Khi nào biến chủng Delta bị dập tắt? Trong thời gian qua, các nhà khoa học đang nỗ lực tìm hiểu nguyên nhân những đợt bùng dịch do biến chủng Delta ở Ấn Độ và Anh kết thúc. Theo các nhà khoa học thi làn sóng dịch do biến chủng Delta ở Mỹ được cho là sẽ khó lường.
Mỹ hiện phải đối mặt với làn sóng dịch Covid-19 thứ 4, trước bối cảnh chiến dịch tiêm chủng quốc gia bị trì trệ và biến chủng Delta lây lan mạnh. Số ca mắc mới, nhập viện và tử vong do Covid-19 tại nước này ngày càng tăng, theo New York Times.
Tuy nhiên, sau khi đạt đỉnh điểm, số ca trên sẽ giảm dần. Tại Anh, nơi Delta là biến chủng thống trị, số ca mắc mới mỗi ngày giảm từ 60.000 vào giữa tháng 7 còn 30.000 chỉ trong hai tuần.
Đến nay, 90% người trưởng thành ở Anh đã được tiêm ít nhất một mũi vaccine Covid-19. Ảnh: New York Times.
Ở Ấn Độ, số ca mắc Covid-19 mới mỗi ngày đã chạm đỉnh điểm 400.000 ca vào mùa xuân. Các chuyên gia ước tính trên thực tế con số này cao hơn gấp 20 lần. Tuy vậy, vào tháng 6, số ca nhiễm SARS-CoV-2 đã giảm mạnh.
Các nhà khoa học đang nỗ lực tìm hiểu nguyên nhân những đợt bùng dịch do biến thể Delta ở hai điểm nóng này có thể đi tới hồi kết, dù chỉ mang tính tạm thời.
Tại Mỹ, tốc độ lây lan của biến chủng Delta đang chững lại. Ở những bang bị biến chủng này tấn công mạnh như Missouri, số ca mắc Covid-19 mới mỗi ngày bắt đầu giảm dần.
Câu hỏi được đặt ra là: Có phải biến chủng Delta đã bắt đầu chững lại ở Mỹ không? Hay liệu biến chủng này sẽ khiến số ca mắc Covid-19 của nước này liên tục tăng rồi giảm trong nhiều tháng tới?
Dự đoán diễn biến
Nhiều chuyên gia cho rằng số ca mắc Covid-19 mới tại Mỹ sẽ tăng vào đầu tháng 9. Một số khác lại cho rằng dịch sẽ giảm vào khoảng thời gian này.
"Theo tôi, tình hình cũng sẽ không nghiêm trọng nếu dịch bệnh có tệ đi", theo bác sĩ Celine Gounder, nhà dịch tễ học và chuyên gia về bệnh lây nhiễm ở Bệnh viện Bellevue, New York. "Mỹ hiện bước vào mùa tựu trường, vì thế số ca mắc Covid-19 chắc chắn sẽ tăng".
Bác sĩ Gounder dự đoán số ca mắc Covid-19 mới ở Mỹ sẽ lại tăng vào tháng 9, sau đó giảm vào tháng 10.
"Tôi không nghĩ toàn bộ những ai chưa tiêm vaccine Covid-19 đều đã bị nhiễm virus corona", bà cho biết. "Nhiều người lầm tưởng về việc này".
Các nhà dịch tễ khác cho biết tại những bang miền Nam nước Mỹ, tuy số ca nhiễm virus corona tăng ở nhóm trẻ em, số người lớn mắc Covid-19 đã giảm.
Bác sĩ Gounder cho biết Mỹ không nên xác định diễn biến của dịch Covid-19 do biến chủng Delta gây ra dựa vào Anh và Ấn Độ. Cả ba nước đều có tỷ lệ tiêm vaccine, độ tuổi những người được tiêm, cũng như các biện pháp phòng chống dịch khác nhau.
Một yếu tố khác cần được nhắc đến là thời tiết. Số ca lây nhiễm ở Anh giảm mạnh vào mùa hè. Trong khi đó, số ca mắc mới ở Mỹ tăng mạnh vào lúc thời tiết chuyển sang mùa thu. Thời tiết lạnh hơn có nghĩa là người dân sẽ tập trung trong các hoạt động ở không gian kín nhiều hơn, tạo điều kiện cho SARS-CoV-2 dễ dàng lây lan.
Diễn biến ở các nước khác nhau
Biến chủng Delta được cho là lây lan mạnh mẽ hơn các biến chủng khác của SARS-CoV-2. Điều này có nghĩa là biến chủng Delta sẽ lây lan mạnh mẽ ở các nơi như hộp đêm đông người và lớp học.
Tại Hà Lan, nơi đã tiêm chủng đầy đủ cho 62% dân số, số ca mắc Covid-19 mới đã tăng 500% sau khi nước này gỡ bỏ các hạn chế phòng chống dịch. Chính phủ Hà Lan phải tái áp đặt các biện pháp phòng ngừa, như đóng cửa hộp đêm và giới hạn giờ mở cửa của các nhà hàng. Từ đó, số ca mắc Covid-19 mới của nước này đã nhanh chóng giảm đi.
Vào giữa tháng 6, ba tuần sau khi biến chủng Delta bắt đầu lây lan mạnh mẽ ở Anh, số ca mắc Covid-19 mới của nước này không cần tăng vọt như trước, theo ông Paul Hunter, giáo sư tại đại học East Anglia và là cố vấn về Covid-19 của WHO.
Trong khoảng thời gian này, mùa giải bóng đá EURO 2020 đã bắt đầu, khiến nhiều người tập trung tại các quán rượu và phòng khách để theo dõi. Từ đó, số ca mắc Covid-19 mới ở nhóm người trẻ tuổi chưa được tiêm vaccine, đặc biệt là nam giới, tăng vọt.
