Loài vật mà Ngô Thừa Ân không dám cho làm yêu quái trong Tây Du Kư. Có rất nhiều con vật quen thuộc được Ngô Thừa Ân đưa vào Tây Du Kư, biến thành những yêu quái cản trở đường thỉnh kinh của thầy tṛ Đường Tăng. Tuy nhiên, có một loài vật mà "có cho tiền" nhà văn cũng không dám viết.
Là 1 trong tứ đại danh tác của Trung Quốc, Tây Du Kư để lại ấn tượng sâu sắc đối với công chúng. Ngay cả bộ phim chuyển thể Tây Du Kư 1986 cũng trở thành một tượng đài trong ḷng nhiều khán giả.
Trong truyện, Ngô Thừa Ân đă tạo h́nh cho rất nhiều nhân vật yêu quái và tiên nhân. Những yêu quái này thường có địa vị và thân phận khác nhau. Một số là thú cưỡi của thần tiên, một số lẻn khỏi Thiên Đ́nh để tác oai tác quái dưới hạ giới, cũng có một số là quái vật nhỏ b́nh thường. Tuy nhiên, trong số nhiều sinh vật biến thành yêu quái, có một loài vật không xuất hiện. Tại sao vậy?
Tây Du Kư của Ngô Thừa Ân
Ngô Thừa Ân ngay từ khi c̣n nhỏ đă có sự ṭ ṃ về yêu quái và ma quỷ. Ông thích t́m kiếm các tác phẩm liên quan để nghiên cứu. Sau khi từ chức về quê, ông bắt đầu viết Tây Du Kư.
Ông đă kết hợp t́nh h́nh xă hội thời đó với những yêu quái, ma quỷ và thần linh trong tưởng tượng. Trong bối cảnh lúc bấy giờ, khi Đường Huyền Trang đi bộ đến Thiên Trúc (Ấn Độ) để thỉnh kinh, câu chuyện được xây dựng dựa trên sự kiện này.
Trong quá tŕnh phát triển tiểu thuyết, 4 thầy tṛ Đường Tăng đă gặp nhiều yêu quái và thần tiên với nhiều địa vị và thân phận khác nhau. Chính những yếu tố này đă tạo nên tác phẩm nổi tiếng khiến thế hệ sau phải kinh ngạc.
Về việc xây dựng cốt truyện tổng thể, kết quả cuộc hành tŕnh thỉnh kinh không quá quan trọng với độc giả. Ngược lại, những trận đối đầu với các yêu quái trên đường đi mới khơi dậy hứng thú của mọi người.
Cốt truyện xoay quanh việc giải quyết khó khăn, nguy hiểm trên đường đi, việc đụng độ các yêu quái và những chuyện kỳ lạ khác nhau của cả 4 thầy tṛ. Cuối cùng, vượt qua mọi trở ngại, họ đă có được chân kinh. Điều này phản ánh sự kết hợp giữa trải nghiệm thực tế và khao khát cái đẹp trong tác phẩm của Ngô Thừa Ân.
Nghệ thuật khắc họa nhân vật của truyện cũng rất xuất sắc, khiến người đọc cảm nhận được sự trọn vẹn của câu chuyện và nguồn cảm xúc mà tác giả muốn thể hiện. Đọc một tác phẩm xuất sắc như vậy, rất nhiều người ṭ ṃ: Trong chuyện có nhiều loại động vật biến thành yêu quái, tại sao lại không có loài mèo?
Tại sao mèo không biến thành yêu quái trong Tây Du Kư?
Hầu hết yêu quái trong Tây Du Kư đều được lấy cảm hứng từ những loài động vật chúng ta nh́n thấy hàng ngày. Trong phiên bản điện ảnh và truyền h́nh, chúng ta có thể thấy nhiều loại quái vật khác nhau biến h́nh từ dạng người về dạng động vật. Do đó, trong quá tŕnh xây dựng tính cách nhân vật, nhà văn cũng dựa vào đặc điểm của các loài động vật. Ví dụ, yêu quái do thỏ biến thành th́ có ngoại h́nh đáng yêu, hồn nhiên, có khả năng hát ḥ nhảy nhót.
Ngược lại, những yêu quái như gấu đen, sư tử... thường có vẻ ngoài to lớn, tính t́nh nóng nảy sau khi biến thành dạng người. Điều này có thể khiến những người yêu mèo hiện đại thắc mắc: V́ sao không có một yêu quái mèo trong Tây Du Kư? Liệu có phải thời điểm đó chưa có mèo?
Thực tế tất cả điều này liên quan đến bối cảnh lịch sử thời đó.
Ngô Thừa Ân sống ở thời vua Gia Tĩnh, nhà Minh. Gia Tĩnh đế rất thích mèo, thậm chí c̣n thành lập một bộ phận riêng để nuôi mèo, gọi là "pḥng mèo". Tại đó có những nhân viên đặc biệt chăm sóc mèo cho hoàng đế.
Thời đại có tác động lớn đến tính cách và tác phẩm của một người. Ngô Thừa Ân từ nhỏ đă rất hứng thú với những tác phẩm về yêu quái nhưng lại không gặp may mắn trong sự nghiệp. Khi Tây Du Kư được viết 10 chương đầu, Ngô Thừa Ân đă gần 50 tuổi. Tác phẩm chứa đựng phần lớn những hiểu biết sâu sắc về cuộc đời của ông, chịu ảnh hưởng của các sự kiện lịch sử. Nội dung tác phẩm cũng phải phù hợp với mục tiêu theo đuổi giá trị của triệu đại. Đây là lư do tại sao mèo không thể trở thành yêu quái trong Tây Du Kư.
Ảnh hưởng chính trị trong thời kỳ Gia Tĩnh
Trong triều đại Minh, người có liên quan mật thiết nhất với mèo chính là Hoàng đế Gia Tĩnh. Trong thời gian cai trị, ông thường không thiết triều thường xuyên, nhưng vẫn có cách để quan lại trung thành và phản bội t́m được chỗ đứng của ḿnh. Điều này cho thấy năng lực tài t́nh của hoàng đế.
Mèo là loài vật yêu thích của hoàng đế Gia Tĩnh thời bấy giờ nên không thể trở thành yêu quái trong Tây Du Kư. Ảnh minh họa: Internet
Ngoài ra, trong thời gian riêng tư, vua Gia Tĩnh rất thích nuôi mèo. Theo cách nói của người hiện đại th́ ông chính là "con sen" của loài mèo. Sự yêu thích quá độ có thể ảnh hưởng đến triều chính. Sau khi con mèo cưng qua đời, vua Gia Tĩnh c̣n yêu cầu chôn cất nó trong quan tài.
V́ vậy, thời bấy giờ, mèo được xem là linh vật của quốc gia, không thể bị biến thành yêu quái trong tiểu thuyết. Nếu trong một tiểu thuyết nào đó, mèo bị biến thành yêu quái th́ nó sẽ bị cấm. Người dân thời đó cũng không muốn đọc những thứ giống như sách cấm.
Có thể nói rằng Ngô Thừa Ân đă hiểu rất thấu đáo vấn đề này. Không chỉ riêng ông mà nhiều tác giả cùng thời cũng hiểu tầm quan trọng của loài mèo lúc bấy giờ.
VietBF@ sưu tập