Doanh số bán hàng của Tesla đang giảm chưa từng có, trong khi các đối thủ cạnh tranh nhanh chóng giành được thị phần. Không rõ liệu những đường lối chính trị gây tranh cãi của Elon Musk có phải là nguyên nhân?
Tesla lần đầu tiên giảm doanh số bán hàng toàn cầu vào năm ngoái, cụ thể là 1% so với năm 2023. Đối với nhiều công ty khác, đây không phải con số đáng lo ngại song lại đặc biệt đáng chú ý với Tesla - công ty vừa ghi nhận mức tăng doanh số lần lượt 38% và 40% trong hai năm trước đó.
Vấn đề của Tesla là vị CEO không chỉ để mắt đến chính phủ liên bang mà còn phải bận tâm tới ít nhất 3 công ty khác nữa. Stephanie Valdez Streaty, giám đốc phân tích ngành của Cox Automotive, cho biết: “Vẫn còn quá sớm để thấy động thái của Musk phản ánh vào số liệu của Tesla. Chúng tôi không thể xác định được rằng sự phân cực đang khiến mọi người mua hay tránh xa Tesla”.
Musk đã trở thành tâm điểm chú ý vì nhiều động thái định hình lại chính phủ liên bang. Những trở ngại đối với doanh số bán hàng của Tesla là có thật, từ sự gia tăng cạnh tranh đến giá xe đắt đỏ.
Có lẽ dấu hiệu lớn nhất cho thấy sự thay đổi đến từ S&P Global Mobility, công ty có dữ liệu bán hàng theo từng tiểu bang. Tại ‘tiểu bang xanh’, nơi bỏ phiếu cho ứng cử viên Dân chủ trong 4 cuộc bầu cử tổng thống gần đây, tỷ lệ người quay lại mua Tesla đã giảm từ 72% trong quý cuối cùng của năm 2023 xuống còn 65% trong quý cuối cùng của năm 2024. Ngược lại, ở ‘tiểu bang đỏ’, tỷ lệ người quay lại mua Tesla tăng nhẹ từ 47,6% vào cuối năm 2023 lên 48,2% trong 3 tháng cuối năm ngoái.
Có một số bằng chứng cho thấy một số người mua có thể không thích hoạt động chính trị của Musk. Valdez Streaty chỉ ra cuộc thăm dò ý kiến những người mua xe tiềm năng trong tháng này của Morning Consult, rằng gần 32% người mua ở Mỹ ‘sẽ không cân nhắc’ mua xe Tesla. Con số này tăng so với mức 27% trong cuộc khảo sát của Morning Consult một năm trước đó.
Để so sánh, chỉ có 16% người mua tiềm năng gần như chắc chắn hoặc rất có thể sẽ xem xét xe Tesla. Con số này không thay đổi nhiều trong 4 năm qua.
Một cuộc thăm dò vào tháng 1 của Đại học Quinnipiac cho thấy 53% cử tri không tán thành việc Musk đóng vai trò nổi bật trong chính quyền ông Trump, so với 39% tán thành. Một cuộc thăm dò vào tháng 12 năm 2022 của trường đại học cũng cho thấy 36% cử tri có quan điểm tích cực về Musk và 35% có quan điểm tiêu cực.
Nhiều chủ sở hữu Tesla đang bán tháo xe cũ. Trung bình khoảng 11.300 xe Tesla được niêm yết trên AutoTrader (nơi mua bán xe cũ) của Cox, tăng 28% so với mức trung bình 8.800 xe của năm trước.
Nhiều yếu tố có thể khiến doanh số bán xe Tesla mới giảm, chẳng hạn là gia tăng cạnh tranh. Các hãng sản xuất ô tô lâu đời của phương Tây như General Motors, Ford và Volkswagen đã dành vài năm tung ra các mẫu xe điện mới. Chúng hào nhoáng và đôi khi, có giá thấp hơn Tesla.
Trong khi đó, Tesla chỉ thực hiện những thay đổi tương đối khiêm tốn đối với dòng sản phẩm chính là xe sedan và SUV Model Y, Model 3. Mẫu xe mới duy nhất, xe bán tải Cybertruck, là loại xe ngách đắt tiền nên chỉ có doanh số khiêm tốn.
Tại thị trường Trung Quốc, BYD thực sự đã vượt qua Tesla với biên độ lớn trong quý 4 năm 2024. BYD đang chiếm thị phần từ Tesla ở Trung Quốc và Châu Âu, song vẫn chưa thâm nhập vào thị trường Mỹ.
Theo Cơ quan Giao thông Vận tải Liên bang Đức, doanh số bán xe Tesla tại Đức vào tháng 1 đã giảm 59% so với một năm trước. Ivan Drury, giám đốc thông tin chi tiết tại trang web mua xe Edmunds cho biết: “Có một bộ phận lớn dân số không quan tâm đến chính trị. Nhiều người sẽ gạt bỏ cảm xúc về chính trị khi mua hàng nhưng thay vào đó, lại tập trung vào giá cả”.
“Ở Trung Quốc, có quá nhiều lựa chọn tuyệt vời đến nỗi Tesla chỉ rơi vào phân khúc sản phẩm tầm trung. Đó là một chiếc xe có giá quá cao so với những sự sang trọng mà nó có thể cung cấp cho khách hàng”, chuyên gia Helfton nói.
Đáng nói, Tesla vẫn chưa cho các nhà đầu tư biết họ sẽ lấy lại chỗ đứng ở Trung Quốc như thế nào, nơi tạo ra phần lớn doanh thu cho hãng. “Họ sẽ có thể làm gì hơn ngoài việc giảm giá để duy trì hoạt động trong năm 2024 không?”, Tu Le, giám đốc điều hành của Sino Auto Insights, một công ty nghiên cứu đặt câu hỏi. “Hơn nữa, công cụ giảm giá đã mất tác dụng”.
Công ty của Musk là một trong những cái tên đáng gờm trong thị trường xe điện. Hãng vẫn kiếm được tiền trong khi nhiều tập đoàn lâu đời vật lộn kiếm lợi nhuận từ xe điện, song thời kỳ bùng nổ trong quá khứ đã xa. Mark Fields, cựu CEO của Ford Motor, cho biết: “Tesla đang đi từ kỷ nguyên vàng sang kỷ nguyên thực sự đầy thách thức”.
Ba năm trước, bước chân Tesla dường như không thể cản. Các nhà máy hoạt động rầm rộ, ngay cả khi tình trạng thiếu chất bán dẫn trên toàn cầu khiến loạt đối thủ phải cắt giảm sản xuất ô tô. Nhu cầu của người tiêu dùng đủ mạnh đến mức Tesla phải tăng giá bán trong khi danh sách chờ mua dài đến mức một số khách hàng chấp nhận chi thêm tiền.
Khi các nhà sản xuất ô tô bắt đầu xây dựng hình ảnh giống Tesla thì Musk – CEO bậc thầy với tài năng truyền cảm hứng cho các nhà đầu tư - lại đón đầu làn sóng mang tên trí tuệ nhân tạo. Sự phân tâm, cộng thêm chiến trường khốc liệt tại Trung Quốc, đã phản ánh tiêu cực lên doanh số Tesla - điều mà không một nhà đầu tư trung thành nào mong muốn.
VietBF@ Sưu tập
