Jared Kushner những tưởng kế hoạch Trung Đông hoàn hảo của ḿnh sẽ giải quyết vấn đề Israel - Palestine vốn bế tắc từ lâu. Nhưng điều đó đă không xảy ra.
Jared Kushner - cựu cố vấn cấp cao, con rể của Tổng thống Mỹ Donald Trump - đạt được một thành tựu ngoại giao duy nhất. Đó là Hiệp định Abraham - hiệp định có mục đích khởi đầu quá tŕnh mang lại ḥa b́nh cho Trung Đông bằng cách b́nh thường hóa quan hệ ngoại giao giữa Israel và một số quốc gia Arab.
Tháng 3 vừa qua, Kushner viết một bài trên Wall Street Journal nhằm tự chúc mừng bản thân, rằng Hiệp định Abrham tạo ra một "trận động đất địa chính trị”, "một kỷ nguyên mới giữa Israel và các nước Arab", "biến sa mạc Trung Đông khô cằn thành vùng đất nở hoa".
Kushner cũng bác bỏ quan điểm xung đột giữa Israel và Palestine là xung đột liên quan đến tranh chấp lănh thổ.
Tuy nhiên, giờ đây, một cơn địa chấn thực sự đă xảy ra bắt nguồn từ tranh chấp lănh thổ "đơn thuần" này - cuộc xung đột bạo lực giữa Israel và Palestine diễn ra trong 11 ngày, theo bài viết của Peter Bergen trên CNN.

H́nh ảnh Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, Ngoại trưởng Bahrain và ngoại trưởng UAE sau khi kư Hiệp định Abraham vào tháng 9/2020. Ảnh: New York Times.
Kế hoạch đầy mộng tưởng
Kế hoạch ḥa b́nh tại Trung Đông của Kushner được xây dựng trên nền móng của sự ảo tưởng: ḥa b́nh sẽ đạt được thông qua đàm phán mà không cần có người Palestine, thay vào đó là tạo ra một mối quan hệ ấm áp giữa các quốc gia Arab và Israel.
Hay nói cách khác, trong suy nghĩ Kushner, con đường dẫn đến ḥa b́nh ở Trung Đông không chạy qua Dải Gaza, Jerusalem và Bờ Tây, mà chạy qua UAE.
Tất nhiên, không có ǵ sai khi cố gắng thúc đẩy mối quan hệ giữa các quốc gia Arab và Israel, đặc biệt khi mối quan hệ vốn đă gần gũi hơn khi có chung kẻ thù: Iran.
Trong khi đó, các quốc gia Arab sẽ tạo áp lực để người Palestine chung sống ḥa b́nh lâu dài với phía Israel. CNN nhận định điều ảo tưởng trong kế hoạch của Kushner chính là suy nghĩ người Palestine sẽ quên đi bất b́nh chính đáng của họ v́ những khoản đầu tư quy mô lớn mà Kushner bơm vào khu vực Dải Gaza và Bờ Tây.
Tuy vậy, kế hoạch rót 50 tỷ USD của Kushner vào các dự án của Palestine đă bị đổ bể sau khi người Palestine tẩy chay Hội nghị Kinh tế Bahrain năm 2019.
Tại hội nghị, cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steve Mnuchin tuyên bố các khoản đầu tư tài chính vào Bờ Tây và Dải Gaza “sẽ giống như một đợt IPO nóng bỏng” - cụm từ để chỉ cho đợt phát hành cổ phiếu lần đầu cho công chúng.
Nhưng bây giờ, thay v́ một "IPO nóng bỏng", tại đây đă xảy ra một cuộc chiến nóng bỏng không kém.
Đánh giá sai lầm
Khi xung đột bùng phát giữa Israel và Palestine, chính phủ Saudi Arabia - không phải là quốc gia đă kư Hiệp định Abraham - tuyên bố "dứt khoát" bác bỏ "những vi phạm của Israel đối với người Palestine". Trong khi đó, Morocco - một bên tham gia hiệp định - cho biết đang theo dơi cuộc xung đột "với sự quan tâm sâu sắc".
Hóa ra người Arab thực sự quan tâm đến "cuộc tranh chấp lănh thổ" này, đặc biệt khi nó liên quan đến Nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa ở Đông Jerusalem - địa điểm linh thiêng thứ ba đối với người Hồi giáo.
