Chiến dịch Afghanistan vẫn ám ảnh người Mỹ. Họ đang tranh căi về cái giá của cuộc chiến kéo dài 20 năm. Các chuyên gia độc lập đang lên tiếng về số chênh lệch quá lớn giữa tổng số tiền mà Mỹ đã rót vào Afghanistan so với những ǵ Lầu Năm Góc đă công bố.
“Cái giá một ngày – một tỷ USD”
Năm 2009, Tổng thống Barack Obama quyết định tăng thêm số quân ở Afghanistan. Một số chuyên gia đã cảnh báo: cuộc chiến hiện đại tốn kém lắm.
Cả Lầu Năm Góc và các thượng nghị sĩ bắt đầu tính toán. Tất nhiên, đã có kết quả khác nhau: Bộ Quốc phòng ước tính chi tiêu trong bảy năm chiến tranh là 156 tỷ USD, theo tính toán của Thượng viện – 227 tỷ USD.
Sau đó họ đã mời các chuyên gia tham gia tính toán. Các nhà phân tích đă đề xuất một phương pháp mới: ước tính chi phí cho một người lính trong sáu tháng. Họ đă tính đến tiền lương, thực phẩm, trang thiết bị, hậu cần - bao gồm cả việc vận chuyển người lính qua đại dương bằng đường không. Chăm sóc y tế, thanh toán bảo hiểm trong trường hợp tử vong hoặc thương tật, cũng như lương hưu sau khi xuất ngũ không được tính đến.
Kết quả cuối cùng: một triệu đô la cho mỗi người lính. Vào thời điểm đó, ở Afghanistan đã có khoảng 70.000 quân nhân Mỹ.
Tuy nhiên, cuộc tranh luận công khai đă không ngăn được Nhà Trắng gửi thêm 35.000 binh sĩ mới tham chiến (5.000 binh sĩ mỗi quư như một phần của luân phiên). Vào năm 2010, các xe tăng Abrams lần đầu tiên xuất hiện trên các con đường của Afghanistan, điều này càng khiến những người hoài nghi tức giận hơn. Loại xe tăng này không chỉ đắt nhất (8,6 triệu USD / chiếc), mà c̣n "háu ăn" nhất: 100 km tiêu thụ nhiên liệu của nó là 1650 lít. Ví dụ, trong thời gian chiến dịch Băo táp sa mạc, xe tăng này được tiếp nhiên liệu sau mỗi năm giờ.
"Như chúng ta đă biết, trong bất kỳ chiến dịch quân sự nào, hầu hết kinh phí đều đổ vào nhiên liệu. Trong các cuộc xung đột quy mô vừa, con số này là khoảng một tỷ đô la mỗi ngày", - nhà phân tích quân sự Tim Hibbetts lưu ý.
Dẫn đầu về chi phí
Trong những năm chiến tranh, chi phí quân sự chỉ tăng lên. Chiến dịch bị đ́nh trệ, không có thành công, quân Mỹ sử dụng ngày càng nhiều vũ khí hiện đại. Ví dụ, vào năm 2017, máy bay chiến đấu F-22 Raptor với giá 339 triệu USD mỗi chiếc đă bay lên bầu trời Kabul. Chi phí vận hành 69.000 USD/1 giờ bay.
Trong suốt 20 năm chiến dịch Afghanistan, máy bay ném bom tàng h́nh chiến lược B-2 Spirit là lực lượng tấn công chính. Chi phí vận hành lên đến 170 ngh́n USD/1 giờ bay. Bản thân chiếc máy bay ném bom trị giá khoảng hai tỷ USD.
Theo các nhà báo Mỹ, tất cả những mức giá này đều bị thổi phồng lên rất nhiều. Nh́n chung, ngành công nghiệp quốc pḥng Mỹ có sự thèm muốn quá mức.
“Chi tiêu cho tổ hợp công nghiệp-quân sự càng nhiều, khả năng quốc pḥng càng giảm. Bởi v́ mỗi lần mua sắm khiến lô hàng tiếp theo trở nên đắt hơn. Mỗi chiếc F-35 có giá 100 triệu USD/chiếc (năm 2020 – 78 triệu. Ed.), tàu sân bay lớp Gerald R. Ford - 15 tỷ USD, và không tính đến các máy bay trên boong".
Giá bán 1 chiếc máy bay ném bom Spirit đă tăng gấp đôi trong 15 năm qua. Không có ǵ đáng ngạc nhiên khi ngân sách quốc pḥng liên tục bị thổi phồng: năm 2018 là 700 tỷ USD, bây giờ là 740 tỷ USD.
Và trong bối cảnh cuộc xung đột ở Ukraina, Tổng thống Biden đang đề xuất khoản chi tiêu 773 tỷ USD cho Lầu Năm Góc. Nếu Quốc hội thông qua, đó sẽ là một kỷ lục.
Trong nhiều năm liền Hoa Kỳ là nước có chi phí quân sự cao nhất. Trung Quốc đứng ở vị trí thứ hai với 252 tỷ USD vào năm 2020 (dữ liệu từ Viện Nghiên cứu Ḥa b́nh Quốc tế Stockholm - SIPRI), Ấn Độ - 72,9 tỷ USD, Nga - 61,7 tỷ, Anh - 59,2 tỷ.