Bị bắt làm tù binh và kết án tử, phi công Liên Xô vượt ngục khó tin, lập đại công. Đào hầm vượt ngục nhưng bị phát hiện và lĩnh án tử h́nh, một phi công Liên Xô vẫn có lần vượt ngục thứ 2 khó tin, li ḱ giữa thanh thiên bạch nhật và ngay trước mắt nhiều lính Đức.
Hitler luôn tự hào về những nhà tù khét tiếng mà theo Đức Quốc xă là "không thể trốn thoát". Nhưng với sự mưu lược, gan dạ và kiên tŕ, các tù binh Liên Xô và phe Đồng Minh đă nhiều lần làm nên những điều khó tưởng tượng, khiến quân lính phát xít bẽ bàng. Loạt bài này sẽ giới thiệu tới độc giả một số cuộc vượt ngục khó tin của tù binh Liên Xô và phe Đồng Minh trong Thế chiến II.
Phi công Mikhail Petrovich Devyatayev (trái) có cuộc vượt ngục ngoạn mục. Ảnh: Rbth
Trong một lần thực hiện nhiệm vụ vào ngày 13/7/1944, máy bay chiến đấu do phi công Mikhail Petrovich Devyatayev (Liên Xô) điều khiển, bị bắn rơi gần thành phố Lviv, phía tây Ukraine.
Thời khắc nguy cấp, Devyatayev quyết định nhảy khỏi máy bay đang rơi. Những tưởng "tử thần" đang chờ đón phi công Liên Xô nhưng "phép màu" đă xảy ra khi Devyatayev sống sót sau cú nhảy.
Đức Quốc xă bắt Devyatayev và giam giữ tại trại tù binh ở Ba Lan. Phi công Liên Xô nhất quyết không hợp tác với Đức Quốc xă và đào hầm trốn khỏi nhà tù.
Tuy nhiên, đường hầm bị quân Đức Quốc xă phát hiện. Devyatayev bị kết án tử h́nh và được chuyển đến trại tập trung Sachsenhausen thuộc thị trấn Oranienburg, Đức - nơi phi công này dự kiến bị hành quyết.
Cái chết một lần nữa cận kề Devyatayev nhưng một "quư nhân" đă giúp thay đổi số phận của phi công Liên Xô. Khi Devyatayev được đưa tới khu vực cắt tóc, một trong số các tù nhân đứng chờ ở hành lang đă hút thuốc. Người này lập tức bị cai ngục Đức đánh chết.
Không chút do dự, người thợ cắt tóc gỡ thẻ số khỏi tù nhân bị đánh chết và thay bằng thẻ số của Devyatayev. Thi thể với số thẻ của Devyatayev được mang đi hỏa thiêu. Phi công Liên Xô nhờ đó mà thoát được án tử và sống nhờ vỏ bọc là cựu giáo viên Grigory Nikitenko.
Các tù nhân tại trại tập trung Sachsenhausen, Đức. Ảnh: College Park
Ngay sau đó, Devyatayev một lần nữa phải "đổi" nhà tù. Phi công Liên Xô được chuyển đến một trại tập trung trên đảo Usedom ở biển Baltic. Tại đây, Đức Quốc xă c̣n mở một địa điểm thử nghiệm bí mật có tên là Peenemünde.
Các vũ khí mà Hitler xem là "vũ khí kỳ diệu" của Đức Quốc xă như máy bay phản lực đầu tiên, tên lửa hành tŕnh V-1 hay tên lửa đạn đạo V-2 đều được nghiên cứu và phát triển tại địa điểm này.
Devyatayev có thể chất khỏe mạnh, được chọn để làm việc tại băi thử nghiệm. Công việc của ông là di chuyển thiết bị, vật liệu và dọn bom chưa nổ do oanh tạc cơ của Đồng Minh thả xuống. Theo Russian Beyond, một phi công Liên Xô không bao giờ được quân Đức cho phép đến gần sân bay và máy bay. Nhưng Devyatayev khi đó đang sống dưới vỏ bọc là cựu giáo viên Nikitenko nên vẫn được làm việc tại đó.
