Chiến dịch tranh cử tổng thống của bà Nikki Haley là một phép thử lớn đối với quan điểm của đảng Cộng hòa về sự phân biệt giới tính và các nữ lãnh đạo.
Bà Haley cho rằng để đạt được tầm nhìn mới, nước Mỹ cần tới sự lãnh đạo của một người phụ nữ cứng rắn. Và theo bà, đảng Cộng hòa nên "tập trung vào lãnh đạo thế hệ mới" bằng việc đưa một phụ nữ mạnh mẽ vào Nhà Trắng.
New York Times nhận định cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc đang định hình cuộc tranh cử tổng thống năm 2024 của mình theo hướng đây sẽ là phép thử thái độ của đảng Cộng hòa đối với các nữ lãnh đạo.
Ràng buộc kép
Chưa có người phụ nữ nào giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ tổng thống của đảng Cộng hòa ở cấp bang. Vì thế, việc phụ nữ đại diện cho đảng trong cuộc đối đầu với ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ là điều xa vời.
Bà Haley là người đầu tiên của đảng Cộng hòa tham gia tranh cử kể từ khi cựu Tổng thống Donald Trump trở thành một lãnh đạo của đảng này.
Những ngày đầu trong chiến dịch tranh cử của bà Haley đã nhanh chóng thể hiện các thách thức mà nữ giới đảng Cộng hòa phải đối mặt. Trong nhiều thập kỷ, các lãnh đạo nữ ở cả hai đảng ở Mỹ đã phải vật lộn với điều được gọi là ràng buộc kép.
Họ vừa phải chứng tỏ năng lực và sự mạnh mẽ, trong khi vừa cần đáp ứng kỳ vọng của cử tri về sự ấm áp, hoặc “đủ dễ mến”, như cựu Tổng thống Barack Obama từng nói về bà Hillary Clinton trong một cuộc tranh luận sơ bộ năm 2008.
Nhiều cử tri bảo thủ vẫn giữ quan điểm truyền thống về nữ giới, đồng thời cũng mong đợi các ứng viên của họ phải tỏ ra “cứng rắn”.
Bà Haley (giữa) trong một cuộc vận động. Ảnh: New York Times.
Bên cạnh đó, một số chiến lược gia cho rằng các cử tri khi bỏ phiếu ở vòng bầu cử sơ bộ sẽ không hài lòng nếu một ứng viên nữ cáo buộc một đảng viên Cộng hòa khác phân biệt giới tính.
Trong khi đó, ông Trump, một nhân vật quyền lực trong đảng, đã công kích bà Haley với những phát ngôn được cho là phân biệt giới tính.
Không những vậy, bà Haley cũng phải đối mặt với nhiều rào cản không liên quan đến giới tính. Ông Trump và Thống đốc Florida Ron DeSantis đã dẫn trước bà đáng kể trong cuộc thăm dò sớm.
Bên cạnh đó, việc bà từng chỉ trích ông Trump - một “sếp cũ” - có thể khiến nhiều cử tri có cái nhìn không tốt. Trước đó, bà Haley đã dành cho vị cựu tổng thống nhiều lời khen ngợi.
Một số nữ chính trị gia nổi bật nhất trong đảng, chẳng hạn Hạ nghị sĩ Marjorie Taylor Greene, có sự nghiệp thăng tiến bằng việc mô phỏng hoặc ủng hộ đường lối chính trị cực hữu của ông Trump, thay vì thách thức ông.
Bà Juliana Bergeron, ủy viên quốc gia của đảng Cộng hòa ở New Hampshire, nhận định bà Haley là ứng cử viên đáng tin cậy.
Tuy nhiên, bà Bergeron nói: “Có những người trong đảng của chúng tôi muốn đưa phụ nữ trở lại những năm 1960. Vì vậy, tôi nghĩ điều đó sẽ gây thêm khó khăn cho phụ nữ trong đảng”.
Thách thức với chính trị gia nữ của đảng Cộng hòa
Một số đảng viên Cộng hòa coi các ứng cử viên nữ là sứ giả tốt nhất của đảng về các vấn đề như phá thai. Điều đó có thể thúc đẩy cơ hội của nữ giới trong việc giành tấm vé của đảng Cộng hòa, ngay cả khi nhiều cử tri nhấn mạnh họ sẽ không đưa giới tính vào các quyết định chính trị.
“Những phụ nữ bảo thủ sẽ không bỏ phiếu dựa trên giới tính”, Penny Nance, Giám đốc điều hành của tổ chức phản đối quyền phá thai Concerned Women for America, cho biết.
Tại một sự kiện trong chiến dịch của bà Haley vào tối 16/2, bà Susan Ford, 67 tuổi, nói rằng giới tính của ứng cử viên này không phải là lý do để bà quyết định bỏ phiếu. Thay vào đó, bà Ford cho biết bản thân bị ấn tượng bởi kinh nghiệm của vị cựu đại sứ Mỹ ở Liên Hợp Quốc.
Khi được hỏi liệu bà có tin rằng nước Mỹ đã sẵn sàng đón nhận nữ tổng thống, bà Ford đã trả lời: "Vâng, nếu đó là người phù hợp”. Tuy nhiên, Kathryn Job, một cử tri độc lập, không chắc rằng ứng cử viên nữ có thể giành chiến thắng.
Trong cuộc thăm dò ý kiến, nhiều cử tri ở hai đảng đều khẳng định họ sẽ bỏ phiếu cho phụ nữ làm tổng thống. Tuy nhiên, vẫn có những dấu hiệu cho thấy không nhiều đảng viên Cộng hòa coi giới tính nữ là một lợi thế.
Theo cuộc thăm dò gần đây của USA Today/Đại học Suffolk, tỷ lệ đảng viên Cộng hòa thích tổng thống nam giới cao hơn tỷ lệ những người muốn tổng thống nữ giới.
Đối với một lượng lớn người Mỹ, Phòng Bầu dục vẫn là thế giới của đàn ông.
Bên cạnh đó, mặc dù phụ nữ đảng Cộng hòa có thể khó cáo buộc một đảng viên Cộng hòa khác phân biệt giới tính, những nhận xét mang tính xúc phạm từ các đảng viên Dân chủ hoặc giới truyền thông lại là một vấn đề khác.
Vào ngày 16/2, bà Haley đã đáp trả mạnh mẽ người dẫn chương trình Don Lemon của CNN, sau khi ông cho rằng bà đã qua “thời kỳ đỉnh cao”.
Bà Haley từng vượt qua nhiều thành kiến. Là con gái của gia đình nhập cư Ấn Độ, bà đã phải hứng chịu nhiều lời công kích và đôi khi là phân biệt chủng tộc trên con đường trở thành nữ thống đốc đầu tiên của Nam Carolina.
Bên cạnh đó, việc bà tham gia cuộc đua đánh dấu lần đầu tiên các cử tri sơ bộ của đảng Cộng hòa chứng kiến một phụ nữ tham gia giành đề cử của đảng này trong 7 năm.
Nếu được bầu chọn, bà Haley sẽ là nữ tổng thống Mỹ đầu tiên và là người gốc Ấn Độ đầu tiên giữ vị trí quyền lực này, theo AP.
“Nhiều người có cảm giác rằng: 'Ngay cả khi tôi sẵn sàng bỏ phiếu cho một nữ tổng thống, tôi cũng không chắc những người khác cũng như vậy'. Và điều đó đã kìm hãm phụ nữ”, Christine Matthews, một nhà thăm dò dư luận từng làm việc với các ứng cử viên đảng Cộng hòa, nhận định.
VietBF@sưu tập
