹ bắt đầu chú ư tới một hiện tượng đáng báo động khi mật vụ nước này hoạt động tại châu Phi và châu Âu nhanh chóng bị t́nh báo Trung Quốc nhận diện.
Trong một số trường hợp, các hoạt động giám sát của Trung Quốc bắt đầu ngay khi nhân viên CIA nhập cảnh. Đôi lúc, phía Trung Quốc công khai tới mức như muốn đánh tiếng cho nhân viên CIA biết vỏ bọc của họ đă bị lộ. Tuy nhiên, đôi khi việc giám sát tinh vi hơn nhiều và chỉ bị phát hiện nhờ kỹ thuật phản gián của t́nh báo Mỹ, theo Foreign Policy.
Cạnh tranh kiểm soát dữ liệu
Các cựu quan chức Mỹ cho biết, lợi dụng sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc tại nước ngoài, CIA mở rộng tiếp cận và chiêu mộ các nguồn tin giá trị người Hoa.
"Chúng tôi không thể tiếp cận họ ở Bắc Kinh, nhưng có thể ở Djibouti. Các hoạt động của chúng tôi diễn ra ở Vành đai, Con đường. Và họ biết điều đó", một cựu quan chức Mỹ nói, cho rằng việc Trung Quốc tiếp cận thô bạo hoạt động của t́nh báo Mỹ là một cách thức đáp trả.
Tại CIA, những dấu hiệu bất thường "gióng lên hồi chuông cảnh báo lănh đạo các đơn vị", bởi việc t́nh báo Trung Quốc nhận biết được các mật vụ của Mỹ là điều tối kỵ. Điều này khiến các quan chức Mỹ bối rối.
Trước đây, CIA sẽ bắt đầu săn t́m kẻ phản bội đă để lộ thông tin t́nh báo nhạy cảm ra bên ngoài, hoặc kín đáo kiểm tra lỗ hổng thông tin liên lạc.
Tuy nhiên, các quan chức CIA cho rằng câu trả lời giờ đây nằm ở chiến dịch tấn công t́nh báo mạng, nhằm đánh cắp lượng lớn dữ liệu cá nhân của người Mỹ, trong đó có ghi chép về các nhân viên chính phủ.
Trung Quốc coi dữ liệu như thanh gươm và tấm khiên chống lại Mỹ. Ảnh: Xinhua.
Giới chức Mỹ tin rằng t́nh báo Trung Quốc, thông qua rà soát và tổng hợp dữ liệu bị đánh cắp, đă nhận diện thành công các mật vụ của CIA.
Cuộc chiến về dữ liệu lớn - như ai kiểm soát, ai đánh cắp, cách sử dụng phục vụ mục tiêu kinh tế và an ninh - đang định h́nh cuộc xung đột toàn cầu giữa Washington và Bắc Kinh.
Giống như cách Trung Quốc sử dụng dữ liệu như thanh gươm và tấm khiên chống lại Mỹ, các cơ quan t́nh báo Mỹ đang t́m cách xâm nhập vào những ḍng chảy dữ liệu của Trung Quốc, vận dụng năng lực dữ liệu lớn để t́m hiểu chính xác Trung Quốc nắm được thông tin về nhân sự và hoạt động của t́nh báo Mỹ ở mức độ nào.
"Trung Quốc là một trong những nước thu thập dữ liệu cá nhân toàn cầu lớn nhất thế giới, thông qua những công cụ cả hợp pháp và bất hợp pháp. Chỉ riêng hoạt động tấn công mạng cũng giúp Trung Quốc thu thập dữ liệu cá nhân của phần lớn người dân Mỹ, bao gồm dữ liệu y tế, tài chính, du lịch, và những thông tin nhạy cảm khác", William Evanina, quan chức phản gián cấp cao của Mỹ, nói.
"Trong thế giới t́nh báo, thông tin là vua, càng nắm được nhiều thông tin càng tốt", Steve Ryan, cựu quan chức cấp cao của Cơ quan T́nh báo quốc gia Mỹ (NSA), cho biết.
Về cơ bản, các quan chức đương nhiệm và về hưu Mỹ có chung nhận định Trung Quốc coi dữ liệu như công cụ giúp bảo đảm an ninh, duy tŕ ổn định nội bộ, chống lại các đe dọa cả bên trong lẫn bên ngoài. Đây chính là động lực đằng sau các hoạt động gián điệp và phản gián quyết liệt nhất của Bắc Kinh nhắm vào Washington.
