Các nhà khoa học Ấn Độ đă cảnh báo về biến chủng mới nguy hiểm của virus ngay từ đầu tháng 3. Vậy mà các cuộc tụ tập quy mô lớn vẫn diễn ra 1,5 tháng sau đó.
Vào đầu tháng 3, một diễn đàn gồm các cố vấn khoa học do chính phủ thành lập đă cảnh báo quan chức Ấn Độ về một biến thể mới, dễ lây lan hơn của virus SARS-CoV-2 đang tồn tại trong nước.
Tuy nhiên, theo Reuters, bốn trong số các nhà khoa học cho biết chính phủ liên bang đă không áp đặt biện pháp hạn chế lớn nào để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh.
Hàng triệu người không đeo khẩu trang đă tham dự các lễ hội tôn giáo và các cuộc mít tinh chính trị do Thủ tướng Narendra Modi, các nhà lănh đạo của Đảng Bharatiya Janata và các chính trị gia đối lập tổ chức.
Trong khi đó, hàng chục ngh́n nông dân tiếp tục cắm trại ở ŕa New Delhi để phản đối những thay đổi về chính sách nông nghiệp của ông Modi.
Cảnh báo sớm
Cảnh báo về biến thể mới vào đầu tháng 3 đă được đưa ra bởi Tổ chức Di truyền SARS-CoV-2 của Ấn Độ (INSACOG).
Theo giám đốc một trung tâm nghiên cứu ở miền Bắc Ấn Độ, phát hiện này đă được chuyển tới một quan chức hàng đầu, người báo cáo trực tiếp với thủ tướng Modi. Tuy nhiên, việc ông Modi đă nhận được thông tin này chưa vẫn c̣n là câu hỏi bỏ ngỏ.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi. Ảnh: AFP.
Trước đó, vào đầu tháng 2, các nhà nghiên cứu của INSACOG lần đầu tiên phát hiện ra B.1.617, được gọi là biến chủng virus ở Ấn Độ.
INSACOG đă chia sẻ những phát hiện của ḿnh với Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Quốc gia (NCDC) của Bộ Y tế trước ngày 10/3, cảnh báo rằng t́nh trạng lây nhiễm có thể trên khắp cả nước.
Sau đó 2 tuần, Bộ Y tế đă thông báo những phát hiện này vào ngày 24/3. Tuy nhiên, trong tuyên bố được nêu ra chỉ cho biết biến chủng mới phức tạp hơn, đ̣i hỏi thực hiện tốt các biện pháp đă được áp dụng chứ không bao gồm từ "quan ngại cao".
Khi được hỏi tại sao chính phủ không có các biện pháp mạnh mẽ như hạn chế tụ tập đông người, chủ tịch nhóm cố vấn khoa học của INSACOG Shahid Jameel cho biết ông lo ngại các nhà chức trách đă bỏ qua bằng chứng khoa học.
Các cuộc tụ tập không được hạn chế, khiến biến thể mới lây lan nhanh chóng trong cộng đồng. Các ca nhiễm tăng gấp bốn lần vào ngày 1/4 so với một tháng trước đó.
Các cuộc mít tinh trên khắp nước vẫn diễn ra trong suốt tháng 3 và tháng 4.
Chính phủ cũng cho phép lễ hội tôn giáo Kumbh Mela kéo dài một tuần với sự tham dự của hàng triệu người theo đạo Hindu.
Phong tỏa chậm trễ
Trong cuộc họp trực tuyến vào đầu tháng 4, giám đốc NCDC Sujeet Kumar Singh đă cảnh báo chính phủ nên có các biện pháp phong tỏa chặt chẽ.
"Cần nhấn mạnh rất rơ ràng rằng trừ khi các biện pháp quyết liệt được thực hiện ngay bây giờ, nếu không sẽ là quá muộn để ngăn chặn tỷ lệ tử vong", ông Singh nói.

Một người đàn ông đang cố đưa nạn nhân Covid-19 đến nhận hỗ trợ oxy miễn phí tại ngôi đền Gurudwara, Ấn Độ. Ảnh: Reuters.
Chính quyền các bang của Ấn Độ được phép thiết lập chính sách y tế trong khu vực và một số đă hành động độc lập để cố gắng kiểm soát sự lây lan của virus.
Thế nhưng, ngay cả khi nhiều bang tái áp đặt lệnh phong tỏa và các bệnh viện quá tải, New Delhi vẫn tiếp tục tán dương "thành công trong chiến dịch tiêm chủng" và lạc quan về nguồn cung nhu yếu phẩm y tế, những điều thực tế hiện nay đă chứng minh là sai lầm.
“Quả bom nổ chậm"
Ông Anurag Agrawal, nhà khoa học cấp cao của INSACOG, cho biết biến chủng Anh, được gọi là B.1.1.7, đă được phát hiện ở Ấn Độ vào tháng 1 tại phía bắc bang Punjab, nơi diễn ra các cuộc biểu t́nh của nông dân.
Punjab đă áp đặt lệnh cấm di chuyển từ ngày 23/3 nhưng hàng ngh́n nông dân từ bang vẫn ở lại các trại biểu t́nh ở ngoại ô Delhi.
"Đó là một quả bom hẹn giờ", ông Agrawal nói. "Chỉ c̣n là vấn đề cho đến khi nó phát nổ. Việc tụ tập đông người như vậy thật sự là một vấn đề lớn trong thời kỳ đại dịch".
Đến ngày 7/4, hơn hai tuần sau thông báo của Punjab về sự xuất hiện của biến thể ở Anh, các trường hợp nhiễm bắt đầu tăng mạnh ở Delhi.
Trong ṿng vài ngày, giường bệnh bị lấp đầy và oxy y tế bắt đầu cạn kiệt. Tại một số bệnh viện, bệnh nhân chết ngạt khi chưa kịp điều trị. Các ḷ hỏa táng của thành phố tràn ngập xác chết.
“Chúng tôi đang ở trong một t́nh huống rất nghiêm trọng", nhà nghiên cứu y tế Shanta Dutta nói. "Người dân đang lắng nghe các chính trị gia hơn các nhà khoa học".
Trong khi đó, giám đốc Trung tâm Sinh học Tế bào và Phân tử bày tỏ sự thất vọng: “Chúng ta đáng lẽ có thể làm tốt hơn, khoa học của chúng tôi có thể đă mang lại nhiều ư nghĩa hơn".
“Những ǵ chúng tôi quan sát nghiên cứu, dù là nhỏ nhất, lẽ ra phải được áp dụng tốt hơn", ông nói.
VietBF@ sưu tập