Kim loại này không chỉ khan hiếm mà quá trình khai thác và chiết xuất còn rất khó khăn.
Đó chính là Rhodium.
Trading Economics - website cung cấp dữ liệu cho 20 triệu chỉ số kinh tế từ 196 quốc gia trên toàn thế giới - cho biết, Rhodium được công nhận là kim loại quý hiếm nhất và có giá trị nhất trên thế giới, hơn hẳn vàng hoặc bạch kim.
Giá của loại khoáng sản này trên thị trường quốc tế vào cuối năm 2023 đạt 28.775 đô la Mỹ một ounce (tương đương 28,3 gram), đạt giá trị gấp gần 15 lần vàng. Giá vàng năm 2023 đạt 1.940 đô la Mỹ một ounce, theo Statista.
Statista cũng dự báo rằng, vào năm 2024, nhu cầu toàn cầu về rhodium cho mục đích sử dụng trong ngành hóa chất dự kiến sẽ đạt 92.000 ounce, tăng so với nhu cầu 81.000 ounce của năm 2023. Nhu cầu toàn cầu về Rhodium dự kiến sẽ đạt khoảng 1,06 triệu
Dù cực kỳ khan hiếm nhưng cả thế giới đều "khát" Rhodium. Khắp Bắc Mỹ (Mỹ, Canada và Mexico), châu Âu (Đức, Anh, Pháp và các nước còn lại của châu Âu), Trung & Nam Mỹ (Brazil và các nước còn lại của Trung & Nam Mỹ), Trung Đông và châu Phi (UAE, Ả Rập Xê Út và các nước còn lại của Trung Đông & châu Phi) và châu Á Thái Bình Dương (Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ và các nước còn lại của châu Á Thái Bình Dương) đều muốn mua kim loại này.
Trong đó, thị trường Châu Á - Thái Bình Dương được ước tính là phân khúc tăng trưởng nhanh nhất trên thị trường do sự tăng trưởng nhanh chóng của ngành công nghiệp thủy tinh. Hơn nữa, thị trường đang chứng kiến sự tăng trưởng nhanh chóng về số lượng người dùng ô tô, điều này lại hỗ trợ nhu cầu về Rhodium.
Theo đánh giá của Global Market Estimates, thị trường Rhodium toàn cầu dự kiến sẽ tăng trưởng từ 2,1 tỷ đô la Mỹ vào năm 2021 lên 3,2 tỷ đô la Mỹ vào năm 2026 với tốc độ CAGR (tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm) là 5,7% từ năm 2021 đến năm 2026.
Rhodium dần dần chiếm lĩnh thị trường thời đại mới
Sự khan hiếm, tính hữu ích, nhu cầu thị trường, độ khó khai thác và các đặc tính độc đáo là 5 yếu tố chính để giá của Rhodium tăng chóng mặt trong vài năm qua.
Nhu cầu về Rhodium tăng, kéo theo giá tăng, có liên quan chặt chẽ đến việc con người tìm kiếm các công nghệ hiệu quả và không gây ô nhiễm trong bối cảnh biến đối khí hậu ngày càng gia tăng.
Không có gì ngạc nhiên khi kim loại chuyển tiếp cực kỳ hiếm này có khả năng thực hiện cái gọi là "quang hợp nhân tạo", tức là một quá trình hóa học mô phỏng quá trình quang hợp tự nhiên. Vai trò quan trọng này trong lĩnh vực năng lượng tái tạo đã thúc đẩy nhu cầu và giá của nó trong những năm gần đây.
Các phân tích gần đây nhất chỉ ra rằng xu hướng tăng giá này sẽ tiếp tục trong tương lai gần, chủ yếu là do nhu cầu về kim loại này tăng lên cho các ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt là trong các lĩnh vực liên quan đến việc tìm kiếm các giải pháp bền vững.
Ngày nay, thị trường chính của Rhodium là ngành ô tô. 80% khoáng chất này được sử dụng trong sản xuất bộ chuyển đổi xúc tác (bộ xử lý khí thải), nơi nó làm giảm lượng khí thải nitơ oxit (NOx) gây ô nhiễm môi trường ra khí quyển.
Ngoài ra, nó cũng được sử dụng trong ngành công nghiệp hóa chất khi nó đóng vai trò là chất xúc tác để sản xuất axit nitric và axit axetic; và trong sản xuất đồ trang sức, cụ thể là trở thành lớp phủ trên đồ trang sức để bảo vệ khỏi trầy xước và xỉn màu. Một số vòng cổ và vòng tay do thợ kim hoàn của hãng Swarovski (Áo) sản xuất cũng cần dùng đến Rhodium để tăng độ bền, sáng bóng.