Mạng lưới của CIA
Năm 2010, Bắc Kinh phát hiện CIA đă xâm nhập một cách có hệ thống vào các cơ quan đầu năo chính phủ Trung Quốc. T́nh báo Mỹ khi đó cài cắm thành công nhiều nguồn tin trong quân đội, đảng Cộng sản, bộ máy t́nh báo, cùng các cơ quan khác. "Sự phẫn nộ lên tới cấp cao nhất của chính phủ Trung Quốc", một cựu quan chức phản gián cho biết.
Chân rết của t́nh báo Mỹ ở Bắc Kinh bị Iran phát hiện thông qua một lỗ hổng thông tin mà CIA sử dụng để liên lạc với các mật vụ. Nhờ manh mối này, t́nh báo Trung Quốc đă nhổ tận gốc mạng lưới nguồn tin của CIA, bỏ tù và tử h́nh hàng chục người có liên quan.
Bắc Kinh nổi giận không chỉ bởi CIA đă xâm nhập vào đầu năo chính phủ, mà c̣n bởi vụ việc đă cho thấy mức độ tham nhũng trầm trọng trong hàng ngũ quan chức Trung Quốc.
Trong Chiến tranh Lạnh, không ǵ bảo đảm người của CIA có thể leo cao trong bộ máy chính phủ Liên Xô. Chính những yếu tố khiến họ được tuyển dụng - như ḷng tham, ư thức hệ, thói quen xấu dẫn tới bị tống tiền - thường ngăn cản tương lai chính trị của những người này. Và hơn nữa, ở Liên Xô, việc có nhiều tiền sẽ khiến bất cứ ai cũng trở thành đối tượng bị nghi ngờ.
Ở đất nước giàu lên nhanh chóng như Trung Quốc, những khoản tiền bất chính tự do lưu thông mà không bị cản trở. Thu nhập của nhiều quan chức vượt xa mức lương chính thức của họ.
Tại Trung Quốc, một quan chức không tham nhũng sẽ bị coi là kẻ ngốc, hay thậm chí là mối đe dọa cho những quan chức khác. Tiền có thể mua được mọi thứ, bao gồm cả thăng quan tiến chức, và CIA th́ có rất nhiều tiền.
"Vào những năm 2000, nếu là trưởng văn pḥng t́nh báo, ví dụ như tại các mục tiêu khó (Trung Quốc, Nga, Iran, Triều Tiên), có thể kiếm được 1 triệu USD mỗi năm nếu làm việc cho chúng tôi", một cựu quan chức CIA cho biết.
Trong quá tŕnh điều tra, giới chức Trung Quốc phát hiện t́nh báo Mỹ đă giúp các quan chức tay trong hối lộ để thăng tiến sự nghiệp chính trị, các cựu quan chức Mỹ xác nhận.
CIA từng cài cắm một mạng lưới thông tin tại các cơ quan trung ương của Trung Quốc. Ảnh: AP.
"Đó là cách CIA đưa người của họ leo cao. Thủ đoạn này được thực hiện không chỉ một lần, và không chỉ ở trong quân đội Trung Quốc", một quan chức làm việc tại Quốc hội Mỹ nói.
Ngoài chi tiền hối lộ giúp quan chức tay trong thăng tiến, t́nh báo Mỹ đôi lúc trả tiền học phí đắt đỏ để con các quan chức du học ở nước ngoài, một nhân viên CIA cho biết.
T́nh trạng hối lộ trầm trọng đă khiến giới chức Trung Quốc chú ư. Tại Đại hội đảng Cộng sản Trung Quốc năm 2012, Tổng bí thư Hồ Cẩm Đào phải phát động kêu gọi chống tham nhũng nhằm ngăn chặn "sự sụp đổ của đảng Cộng sản và nhà nước Trung Quốc".
Truyền thông nhà nước khi đó đưa tin về các vụ án tham nhũng gần như mỗi ngày. Giới lănh đạo Trung Quốc phải thừa nhận trước nhân dân tham nhũng trở thành vấn nạn của đất nước.
Trong nội bộ, giới lănh đạo Trung Quốc lo ngại t́nh trạng tham nhũng quá mức có thể tạo cơ hội để CIA thâm nhập vào hàng ngũ cấp cao.
"Giới lănh đạo (Trung Quốc) nhận ra t́nh trạng tham nhũng không được kiểm soát không chỉ đe dọa sự lănh đạo của đảng, nó c̣n là mối đe dọa phản gián lớn, tạo cơ hội cho cơ quan t́nh báo nước ngoài như CIA xâm nhập", một cựu quan chức CIA nói.
Các quan chức tham nhũng Trung Quốc, dù không bị CIA chiêu dụ khi đương chức, thường t́m con đường tị nạn ở nước ngoài khi đă ngă ngựa hoặc về hưu, tạo cơ hội cho t́nh báo nước ngoài tiếp xúc.
