Năm ngoái, Apple đã trở thành công ty công nghệ đầu tiên tích hợp tính năng nhắn tin vệ tinh dùng trong trường hợp khẩn cấp cho iPhone 14.
Tính năng độc đáo trên iPhone 14 sẽ mở ra một xu thế mới cho các mẫu smartphone 2023 (Ảnh: CNET)
Ý tưởng của tính năng này khá đơn giản: hướng điện thoại của bạn lên bầu trời để kết nối với vệ tinh bay ở phía trên và gửi tin nhắn cho các đơn vị có thẩm quyền. Bạn thậm chí còn có thể gửi dữ liệu GPS.
Giờ đây, các công ty khác đã sẵn sàng đưa tính năng này lên điện thoại của mình, biến việc nhắn tin qua vệ tinh trở thành một trào lưu mới trên thị trường điện thoại.
Nhà phân tích Avi Greengart tại công ty nghiên cứu Techsponential, cho biết: “Tôi nghĩ năm 2023 chắc chắn sẽ là năm của kết nối vệ tinh di động. Các hãng thực sự đang làm điều đó với những cách khác nhau".
Tuy vậy, việc trang bị tính năng nhắn tin vệ tinh trên điện thoại không đơn giản như việc bổ sung ứng dụng nhắn tin vệ tinh và đài vệ tinh vào điện thoại. Các hệ thống vệ tinh tầm thấp quay quanh Trái Đất cần đến chi phí vận hành và bảo trì, giống như điện thoại và internet di động cần có hạ tầng mạng viễn thông. Apple cho biết họ sẽ cung cấp cho chủ sở hữu iPhone quyền truy cập miễn phí vào các dịch vụ khẩn cấp trong 2 năm sau khi họ mua thiết bị, nhưng công ty không cho biết điều gì sẽ xảy ra sau đó. Các hệ thống nhắn tin vệ tinh khác vẫn chưa ra mắt và nhiều khả năng sẽ tính phí người dùng.
Chưa có bất kỳ tranh luận nào xung quanh câu hỏi liệu công nghệ này có thể hữu ích hay không. Chúng ta đã nghe những câu chuyện về tính năng nhắn tin khẩn qua vệ tinh cứu sống một số người. Câu hỏi đặt ra là liệu mọi người có sẵn sàng trả tiền cho nó hay không. Và nếu không, nhắn tin vệ tinh sẽ chỉ là một mốt nhất thời khác, giống như TV 3D?
Hiện tại, công nghệ vệ tinh trên điện thoại chỉ dành cho trường hợp khẩn cấp và chỉ có trên những chiếc smartphone đắt tiền như iPhone 14 của Apple, vốn có giá khởi điểm 799 USD. Điều đó làm cho công nghệ này trở thành một tính năng phần lớn người dùng điện thoại sẽ không có trong một thời gian tới. Tuy nhiên, rất hiếm có trường hợp người dùng ở một khu vực nào đó mà không có sóng điện thoại.
Với mục đích sử dụng ít ỏi của nhắn tin qua vệ tinh, Nabila Popal, Giám đốc nghiên cứu của IDC không tin rằng tính năng nhắn tin khẩn cấp qua vệ tinh sẽ không đủ khiến người tiêu dùng mua điện thoại này thay vì điện thoại khác. Nó chắc chắn sẽ thu hút những người thường xuyên đi đường dài ở vùng sâu vùng xa, những tay đua trên sa mạc và những người lái xe tải đường dài, vốn có lộ trình đi vượt ra khỏi vùng phủ sóng mạng di động. Tuy nhiên, đối với những người khác, đó không phải là một tính năng đủ quan trọng để vội vã mua.
Tình trạng nhắn tin qua vệ tinh hiện nay
Điện thoại vệ tinh đã xuất hiện trong nhiều thập kỷ, xuất hiện trong khá nhiều bộ phim kể từ bộ phim quân sự kinh điển Under Siege năm 1992 của Steven Seagal, cho thấy mọi người có thể thực hiện cuộc gọi từ giữa đại dương bất cứ khi nào. Một chiếc điện thoại vệ tinh cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc đưa mọi người ra khỏi hòn đảo bị khủng long tấn công trong bộ phim Công viên kỷ Jura III năm 2001.
