Ngày 30 tháng 3 hàng năm là Ngày Thế giới pḥng chống Rối loạn lưỡng cực, cũng là ngày sinh của danh họa người Hà Lan, Vincent van Gogh. Giới y học cho rằng ông đă qua đời v́ căn bệnh này.
Vincent van Gogh (1853-1890) - tác giả của những tác phẩm hội họa nổi tiếng thế giới. Ông được hậu thế nhớ đến như một trong những "thiên tài bị hành hạ" để lại nhiều câu chuyện truyền cảm hứng và gây xúc động.
Sinh thời, Van Gogh vốn là người khó tính, nhiều khi trở thành khó ưa, khó chịu đối với những người xung quanh. Thêm vào đó, ông có một lối sống lập dị, cảm xúc lên xuống rất thất thường khiến họa sĩ thường xuyên phải ra vào các bệnh viện tâm thần để điều trị.
Ở thời Van Gogh, người ta vẫn chưa có khái niệm về chứng rối loạn lưỡng cực nhưng những biểu hiện của Van Gogh khiến các nhà khoa học tin rằng, đây chính là chứng bệnh mà vị danh họa huyền thoại đă mắc phải, bởi có những giai đoạn ông suy sụp tới mức không thể ngồi dậy, không thể cầm nổi cọ vẽ, nhưng cũng có những giai đoạn ông hưng phấn và vẽ liên tục không ngơi nghỉ, cho ra những tác phẩm sau này trở thành kinh điển.
Ở trường hợp của Van Gogh, người ta nhận thấy chứng bệnh của ông xuất hiện sau những giai đoạn sáng tạo đỉnh cao, dồn nhiều tâm sức để lao động nghệ thuật bằng một sự hăng hái, nhiệt t́nh cao độ. Đến sau này, khoa học nh́n nhận và khẳng định thiên tài hội họa này chắc chắn đă bị rối loạn cảm xúc lưỡng cực.
Để tưởng nhớ người họa sĩ nổi tiếng và nâng cao nhận thức cộng đồng về rối loạn cảm xúc lưỡng cực, từ năm 2015, Quỹ Quốc tế về Rối loạn Lưỡng cực và Hiệp hội Quốc tế về Rối loạn Lưỡng cực đă đề xuất chọn ngày 30/3 - ngày sinh của vị họa sĩ thiên tài - làm Ngày Thế giới Pḥng chống rối loạn lưỡng cực.
Rối loạn lưỡng cực là ǵ?
"Rối loạn lưỡng cực" (bipolar affective disorder), c̣n được gọi là "chứng hưng trầm cảm" (manic-depression), là một bệnh lư tâm thần đặc trưng bởi các giai đoạn trầm cảm xen kẽ với các giai đoạn hưng cảm.
Sự biến đổi cảm xúc này không phải là những thay đổi tâm trạng nhất thời mà là những thay đổi tâm trạng măn tính và kéo dài. Chúng đi kèm với các mức độ suy giảm chức năng xă hội khác nhau, thậm chí là hành vi tự gây hại.
Người bị rối loạn cảm xúc lưỡng cực thường có dấu hiệu nào nhận biết?
Những người mắc chứng rối loạn cảm xúc lưỡng cực thường trải qua tâm trạng đi lên và đi xuống như biểu đồ h́nh sin. Khi trầm cảm, họ ch́m sâu trong tuyệt vọng, bi quan, phủ nhận bản thân và tự dằn vặt. Ngược lại, khi hưng cảm, tâm trạng họ lại lên cao, suy nghĩ phóng túng, tự cao tự đại, tràn đầy năng lượng và dễ bị kích động. Những trạng thái trái ngược này luân phiên chi phối cuộc sống của người bệnh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, thậm chí đe dọa đến tính mạng.
Sohu chia sẻ, nhiều người bị rối loạn lưỡng cực sẽ có tâm trạng như là: "Tôi cảm thấy rất mệt mỏi, không có tinh thần, cũng không thể học hành được. Tôi thấy ḿnh thật đáng thương và đáng ghét. Tôi đă phụ ḷng những người yêu thương tôi. Màn đêm mang lại cho tôi chút lạnh lẽo và tĩnh lặng. Tôi thích cảm giác lưỡi dao cứa vào cánh tay cùng với sự thư thái và thoải mái mà nó mang lại. Tôi thích nh́n thấy máu bắn ra...".
Ngược lại là: "Khi tâm trạng tốt, tôi cảm thấy ánh nắng thật ấm áp, gió thật mát lành, trái tim rực lửa và t́nh yêu nồng cháy. Cuộc sống tươi đẹp không c̣n xa vời nữa, nó ở ngay bên cạnh chúng ta. Hăy theo đuổi ước mơ, theo đuổi những ǵ ḿnh yêu thích. Cuộc sống đang tỏa sáng, cuối cùng tôi cũng thoát khỏi ṿng xoáy muốn chết để một lần nữa nh́n ngắm thế giới này. Tôi như được tái sinh. Mặt trời lại trở nên chân thực và vạn vật lại tươi đẹp...".
Điều trị rối loạn cảm xúc lưỡng cực
Hiện nay, việc điều trị rối loạn cảm xúc lưỡng cực đ̣i hỏi phải kết hợp nhiều phương pháp. Điều trị bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ là nền tảng, giúp ổn định tâm trạng. Kết hợp với liệu pháp tâm lư, hầu hết các triệu chứng của bệnh nhân có thể được kiểm soát hiệu quả. Giao tiếp xă hội và chất lượng cuộc sống cũng được cải thiện đáng kể.
Tuy nhiên, rối loạn lưỡng cực có khả năng tái phát suốt đời rất cao. Do đó, việc điều trị lâu dài, nâng cao nhận thức về bệnh và khả năng tự quản lư là vô cùng quan trọng. Đặc biệt đối với nhóm thanh thiếu niên mắc chứng rối loạn lưỡng cực, cần xem xét nguyên tắc cha mẹ cùng tham gia điều trị. Việc này giúp cha mẹ nhận biết bệnh và các triệu chứng, đồng thời khuyến khích họ tham gia vào quá tŕnh điều trị của con, từ đó nâng cao sự tuân thủ điều trị và giảm nguy cơ tái phát.
VietBF@ Sưu tập