Cuối năm 2012, Chủ tịch nước Tập Cận B́nh phát động chiến dịch chống tham nhũng lớn, đưa hàng trăm ngh́n quan chức Trung Quốc ra truy tố. Hàng ngh́n cựu quan chức đă bị buộc phải trờ về nước để phối hợp điều tra.
"Động lực phía sau chiến dịch chống tham nhũng là nhằm củng cố quyền lực, nhưng cũng đồng thời nhằm đối phó hành động của Mỹ", một cựu quan chức phản gián cho biết.
Thay đổi trong nội bộ Trung Quốc
Năm 2013, Edward Snowden công bố nhiều tài liệu mật về hoạt động của giới chức t́nh báo Mỹ. Lúc này, Trung Quốc phát hiện NSA đă xâm nhập sâu vào hệ thống thông tin liên lạc tại Trung Quốc thông qua máy chủ của Huawei.
Các quan chức Trung Quốc bắt đầu nhận ra Internet và công nghệ đă được khai thác để chống lại họ theo cách khi đó Bắc Kinh c̣n chưa thể tưởng tượng ra. Ở mức độ t́nh báo, hệ thống Internet đang được vũ khí hóa để chống lại Trung Quốc, một cựu quan chức t́nh báo Mỹ nói.
Cuối thập niên 2000, giới chức t́nh báo Mỹ nhận thấy những dấu hiệu chuyên nghiệp hóa đáng chú ư tại Bộ An ninh quốc gia, cơ quan t́nh báo dân sự chính của Trung Quốc.
T́nh trạng tham nhũng vặt trước đó từng rất phổ biến tại Bộ An ninh quốc gia. Nhân viên cơ quan này đôi khi "phù phép" biến chi phí hoạt động thành tài sản riêng của họ. Tin tặc hoạt động dưới sự bảo vệ của Bộ An ninh quốc gia có lúc tiến hành một số vụ tấn công mạng, sau đó chuyển một phần lợi nhuận cho các sếp lớn ở cơ quan t́nh báo.
Khi chiến dịch chống tham nhũng được Chủ tịch Tập Cận B́nh triển khai, những hành vi "phá luật" nói trên dần trở nên khó khăn.
Việc phát hiện mạng lưới của CIA trong nội bộ đă đẩy nhanh quá tŕnh thanh lọc bộ máy, đồng thời Bắc Kinh dành nhiều nguồn lực cho công tác chống phản gián.
"Người Trung Quốc nhận ra họ cần bắt đầu tự bảo vệ chính ḿnh", một cựu lănh đạo CIA nói.
Chiến dịch chống tham nhũng do Chủ tịch Tập Cận B́nh phát động góp phần ngăn chặn t́nh báo Mỹ lôi kéo quan chức Trung Quốc. Ảnh: AP.
Từ năm 2010, cơ quan t́nh báo Trung Quốc đă xây dựng một chương tŕnh thông tin tinh vi, gồm cơ sở dữ liệu theo dấu các chuyến bay và hành khách, nhằm phục vụ mục đích t́nh báo.
"Chúng tôi xem xét chương tŕnh đó hết sức thận trọng. Gián điệp Trung Quốc tích cực sử dụng chương tŕnh này để thu thập thông tin và phản gián. Người Trung Quốc tận dụng tối đa hiệu quả của chương tŕnh nói trên", hai cựu quan chức CIA nói.
T́nh báo Trung Quốc cũng nhiều lần đánh cắp dữ liệu sinh học và đi lại của hành khách tại các trung tâm trung chuyển lớn, trong đó có vụ đánh cắp dữ liệu từ sân bay quốc tế Bangkok.
Trung Quốc đă bắt đầu đánh cắp lượng lớn dữ liệu trước khi phát hiện mạng lưới t́nh báo của CIA trong nội bộ nước này. Tuy nhiên, sự xâm nhập của CIA là động lực để Trung Quốc không chỉ tấn công những mục tiêu lớn hơn, mạo hiểm hơn, mà c̣n thúc đẩy các cơ quan t́nh báo nước này phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng cần thiết để xử lư lượng thông tin khổng lồ thu được.
Trong khoảng thời gian này, các cơ quan t́nh báo Trung Quốc đă chuyển ḿnh, từ đánh cắp thông tin đơn thuần, sang đủ khả năng nhanh chóng sàng lọc để sử dụng hiệu quả thông tin thu được.
Vụ tấn công vào OPM
Đối với giới chức t́nh báo Mỹ, năng lực được cải thiện thanh chóng của t́nh báo Trung Quốc khiến vụ tấn công Văn pḥng quản lư nhân lực Mỹ (OPM) trở thành hồi chuông cảnh tỉnh đáng quan ngại.
