Ở một vị trí ít trông đợi trong khu khảo cổ Palenque - Mexico, nữ vương Maya quyền quư và bí ẩn yên nghỉ trong một mộ phần đầy châu báu.
Phát hiện đến từ Chi nhánh Chiapas của Viện Nhân chủng học và lịch sử quốc gia Mexico (INAH). Trong quá tŕnh t́m kiếm một khu vệ sinh nằm trong khu phức hợp khảo cổ Palanque ở miền nam Đất nước, các nhà khoa học đă vô t́nh mở cửa một mộ phần ít nhất vài trăm năm tuổi, nằm sâu 1,8 m dưới ḷng đất.
Theo Ancient Origins, niên đại không phải thứ duy nhất khiến ngôi mộ trở nên đặc biệt, mà là người nằm bên trong đó. Đó và một phụ nữ được đặt nằm nghiêng theo kiểu truyền thống trong các mộ phần Maya, xung quanh là rất nhiều đồ tùy táng bằng ngọc và đá quư.
Một nhà khoa học bên cạnh mộ phần "nữ vương Maya" vừa được t́m thấy.
Đặc biệt hơn, người phụ nữ từng được làm răng - tất nhiên không tráng men sứ như người hiện đại, mà răng được bọc và chỉnh sửa bằng một thứ c̣n quư giá hơn: ngọc bích. Loại lớp phủ răng này là minh chứng rơ ràng cho thấy cô là một người có địa vị cao và cực kỳ giàu có.
Ngôi mộ được xây dựng công phu, nằm bên cạnh một xưởng chế tác đá quư. Xung quanh mộ c̣n rất nhiều tàn tích của đồ gốm, công cụ chế tác đá. Chưa rơ công xưởng này và vị "nữ vương Maya" trong mộ có mối liên hệ như thế nào.
Nhóm nghiên cứu được dẫn đầu bởi nhà khảo cổ nổi danh Arnoldo Gonzalez Cruz của INAH, người từng khai quật được lăng mộ "Nữ Hoàng Đỏ" năm 1994. Đó là một người phụ nữ Maya gần như được chôn trong châu báu: ngọc bích, ngọc trai, vỏ ṣ, đồ tạo tác bằng xương... phủ khắp cơ thể; ngực mang một tấm yếm tinh xảo bằng ngọc bích và ngọc mắt mèo, đầu đội vương miệng ngọc bích.
Người phụ nữ được phủ một lớp bột chu sa đỏ, nên nàng được gọi là "Nữ Hoàng Đỏ", mất vào năm 600-700 sau Công Nguyên.
Mộ phần mới không xa hoa như mộ Nữ Hoàng Đỏ và có niên đại sau ít nhất vài trăm năm, thuộc thời tiền Tây Ban Nha. Tuy nhiên bấy nhiêu thứ bên trong cũng đủ cho thấy địa vị của người trong mộ. Không có bất kỳ ghi chép nào giúp các nhà khoa học xác định danh tính "nữ vương Maya" huyền bí này.