Một nhà nghiên cứu cho rằng có một số vấn đề mà Trung Quốc thực sự không thể giúp ǵ được cho Nga, theo CNN.
Theo một bài b́nh luận vừa được trang CNN đăng tải, Nga có thể dễ dàng t́m đến người đồng minh Trung Quốc khi xung đột địa chính trị với phương Tây về Ukraine leo thang, nhưng đừng nên mong chờ điều ǵ đó lớn hơn những lời ủng hộ từ Bắc Kinh.
Cụ thể, trong bối cảnh Mỹ và châu Âu tiếp tục đe dọa đánh sập nền kinh tế Nga nếu Moskva "xâm lược" Ukraine, CNN cho rằng mối quan hệ ngoại giao và quân sự của Bắc Kinh với Moskva có thể bền chặt, nhưng quan hệ kinh tế của hai nước này phức tạp hơn rất nhiều.
Hôm 4/2 vừa qua, Tổng thống Nga Vladimir Putin đă gặp gỡ Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh vào ngày diễn ra lễ khai mạc Thế vận hội Mùa đông Bắc Kinh. Điện Kremlin cho biết cuộc gặp của hai nhà lănh đạo "ấm cúng và mang tính xây dựng", hai bên cũng đă phối hợp quan điểm về nhiều vấn đề và nhất trí tăng cường hợp tác sâu rộng hơn.
Nhiều thỏa thuận được bàn thảo và kí kết, trong đó đáng chú ư là thỏa thuận tăng nguồn cung khí đốt của Nga dành cho cho Trung Quốc trong ṿng 30 năm, thanh toán bằng đồng Euro.
"Hợp tác cùng nhau, chúng ta có thể đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định... và cùng nhau chống lại những rủi ro và thách thức ngày nay", Tổng thống Putin viết trong một bài xă luận được Tân Hoa Xă đăng tải trước thềm sự kiện chính thức.
Tuy nhiên, theo CNN, rủi ro sẽ rất lớn nếu Nga quyết định "xâm lược" Ukraine. Phía Moskva đă phủ nhận có ư định này.
Nhưng các nhà lập pháp Mỹ đang đe dọa áp đặt cái mà họ gọi là "mẹ của mọi lệnh trừng phạt" đối với Nga nếu nước này vượt qua lằn ranh đỏ. Các nhà lănh đạo châu Âu cũng đang chuẩn bị các biện pháp trừng phạt "khủng" hơn những ǵ họ đă giáng lên Nga sau khi bán đảo Crimea sáp nhập vào nước này.
Trung Quốc - quốc gia vốn có căng thẳng riêng với phương Tây - đă thể hiện sự ủng hộ ngoại giao đối với đồng minh của ḿnh. Trong tuyên bố chung được đưa ra hôm 4/2 ngay sau cuộc gặp thượng đỉnh, ông Tập và ông Putin cho biết cả hai bên đều phản đối "NATO tiếp tục mở rộng". Nga lo ngại Ukraine có thể gia nhập NATO.
Ông Craig Singleton, một chuyên gia người Mỹ nhận định: Trung Quốc thường xuyên ở trong t́nh trạng đối đầu với Mỹ, do đó "ông Tập gần như chắc chắn tin rằng việc hỗ trợ Nga sẽ đem đến lợi ích cho Trung Quốc".
Ông Alexander Gabuev, một thành viên cấp cao của Trung tâm Carnegie Moscow, cho biết đă có một số bằng chứng cho thấy căng thẳng với phương Tây đă khiến mối quan hệ hợp tác giữa Trung Quốc và Nga trở nên sâu sắc hơn, ví dụ như các hợp đồng mua bán vũ khí, hợp tác phát triển của các loại vũ khí và gia tăng tần suất tập trận chung.
Thế nhưng không rơ sự hợp tác đó sẽ mở rộng đến mức độ nào trên phương diện hợp tác kinh tế sâu rộng, trong bối cảnh Nga bị các đ̣n trừng phạt khắc nghiệt "như dao kề cổ".
Theo CNN, Nga phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc về thương mại, nhưng ngược lại th́ không phải như vậy. Trong khi đó, nền kinh tế Trung Quốc đang rơi vào t́nh trạng lung lay, khiến ông Tập không c̣n nhiều động lực để liên kết vận mệnh của đất nước với Moskva trong trường hợp thực sự nổ ra khủng hoảng quân sự.
Tuy nhiên, theo ông Singleton, chỉ cần Trung Quốc ủng hộ về mặt ngoại giao đă là một "thắng lợi" đối với Tổng thống Putin.
Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh hôm 4/2
Trung Quốc có những ưu tiên khác
Theo CNN, Nga cần Trung Quốc cho thương mại, nhưng Trung Quốc lại có những ưu tiên khác. Theo tính toán của CNN Business dựa trên số liệu năm 2020 của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và dữ liệu của hải quan Trung Quốc, nước này là đối tác thương mại số 1 của Nga, chiếm 16% giá trị trao đổi thương mại với nước ngoài của Nga.
Tuy nhiên, đối với Trung Quốc, Nga không phải là đối tác thương mại số 1: Giá trị trao đổi thương mại giữa hai nước chỉ chiếm 2% tổng kim ngạch thương mại của Trung Quốc, trong khi Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ có giá trị trao đổi thương mại lớn hơn nhiều.
Theo ông Alex Capri, một nhà nghiên cứu tại Quỹ Hinrich, b́nh luận: "Bắc Kinh cần phải hết sức thận trọng khi bước vào cuộc xung đột giữa NATO và Nga về vấn đề Ukraine".
