Trứng Necessaire trị giá 36 triệu USD là vật phẩm được săn lùng nhiều nhất trong số 7 quả trứng Phục sinh thất lạc của nghệ nhân Faberge.
Thứ trưởng Tư pháp Mỹ Lisa Monaco ngày 20/7 tiết lộ giới chức nước này t́m thấy một hiện vật được cho là một quả trứng Faberge trên du thuyền của tài phiệt Nga bị Washington tịch thu. Đây có thể một trong số ít trứng Faberge trị giá nhiều triệu USD đang mất tích trên thế giới, trong đó nổi tiếng nhất là quả trứng mang tên Necessaire.
Khi gia tộc Romanov, vương triều cuối cùng của đế quốc Nga, nắm quyền, công ty kim hoàn của nghệ nhân Peter Carl Faberge đă chế tác những quả trứng Phục sinh tinh xảo dành cho hoàng gia trong hơn ba thập kỷ.
Sa hoàng Alexander III đă đặt hàng quả trứng đầu tiên năm 1885 để dùng làm quà tặng vợ là Hoàng hậu Maria Feodorovna nhân dịp lễ Phục sinh. Sau khi ông qua đời, con trai là Sa hoàng Nichilas II cũng nối tiếp truyền thống tặng những quả trứng được chế tác bằng vàng, kim cương, đá quư cho vợ và mẹ.
Chúng được cho là những tác phẩm trang trí tinh xảo bậc nhất thế giới, gắn liền với sự giàu có, sang trọng. Công ty của Faberge chế tác tổng cộng 50 quả trứng với nhiều kích cỡ khác nhau, cao 7-12 cm. Mỗi quả trứng mang một phong cách riêng, được làm thủ công trong 1-2 năm, trị giá hàng triệu USD.
Sau những biến cố lịch sử đầu thế kỷ 20, những quả trứng Faberge bị phân tán nhiều nơi. Chính quyền Liên Xô khi đó đă bán 14 quả cho nước ngoài để huy động ngoại tệ theo chủ trương "Biến của cải thành máy móc", trong đó có trứng Necessaire nổi tiếng, được chế tác năm 1889 bằng hồng ngọc, ngọc lục bảo, ngọc bích và kim cương.
Hiện chỉ c̣n 43 trên tổng số 50 quả trứng Faberge được lưu giữ trong các viện bảo tàng và bộ sưu tập, 7 quả c̣n lại vẫn "bặt vô âm tín". Bí ẩn về tung tích quả trứng Necessaire là một trong những đề tài thu hút sự chú ư của truyền thông quốc tế.
Trứng Necessaire được Liên Xô bán cho chuỗi kim hoàn Wartski ở Anh, nhưng công ty này đă không nhận ra đây là quả trứng Faberge nổi tiếng. Các nhân viên của Wartski chỉ chụp một bức ảnh rất mờ với chú thích: "Một quả trứng làm bằng vàng, đính nhiều kim cương, hồng ngọc, ngọc lục bảo, với một viên kim cương lớn trên đỉnh".
Năm 1952, Wartski bán quả trứng cho một khách hàng với giá 1.250 bảng (tương đương 43.100 USD ngày nay), trong khi giá trị thực của Necessaire lên tới 36 triệu USD.
Khách hàng này ghi danh trong sổ bán hàng của Warki là "Người lạ". Kể từ đó, bảo vật này hoàn toàn biến mất và không có thêm bức ảnh nào về nó được công bố.
"Đó là thời kỳ Chiến tranh Lạnh và chúng tôi không có thông tin nào từ phía Liên Xô để biết được đây là quả trứng hoàng gia. Măi đến thời kỳ Glasnost (Công khai hóa) nửa cuối những năm 1980, người Nga mới công bố thông tin về những vật phẩm đó và chúng tôi mới biết quả trứng đă bán đi là Necessaire", Kieran McCarthy, một giám đốc của Wartski, cho biết. "Giờ chúng tôi không biết nó đang ở đâu, những nhân viên làm ở đây thời đó đều đă qua đời".
McCarthy cho hay vào năm 1952, phần lớn khách hàng của công ty là người Anh, nên quả trứng Necessaire rất có thể đang ở trong một ngôi nhà nào đó ở Anh.
Năm 2017, Kellie Bond, một phụ nữ Anh, tuyên bố t́m ra manh mối đáng chú ư nhất từ trước đến nay của quả trứng trị giá 36 triệu USD. Khi lướt web với từ khóa "Cách mạng Nga", Bond phát hiện một bức ảnh được cho là chụp trứng Necessaire được trưng bày cùng các báu vật khác của Nga.
Bức ảnh được cho là chụp vào thập niên 1920-1940. Do chưa từng có một bức ảnh nào rơ nét hơn về Necessaire, chủ nhân của quả trứng có thể không biết ḿnh đang sở hữu một gia tài khổng lồ.
Mẫu vật được cho là trứng Necessaire (ngoài cùng bên phải) trong bức ảnh được Kellie Bond phát hiện năm 2017. Ảnh: Wartski.
Bức ảnh mà Bond phát hiện được chia sẻ trên trang Pinterest. Người đăng bức ảnh này tải nó từ trang eBay năm 2014, rao bán những "mẩu báo chí Nga thập niên 1920". Cô lập tức gửi bức ảnh này cho ông McCarthy, một chuyên gia nghiên cứu về Faberge, từng phát hiện một quả trứng thất lạc khác năm 2014.
Giới chuyên gia từng hy vọng chủ nhân đang giữ quả trứng sẽ lộ diện nhờ bức ảnh này, song sau 5 năm kể từ manh mối của Bond, tung tích về Necessaire vẫn là ẩn số.
"T́m ra quả trứng sẽ là một phần thưởng rất lớn, tương tự việc khám phá ra một bức tranh gốc của danh họa Leonardo da Vinci", chuyên gia McCarthy cho biết.
