|
Mỹ hoài nghi về tương lai đàm phán xung đột Ukraine. Từ tài liệu t́nh báo bị ṛ rỉ cho thấy Mỹ tin rằng Nga - Ukraine chỉ ngồi vào bàn đàm phán khi một trong hai bên "kiệt sức", điều khó xảy ra trong năm 2023.
Cuộc chiến khốc liệt giữa Nga và Ukraine dự kiến kéo dài sang năm 2024, khi không bên nào có thể tung ra đ̣n quyết định nhưng đều từ chối đàm phán chấm dứt xung đột. Đây là đánh giá của Cơ quan T́nh báo Quốc pḥng Mỹ (DIA), được tiết lộ trong vụ ṛ rỉ tài liệu mật đang làm dậy sóng nước Mỹ.
DIA cho rằng ngay cả khi Ukraine tiến hành chiến dịch phản công quy mô lớn và giành lại đáng kể lănh thổ, đồng thời gây tổn thất cho lực lượng Nga, điều đó cũng không dẫn tới các cuộc đàm phán ḥa b́nh.
"Trong bất kỳ kịch bản nào, các cuộc đàm phán chấm dứt xung đột khó có thể diễn ra trong năm 2023", bản đánh giá nêu rơ.
Khi được hỏi về đánh giá của DIA, một quan chức Mỹ nói rằng quyết định về thời điểm đàm phán phụ thuộc vào Tổng thống Volodymyr Zelensky và người dân Ukraine. Quan chức này thêm rằng Mỹ sẽ tiếp tục sát cánh với Kiev và cung cấp những thiết bị, vũ khí cần thiết để Ukraine củng cố vị thế trên bàn đàm phán nếu nó xảy ra.
Đánh giá của DIA cho rằng năm 2023 sẽ kết thúc với việc cả Nga và Ukraine chỉ đạt được những lợi ích lănh thổ nhỏ, do không đủ quân số và nguồn lực để tiến hành những chiến dịch tấn công hiệu quả. Bởi vậy, t́nh báo Mỹ nhận định những ǵ diễn ra tiếp theo là t́nh trạng bế tắc kéo dài trên chiến trường.
Trong t́nh trạng bế tắc này, không bên nào đạt được lợi thế mang tính quyết định, mà cả Nga và Ukraine đều chỉ có thể tiến hành các hoạt động tiêu hao sinh lực đối phương.
Đối với Ukraine, cuộc chiến tiêu hao tiếp diễn sẽ gây ra nhiều thất vọng trong nước cùng những lời chỉ trích về cách tiến hành cuộc chiến, khiến "thay đổi về lănh đạo có khả năng xảy ra", theo tài liệu bị ṛ rỉ của t́nh báo Mỹ.
Không rơ tài liệu này đề cập tới thay đổi lănh đạo trong giới chính trị hay quân sự. Ông Zelensky vẫn được ủng hộ rộng răi ở Ukraine, nhưng căng thẳng đă xuất hiện giữa văn pḥng Tổng thống và tướng Valery Zaluzhny, người đứng đầu lực lượng vũ trang Ukraine.
T́nh trạng bế tắc cũng có thể khiến Ukraine ban bố lệnh "tổng động viên", huy động nhóm dân số đủ điều kiện c̣n lại để gửi ra chiến trường, DIA dự đoán. Ukraine có thể sẽ tăng cường các cuộc tấn công lănh thổ Nga, động thái khiến quan chức Mỹ lo ngại có thể buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin leo thang xung đột hoặc cho Trung Quốc lư do để hỗ trợ Nga.
Về phía Nga, t́nh trạng bế tắc sẽ khiến Moskva phải sử dụng các nguồn lực dự trữ do sức chiến đấu suy giảm. Điện Kremlin cũng có thể tăng cường nỗ lực sáp nhập thêm các vùng lănh thổ Ukraine vào Nga.
"Đó luôn là cuộc đua xem ai cạn nguồn lực trước", Heather Conley, chủ tịch Quỹ German Marshall, trụ sở ở Mỹ, nói. Bà đồng t́nh với lập luận của t́nh báo Mỹ rằng đàm phán sẽ chỉ bắt đầu khi một trong hai bên "kiệt sức", nhưng viễn cảnh này c̣n khá xa vời.
Jeff Rathke, nhà nghiên cứu tại Đại học Johns Hopkins, cho rằng đánh giá của DIA "thể hiện nhận thức tỉnh táo" về khả năng hai bên khó có thể tập hợp đủ sức mạnh quân sự để tung đ̣n quyết định nhằm giành hiệu quả chiến lược.
Tài liệu ṛ rỉ của DIA cũng phân tích những ǵ có thể xảy ra nếu Nga hoặc Ukraine đạt được "lợi thế quyết định" trên chiến trường. Trong trường hợp Nga giáng đ̣n mạnh vào Ukraine và giành được nhiều lănh thổ hơn, Moskva có khả năng "huy động quân để đạt các mục tiêu xa hơn" ở Ukraine.
Tuy nhiên, trong kịch bản Ukraine phản công thành công và giành lợi thế quyết định, t́nh báo Mỹ tin rằng Kiev có khả năng "tiến hành các hoạt động tấn công mạo hiểm hơn để đạt thêm lợi ích". Đáp lại, Nga có thể tăng cường các cuộc tấn công phi truyền thống vào Ukraine, dù kịch bản sử dụng vũ khí hạt nhân khó có thể xảy ra.
Các quan chức t́nh báo Mỹ dự đoán rằng thay v́ dễ dàng từ bỏ các vùng lănh thổ đang kiểm soát, Điện Kremlin sẽ quyết định công bố đợt động viên lực lượng mới để duy tŕ các hoạt động chiến đấu tiếp theo.
Tuy nhiên, giới chức Mỹ cũng cảnh báo những phân tích liên quan tới xung đột Ukraine luôn thay đổi và các tài liệu bị ṛ rỉ có thể không cho thấy đầy đủ các khía cạnh phân tích khác sau đó. Tài liệu bị ṛ rỉ tiết lộ rằng kịch bản chiến trường bế tắc, được cho là khả thi nhất trong năm nay, có thể không xảy ra nếu Nga hoặc Ukraine có những bước tiến đáng kể về năng lực quân sự.
Cả hai bên đều chuẩn bị tăng cường giao tranh khi thời tiết ấm áp hơn, dù các quan chức ở Kiev và lực lượng tiền tuyến phàn nàn về nhiều vấn đề hậu cần, làm chậm quá tŕnh bàn giao vũ khí hạng nặng của phương Tây.
Tuy nhiên, loạt tài liệu bị ṛ rỉ cho thấy điều nhất quán nhất trong quan điểm của chính quyền Tổng thống Joe Biden về xung đột Ukraine là nỗi hoài nghi sâu sắc về triển vọng đàm phán ḥa b́nh.
Cả Nga và Ukraine đều không loại trừ khả năng đàm phán, nhưng những yêu cầu hiện nay của họ quá khác biệt. Kế hoạch ḥa b́nh 10 điểm được Tổng thống Zelensky công bố năm ngoái yêu cầu Nga rút quân hoàn toàn khỏi "lănh thổ Ukraine", trong đó có bán đảo Crimea mà Moskva sáp nhập năm 2014.
Trong khi đó, Nga nhấn mạnh Ukraine phải thừa nhận "thực tế lănh thổ" mới, công nhận các vùng mà Moskva đă sáp nhập như Donetsk, Lugansk, Zaporizhzhia và Kherson. Đây là điều mà cả Ukraine và Mỹ đều không chấp nhận trong t́nh h́nh hiện nay.
VietBF@ sưu tập
|