Theo bác sĩ Hunter, Anh đã bước sang giai đoạn được gọi là điểm cân bằng. Điều này có nghĩa là số ca nhiễm SARS-CoV-2 mới đã được ổn định, do nhiều người đã có được miễn dịch từ vaccine và những lần mắc Covid-19 trước.
Ông Bill Hanage, nhà dịch tễ học tại trường Y tế Công cộng Harvard T.H., cho biết: "Một khi trường học đóng cửa, mùa giải bóng đá kết thúc, và mọi người dừng các hoạt động tương tác xã hội, biến chủng Delta sẽ bị chững lại".
Tuy nhiên, bác sĩ Hunter lưu ý rằng thời điểm dịch bệnh ổn định phụ thuộc nhiều vào cách mọi người tương tác với nhau, cũng như vào thời tiết.
Theo bác sĩ Hunter, trong những tuần gần đây, số ca mắc Covid-19 mới tăng ở các vùng trước đây chưa bùng phát dịch, như phía tây nam nước Anh và vùng nông thôn ở Scotland và Bắc Ireland. Vì thế, người ở những nơi này ít có cơ hội hình thành hệ miễn dịch chống lại Covid-19.
Tại Ấn Độ, vài tháng trước khi làn sóng dịch Covid-19 thứ 2 diễn ra, số ca mắc mới và số ca nhập viện đã giảm mạnh. Cuộc sống tại nhiều nơi gần như trở về bình thường.
Chỉ 9% dân số Ấn Độ được tiêm chủng đầy đủ hai mũi vaccine Covid-19. Ảnh: AFP.
Vào cuối tháng 3, chính phủ Ấn Độ tuyên bố nước này đã vào "giai đoạn cuối của đại dịch". Thủ tướng Narendra Modi đã cấm các buổi vận động bầu cử ở nhiều bang, cũng như hủy bỏ lễ hội Kumbh Mela. Tuy nhiên, các hoạt động như đám cưới, đá dế và tụ họp gia đình diễn ra mạnh mẽ.
Vài tuần sau đó, hàng triệu người Ấn Độ mắc Covid-19, trong đó có hơn hàng nghìn người tử vong. Các bệnh viện tại những thành phố lớn lại bị quá tải, cạn kiệt oxy và đồ dùng thiết yếu. Tuy nhiên, số ca mắc mới đã nhanh chóng giảm ngay sau khi đạt đỉnh điểm.
"Chúng tôi luôn dự đoán số ca mắc mới sẽ tăng vọt rồi giảm mạnh trong làn sóng dịch thứ 2", theo ông Bhramar Mukherjee, nhà thống kê sinh học từ đại học Michigan. "Một khi con số này đã tăng mạnh như thế, nó cũng sẽ nhanh chóng giảm".
Một cuộc xét nghiệm kháng thể cho thấy số người nhiễm SARS-CoV-2 tại Ấn Độ đã tăng từ 21,5% vào tháng 1 đến 67% vào tháng 7. Tuy việc xét nghiệm kháng thể không hoàn toàn đáng tin cậy, nếu những con số này chính xác, việc có được miễn dịch tự nhiên sẽ giúp Ấn Độ thoát khỏi một làn sóng bùng dịch Covid-19 khác.
Ấn Độ có thể sẽ phải dựa vào chủ yếu miễn dịch tự nhiên, bởi chỉ 9% dân số nước này được tiêm đầy đủ hai liều vaccine Covid-19. Hiện tại, số ca mắc Covid-19 mới ở Ấn Độ đã ổn định.
Anh đã triển khai chiến dịch tiêm vaccine theo độ tuổi. Đến nay, 90% người trưởng thành ở nước này đã được tiêm ít nhất một mũi vaccine. Chiến thuật này đã đem lại hiệu quả trong việc giới hạn số ca nhập viện do Covid-19 và giảm số ca mắc mới. Tại Mỹ, vaccine không được phân bố đồng đều ở các bang, vì thế tỷ lệ lây nhiễm virus corona do biến thể Delta cũng sẽ không đồng đều, theo bác sĩ Hanage.
"Biến chủng Delta sẽ khiến số ca mắc Covid-19 mới ở nhiều nơi tăng lên trong cùng một khoảng thời gian. Tuy nhiên, hậu quả ở những nơi có tỷ lệ tiêm vaccine thấp sẽ nghiêm trọng hơn", ông cho biết.
Nguy cơ lây nhiễm từ mùa tựu trường
Bác sĩ Hanage cảnh báo việc Mỹ mở cửa trường học và văn phòng làm việc sẽ khiến số ca mắc mới tăng lên.
Trong các đợt bùng dịch trước, trường học không là điểm nóng cho virus corona lây lan. Vì thế, các học khu hiện đã áp đặt ít hạn chế phòng chống dịch hơn.
Theo bác sĩ Gounder, nhiều trường học ở Mỹ lỏng lẻo trong việc áp đặt các biện pháp phòng chống dịch Covid-19. Ảnh: New York Times.
"Nhiều trường học ở Mỹ không nghiêm túc phòng chống dịch", theo bác sĩ Gounder. "Vì thế, trường học sẽ là nơi lây lan SARS-CoV-2 đến cộng đồng".
Số ca mắc Covid-19 tại Mỹ dự kiến tăng vào lễ Tạ ơn, Giáng sinh và năm mới, nhưng sẽ không nghiêm trọng như năm 2020, bà Gounder cho biết.
"Theo tôi, phải đến mùa xuân năm 2022, Mỹ mới có thể tạo nên bước ngoặt trong việc phòng chống đại dịch Covid-19", bác sĩ Gounder nhận định.
VietBF@ sưu tập
