Ánh sáng xanh từ thiết bị điện tử có thể gián đoạn quá tŕnh sản xuất hormone melatonin, gây mất ngủ và ảnh hưởng tế bào ở vơng mạc mắt.
Nhiều người có thói quen thức khuya và dùng điện thoại, ipad, laptop, tivi... cho các hoạt động giải trí, làm việc.
Theo bác sĩ Hoàng Quyết Tiến, Trung tâm Thông tin Y khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, thói quen này không tốt cho sức khỏe, gây khó ngủ, mất ngủ và tiềm ẩn nguy cơ hại mắt. Ánh sáng xanh làm gián đoạn quá tŕnh sản xuất melanin - hormone do năo sản xuất, có tác dụng buồn ngủ. Nồng độ melanin bắt đầu tăng lên tự nhiên khoảng hai giờ trước khi ch́m vào giấc ngủ và duy tŕ ở mức cao trong khi ngủ. Tuy nhiên, xem thiết bị điện tử trước giờ đi ngủ có thể ức chế sản xuất melanin tự nhiên, ảnh hưởng chất lượng giấc ngủ.
Sử dụng điện thoại di động quá nhiều vào buổi tối cũng hại trí nhớ. Khi giấc ngủ bị gián đoạn, năo không được nghỉ ngơi, lâu dần gây tổn thương dây thần kinh và ảnh hưởng xấu đến các chức năng của năo.
Bác sĩ Tiến cho biết thêm mắt người phản xạ tốt với tia cực tím từ ánh sáng mặt trời nhưng không có khả năng ngăn chặn ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử đến vơng mạc. Khi ánh sáng xanh đến vơng mạc kích hoạt phản ứng chuyển oxy thành một loại phân tử độc hại giết chết tế bào cảm quang ánh sáng và làm tổn thương các tế bào sắc tố vơng mạc. Từ đó thúc đẩy quá tŕnh thoái hóa điểm vàng ở người trẻ xảy ra sớm hơn nhiều năm, tăng nguy cơ mù ḷa.
Ánh sáng xanh phát ra từ thiết bị điện tử có thể thúc đẩy quá tŕnh suy giảm chức năng hàng rào máu vơng mạc, tổn thương tế bào cảm quang bằng cách giải phóng các yếu tố gây viêm như TNF alpha và IL-1. Hậu quả là phù vơng mạc, tăng tính thấm của mạch máu và một số thành phần có hại khác như độc tố lympho được đưa vào vơng mạc.
Loại ánh sáng này cũng khởi phát quá tŕnh oxy hóa vơng mạc, h́nh thành các gốc tự do, phá hủy axit ribonucleic truyền tin (mRNA) và protein, có khả năng tổn thương tế bào biểu mô sắc tố vơng mạc, phá hủy sự cân bằng của tế bào.
Thoái hóa điểm vàng là bệnh gây tổn thương cho điểm vàng - khu vực trung tâm và quan trọng nhất của vơng mạc, dẫn đến mất dần thị lực trung tâm và cuối cùng là mù ḷa vĩnh viễn.
Có hai loại thoái hóa hoàng điểm vàng gồm thể khô và thể ướt. Theo bác sĩ Tiến, khoảng 85% người bị thoái hóa điểm vàng là thể khô. Mặc dù, tỷ lệ người mắc thoái hóa điểm vàng thể ướt ít, nhưng 80-90% trường hợp mất thị lực do thoái hóa hoàng điểm là do thể ướt.
Để bảo vệ giấc ngủ và mắt trước tác hại của ánh sáng xanh, bác sĩ Tiến khuyến cáo mỗi người cần giảm thời gian sử dụng thiết bị điện tử, không nên xem chúng khoảng 1-2 giờ trước khi lên giường. Có thể sử dụng kính chống ánh sáng xanh, điều chỉnh màn h́nh máy tính phù hợp (cách 50-60 cm và tâm màn h́nh thấp hơn mắt 10-20 cm). Nên áp dụng quy tắc "20-20-20" (20 phút mắt nh́n ra khoảng cách xa 6 m trong khoảng thời gian 20 giây). Không quên đeo kính râm khi ra ngoài nắng và khám mắt định kỳ.
Chế độ dinh dưỡng khoa học cho năo và mắt cũng rất quan trọng, nên ưu tiên thực phẩm nhiều vitamin A, E và chất chống oxy hóa như cà rốt, khoai lang, cá hồi, rau lá xanh đậm, các loại đậu, trứng, việt quất, bơ, ngũ cốc nguyên hạt...
Theo bác sĩ Tiến, bổ sung dưỡng chất broccophane thiên nhiên, chiết xuất từ bông cải xanh (broccoli) góp phần tăng thioredoxin - loại protein phân tử nhỏ, có khả năng bảo vệ tế bào biểu mô sắc tố vơng mạc và thủy tinh thể khỏi tác hại của ánh sáng xanh và chất oxy hóa. Nhờ đó, tăng khả năng hoạt động của các tế bào vơng mạc, pḥng ngừa thoái hóa điểm vàng và các bệnh về mắt khác.
|