Theo quy tŕnh lập pháp tại Quốc hội Hoa Kỳ, mọi dự luật nếu bị sửa đổi tại Thượng viện đều phải được Hạ viện bỏ phiếu lại như một dự luật hoàn toàn mới.
Việc Hạ viện đă thông qua phiên bản cũ 1.0 không c̣n giá trị, v́ luật chỉ được kư ban hành khi cả hai viện đồng thuận nội dung cuối cùng. Do đó, phiên bản “Big Beautiful Bill 2.0” vừa được Thượng viện điều chỉnh không thể được tŕnh Tổng thống kư nếu không vượt qua được cửa ải Hạ viện một lần nữa.
Nhưng tại đây, số phận của dự luật đang đứng trước nguy cơ “chết lâm sàng”, v́ gặp sự phản đối từ chính nội bộ Đảng Cộng Ḥa.
Cụ thể, hơn 20 dân biểu Cộng Ḥa tại Hạ viện chủ yếu thuộc nhóm bảo thủ Freedom Caucus đă công khai phản đối phiên bản hiện tại của dự luật. Họ nêu rơ lư do:
Phản đối việc cắt giảm chương tŕnh Medicare, vốn là cứu cánh y tế cho người cao tuổi.
Phản đối việc tăng trần nợ công, cho rằng điều này là vô trách nhiệm tài khóa và đe dọa tương lai kinh tế quốc gia.
Họ chỉ trích dự luật là “tốn kém quá mức, thiếu biện pháp bù trừ, và mang tính chính trị nhiều hơn là cải cách thực chất.”
Các nghị viên Cộng Ḥa phản đối v́ họ sợ nếu đạo luật Big Beautiful Bill 2.0 thông qua sẽ gây bất lợi cho cuộc bỏ phiếu midterm 2026, đảng Cộng ḥa sẽ phải mất đa số Hạ Viện khi người dân bất măn.
Với đa số mong manh 220–212, Đảng Cộng Ḥa chỉ cần mất khoảng 5–10 phiếu ủng hộ là dự luật sẽ thất bại hoàn toàn, hoặc tệ hơn là không được mang ra bỏ phiếu theo nguyên tắc “Hastert Rule” tức phải có đa số trong nội bộ GOP mới được phép tŕnh lên sàn.
Nếu không có bước ngoặt vào phút chót, “Big Beautiful Bill” vốn được Tổng thống Trump kỳ vọng như chiến thắng lập pháp biểu tượng trước ngày Quốc khánh 4/7 có thể sẽ bị chôn vùi ngay trong nội bộ đảng cầm quyền, và trở thành ví dụ điển h́nh cho một dự luật vượt được Thượng viện nhưng gục ngă tại Hạ viện.
Nếu Hạ viện chỉ “đồng ư” (approve) phiên bản Thượng viện 2.0 th́ không cần bầu lại Thượng viện.
Nếu Hạ viện “sửa” (amend) thành 3.0 th́ phải bầu lại Thượng viện lần nữa.
Nếu Big Beautiful Bill Thông Qua, Đảng Cộng Ḥa Đứng Trước Nguy Cơ Mất Hạ Viện Trong Bầu Cử 2026
Việc Thượng viện thông qua "Big Beautiful Bill" một dự luật gây tranh căi sâu sắc có thể trở thành con dao hai lưỡi chính trị đối với Đảng Cộng Ḥa. Dù được xem là chiến thắng lập pháp quan trọng của Tổng thống Trump trong nhiệm kỳ thứ hai, nhưng nếu phiên bản hiện tại được Hạ viện thông qua và kư thành luật, Đảng Cộng Ḥa có thể phải trả giá đắt trong kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2026.
