Theo như nói tờ báo của đảng Cộng Sản Trung Quốc rõ ràng là Mỹ muốn ve vãn Việt Nam, mà theo trang Ý kiến của Global Times (Hoàn Cầu Thời Báo) có bài « Các chuyến thăm ráo riết của Mỹ không thể làm lung lay chính sách ‘Bốn Không’ của Việt Nam ».
Sau chuyến thăm Việt Nam của bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Lloyd Austin và có tin nói phó tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris cũng sẽ công du Việt Nam.
Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Lloyd Austin trong một cuộc gặp đồng nhiệm Việt Nam Phan Văn Giang tại Hà Nội, ngày 29/07/2021. AP - Nguyen Trong Duc
Ông Austin và viên chức Mỹ cao cấp nhất thăm Việt Nam kể từ đầu nhiệm kỳ của tổng thống Joe Biden, để bàn về Covid-19, hợp tác an ninh và chiến lược. Hà Nội rất quan tâm đến viện trợ của Hoa Kỳ để chống dịch, điều này có thể hiểu được vì Việt Nam đang phải chống chọi với đợt dịch mới. Tuy nhiên theo Hoàn Cầu Thời Báo, sẽ không có đột phá nào trong chuyến thăm này.
Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ khi gặp chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc hôm 29/07 đã bày tỏ mong muốn nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược, nhưng Hà Nội không có câu trả lời rõ rệt. Global Times viết rằng « công chúng » chú ý xem Hà Nội có bị Washington « lừa » hay không, nhưng thực tế cho thấy ban lãnh đạo mới của Việt Nam vẫn theo chính sách đối ngoại độc lập, đa phương và đa dạng.
Hẳn là Việt Nam với « sự khôn ngoan và cái nhìn toàn cảnh », sẽ « không đứng về phía Mỹ », mà giữ thăng bằng giữa các đại cường. Vả lại thực tế hiện nay đang phải đối phó với đại dịch nặng nề, Việt Nam muốn có được môi trường ổn định. Hà Nội « cần có sự giúp đỡ của Trung Quốc để vượt qua các khó khăn kinh tế », nên « chẳng có lợi lộc gì khi cùng với Washington và phương Tây gây rắc rối tại Biển Đông », và điều này cũng « không khả thi ».
Tờ báo đảng Trung Quốc cho rằng vị thế của Việt Nam trong chiến lược của Mỹ không còn nồng ấm như lúc mới chính thức tái lập quan hệ và lên đến đỉnh cao thời Obama. Cho dù chính quyền Biden nêu tên Việt Nam và Singapore trong chiến lược an ninh quốc gia công bố hồi tháng Ba, quan hệ Việt-Mỹ vẫn chưa ổn định. Trong tình hình đó, nếu Hà Nội kiên quyết thực hiện chính sách « Bốn Không » - nghĩa là không liên minh quân sự, không liên kết với nước này để chống lại nước khác, không đặt căn cứ quân sự nước ngoài trên lãnh thổ Việt Nam để chống lại các nước khác, và không sử dụng vũ lực hay đe dọa dùng vũ lực – ngay cả nếu Washington và Hà Nội đến lúc nào đó có tuyên bố « đối tác chiến lược » đi nữa, thì chính quyền Biden cũng khó khai thác các lợi thế từ Việt Nam trong chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương.
Hồng Kông, tuổi trẻ mất mát
Cũng tại châu Á, Le Monde nói về « Gotham, tuổi trẻ Hồng Kông bị hy sinh ». Cậu học sinh này bị bắt đúng vào ngày luật an ninh quốc gia mới do Bắc Kinh áp đặt lên đặc khu bắt đầu có hiệu lực.
Khi nghe tiếng động rào rào của những ánh đèn flash trong lúc bị đè nằm sấp, đôi tay bị còng ra sau lưng, cằm trượt dài trên mặt đất, Gotham Wong hiểu rằng tình hình là nghiêm trọng. Thời điểm cuộc đời của chàng trai 17 tuổi bị đảo lộn được ghi lại trong một tấm ảnh chụp vào chiều ngày 01/07/2020 tại khu Đồng La Loan (Causeway Bay).
