Dân Mỹ nhận được bao tiền nếu ông Trump chi 20% tiền tiết kiệm ngân sách?

[troopy]

Việc chi trả tiền tiết kiệm được từ ngân sách cho người dân không hề dễ dàng khi mục tiêu "thu" 2.000 tỷ USD không như kỳ vọng.

Nguy cơ lạm phát cũng được bàn đến sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 19/2 cho biết, ông đang cân nhắc ý tưởng trực tiếp trích phần ngân sách tiết kiệm được trong chương trình cắt giảm ngân sách để trả cho người dân. Ý tưởng do Elon Musk đưa ra.

Ông Trump nói: "Chúng tôi đang xem xét một chương trình mới, trong đó trao 20% tiền tiết kiệm của DOGE (Ủy ban Hiệu suất chính phủ - cơ quan chịu trách nhiệm cắt giảm) cho công dân Mỹ". Ông cho biết thêm 20% ​​nữa sẽ được dùng cho khoản nợ quốc gia trị giá 36,2 nghìn tỷ USD. Chưa rõ 60% còn lại sẽ được dùng vào việc gì.


Ông Elon Musk và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại phòng Bầu dục, Nhà Trắng.

Lần đầu tiên ý tưởng về khoản tiền từ DOGE được James Fishback, giám đốc điều hành của một công ty đầu tư đưa ra. Fishback được cho là cộng sự thân cận của Vivek Ramaswamy, người từng tham gia DOGE với ông Musk.

Trong video quay trên ô tô, Fishback gọi ý tưởng này giống như một hình thức "bảo đảm hoàn tiền", đề xuất trả cho mỗi hộ gia đình có nộp thuế thu nhập một tấm séc trị giá 5.000 USD (dựa trên tính toán 20% khoản tiết kiệm 2 nghìn tỷ USD của DOGE). Đề xuất kêu gọi gửi "séc hoàn thuế" này đến các hộ gia đình sau ngày DOGE kết thúc chương trình cắt giảm vào tháng 7/2026.

Sau đó, ông Elon Musk cho biết ông sẽ "kiểm tra" với ông Trump về ý tưởng này. Ông gọi đó là "cổ tức DOGE".

Tuy nhiên, kịch bản này có thực hiện được hay không, hay có thể đem lại tác động như thế nào vẫn gây tranh cãi.

Để có những tấm séc trị giá 5.000 USD, DOGE phải đạt được mục tiêu tham vọng 2.000 tỷ USD tiết kiệm ngân sách. Cho đến nay, DOGE tuyên bố đã cắt giảm được 55 tỷ USD. Như vậy nếu áp dụng chương trình phân bổ 20%, mỗi gia đình trong khoảng 79 triệu hộ gia đình Mỹ sẽ nhận tấm séc trị giá khoảng 137,5 USD. Thậm chí con số 55 tỷ USD mà DOGE công bố cũng chưa chắc chắn. Bloomberg ước tính rằng khoản tiết kiệm của DOGE cho đến nay có thể chỉ là 8,6 tỷ USD, tương đương với mỗi gia đình nhận séc 21,5 USD.

Ngay cả ông Musk dường như cũng đã từ bỏ mục tiêu 2.000 tỷ USD. Hồi tháng trước, ông nói đó là kịch bản "tốt nhất", còn thực tế ông đang có "cơ hội tốt" để đạt được khoảng một nửa con số tiết kiệm này. Trong khi đó Bộ trưởng Tài Chính Scott Bessent từng nói vào tháng 11/2024 rằng: “Tôi không chắc họ sẽ đạt được con số đó như thế nào”.

Nguy cơ lạm phát cũng được bàn đến. Việc chi trả cho một bộ phận lớn công dân sẽ ngay lập tức bơm hàng tỷ USD tiền vào nền kinh tế, dẫn đến giá cả cao hơn, khi nhu cầu chi tiêu của người tiêu dùng sẽ tăng ngay lập tức mà không cần thay đổi nguồn cung.

"Cổ tức DOGE" gợi lại ký ức về khoản séc kích thích đợt dịch COVID-19, với tổng trị giá 814 tỷ USD mà ông Trump và ông Biden bật đèn xanh vào năm 2020 và 2021. Theo Ngân hàng Dự trữ Liên bang St. Louis, các chương trình kích thích COVID của chính phủ chịu trách nhiệm cho khoảng một phần ba lạm phát của nước này vào đầu năm 2022, khi lạm phát đạt đỉnh ở mức cao nhất trong 41 năm là hơn 9% vào tháng 6/2022.

Đến tháng trước, mức lạm phát ở 3%, vẫn cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% mà các nhà hoạch định chính sách muốn giữ.

Tuy nhiên theo Fishback, ý tưởng của ông là chỉ gửi séc cho các hộ gia đình nộp thuế thu nhập ròng, thay vì tất cả người nộp thuế, vì vậy sẽ dẫn đến mức tiêu dùng ít gây lạm phát hơn, vì những cá nhân có thu nhập cao hơn có "xu hướng tiết kiệm (không chi tiêu) số tiền nhận được". Ông Fishback cũng lập luận rằng vì séc DOGE đến từ tiền tiết kiệm, không phải chi tiêu thâm hụt, nên sẽ không gây ra lạm phát.

Nhà bình luận chính trị Scott Adams thì cho rằng: "Kịch bản tệ nhất đối với DOGE là chính phủ của chúng ta coi 'tiền tiết kiệm' DOGE như con heo đất mới, điều mà tôi lo ngại Quốc hội đã làm". Ngoài ra, chính phủ liên bang Mỹ thâm hụt 1,8 nghìn tỷ USD vào năm tài chính trước, nghĩa là có rất nhiều việc phải làm để đạt ưu tiên cân bằng ngân sách trước khi thanh toán bất kỳ khoản nào cho người nộp thuế.

VietBF@sưu tập