Dù không có tên trên phiếu bầu tổng thống Mỹ vào ngày 5/11, Tổng thống Joe Biden vẫn mang một nỗi lo lớn, khi số phận di sản của ông phụ thuộc vào chủ nhân sắp tới của Nhà Trắng.
Theo New York Times, nếu Phó tổng thống Kamala Harris thua cuộc, khả năng cao nhiều thành tựu lập pháp của ông Joe Biden, trong đó có năng lượng sạch, bảo hiểm y tế và chính sách đối ngoại, sẽ bị hủy hoại.
Cựu Tổng thống Donald Trump từng khẳng định nếu tái đắc cử, ông sẽ hủy bỏ Đạo luật Giảm lạm phát - một thành tựu về năng lượng sạch mang tính biểu tượng của ông Biden. Đạo luật dự kiến rót 1.200 tỷ USD trong thập niên tới vào các công nghệ chống biến đổi khí hậu.
Về xung đột Ukraine, ông Trump nói sẽ cho phép Nga “làm mọi điều họ muốn” với các đồng minh NATO, trong khi việc đoàn kết NATO ủng hộ Ukraine là một trong những thành tựu đáng tự hào nhất của ông Biden.
Ngoài ra, gần đây, ông Trump cũng chỉ trích một đạo luật lưỡng đảng đầu tư vào sản xuất chất bán dẫn là "quá tệ".
Ông Trump đe dọa, Nhà Trắng vội vă giải ngân
Nhà Trắng dường như tin ông Trump sẽ hành động như tuyên bố. Các quan chức đang gấp rút củng cố những thành tích của ông Biden. Hồi tháng 10, tổng thống giải ngân hàng tỷ USD viện trợ cho Ukraine, trong khi ứng viên đảng Cộng ḥa chỉ trích những gói viện trợ tài chính và quân sự như vậy.
Chính quyền Biden cũng vật lộn để phân phối nhiều khoản tài trợ năng lượng sạch và khí hậu nhanh nhất có thể. Trong khi hơn 98 tỷ USD trong Đạo luật Giảm lạm phát đă được công bố lộ tŕnh, hàng tỷ USD cho các đường dây truyền tải mới và bảo tồn nông nghiệp vẫn đang “đắp chiếu”. Các kế hoạch đầu tư cần phải trải qua quy tŕnh và thủ tục hành chính phức tạp trước khi được triển khai.
“Tôi có kế hoạch chấm dứt Thỏa thuận Xanh mới, mà tôi gọi là Tṛ Lừa đảo Xanh mới", ông Trump phát biểu hồi tháng 9, ám chỉ tới các chính sách về khí hậu của ông Biden. “Tôi sẽ hủy bỏ tất cả khoản tiền chưa được chi theo Đạo luật Giảm Lạm phát".
Ông Trump không thể đơn phương băi bỏ tất cả chính sách của ông Biden. Luật liên bang hạn chế Nhà Trắng chặn các khoản tiền đă được Quốc hội Mỹ phân bổ. Tuy nhiên, nếu đảng Cộng ḥa nắm quyền kiểm soát Thượng viện và Hạ viện, ông Trump có thể dừng một số khoản chi tiêu.
Ông Biden thường nhấn mạnh tương lai bấp bênh của các chương tŕnh nghị sự khi thúc giục cử tri bỏ phiếu.
"Hăy nghĩ về tương lai khi Donald Trump thắng cử", ông Biden nói hồi tháng 10. “Ông ấy đă nói rơ ḿnh muốn làm ǵ. Nếu Trump thắng, đất nước này sẽ thay đổi”.
Tổng thống c̣n cảnh báo ông Trump sẽ tước đi quyền bảo hiểm y tế của hàng chục triệu người Mỹ. Trong cuộc tranh luận với bà Kamala Harris vào tháng 9, ông Trump mô tả Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng là “chăm sóc sức khỏe tồi tệ”. Tính riêng trong năm 2024, khoảng 21 triệu người sử dụng đạo luật để đăng kư bảo hiểm y tế. Khi được hỏi về phương án thay thế, ông Trump nói ḿnh “đang xây dựng khái niệm chung cho bản kế hoạch”.