"Các mối quan hệ kinh tế hiện tại của Trung Quốc với Nga, bao gồm cả nhu cầu năng lượng của nước này, không đảm bảo cho Bắc Kinh trước nguy cơ nhận lại phản ứng dữ dội từ Washington và các đồng minh và thậm chí là bị xa lánh. Những hành động của ngày hôm nay có thể quay trở lại ám ảnh Bắc Kinh sau này", ông Capri nói.
Giới chức phương Tây cũng nhận thấy rủi ro cao mà Trung Quốc có thể phải gánh chịu. Tháng trước, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken từng cảnh báo Bắc Kinh rằng một cuộc xâm lược Ukraine sẽ gây ra "những rủi ro về kinh tế và an ninh toàn cầu", và Trung Quốc cũng có nguy cơ chịu ảnh hưởng.
Trong khi đó, theo CNN, nền kinh tế Trung Quốc vốn đang gặp khó khăn khiến Bắc Kinh khó thúc đẩy quan hệ với Moskva sâu sắc hơn - hay thực hiện những lời hứa mà họ đă đưa ra, chẳng hạn như một thỏa thuận gần đây nhằm thúc đẩy thương mại Trung - Nga lên 200 tỷ USD vào năm 2024, tức tăng 50 tỷ USD so với hiện tại.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ước tính nền kinh tế của Trung Quốc chỉ tăng trưởng 4,8% trong năm nay, giảm tốc so với mức 8% của năm 2021. Các cuộc khủng hoảng trong ngành bất động sản và chi tiêu tiêu dùng thấp đang kéo tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc đi xuống.
Mặt khác, chuyên gia Singleton nói rằng cuộc khủng hoảng leo thang ở Ukraine gần như chắc chắn sẽ gây sốc cho thị trường năng lượng và kim loại, tạo ra sức ép rất lớn đối với nền kinh tế toàn cầu.
Nếu t́nh huống này xảy ra cùng với chính sách zero-Covid (không Covid) nghiêm ngặt của Trung Quốc, "tốc độ suy giảm kinh tế vốn đă nhanh chóng của Trung Quốc có thể sẽ càng đẩy nhanh hơn", ông Singleton nói.
Sự giúp đỡ của Trung Quốc là có hạn
Theo chuyên gia Capri, một mối quan hệ bền vững với Trung Quốc có thể sẽ chỉ làm giảm bớt - thay v́ vô hiệu hóa - các tác động tiềm tàng của các lệnh trừng phạt của phương Tây áp đặt lên Nga Nga.
Và có một số vấn đề mà Trung Quốc thực sự không thể giúp ǵ được cho Nga, ông này nói thêm.
Lấy ví dụ viễn cảnh về "lựa chọn hạt nhân" có thể đảo lộn hoàn toàn nền kinh tế Nga: Phương Tây có thể loại bỏ Nga khỏi hệ thống thanh toán SWIFT - một mạng lưới bảo mật cao kết nối hàng ngh́n tổ chức tài chính trên khắp thế giới. Điều này có thể cắt đứt Nga khỏi hệ thống ngân hàng toàn cầu.
Theo ông Capri, đồng nhân dân tệ của Trung Quốc "không có khả năng quốc tế hóa đủ để cạnh tranh với đồng USD", trong khi đồng USD đóng vai tṛ quan trọng trong hệ thống SWIFT và cả các hoạt động giao dịch hàng hóa như dầu khí - "Huyết mạch của nền kinh tế Nga".
Các nhà phân tích tại Eurasia Group đă nhận định trong tuần trước rằng Bắc Kinh có thể sẽ nỗ lực gấp đôi để xây dựng một hệ thống thanh toán bằng đồng nhân dân tệ, có thể cho phép họ kinh doanh tự do hơn với các quốc gia đă bị phương Tây trừng phạt mà không cần sử dụng đồng USD hoặc Euro.
Mặc dù vậy, các chuyên gia này cho rằng các công ty ở cả Trung Quốc và Nga "vẫn thích giao dịch bằng các loại tiền tệ tự do chuyển đổi", có nghĩa là bất kỳ nỗ lực nào nhằm giảm ảnh hưởng của phương Tây sẽ "mang tính tham vọng hơn là thực chất."
Gần đây nhất, sau khi Nga bị Mỹ và phương Tây trừng phạt v́ bán đảo Crimea sáp nhập vào nước này năm 2014, Moskva đă t́m đến sự ủng hộ của Bắc Kinh.
Và mặc dù Bắc Kinh đă công khai phản đối các lệnh trừng phạt đó và hứa sẽ thúc đẩy quan hệ kinh tế, những nỗ lực của họ vẫn chưa đủ để giải quyết những vấn đề của Nga.
Thực tế, trao đổi thương mại giữa Nga và Trung Quốc trong năm 2015 đă giảm 29% so với năm 2014, theo số liệu thống kê chính thức từ Trung Quốc. Các khoản đầu tư trực tiếp của Trung Quốc vào Nga trong giai đoạn này cũng bị ảnh hưởng.
Các nhà phân tích của Eurasia Group cho biết: "Nền kinh tế của Trung Quốc lớn hơn nền kinh tế Nga khoảng 9 lần. Có khả năng Bắc Kinh muốn điều chỉnh các tính toán của Moskva để có lợi cho họ".
VietBF @ Sưu tầm
Games
