Phương Tây đã có những trừng phạt, hàng không Nga có những gì để chống đỡ?
Sau khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự tại Ukraine thì Mỹ và Liên minh châu Âu đã đóng cửa không phận của mình với máy bay Nga, cũng như cấm bán máy bay dân sự và các bộ phận máy bay cho Nga, đồng thời cấm các công ty sửa chữa và bảo trì cho các máy bay do Nga vận hành.
Các công ty cho thuê máy bay cũng được yêu cầu chấm dứt hợp đồng với các hãng hàng không Nga trước cuối tháng 3. Đáp lại, nhiều nguồn tin đã cho biết rằng Nga cảnh báo có thể quốc hữu hóa các máy bay cho thuê của nước ngoài nếu vấn đề không được xem xét lại.
"Họa vô đơn chí", ngày 12/3 vừa qua, Cơ quan Hàng không Dân sự Bermuda (BCAA) cho biết không thể tiếp tục duy trì khả năng giám sát an toàn với các máy bay do Nga vận hành và đăng ký tại Bermuda (vùng lãnh thổ hải ngoại của Vương quốc Anh) do ảnh hưởng của các lệnh trừng phạt phương Tây áp đặt với Moscow liên quan tới xung đột với Ukraine.
Các công ty Nga, bao gồm những hãng hàng không lớn như Aeroflot và S7, có khoảng 768 máy bay đăng ký tại Bermuda. Như vậy, theo quy định mới, phần lớn máy bay do các công ty Nga vận hành, đăng ký tại hòn đảo này sẽ không thể cất cánh do không được chứng nhận đủ điều kiện bay.
Đa số các máy bay được nhắc tới là máy bay Boeing hoặc Airbus thuộc các công ty cho thuê của nước ngoài cho các hãng hàng không của Nga thuê. Hồi đầu tuần, Bộ Giao thông Nga vừa thông báo đang xem xét cấp đăng ký tại Nga cho các máy bay trên trong khi vẫn duy trì đăng ký tại nước ngoài để tạo điều kiện cho các máy bay này tiếp tục vận hành.
Cũng do hậu quả các lệnh trừng phạt do Nga đưa quân vào Ukraine, hai tập đoàn sản xuất máy bay khổng lồ là Boeing và Airbus cho biết họ sẽ sớm rút khỏi nước Nga toàn bộ những phi cơ do mình chế tạo.
Khi điều này xảy ra, một vùng "cấm bay" sẽ được thiết lập trên lãnh thổ Nga mà không xảy ra bất kỳ cuộc chiến tranh nào, bởi vì hàng không dân dụng Nga hầu như sẽ không còn gì để bay.
"HÀNG NỘI ĐỊA" CÓ PHẢI LÀ CHIẾC PHAO CỨU SINH?
Máy bay "hàng nội địa" đang được nhắc tới như một cứu cánh cho Nga khi mất phi đội Boeing và Airbus bởi lệnh cấm vận của phương Tây; tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia thì đây chỉ là giải pháp tình thế và rất ít tính khả thi.
Giới chức Nga đang nhắc đến các dự án chế tạo máy bay nội địa, điển hình như chiếc Sukhoi Super Jet 100 (thường được viết tắt là SSJ-100) hoặc là Irkut MC-21. Máy bay Sukhoi Super Jet 100 là mẫu máy bay tầm ngắn đến trung, thân hẹp, hai động cơ và có thể chở tối đa 103 người. Với thiết kế như vậy, mục đích sử dụng chính của Sukhoi Super Jet 100 là thay thế những máy bay lớn, thực hiện các tuyến ngắn và có nhu cầu thấp nhằm tiết kiệm chi phí.
Ảnh: Dmitry Zherdin / Wikipedia
Hiện nay tại Nga có gần 150 chiếc Sukhoi Super Jet 100 đang hoạt động, tuy nhiên bản thân những sản phẩm này vẫn đầy rẫy linh kiện nhập khẩu từ phương Tây. Mặc dù mẫu máy bay chở khách Superjet của Nga từng được tán dương khi mới ra mắt, song nhiều khách hàng sau đó đã "bỏ của chạy lấy người" do khó khăn về bảo dưỡng và thay thế các bộ phận của máy bay. Một số tai nạn cũng làm xấu đi hình ảnh của Superjet.
Ngày 9/5/2012, chiếc phi cơ Sukhoi Super Jet 100 mới ra mắt đã đâm vào núi Salak ở Indonesia trong một sự kiện bay biểu diễn. Tai nạn đó đã khiến tất cả 37 hành khách và 8 thành viên tổ bay thiệt mạng. Gần đây nhất là vụ hỏa hoạn khi máy bay hạ cánh khẩn cấp hồi tháng 5 năm ngoái với bình nhiên liệu còn đầy ở Moscow, khiến 41 người thiệt mạng.
Vấn đề chính của Sukhoi Super Jet 100 là động cơ PowerJet SaM146, được sản xuất chung với công ty Snecma của Pháp. Khả năng cao là EU sẽ cấm cung cấp các bộ phận cần thiết cho việc sản xuất thiết bị này và máy bay Sukhoi Super Jet 100 sẽ không thể bay được nữa.
Mặc dù Nga đã nói nhiều về động cơ nội địa PD-8 đầy hứa hẹn, đang được coi là ứng cử viên sáng giá để thay thế cho PowerJet SaM146 trên Sukhoi Super Jet 100, nhưng nếu "thuận buồm xuôi gió" thì sẽ được chứng nhận vào năm 2023, và nếu vượt qua mọi bài thử nghiệm thì quá trình sản xuất chỉ diễn ra từ năm… 2024. Cho dù "trái tim" PD-14 được coi là sắp hoàn thành nhưng thời gian sớm nhất vẫn là cuối năm nay, ngoài ra cũng không phải tất cả thành phần trong PD-14 đều do Nga chế tạo.
