Ngày 10/7, trên mạng xă hội Truth Social, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ công bố thư báo thuế gửi tới Chính phủ Canada. Theo thông báo, tất cả hàng hóa xuất khẩu từ Canada sang Mỹ sẽ chịu mức thuế 35%, bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/8 tới.
Động thái này ngay lập tức làm dậy sóng dư luận bởi Canada không chỉ là láng giềng, mà c̣n là đối tác thương mại lớn thứ hai của Mỹ, chỉ sau Mexico. Năm 2024, Canada nhập khẩu tới 349 tỷ USD hàng hóa từ Mỹ và xuất khẩu 412 tỷ USD sang Mỹ.
Nguyên Nhân Gây Bất Ngờ
Trong bài đăng, ông Trump không nêu chi tiết lư do chính thức dẫn tới áp thuế cao như vậy. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng chính sách này có thể xuất phát từ:
Cán cân thương mại: Dù hai nước có trao đổi thương mại khổng lồ, Canada liên tục duy tