Theo như điều được đặt ra những câu hỏi quan trọng về vấn đề an ninh và ngoại giao, nhất là với các cơ quan tình báo Đức trong vòng vài năm, Katerina Tikhonova (người được cho là con gái của Tổng thống Nga Vladimir Putin) đã nhiều lần đến bang Bavaria (Đức) cùng đoàn vệ sĩ tùy tùng nhưng nhà chức trách nước này không hề hay biết.
Nhập cảnh bằng tên thật
Một phòng đôi cao cấp tại khách sạn Mandarin Oriental (một trong những khách sạn sang trọng nhất Munich) hẳn là nơi yêu thích của người phụ nữ đến từ Nga. Khách sạn 5 sao này có quầy bar sang trọng trên tầng mái với nét kiến trúc quyến rũ, tinh tế, kết hợp với dịch vụ được cá nhân hóa có thể tạo ra không khí khiến con gái của người đàn ông quyền lực nhất nước Nga cảm thấy như đang ở nhà. Thông tin hồ sơ đặt phòng do tờ Der Spiegel (Đức) và cổng điều tra IStories (Nga) thu được cho thấy, Katerina Tikhonova (35 tuổi) đã ở lại khách sạn Mandarin Oriental vào đêm 22-12-2016. Theo dữ liệu hành khách, bản sao hộ chiếu và email nội bộ từ bộ máy an ninh Nga, Tikhonova đã đến Đức hơn 20 lần trong những năm gần đây nhưng không bị giới chức Đức chú ý. Mỗi chuyến đi đều có sự hộ tống của các đặc vụ từ Cơ quan Bảo vệ Liên bang (FSO - cơ quan chịu trách nhiệm bảo vệ Tổng thống Nga và các quan chức cấp cao khác).
Hộ chiếu của Katerina Tikhonova
Hồ sơ còn cho thấy, Tikhonova cùng các con và vệ sĩ đã đến vùng núi Alps của bang Bavaria vào tháng 12-2019. Người phụ nữ này đến Munich trên chuyến bay SU2594 của hàng không Nga Aeroflot, trong khi cô con gái 2 tuổi được đưa đến trước đó 3 ngày trên một máy bay riêng của hàng không Air Hamburg. Chuyến đi kéo dài chừng 1 tuần. Tổng thống Nga Vladimir Putin luôn giữ kín thông tin chi tiết về gia đình mình. Cho tới giờ, ông vẫn chưa bao giờ tiết lộ tên của 2 cô con gái. Thông tin duy nhất mà ông đưa ra trong các cuộc phỏng vấn là họ sống ở Nga, nói được 3 ngoại ngữ và ông rất tự hào về các con mình.
Thực tế, trước khi trở thành người lãnh đạo nước Nga, ông Putin đã có 5 năm sống tại Dresden (Đông Đức cũ) từ năm 1985-1989 khi làm việc cho Cơ quan An ninh Liên Xô (KGB). Vào khoảng thời gian đó, ông đã kết hôn với bà Lyudmila và có 2 con gái. Katerina (cô con gái út) được sinh tại Dresden vào năm 1986. Cô chính là người thường bay tới Đức và được cho là đang lãnh đạo Viện Đổi mới và phát triển trí tuệ của Đại học Tổng hợp Matxcơva.
Theo điều tra của tờ Der Spiegel, Katerina đến Đức bằng tên tuổi thật của mình qua thị thực EU do Italia cấp với số ITA031963667. Khi đến nơi, cô xuất trình hộ chiếu và thị thực cho các sĩ quan Cảnh sát liên bang Đức tại sân bay. Dữ liệu nhập cảnh không bao giờ được ghi lại ở Đức và Cảnh sát liên bang chủ yếu tập trung vào việc ngăn chặn những vụ vượt biên bất hợp pháp chứ không phải báo cáo về sự xuất hiện của những nhân vật nổi tiếng. Ngoài ra, nếu đề cập đến việc phát hiện, ngăn chặn hoạt động của các điệp viên nước ngoài thì Cơ quan Tình báo nội địa Đức sẽ chịu trách nhiệm. Với Nga, các cơ quan tình báo được coi là trọng tâm, nhưng thành viên của FSO nói chung thì không.
Cận vệ Dmitry D trong bức ảnh đứng gần Tổng thống Nga V.Putin năm 2015
Phải khá lâu các cơ quan an ninh Đức mới biết về một trong những chuyến đi của Katerina Tikhonova và phát hiện đó rất tình cờ. Vào mùa thu năm 2019, họ biết rằng con gái của Tổng thống Nga đang lên kế hoạch cho một chuyến đi đến Munich và sẽ được 4 đặc vụ FSO hộ tống. Các quan chức Đức trở nên cảnh giác vì phát hiện ra những mâu thuẫn trong giấy thông hành của đoàn. Một trong số họ đã nộp đơn xin thị thực du lịch toàn EU, đó là con đường dễ dàng nhất, nhưng không thích hợp. Người đàn ông thực tế không đến Đức du lịch mà đi công tác. Một đặc vụ khác sở hữu 2 hộ chiếu ngoại giao, tên giống hệt nhau nhưng ngày sinh khác nhau.
