Nghịch lý bóng đá Brazil: Cầu thủ cực giỏi, HLV rất kém

[Romano]

Lần đầu tiên trong lịch sử bóng đá Brazil, dẫn dắt đội tuyển quốc gia không chỉ là HLV nước ngoài mà còn không phải là người được sinh ra ở Brazil.

LĐBĐ Brazil (CBF) đã chính thức thông báo, ông Carlo Ancelotti đã là HLV trưởng đội tuyển quốc gia với mục tiêu: vô địch World Cup 2026!

Bóng đá Brazil đã “khát” danh hiệu World Cup dài lâu như quãng thời gian họ vô địch lần thứ 3 năm 1970 và phải đợi đến 24 năm sau, Brazil mới vô địch trở lại với lần thứ 4 tại World Cup 1994. Trong giai đoạn dài này, tuy không vô địch trong suốt 24 năm, nhưng Brazil vẫn là gã khổng lồ luôn được đánh giá là ứng cử viên vô địch, khác rất xa với thời kỳ từ sau World Cup 2002 cho đến vòng loại World Cup 2026 đang diễn ra.Vì sao bóng đá Brazil, nơi xuất khẩu cầu thủ giỏi đá ở nước ngoài nhiều nhất thế giới; quê hương sản sinh nhiều tài năng thiên phú nhất thế giới; quốc gia có số lần vô địch World Cup nhiều nhất hành tinh là 5 (1962, 1966, 1970, 1994, 2002)... thế mà giờ đây họ phải phá vỡ truyền thống, họ vượt qua sự kiêu hãnh HLV đội tuyển quốc gia phải là HLV nội địa... để mời cho bằng được HLV người Ý Carlo Ancelotti.

Liệu giấc mơ của CBF cũng như người hâm mộ bóng đá Brazil mong đợi Brazil sẽ lại có lần thứ 6 vô địch World Cup 2026, sẽ lại nâng cao chiếc cúp vô địch thế giới sau 24 năm mong chờ như trước đó họ đã đợi chờ từ 1970 đến 1994?

Hơn một năm nữa thôi sẽ có câu trả lời, còn bây giờ, chúng ta cùng tìm câu trả lời vì sao cầu thủ Brazil quá giỏi còn HLV Brazil lại quá kém?

HLV Brazil quẩn quanh trong nước và bất ổn

Tính từ World Cup đầu tiên năm 1930 cho đến World Cup 2002, qua 17 lần giải, bóng đá Nam Mỹ 9 lần vô địch: Brazil (5); Argentina, Uruguay (2), trong khi châu Âu là 8: Đức, Ý (3); Anh, Pháp (1). Nhưng từ World Cup 2006 đến 2022, tỷ số giữa châu Âu với Nam Mỹ rất cách biệt, là 4-1 qua 5 giải: Ý (2006), Tây Ban Nha (2010), Đức (2014), Pháp (2018), Argentina (2022). Thậm chí trong lần vô địch duy nhất của Nam Mỹ, nếu không có thiên tài Messi và thêm một chút may mắn, thì Argentina đã gục ngã trước đội Pháp trong trận chung kết World Cup 2022.

Những con số này đã phác họa đầy đủ bức tranh trong khi bóng đá châu Âu phát triển mạnh mẽ toàn diện từ công nghệ tổ chức, công nghệ kiếm tiền từ bóng đá chuyên nghiệp, áp dụng công nghệ khoa học, dinh dưỡng, y học thể thao vào phương pháp huấn luyện, sinh hoạt hằng ngày trong đời sống bóng đá... thì Nam Mỹ, mà cụ thể là làng bóng Brazil, quá lạc hậu.

Sự lạc hậu này được chứng minh qua thực tế: không có HLV người Brazil nào thành công ở châu Âu. Ngay cả HLV Luiz Scolari từng dẫn dắt đội tuyển Brazil vô địch World Cup 2002 cũng thất bại ở Chelsea mùa 2008-2009. Hay như Vanderlei Luxemburgo từng là HLV đội tuyển Brazil vô địch Copa America 1999 cũng chỉ làm việc chưa đầy 12 tháng ở Real Madrid (từ 2004-2005). Chẳng những không thành công mà cũng hiếm câu lạc bộ bóng đá hay quốc gia châu Âu nào ưa chuộng HLV Brazil cho dù Bordeaux rồi Monaco (Pháp) từng thuê Ricardo Gomes; hoặc Inter Milan, AC Milan (Ý) mong đợi Leonardo, nhưng tất cả các ông chủ đội bóng của các CLB Pháp và Anh này đều thất vọng.

Đáng nói hơn nữa đó là tính không ổn định, luôn muốn gặt hái thành tích ngay mà không kiên nhẫn của những ông chủ các CLB Brazil, nên các HLV Brazil cũng thay đổi công việc liên tục ở trong nước và không thể để lại bất kỳ dấu ấn nào trong sự nghiệp tại những nơi họ làm việc.