Theo truyền thống chính trị Hoa Kỳ, đảng kiểm soát Ṭa Bạch Ốc gần như luôn mất ghế tại Hạ viện trong kỳ bầu cử giữa kỳ. Lịch sử hiện đại đă cho thấy điều đó xảy ra trong 4/5 kỳ gần nhất. Nhưng trong trường hợp này, nguy cơ lại càng cao v́ nội dung của Big Beautiful Bill đi ngược lại với lợi ích của tầng lớp cử tri trung lưu vốn là nhóm quyết định kết quả tại các khu vực dao động (swing districts). Dự luật không chỉ tăng thâm hụt ngân sách liên bang thêm hơn 3 ngh́n tỷ USD, mà c̣n cắt giảm sâu hai chương tŕnh cốt lơi là Medicaid và Medicare điều mà các cử tri lớn tuổi, người nghèo, và người làm công ăn lương phụ thuộc vào để sống.
Hơn 20 dân biểu Cộng Ḥa tại Hạ viện đă công khai phản đối dự luật v́ lư do này, cho rằng nó không chỉ vô trách nhiệm về tài khóa mà c̣n nguy hiểm về mặt chính trị. Họ hiểu rằng việc cắt Medicare là một “vùng cấm chính trị” trong các kỳ bầu cử giữa kỳ, và rằng Đảng Dân Chủ chắc chắn sẽ dùng điều này để tấn công không khoan nhượng. Một chiến dịch đơn giản như “Cộng Ḥa đă cắt Medicare để giảm thuế cho người giàu” là đủ để làm rung chuyển cán cân tại nhiều ghế Hạ viện then chốt.
Tổng thống Trump đang đối mặt với một thế tiến thoái lưỡng nan cực kỳ nguy hiểm. Để thực hiện các cam kết cứng rắn như xây dựng thêm nhà tù, thuê hàng chục ngàn nhân viên ICE mới để trục xuất di dân, ông cần ít nhất 420 tỷ USD. Nhưng con số đó vẫn chưa đủ: kế hoạch dựng thêm hàng ngàn dặm hàng rào biên giới và nâng cấp hạ tầng giám sát c̣n đ̣i hỏi thêm khoảng 2.000 tỷ USD, đẩy mức tăng nợ trần quốc gia lên hơn 3.500 tỷ USD.
Vấn đề là: tiền phải đến từ đâu?
Nếu không cắt giảm mạnh Medicare, SNAP, thậm chí ngân sách Giáo Dục và hỗ trợ cho trường công, th́ sẽ không đủ nguồn chi trả cho kế hoạch trục xuất quy mô lớn của ông Trump. Nhưng nếu Big Beautiful Bill được thông qua với các khoản cắt giảm tàn nhẫn như vậy, theo khảo sát hiện tại, 59% dân chúng bày tỏ bất măn, trong đó có cả cử tri lớn tuổi và tầng lớp lao động vốn là lực lượng quan trọng của Đảng Cộng Ḥa.
T́nh h́nh lúc này có thể tóm gọn trong một câu: Nếu không cắt th́ không có tiền để trục xuất. Nếu cắt th́ mất Hạ viện.
Trump và Đảng Cộng Ḥa đang đứng giữa hai lựa chọn đều đầy rủi ro một thế gọng ḱm chính trị mà mỗi bước đi đều có thể khiến họ trả giá đắt trong bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026.
Nếu dự luật được thông qua, phe Dân Chủ sẽ có một mục tiêu chính trị rơ ràng để khai thác: họ có thể tấn công GOP ở khắp nơi từ các vùng ngoại ô đến nông thôn bằng các dữ kiện thực tế: hàng triệu người có thể mất bảo hiểm Medicaid, nhiều người cao tuổi sẽ bị tăng chi phí y tế, trong khi giới nhà giàu và các tập đoàn lớn lại được giảm thuế. Đây là một thông điệp dễ hiểu, dễ vận động, và hiệu quả cao đặc biệt trong bối cảnh ḷng tin của cử tri đối với Quốc hội đang ở mức thấp.
Tóm lại, nếu Big Beautiful Bill trở thành luật với nội dung hiện tại, không những sẽ gây rạn nứt nội bộ Đảng Cộng Ḥa, mà c̣n đẩy họ vào thế thủ chính trị nghiêm trọng trong kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026. Và nếu điều đó xảy ra, việc mất quyền kiểm soát Hạ viện là không phải điều “nếu”, mà là “khi nào”.
Thuỳ Trang