Qua theo dõi vào tháng 1-2020, nhà chức trách Đức phát hiện ra rằng Tikhonova đã được chở đi quanh Bavaria trên những chiếc xe limousine. Đặc vụ đi cùng là Alexey S (Trưởng nhóm) cùng với Dmitry D, Alexander K và một người Nga khác. Trong đó, Dmitry D từng xuất hiện bên cạnh Tổng thống Nga trong một bức ảnh báo chí năm 2015. Tuy nhiên, thông tin này không được chia sẻ cho cảnh sát, một mặt để bảo vệ những vị khách nước ngoài khi Tikhonova có thể dễ dàng trở thành mục tiêu tấn công, mặt khác là để bảo vệ công dân Đức. Về phần mình, Matxcơva lẽ ra phải thông báo về chuyến đi của đoàn con gái Tổng thống Nga với chính quyền Đức để các đặc vụ có thể mang vũ khí một cách hợp pháp, nhưng tất cả đều là con số 0.
Những chuyến đi thú vị của Tikhonova không chỉ đến Bavaria. Theo thông tin đặt vé máy bay và phòng khách sạn, con gái của Tổng thống V.Putin và đoàn tùy tùng đã đến thăm các địa danh nổi tiếng khác bằng máy bay chở khách quốc tế. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ ai đã trả tiền cho tất cả bọn họ. Tiền khách sạn ở Bavaria trong những năm 2018 - 2020 mất khoảng 50.000 euro. Hầu hết các chuyến bay đều do hãng hàng không Aeroflot điều hành, nhưng cũng có một số chuyến đặt vé máy bay tư nhân.
Vùng Baravia nước Đức có sức hấp dẫn đặc biệt với con gái Tổng thống Nga V.Putin
Các chuyến thăm Đức của cô Tikhonova và đoàn tùy tùng đặt ra câu hỏi quan trọng về an ninh và ngoại giao. Trái với thông lệ quốc tế thông thường, người Nga cho rằng không cần thiết phải thông báo cho chính phủ Đức về điều này. Điều đáng báo động là các cơ quan tình báo Đức hầu như không biết về điều đó. John Sipher - cựu quan chức Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) chuyên về các hoạt động của Nga cho biết, ông không thấy ngạc nhiên. Ông phân tích: “Tất cả các cơ quan tình báo đều làm việc theo lệnh của lãnh đạo. Chính sách của chính phủ (Đức) liên quan đến Nga là: Không gây sóng gió. Họ tránh một cuộc đối đầu không mong muốn. Vậy thì tại sao họ lại phải xem xét kỹ lưỡng hoạt động đi lại của con gái ông Putin?”.
Trong một bức tranh rộng lớn hơn, nhiều năm liền hầu như không ai ở Đức tỏ ra quan tâm nhiều đến hoạt động của những người Nga có ảnh hưởng, từ việc mua bất động sản đến các giao dịch kinh doanh. Giờ đây, hậu quả của sự thờ ơ đó đang trở nên rõ ràng. Việc thực thi các lệnh trừng phạt đối với các đồng minh của Tổng thống Nga là cực kỳ khó khăn vì giới chức Đức không nắm rõ về mạng lưới của họ.
Một trong những yếu tố kỳ lạ của câu chuyện này là một hộ chiếu của cô Tikhonova được cấp dưới tên Ekaterina Kusnetsova. Đó dường như là một bí danh mà các quan chức Đức không hề hay biết. Trong khi đó, hộ chiếu với tên thật của cô Tikhonova có ngày sinh và nơi sinh khác với những thông tin được liệt kê trong Cơ sở dữ liệu châu Âu. Không rõ sự mâu thuẫn này có ý nghĩa gì, nhưng điều này có thể trở nên quan trọng hơn đối với cô Katerina Tikhonova trong tương lai. Để đối phó với chiến dịch quân sự của Nga vào Ukraine, Liên minh châu Âu đã áp dụng các biện pháp trừng phạt và cấm đi lại đối với nhiều người thân tín của Tổng thống Putin. Cô Katerina Tikhonova có vẻ yêu thích xứ Bavaria nước Đức, nhưng đã được đưa vào danh sách đó từ đầu tháng 4-2022.
Qua sự việc này, ông Roderich Kiesewetter - chuyên gia chính sách đối ngoại của đảng Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) ở Bundestag đã yêu cầu chấm dứt “chính sách thị thực tự do với người Nga”. Ông nói, các chuyến đi của cô Katerina Tikhonova chứng minh rằng “cần phải thay đổi chính sách một cách khẩn cấp”. Đó là kiểm soát chặt cấp thị thực du lịch xuyên biên giới Schengen cho người Nga. “Lệnh cấm thị thực không chỉ là một câu hỏi về đạo đức, mà còn là một câu hỏi về lợi ích an ninh của chúng tôi” - chuyên gia Kiesewetter nhấn mạnh.