Trong những tuần gần đây, ông Trump cũng chú ư tới Đạo luật CHIPS và Khoa học, trong đó có 39 tỷ USD để cải tổ ngành sản xuất chất bán dẫn của Mỹ và giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc. Ông Trump chưa nêu rơ ư định với đạo luật CHIPS, vốn được lưỡng đảng ủng hộ, nhưng cáo buộc đạo luật này có lợi cho "các công ty giàu có".
Cựu tổng thống muốn sử dụng thuế quan để thu hút các nhà sản xuất chip đầu tư nhiều hơn vào nhà máy Mỹ. Hôm 1/11, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson nói đảng Cộng ḥa khả năng cao sẽ băi bỏ nỗ lực Đạo luật CHIPS, nhưng sau đó rút lại lời nói v́ “nghe nhầm câu hỏi của phóng viên”.
Di sản của ông Biden sẽ đi về đâu?
"Họ (đảng Cộng ḥa) sẽ băi bỏ mọi chính sách hiệu quả mà Tổng thống Biden đă đưa ra", Arthur Steinberg - chủ tịch Liên đoàn Giáo viên Mỹ Pennsylvania - nói.
Ông Steinberg đặc biệt lo lắng về các đề xuất có trong Dự án 2025, một bản thiết kế chính sách và nhân sự do hàng chục nhóm bảo thủ lập ra cho chính quyền tiếp theo của đảng Cộng ḥa.
Dự án này đề xuất thu hẹp Bộ Giáo dục Mỹ và cắt giảm các chương tŕnh như Head Start - chương tŕnh liên bang cho trẻ mẫu giáo từ gia đ́nh thu nhập thấp. Ông Trump nhiều lần phủ nhận liên quan tới dự án, mặc dù nhiều gợi ư được đưa ra bởi các quan chức từng phục vụ trong chính quyền của cựu tổng thống.
Andrew Bates, phát ngôn viên Nhà Trắng, cho biết: "Dự án 2025 và MAGAnomics (ám chỉ các chính sách kinh tế của ông Trump) sẽ tàn phá các gia đ́nh trung lưu chăm chỉ làm việc bằng cách băi bỏ những đạo luật mang tính lịch sử".
Đảng Dân chủ ngầm thừa nhận chiến thắng của ông Trump sẽ đặt thêm câu hỏi về việc ông Biden phản đối rút lui khỏi cuộc đua vào Nhà Trắng. Trước khi tổng thống tuyên bố nhường vị trí cho bà Harris, các đồng minh của ông thường bác bỏ những nghi vấn liệu ông có đủ sức khỏe để cáng đáng thêm một nhiệm kỳ. Họ lập luận ông Biden là đảng viên Dân chủ duy nhất có thể đánh bại ông Trump.
Song dưới áp lực ngày càng lớn, ông Biden rời cuộc đua. Trong khi đó, bà Harris phải vật lộn với lịch tŕnh vận động tranh cử ngắn ngủi, đồng thời phải t́m cách giữ khoảng cách khỏi chính tổng thống - người vẫn không được ḷng cử tri trong nhiều cuộc thăm ḍ.
Tuy nhiên, các đồng minh của ông Biden cho rằng việc tổng thống ủng hộ bà Harris ngay sau khi rút lui đă tạo cho bà động lực cần thiết, đúng vào thời điểm một số đảng viên Dân chủ đặt câu hỏi liệu có nên tổ chức tranh cử công khai không.
"Nếu bà ấy thua, tôi cho rằng sẽ có rất nhiều người nói ‘đáng ra phải thế này, đáng ra phải thế kia’, phân tích lư do bà ấy không giành chiến thắng. Nhưng nếu bà ấy thắng, điều này sẽ tiếp tục củng cố di sản của Tổng thống Biden”, Mark Buell - nhà tài trợ nổi tiếng của đảng Dân chủ - nhận định.