Bức ảnh này được lan ra khắp thế giới như biểu tượng sự đàn áp của chính quyền Hồng Kông đối với giới trẻ, càng nặng nề thêm từ khi luật an ninh có hiệu lực cách đó vài tiếng đồng hồ, vào lúc 23 giờ ngày 30/06/2020. Gotham bị choáng cho đến nỗi quên mất việc hô lớn tên mình trước khi bị giải lên xe, một thủ tục được người biểu tình áp dụng trong các sự kiện năm 2019 để cập nhật danh sách các thanh niên bị bắt giữ.
Ngày hôm đó, Gotham Wong nằm trong số vài trăm công dân Hồng Kông dám vượt qua lệnh cấm biểu tình với cớ « chống dịch ». Tại Hồng Kông, ngày 01/07 hàng năm vẫn là dịp xuống đường ồ ạt nhân kỷ niệm dịp trao trả cựu thuộc địa Anh cho Trung Quốc. Nhưng với luật an ninh mới, bất kỳ hành động nào cũng có thể bị kết tội.
Cậu học sinh quay lưng chạy trốn khi bị kiểm tra nhưng xui xẻo lạc vào một con đường có chốt chặn của cảnh sát, thế là ngoài « biểu tình bất hợp pháp » còn bị quy thêm tội « chống lệnh ». Gotham không mang theo một vật nguy hiểm nào, nhưng tập giáo trình về Trung Quốc đương đại trong túi xách của cậu vẫn bị giữ lại suốt cả năm như « vật chứng ». Gia đình của cậu là tiêu biểu cho hình ảnh chia rẽ của Hồng Kông : cha mẹ di cư từ Hoa lục sang vẫn ủng hộ Bắc Kinh, khác với cậu con trai sinh ra tại Hồng Kông, được thụ hưởng một nền giáo dục nhân bản.
Le Monde nhấn mạnh đến số phận của người đầu tiên bị kết án theo luật an ninh mới : Đường Anh Kiệt (Tong Ying Kit). Hôm 01/07/2020, anh thanh niên 23 tuổi chạy xe gắn máy quanh khu Loan Tể (Wanchai) mang theo khẩu hiệu phổ biến trong các cuộc biểu tình mùa hè 2019 « Giải phóng Hồng Kông, cách mạng thời đại ». Anh đã bị lãnh án đến 9 năm tù giam hôm 27/07 vì bị kết tội « khủng bố » và « xúi giục ly khai » !
Các tập đoàn intetnet Trung Quốc rơi rụng trên thị trường chứng khoán
Trên lãnh vực kinh tế, Les Echos ghi nhận « Cuộc tấn công mới của cơ quan giám sát Mỹ vào các công ty Trung Quốc tại Wall Street », « Các tập đoàn internet Trung Quốc bị Bắc Kinh hạ gục », Le Figaro cho biết « Các công ty Trung Quốc trú ẩn tại thị trường chứng khoán Hồng Kông ».
Trong lúc GAFAM phát đạt, cổ phiếu những công ty cạnh tranh của Trung Quốc đang sụt giảm mạnh nhất trong lịch sử. Hôm thứ Bảy 31/07, khoảng 20 tập đoàn trong đó có Alibaba, Tencent, Didi đã bị chính quyền Bắc Kinh yêu cầu xem xét lại cách hoạt động. Nếu Google, Apple, Facebook, Amazon và Microsoft có giá trị tăng cao nhất từ trước đến nay, thì chỉ số của các tập đoàn công nghệ Trung Quốc niêm yết tại Hồng Kông và New York sụt đến 26,5 % trong tháng Bảy. Ngay cả các nhà đầu tư giàu kinh nghiệm nhất cũng bị bất ngờ.
Đa số công ty Trung Quốc niêm yết ở nước ngoài dựa vào « Variable Interest Entity » (VIE), các công ty bình phong tại các thiên đường thuế. Nay các VIE đang trong tầm ngắm của Cơ quan giám sát thị trường tài chính Hoa Kỳ (SEC) lẫn Bắc Kinh. Quốc Hội Mỹ cuối năm ngoái đã thông qua một luật để kiểm soát các VIE này, còn Trung Quốc lo sợ những thông tin nhạy cảm rơi vào tay Mỹ, khiến Hồng Kông bây giờ trở thành điểm đến hàng đầu.
