Theo các chuyên gia, việc kiến nghị, đề nghị của VKSND Tối cao về việc xem xét lại quyết định giám đốc thẩm vụ ly hôn giữa ông Đặng Lê Nguyên Vũ và bà Lê Hoàng Diệp Thảo là đúng thẩm quyền theo quy định của luật pháp.
Ngày 13-1, Viện Kiểm sát Nhân dân (VKSND) Tối cao vừa ban hành kiến nghị, đề nghị Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao xem xét lại quyết định giám đốc thẩm vụ ly hôn giữa ông Đặng Lê Nguyên Vũ và bà Lê Hoàng Diệp Thảo. Cùng với đó, VKSND cũng đề nghị hủy bản án phúc thẩm và bản án sơ thẩm về phần chia tài sản chung để xét xử sơ thẩm lại theo tŕnh tự tố tụng.
Bà Lê Hoàng Diệp Thảo tại một phiên ṭa - Ảnh: Phạm Dũng
Về tính pháp lư của kiến nghị nêu trên, Luật sư Trần Tuấn Anh, giám đốc công ty luật Minh Bạch, cho biết tại Điều 358 Bộ luật tố tụng dân sự, có quy định về yêu cầu, kiến nghị, đề nghị xem xét lại quyết định của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao, VKSND Tối cao có quyền đề nghị xem xét lại quyết định nói trên trong 3 trường hợp dưới đây:
1. Khi có căn cứ xác định quyết định của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao có vi phạm pháp luật nghiêm trọng hoặc phát hiện t́nh tiết quan trọng mới có thể làm thay đổi cơ bản nội dung quyết định mà Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao, đương sự đă không thể biết được khi ra quyết định đó, nếu có yêu cầu của Ủy ban thường vụ Quốc hội, kiến nghị của Ủy ban tư pháp của Quốc hội, kiến nghị của Viện trưởng VKSND Tối cao hoặc đề nghị của Chánh án Ṭa án nhân dân tối cao th́ Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao xem xét lại quyết định đó.
2. Trường hợp có yêu cầu của Ủy ban thường vụ Quốc hội th́ Chánh án Ṭa án nhân dân tối cao có trách nhiệm báo cáo Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao để xem xét lại quyết định của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao.
3. Trường hợp có kiến nghị của Ủy ban tư pháp của Quốc hội, kiến nghị của Viện trưởng VKSND Tối cao hoặc Chánh án TAND Tối cao phát hiện vi phạm, t́nh tiết mới th́ Chánh án TAND Tối cao có trách nhiệm báo cáo Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao xem xét kiến nghị, đề nghị đó.
Như vậy, theo luật sư Tuấn Anh, việc kiến nghị của VKSND Tối cao là đúng thẩm quyền theo quy định của luật pháp. Tuy nhiên, việc có hủy các bản án, quyết định Giám đốc thẩm hay không sẽ được xem xét tại Phiên họp của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao. Phiên họp này phải có sự tham dự của Viện trưởng VKSND Tối cao.
"Trong quá tŕnh hành nghề của tôi, tôi chưa gặp vụ nào tương tự như thế này. Bởi đây chính là việc Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao xem xét lại Quyết định Giám đốc thẩm của chính ḿnh"- luật sư Trần Tuấn Anh thông tin.
Theo kiến nghị, Viện trưởng VKSND Tối cao cho rằng các bản án trên có nhiều sai sót. Cấp sơ thẩm dùng chứng thư và báo cáo định giá tài sản doanh nghiệp hết hạn làm cơ sở chia tài sản là sai.
Kết quả thẩm định giá chỉ dựa trên báo cáo tài chính, danh mục tài sản phía ông Vũ đưa ra, không được phía bà Thảo xác nhận nên cần định giá lại. Tuy nhiên, cấp phúc thẩm bỏ qua việc này.
Kiến nghị thể hiện, bà Lê Hoàng Diệp Thảo là doanh nhân, có yêu cầu được chia cổ phần và vốn góp nhưng ṭa án các cấp lại chia cho bà tiền, để ông Đặng Lê Nguyên Vũ nắm toàn bộ cổ phần là vi phạm "quyền được kinh doanh" của bà Thảo.
Không có tài liệu chứng minh nếu để bà Thảo tiếp tục là cổ đông quản lư, hoạt động của Tập đoàn Trung Nguyên sẽ khó khăn, ảnh hưởng sự ổn định và việc làm cho hàng ngàn công nhân. Phía kiểm sát cho rằng nhận định này của Hội đồng thẩm phán là "không có cơ sở".
Việc buộc bà Thảo chấm dứt hoạt động kinh doanh b́nh thường c̣n "không phù hợp" quyền tự do kinh doanh, quyền b́nh đẳng nam nữ được nêu trong Hiến pháp năm 2013 và nguyên tắc chia tài sản chung vợ chồng trong Luật Hôn nhân và Gia đ́nh.
Các công ty có tranh chấp giữa vợ chồng ông Đặng Lê Nguyên Vũ và bà Lê Hoàng Diệp Thảo đều thành lập từ năm 2006, sau 8 năm 2 người kết hôn nhưng ṭa án lại chia cho bà Thảo ít hơn chồng 20% giá trị (hơn 1.400 tỉ đồng) là không đảm bảo quyền lợi cho bà.
Kiến nghị c̣n nêu, bà Thảo ngoài nội trợ c̣n trực tiếp kinh doanh, góp phần tạo tài sản chung vợ chồng, sự phát triển của Tập đoàn Trung Nguyên. Trong mâu thuẫn ly hôn, ṭa án các cấp không xem xét đầy đủ trách nhiệm của ông Vũ trong "thực hiện nghĩa vụ của người chồng" theo Luật Hôn nhân và gia đ́nh. Do đó, cần tăng tỷ lệ % tài sản bà Thảo được chia, thay v́ chỉ nhận 40% c̣n ông Vũ hưởng 60% như hiện nay.
Từ phân tích trên, Viện trưởng VKSND Tối cao đề nghị Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao hủy quyết định giám đốc thẩm cùng 2 bản án sơ - phúc thẩm trong vụ về phần chia tài sản chung, giao TAND TP HCM xử lại. Kiến nghị trên của Viện trưởng VKSND Tối cao căn cứ các Điều 21, 57 và 358 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015.
Cụ thể, nếu thấy Quyết định của Hội đồng thẩm phán có "vi phạm pháp luật nghiêm trọng", Viện trưởng VKSND Tối cao có quyền kiến nghị xem xét lại. Lúc này, Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao sẽ mở phiên họp xem xét kiến nghị với sự tham gia của Viện trưởng VKSND Tối cao.