Các phiên bản đời thực không thú vị như trong phim, nhưng chúng có thể hữu ích. Nó sử dụng mạng lưới hàng chục vệ tinh quay quanh Trái Đất cứ sau 90 phút hoặc lâu hơn để chuyển tín hiệu điện thoại xuống mặt đất. Hệ thống đầu tiên trong số này là Iridium, vốn được ra mắt vào năm 1998, cũng như hàng tá mạng vệ tinh khác đã tồn tại bằng cách cung cấp kết nối cho khách du lịch thường xuyên, nhưng triển vọng này đã trở nên phổ biến gần đây sau khi công ty khởi nghiệp tên lửa SpaceX của Elon Musk mượn ý tưởng này để phủ sóng internet toàn cầu thông qua chương trình Starlink của họ.
Bạn vẫn có thể được phủ sóng điện thoại vệ tinh bằng cách mua một chiếc điện thoại phổ thông cồng kềnh với giá gần 900 USD và trả thêm phí ít nhất 50 USD cho 5 phút gọi dịch vụ từ các công ty sở hữu mạng vệ tinh riêng. Nhưng các nhà sản xuất điện thoại đang xây dựng khả năng sử dụng những mạng vệ tinh đó để gửi tin nhắn khẩn cấp vì hệ thống vô tuyến trên smartphone đã đủ tốt để liên lạc trực tiếp với vệ tinh, thay vì dựa vào một ăng-ten riêng biệt thường có kích thước lớn.
Anshel Sag, một nhà phân tích tại Moor Insights & Strategy, cho biết radio điện thoại “hiện đã trở nên tốt đến mức bạn có thể tích hợp kết nối vệ tinh vào điện thoại mà không cần ăng-ten bên ngoài".
Trong số các nhà sản xuất smartphone chính thống, Apple là hãng đầu tiên tích hợp tính năng kết nối vệ tinh vào dòng iPhone 14. Công ty đã hợp tác với GlobalStar, công ty có phạm vi phủ sóng hạn chế ở Hoa Kỳ, Châu Âu, Úc và một số khu vực ở Nam Mỹ. Apple chỉ kích hoạt tính năng này ở một số quốc gia trong các khu vực đó và nó chỉ hoạt động đối với các tin nhắn văn bản khẩn cấp (tính năng này sẽ không hoạt động bên trong các tòa nhà). Hãng cam kết chủ sở hữu iPhone 14 mới ở một số quốc gia sẽ có 2 năm sử dụng dịch vụ miễn phí.
Vào đầu tháng này, Qualcomm đã tiết lộ một tính năng mới sắp có trong điện thoại Android cho phép người dùng gửi và nhận tin nhắn văn bản qua vệ tinh. Nó sử dụng mạng Iridium và Qualcomm cho biết nó sẽ có phạm vi phủ sóng toàn cầu, rộng rãi hơn nhiều so với dịch vụ của Apple.
Dịch vụ này được gọi là Snapdragon Satellite và sẽ chỉ hoạt động trong trường hợp khẩn cấp nhưng mục tiêu cuối cùng là có thể trao đổi tin nhắn và thậm chí sử dụng dữ liệu, có thể trở thành một phần của dịch vụ cao cấp trên điện thoại trong tương lai. Snapdragon Satellite dự kiến sẽ xuất hiện trên các điện thoại ra mắt vào nửa cuối năm 2023 sử dụng chip cao cấp mới nhất của Qualcomm, mặc dù công ty đang để các nhà sản xuất điện thoại quyết định có dịch vụ này trong điện thoại của họ hay họ có nên tính phí dịch vụ hay không.