Nam Phi là nhà sản xuất Rhodium đứng đầu thế giới, đóng góp khoảng 80% nguồn cung toàn cầu. Kim loại này thường được tìm thấy trong quặng trộn với các kim loại nhóm bạch kim khác và cần phải xử lý rộng rãi để chiết xuất. Quá trình chiết xuất Rhodium cực kỳ khó khăn và tốn thời gian.
Tiếp theo là Nga - chiếm khoảng 6% thị phần. Trong khi đó, Mỹ và Canada chiếm khoảng 2,3% thị phần, tiếp theo là các mỏ ở Zimbabwe.
Vì sao Rhodium đắt hơn vàng?
Các kim loại nhóm bạch kim (PGM) bao gồm Platinum, Osmium, Ruthenium, Iridium, Palladium và Rhodium. Mặc dù vàng và bạc có thể là những kim loại quý nổi tiếng nhất, nhưng nhóm bạch kim thực tế lại được săn đón nhiều nhất. Trong số PGM, Rhodium là kim loại quý đắt nhất trên Trái đất.
Nguyên tố kim loại màu trắng bạc này có khả năng chống ăn mòn và có độ phản chiếu cao (lên đến 80% ánh sáng). Ngoài ra, Rhodium không bị xỉn màu, cứng hơn vàng và cực kỳ bền.
Mặc dù nhu cầu về Rhodium rất lớn nhưng kim loại này rất hiếm vì nó không bao giờ được tìm thấy dưới dạng khoáng chất đơn lẻ. Tỷ lệ sản xuất kim loại này trên toàn cầu là khoảng 30 tấn mỗi năm, thực tế là rất nhỏ so với các kim loại khác. Có thể so sánh, đồng được sản xuất với tốc độ 20 triệu tấn mỗi năm. Nhôm đạt 63 triệu tấn. Do nhu cầu cao nhưng lại khan hiếm, Rodium là kim loại quý đắt nhất thế giới.
Rhodium và vàng đều là những kim loại quý nổi tiếng, nhưng chúng có những đặc điểm riêng biệt khiến chúng trở nên khác biệt. Trong phần này, chúng ta sẽ xem xét những điểm giống và khác nhau giữa hai kim loại này, bao gồm giá cả, công dụng, nhu cầu của chúng.
Trước tiên, hãy cùng giải quyết sự khác biệt về giá giữa Rhodium và vàng. Rhodium hiếm hơn đáng kể so với vàng, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến giá của nó.
Một điểm khác biệt quan trọng khác giữa Rhodium và vàng là công dụng của chúng. Vàng được sử dụng rộng rãi cho nhiều mục đích khác nhau, từ sản xuất đồ trang sức và tiền xu đến các linh kiện điện tử và thậm chí là phương pháp điều trị y tế.
Ngược lại, ứng dụng chính của Rhodium là trong ngành công nghiệp ô tô như một chất xúc tác trong bộ chuyển đổi xúc tác để giảm lượng khí thải độc hại. Ngoài ra, Rhodium được sử dụng làm lớp phủ cho các kim loại khác để cải thiện độ bền và độ bóng.
Nhu cầu về Rhodium và vàng cũng khác nhau. Vàng có nhu cầu ổn định hơn do có nhiều ứng dụng đa dạng và có vị thế lịch sử là một kho lưu trữ giá trị. Các ngân hàng trung ương, nhà đầu tư và cá nhân đều góp phần tạo nên nhu cầu ổn định về vàng.
Ngược lại, nhu cầu về Rhodium chủ yếu được thúc đẩy bởi nhu cầu công nghiệp, khiến nó dễ bị biến động hơn dựa trên những thay đổi trong thị trường ô tô và các quy định về môi trường mới nổi nói chung.
Tóm lại, Rhodium và vàng là hai kim loại quý riêng biệt, mỗi loại có các thuộc tính, công dụng và nhu cầu khác nhau. Trong khi vàng là một mặt hàng được săn đón nhiều với nhu cầu ổn định, giá trị của Rhodium chủ yếu bắt nguồn từ các ứng dụng công nghiệp và sự khan hiếm của nó.
Hiểu biết về các kim loại quý chính và công dụng của chúng giúp ta hiểu rõ hơn tại sao chúng lại có giá trị như vậy và làm nổi bật tầm quan trọng của chúng trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau, từ ô tô và điện tử đến hàng không vũ trụ và hơn thế nữa.
VietBF@ Sưu tập