Trong vụ tấn công OPM, tin tặc Trung Quốc đánh cắp dữ liệu cá nhân có độ nhạy cảm cao của 21,5 triệu viên chức đương nhiệm và về hưu của Mỹ, bao gồm dữ liệu y tế, nơi cư trú, việc làm, dấu vân tay, và t́nh trạng tài chính. Một số trường hợp thông tin bị đánh cắp bao gồm cả tiền sử tâm thần, lịch sử t́nh dục hay đánh giá khả năng tống tiền người thân ở nước ngoài.
Giới chức t́nh báo Mỹ nắm được thông tin vụ tấn công OPM từ năm 2012. Tuy nhiên, măi tới năm 2015, chính phủ Mỹ mới công khai vụ tấn công. Tới nay, Mỹ chưa xác nhận thời gian xảy ra vụ tấn công vào OPM.
Khi kết hợp với chi tiết lịch sử di chuyển và những dữ liệu khác, thông tin từ vụ tấn công OPM cung cấp cho t́nh báo Trung Quốc nhiều manh mối về hành vi bất thường, tiểu sử, các dấu mốc trong sự nghiệp của quan chức Mỹ, từ đó t́m ra danh tính các mật vụ Mỹ.
Các quan chức Mỹ hiện lo ngại t́nh báo Trung Quốc có thể t́m kiếm thông tin di chuyển của những người nghi là mật vụ Mỹ, lần theo những cuộc gặp bí mật của họ với các nguồn tin ở Trung Quốc. Bên cạnh đó, giới chức Mỹ lo ngại vụ tấn công vào OPM cũng gây nguy hiểm cho những người từng làm việc cho Mỹ và gia đ́nh họ hiện sống ở Trung Quốc.
Dữ liệu của 21,5 triệu người bị đánh cắp trong vụ tấn công vào OPM. Ảnh: ABC.
Cùng thời gian giới chức Mỹ nắm được thông tin vụ tấn công vào OPM, Washington cũng phát hiện t́nh báo Nga đă xác định được danh tính mật vụ Mỹ làm việc tại Đại sứ quán ở Moscow, nhờ phân tích sự khác biệt trong mức lương nhân viên Đại sứ quán nhận được. Vụ việc bị nghi có thể liên quan tới các tài liệu bị đánh cắp từ OPM.
Giới chức Mỹ đồng thời nghi ngờ vụ tấn công vào OPM có thể đă cung cấp thông tin giúp Bắc Kinh tăng cường chiêu mộ phiên dịch viên người Hoa làm việc trong các cơ quan t́nh báo Mỹ khi họ trở về nhà thăm gia đ́nh ở Trung Quốc.
Kể từ vụ tấn công OPM, nhiều hiện tượng bất thường xuất hiện. Năm 2012, giới chức t́nh báo Mỹ vô cùng bối rối khi nhiều thân nhân mật vụ Mỹ bị t́nh báo nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc và Nga, chủ động tiếp cận, lôi kéo. Thậm chí, vợ của một mật vụ Mỹ bị quấy rối và lôi kéo ngay giây phút người này hạ cánh xuống sân bay ở Trung Quốc.
Lo ngại trước thông tin Trung Quốc thu được sau sự kiện OPM cũng như các vụ tin tặc khác đă buộc cộng đồng t́nh báo Mỹ phải đánh giá lại thiệt hại một cách toàn diện, cựu quan chức cấp cao CIA Douglas Wise nói.
Một số quan chức tin rằng Trung Quốc có thể dựa vào dữ liệu tại OPM để xây dựng một lư lịch "lư tưởng" cho gián điệp tiềm năng xâm nhập vào chính phủ Mỹ sau này, nhờ hiểu biết về ưu tiên của Washington trong quá tŕnh sàng lọc ứng viên cho những vị trí nhạy cảm.
Để đối phó với nguy cơ gián điệp Trung Quốc xâm nhập, các cơ quan t́nh báo Mỹ đă phải thay đổi thủ tục sàng lọc và kiểm tra an ninh với các ứng viên tuyển dụng.
Trung Quốc giờ đă nắm được những thông tin nội bộ chưa từng có tiền lệ về cách thức vận hành của chính phủ Mỹ. Ở phía bên kia, nước Mỹ vẫn đang đối phó với Trung Quốc trong t́nh trạng "mắt nhắm, mắt mở".
Trong khi mạng lưới thông tin CIA dày công xây dựng trong nội bộ Trung Quốc đă bị bóc gỡ hoàn toàn, người Mỹ vẫn tiếp tục tranh căi cách đối phó với một Bắc Kinh đang trỗi dậy và ngày càng tham vọng.
VietBF@ sưu tầm.
Games