Tình hình có vẻ khá hơn với chiếc Irkut MC-21. Máy bay Irkut MC-21 là hy vọng lớn của ngành sản xuất máy bay dân sự Nga sau thất bại của máy bay Sukhoi Superjet 100 được ra mắt vào năm 2011.
Gia đình máy bay Irkut MC-21 (còn có tên gọi là "Máy bay chở khách cho thế kỷ 21") là một loạt các máy bay chở khách phản lực của Nga, có tầm bay gần và trung bình, có khả năng chở từ 150 đến 212 hành khách, do Tổng công ty Irkut và Viện thiết kế Yakovlev thuộc United Aircraft Corporation (UAC) hợp tác phát triển. Tuy là máy bay của Nga nhưng lúc đầu máy bay được thiết kế với động cơ PW1000G do hãng Pratt & Whitney của Mỹ chế tạo.
Do các lệnh cấm vận của Mỹ và phương Tây nên từ năm 2014, Nga đã thực hiện nhiều bước đi nhằm giảm tỷ trọng hàng nhập khẩu trong chiếc phi cơ này, đặc biệt là việc trang bị động cơ PD-14 - động cơ hiện đang được Nga thử nghiệm.
Irkut MC-21 được quảng bá là máy bay tầm trung cải tiến, hiện đại, được chế tạo để cạnh tranh trên thị trường với Airbus A320neo và Boeing 737MAX 8 - 2 mẫu máy bay chở khách tầm trung phổ biến nhất thế giới.
Máy bay Irkut MC-21 đã vượt qua những cuộc thử nghiệm khắc nghiệt nhất. Tháng 10 năm ngoái, Irkut MC-21 với động cơ nội địa PD-14 đã trực tiếp bay tới Dubai Airshow 2021, tạo ấn tượng về giá cả, về thiết kế ưu việt. Các quan chức hàng không Nga khi đó đã nghĩ đến một kịch bản như mơ: Không ai mua Airbus A320neo và Boeing 737 MAX 8 tầm trung nữa.
Tuy nhiên, Irkut MC-21 vẫn chưa thực tế đi vào sản xuất đại trà và bán rộng rãi. Theo kế hoạch thì tới tận tháng 9/2022 thì những chiếc Irkut MC-21 đầu tiên mới được đưa tới khách hàng.
DI SẢN HẬU XÔ-VIẾT CÓ GIÚP ĐƯỢC GÌ KHÔNG?
Bước sang thế kỷ 21, để tồn tại và phát triển thì hàng không dân dụng Nga đã nhanh chóng chuyển từ công nghệ Xô-viết sang vận hành máy bay hiện đại nước ngoài. Nếu như năm 1991, ngành công nghiệp này của Nga có 8.269 chiếc máy bay sản xuất trong nước, thì đến năm 2012, số lượng giảm còn 1.467 chiếc. Năm 2019, hãng Alrosa đã cho ngừng hoạt động chiếc máy bay Tu-134 cuối cùng, vốn là loại máy bay phản lực chở khách phổ biến thời Liên Xô.
Trước đó, công ty này cũng dừng khai thác dòng Tu-154 (máy bay phản lực từng thành công nhất của Liên Xô), trong khi hãng Red Wings cho ngừng hoạt động 6 chiếc Tu-204 bay tầm trung. Mẫu máy bay đường dài cuối cùng của Liên Xô là Il-96 cũng đã bị Aeroflot ngừng khai thác vào năm 2014. Giờ đây, máy bay thuộc các dòng máy bay Liên Xô chỉ còn lại rất ít và chỉ phục vụ trong đội bay của các hãng hàng không trong nước.
Ngoài thảm họa hàng không khiến Nga có thể bị tê liệt hoàn toàn, còn có nguy cơ rất cao cho vận tải hàng không thế giới. Không phận Nga có một vai trò rất lớn với tuyến vận tải hàng không xuyên Á - Âu.
Giao thông vận tải giữa châu Âu và các điểm đến ở Bắc Á như Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc đang trở nên đặc biệt khó khăn do các lệnh cấm bay được áp đặt như hành động đáp trả của Nga với các nước châu Âu. Các lệnh đóng cửa không phận lẫn nhau đang được xem là thách thức lớn cho việc phục hồi sau đại dịch ngành hàng không của cả bên trừng phạt lẫn bên bị trừng phạt, đặc biệt là tại châu Âu.
LUÔN VỮNG MẠNH TRƯỚC CÁC ĐÒN TRỪNG PHẠT
Nước Nga đã hơn một lần hứng đòn trừng phạt của Mỹ và phương Tây và vẫn thường được ghi nhận là trụ vững, thậm chí còn trở nên mạnh mẽ hơn. Nhưng lần này, Nga đang phải đối mặt với khó khăn nhiều gấp bội, chưa từng có tiền lệ, có khả năng gây ra hậu quả tàn khốc đối với nền kinh tế Nga, trong đó có ngành Hàng không.
Trong một động thái mới nhất, hôm 14/3 Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký một đạo luật cho phép các hãng hàng không Nga giữ các máy bay thuộc sở hữu nước ngoài để chúng có thể được tiếp tục sử dụng cho các chuyến bay nội địa trong bối cảnh các lệnh trừng phạt đã tác động tiêu cực đến ngành hàng không của nước này.
Hãy cùng xem xem liệu Điện Kremlin còn có những lá bài gì nữa để giảm thiểu tối đa tác động của các lệnh trừng phạt và giúp nền kinh tế Nga, cũng như ngành hàng không Nga, tiếp tục trụ vững?
VietBF @ Sưu tầm