Nguyên nhân đầu tiên thắp lên ngọn lửa xung đột lần này là một cuộc đột kích của cảnh sát Israel vào ngày 11/4 tại nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa vào ngày đầu tiên của tháng Ramadan. Theo New York Times, cảnh sát Israel làm vậy là nhằm tắt loa cầu nguyện tại nhà thờ để Tổng thống Israel Reuven đọc diễn văn gần đó mà không bị gián đoạn.
Một nguyên nhân khác thúc đẩy cuộc xung đột là việc một số gia đ́nh Palestine ở Đông Jerusalem bị trục xuất. Người Palestine coi đó là một phần của kế hoạch xâm lấn đất đai của người Israel, mà nói một cách công bằng là đă bắt đầu rất lâu từ trước cả nhiệm kỳ của Tổng thống Trump.
Tuy nhiên, quá tŕnh người Israel trục xuất người Palestine đă tăng tốc trong nhiệm kỳ của Trump, theo phân tích của AP.
Cựu Đại sứ Mỹ tại Israel David Friedman khẳng định không tin hoạt động của Israel là bất hợp pháp, đồng thời cho biết chính quyền Trump có thể hỗ trợ Israel ngay cả khi nước này sáp nhập các phần của Bờ Tây.
Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu - người từ lâu đă thúc đẩy việc người Israel định cư trong khu vực Palestine - thân thiết với gia đ́nh Kushner đến mức ông từng ngủ tại nhà của con rể Trump ở New Jersey.
Như thể là cánh tay phải của chính quyền ông Netanyahu, chính quyền Trump đă thực hiện các biện pháp trừng phạt người Palestine, chẳng hạn như rút lại viện trợ của Mỹ cho Cơ quan Cứu trợ và Công tŕnh của Liên hợp quốc cho người tị nạn Palestine (UNRWA) - cơ quan cung cấp hệ thống giáo dục cho hàng trăm ngh́n trẻ em Palestine tị nạn ở các quốc gia Trung Đông.
Chính quyền Trump cũng đóng cửa phái bộ Palestine ở thủ đô Washington, đồng thời chuyển Đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv đến Jerusalem - điều mà chính quyền trước đây của Mỹ không dám làm v́ sợ khiêu khích người Palestine, những người có tuyên bố chủ quyền đối với Đông Jerusalem.
Chính quyền Trump luôn cố gắng phá hoại bất kỳ cơ hội ḥa b́nh thực sự nào ở Israel, điều mà mọi chuyên gia đều hiểu đó là giải pháp hai nhà nước. Ảnh: Times of Israel.
Tổng thống Biden đă phải kế thừa “mớ hỗn độn” mà ông Trump gây ra. Ngày 19/5 vừa qua, ông Biden đă có một cuộc thảo luận nghiêm túc với ông Netanyahu về xung đột giữa Hamas và Israel, khẳng định Mỹ “mong đợi quá tŕnh giảm leo thang ngay từ ngày hôm nay để dẫn đến một lệnh ngừng bắn”.
Đây là một khởi đầu tốt - chấm dứt kỷ nguyên “tự tung tự tác” của ông Netanyahu. Và vào tối ngày 20/5, Tổng thống Biden thông báo rằng Israel và Hamas đă có lệnh ngừng bắn.
Kushner khoe khoang ḿnh đă đọc 25 cuốn sách về cuộc xung đột giữa Israel và Palestine - những cuốn sách mà ông cho rằng sẽ trang bị kiến thức nhằm giải quyết vấn đề giữa hai bên.
"Tuy nhiên, trong quá tŕnh 'làm bài tập về nhà, Kushner đă xem bộ phim Người gác cổng chưa?", tác giả Peter Bergen chất vấn trong bài viết trên CNN.
Sáu nhân vật từng đứng đầu cơ quan an ninh nội bộ Israel Shinbet đều thẳng thắn thừa nhận, cho dù Israel đă thắng trên nhiều mặt trận, nhưng nếu không t́m ra cách giải quyết xung đột với người Palestine thông qua giải pháp hai nhà nước, họ vẫn sẽ là người thua cuộc.
VietBF @ Sưu tầm