Sau quá tŕnh làm quen và t́m hiểu kỹ lưỡng nơi làm việc mới, Devyatayev quyết định vượt ngục một lần nữa. Phi công Liên Xô tập trung được 9 tù nhân cùng chí hướng. Nhóm quyết định bỏ trốn bằng đường không và chọn chiếc oanh tạc cơ Heinkel He 111 làm công cụ vượt ngục.
"Chúng tôi đưa ra quyết định vượt ngục vào đầu tháng 1/1945. Kể từ thời khắc đó, chúng tôi đă gọi oanh tạc cơ Heinkel He 111 bằng cái tên thân thuộc: Heinkel của chúng ta", Devyatayev viết trong cuốn hồi kư Polyot k solntsu (tạm dịch: Chuyến bay về phía Mặt trời).
"Chiếc oanh tạc cơ là của quân Đức Quốc xă nhưng chúng tôi coi nó như của ḿnh v́ cả nhóm không rời mắt khỏi nó. Chúng tôi nghĩ và nói về nó, đặt tất cả cảm xúc, hy vọng lên chiếc Heinkel He 111. Trong trí tưởng tượng của ḿnh, tôi đă hơn một lần nghĩ đến cảnh tự tay khởi động nó, chạy trên đường băng, cho máy bay cất cánh, vút lên những đám mây...", phi công Liên Xô viết trong hồi kư.
Theo Russian Beyond, Devyatayev là thành viên duy nhất trong nhóm có kinh nghiệm điều khiển máy bay. Phi công này tận dụng mọi cơ hội để tới gần chiếc Heinkel He 111 và có thể liếc nh́n vào bảng điều khiển bên trong.
Một máy bay Heinkel He 111. Ảnh: Bundesarchiv
Ngày 8/2/1945, một bước ngoặt đă diễn ra. Trong giờ ăn trưa tại địa điểm thử nghiệm máy bay, 10 tù nhân đă lẻn đến chỗ để chiếc Heinkel, giết chết lính gác và chuẩn bị cho oanh tạc cơ cất cánh.
Toàn bộ kế hoạch tưởng chừng như thất bại khi nhóm phát hiện ra rằng pin điện của chiếc Heinkel bị thiếu. Cả nhóm nhanh chóng tản ra xung quanh để t́m kiếm. May mắn, họ t́m thấy phần c̣n thiếu và khẩn trương đưa lên máy bay.
"Không ai ở sân bay chú ư đến tiếng gầm rú của chiếc Heinkel. Tôi có thể dễ dàng h́nh dung phản ứng của các kỹ thuật viên và phi công. Họ đang vui vẻ ăn uống... Đó là lư do tôi không ngại khởi động máy để bay thử. Tôi cảm thấy rất tự tin và thoải mái. Bây giờ, không ai có thể ngăn cản chúng tôi tăng tốc và bay lên không trung", Devyatayev chia sẻ lại khoảnh khắc lịch sử trong hồi kư. "Tôi cảm thấy như chúng tôi đă được tái sinh".
Tuy nhiên, nỗ lực đầu tiên để đưa oanh tạc cơ cất cánh đă hoàn toàn thất bại. Chiếc Heinkel đến cuối đường băng mà không thể bay lên và gần như dừng lại ở ŕa của một đường dốc thẳng đứng. Quay ṿng máy bay, Devyatayev thử thêm lần nữa. Phi công Liên Xô lái oanh tạc cơ theo hướng ngược lại, đi thẳng qua một đám đông lính Đức đang ngơ ngác. "Chúng không thể ngờ chiếc Heinkel lại lao thẳng về phía ḿnh. Và càng không thể ngờ hơn, người điều khiển oanh tạc cơ là một tù nhân. Lính Đức bỏ chạy tán loạn. Tôi cần phải cho máy bay cất cánh trước khi các khẩu súng pḥng không của Đức khai hỏa hay trước khi đám lính kia kịp báo động và chiến đấu cơ Đức xuất kích. Tôi phải làm ǵ đó để mọi chuyện không quá muộn".