Những thương hiệu nhỏ hơn cũng ra mắt các thiết bị dành cho thị trường ngách của riêng mình. Chẳng hạn, Bullitt cho biết chiếc điện thoại siêu bền mang nhãn hiệu Motorola được tích hợp chipset MediaTek tại CES 2023 dự kiến lên kệ trong quý đầu tiên của năm 2023 sẽ có tính năng nhắn tin vệ tinh 2 chiều thông qua đối tác kết nối Skylo, đơn vị chuyên cho thuê các hệ thống vệ tinh theo thời gian. Huawei đã ra mắt dòng điện thoại Mate 50 với tính năng nhắn tin qua vệ tinh qua mạng vệ tinh BeiDou của Trung Quốc một ngày trước khi iPhone 14 của Apple ra mắt, mặc dù phạm vi tiếp cận của Huawei đã giảm dần trong những năm qua.
Các nhà phân tích cho biết các hãng công nghệ lớn đều tham gia cuộc đua vì họ có thể thấy giá trị tiềm năng của việc cung cấp mạng lưới an toàn vệ tinh như một dịch vụ. Apple có thể dễ dàng thêm nó cùng với các dịch vụ đăng ký của mình, chẳng hạn như Apple TV Plus 7 USD mỗi tháng, Apple Music Plus 10 USD mỗi tháng hoặc gói Apple One 17 USD.
Tính năng nhắn tin khẩn cấp trên iPhone (Ảnh: CNET)
Ngành công nghiệp điện thoại không phải luôn là nơi tốt nhất cho các công nghệ mới. Các nhà phân tích coi quá trình chuyển đổi sang mạng không dây 5G trong vài năm qua là một sự thất vọng, đặc biệt là do phạm vi phủ sóng không đồng đều và tốc độ đôi khi chậm như dịch vụ 4G LTE mà chúng ta đã có trong nhiều năm.
Việc nhắn tin qua vệ tinh có thể còn phức tạp hơn so với 5G, đặc biệt là vì nó phụ thuộc vào sự sẵn có của các vệ tinh và sự cần thiết của việc sử dụng dịch vụ này với đa số người dùng.
Tuy nhiên, những dấu hiệu trên thị trường cho thấy nó có vẻ đầy hứa hẹn. Tại CES 2023, Qualcomm đã đưa các nhà báo ra ngoài Las Vegas để thử nghiệm tính năng Snapdragon Satellite và nó đã hoạt động. Biên tập viên mảng điện thoại Patrick Holland của CNET đã thử nghiệm tính năng SOS khẩn cấp của Apple trên iPhone 14 và thấy rằng nó hoạt động. Trên thực tế, bất kỳ ai cũng có thể dùng thử tính năng này mà không cần gửi tin nhắn khẩn cấp nhờ chế độ demo trong cài đặt của điện thoại.
Đây dường như là bước tiến tiếp theo, sử dụng vệ tinh để hỗ trợ các mạng di động và giữ liên lạc với mọi người. Ngay cả khi hầu hết mọi người sẽ không bao giờ gặp rủi ro và cần đến nó, thì tính năng này vẫn hoạt động như một mạng lưới an toàn, giúp những người dùng điện thoại mạo hiểm hơn khi đi ra bên ngoài vùng phủ sóng di động, hoặc những người sống sót sau thảm họa và mạng di động gặp sự cố, có thể liên lạc với người thân hoặc các trung tâm trợ giúp.
Một số người dùng iPhone 14 dường như đã được cứu nhờ tính năng này, trong đó có một người đàn ông bị mắc kẹt khi di chuyển bằng máy ủi tuyết ở Alaska phía trên Vòng Bắc Cực. Trong một trường hợp khác, một cặp vợ chồng đã sử dụng iPhone để gửi lời cầu cứu sau khi bị rơi xuống 1 hẻm núi sâu trong khu rừng ở Los Angeles. Chưa đầy 30 phút sau, họ đã được giải cứu. Cảnh sát trưởng Hạt Los Angeles, Sgt. John Gilbert, xác nhận với The Los Angeles Times rằng nếu không có tính năng nhắn tin vệ tinh của iPhone, các dịch vụ khẩn cấp sẽ không nhận được tín hiệu liên lạc và "không ai có thể biết để tìm kiếm họ”.
Chúng ta đã đi một chặng đường dài để không cần phải mua những chiếc điện thoại vệ tinh to lớn, cồng kềnh nếu muốn mạo hiểm vượt ra ngoài phạm vi của mạng di động một cách an toàn.