Như HLV đội tuyển Brazil Dorival Junior vừa bị sa thải, trước khi trở thành HLV đội tuyển Brazil, ông đã trải qua 25 công việc quản lý trong... 22 năm (?)! Nhưng đây không là trường hợp ngoại lệ. Fernando Diniz, HLV đội tuyển Brazil trước Dorival cũng dẫn dắt 17 CLB trong... 13 năm. Trước đó nữa là HLV Ramon Menezes cũng là HLV của 11 đội trong... 10 năm. Ngay cả Tite, trước khi dẫn dắt Brazil ở hai kỳ World Cup 2018, 2022 cũng đã đảm nhiệm tới 17 công việc khác nhau trong 25 năm.

Suốt gần chục năm qua, từ 2016 đến nay, từ Tite, Ramon Menezes, Fernando Diniz cho đến Dorival Junior, không ai trong số 4 tên gọi này trở thành tên gọi quen thuộc và được người hâm mộ bóng đá thế giới biết đến, chứ đừng nói là nhớ đến.

Đội tuyển bóng đá Brazil làm sao có thể thống trị thế giới với những HLV như thế!

HLV Brazil quá lạc hậu

Đã có một thời, mọi người đều nói không cần HLV giỏi, đội tuyển Brazil cũng vô địch vì các tuyển thủ Brazil quá xuất sắc, họ là tiếng nói quyết định trên sân cỏ mà chẳng cần đến HLV.

Đó là thời bóng đá còn ngẫu hứng, còn phụ thuộc vào tài năng cá nhân, thậm chí một tài năng xuất chúng cũng có thể làm thay đổi số phận của cả một đội tuyển.Nhưng bóng đá hiện đại đã khác. Trong khi vai trò tiền vệ trung tâm tuy không nổi bật nhưng lại rất quan trọng trong vận hành của mọi chiến thuật đa dạng, linh hoạt của bóng đá ngày nay, thì bóng đá Brazil không coi trọng vị trí này. Nói dễ hiểu hơn, các đội bóng ngày nay di chuyển, luân chuyển bóng liên tục quanh khu vực giữa sân rồi chuyển đổi nhanh từ phòng ngự sang tấn công hoặc ngược lại từ tấn công sang phòng ngự, thì bóng đá Brazil không xem trọng vị trí con thoi - gạch nối giữa công-thủ, và coi đây là sự lựa chọn bổ sung. Quan điểm đó cùng cách vận hành đó khiến đội tuyển Brazil giờ đây dễ choáng ngợp và thất bại trước các đội được vận hành chiến thuật tốt hơn.

Làm một so sánh giữa hai đội hàng đầu Nam Mỹ và thế giới là Brazil – Argentina, giờ đây đội tuyển Argentina mạnh hơn Brazil. Trớ trêu Argentina có thành tích tốt hơn Brazil trong những lần đối đầu hay tại một giải cụ thể không phải vì Argentina có lực lượng mạnh hơn, mà vì có một HLV giỏi hơn.

Thẳng thắn đánh giá, xét về tài năng cá nhân, nhiều cầu thủ Brazil xứng đáng chơi cho Argentina. Brazil có Alisson, Marquinhos, Raphinha, Vinicius, Rodrygo, Matheus Cunha... những vị trí thủ môn, trung vệ và tiền đạo cánh mà bất cứ CLB nào trên thế giới cũng mong muốn có được. Theo Transfermarkt, nếu gọi đủ 26 cầu thủ tốt nhất, tuyển Brazil có trị giá đội hình thuộc “nhóm 1 tỉ euro”.

Khác với Brazil, Argentina không chỉ sản sinh ra nhiều cầu thủ giỏi mà còn có các HLV xuất sắc khắp thế giới như Diego Simeone, Mauricio Pochettino, Marcelo Bielsa... Ngay cả Uruguay, Colombia, Venezuela cũng chọn HLV Argentina dẫn dắt đội tuyển quốc gia.

Từ đây cho thấy khổ nạn của bóng đá Brazil là thiếu vắng HLV giỏi có thể tập hợp những cá nhân xuất sắc thành một tập thể mạnh. Hiểu hơn ai hết điều này, nên sau World Cup 2022, CBF mới chấp nhận bỏ trống chức danh HLV đội tuyển quốc gia để chờ... Carlo Ancellotti. Thậm chí CBF vẫn giữ liên lạc ngay cả khi Ancelotti gia hạn hợp đồng với Real đầu năm 2024.

Sự kiên nhẫn của CBF đã có kết quả. CBF hy vọng triết lý bóng đá lỗi thời của các HLV Brazil không chỉ giết chết các đội tuyển quốc gia mà còn hủy hoại cả những thế hệ cầu thủ tài năng Brazil sẽ được thay thế qua tài năng của HLV lừng danh Carlo Ancelotti. Ancelotti không chỉ là HLV thành công nhất lịch sử Real Madrid với 15 danh hiệu, trong đó có 3 Champions League, mà còn là HLV giàu thành tích nhất ở đấu trường danh giá với 5 chức vô địch Champions League, trong đó có 3 với Real Madrid và 2 với AC Milan.

Một ưu thế khác không thể không nhắc đến của Ancelotti khi ông còn là HLV trực tiếp 4 ngôi sao Brazil - Vinicius, Rodrygo, Endrick và Militao tại Real Madrid.

Đội tuyển Brazil sẽ sang trang cùng với HLV Ancelotti?

Hãy đợi đấy!