Sau hàng loạt nỗ lực, Devyatayev cuối cùng cũng đưa được oanh tạc cơ lên không trung. Nhưng đó cũng là lúc tiếng c̣i báo động rền vang ở khu vực sân bay thử nghiệm. Ngoài hệ thống súng pḥng không sẵn sàng khai hỏa, các chiến đấu cơ của quân Đức cũng sẵn sàng nhận lệnh bắn hạ chiếc Heinkel đơn độc.
Nhưng Devyatayev là một phi công giàu kinh nghiệm, ông biết cách "giấu" oanh tạc cơ trong những đám mây dày đặc, khiến phi công Đức không xác định được vị trí và hướng bay của chiếc Heinkel.
Theo Russian Beyond, chỉ có một chiếc Focke-Wulf tiếp cận được chiếc Heinkel. Nhưng chiếc chiến đấu cơ của Đức Quốc xă không thể bắn hạ oanh tạc cơ do Devyatayev điều khiển. V́ nó không c̣n đạn khi đang trên đường trở về sân bay sau một nhiệm vụ trước đó.
Một chiếc Focke-Wulf của Đức Quốc xă. Ảnh: National Museum of the U.S. Air Force
Sau khi nghiên cứu các biểu đồ t́m thấy trên oanh tạc cơ, Devyatayev quyết định lái máy bay vượt biển hướng về Leningrad. Khi Devyatayev đưa máy bay vào không phận Liên Xô, bất ngờ một chiếc Focke-Wulf khác tiếp cận chiếc Heinkel.
Phi công trên chiếc Focke-Wulf chưa biết chuyện Devyatayev cướp máy bay nên không hiểu v́ sao chiếc oanh tạc cơ Heinkel của quân Đức lại bay vào lănh thổ Liên Xô ở tầm thấp, với phần càng hạ cánh được hạ xuống.
Chưa kịp t́m hiểu chuyện ǵ xảy ra, chiếc Focke-Wulf đă bị súng pḥng không của Liên Xô đuổi đi. Tuy nhiên, chiếc Heinkel do Devyatayev điều khiển cũng bị trúng đạn. Dù gặp phải hỏa lực "rát" từ phía pḥng không Liên Xô, Devyatayev vẫn cố gắng cho oanh tạc cơ hạ cánh. Lực lượng bộ binh Liên Xô sau đó bao vây chiếc Heinkel.
Devyatayev cùng 2 tù binh khác được đưa đến một trại sàng lọc trong thời gian cấp bậc, danh tính của họ được xác minh. Sau khi được làm rơ thân phận, Devyatayev đă góp công lớn khi cung cấp tọa độ của các bệ phóng tên lửa của quân Đức trên đảo Usedom với độ chính xác cao. Quân đội Liên Xô đă thực hiện không kích ngay lập tức theo tọa độ đó, tiêu diệt không chỉ tên lửa đạn đạo V-2, mà cả phân xưởng ngầm sản xuất bom uranium, dập tắt hy vọng tiếp tục chiến tranh của Hitler.
Herman Goering - Tổng Tư lệnh lực lượng không quân Đức (Luftwaffe) - tuyên bố Devyatayev là kẻ thù cá nhân của ḿnh. Goering đă cùng một số binh sĩ đến ngay hiện trường và xử bắn tại chỗ chỉ huy trại tù, bốn lính canh cùng một số binh sĩ khác v́ để nhóm của Devyatayev bỏ trốn.
Tháng 11/1945, Devyatayev rời quân ngũ, làm nhiều công việc khác nhau, đồng thời, tham gia các hoạt động xă hội và giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Năm 1957, phi công này được trao tặng danh hiệu cao quư - Anh hùng Liên Xô.
Theo Russian Beyond, Devyatayev dành thời gian để hỗ trợ nhà thiết kế Sergei Korolev, người được coi là cha đẻ của ngành du hành vũ trụ Liên Xô, trong các nghiên cứu về tên lửa đạn đạo và tên lửa hành tŕnh Đức, giúp Liên Xô phát triển các hệ thống vũ khí tên lửa tiên tiến.
VietBF@ sưu tập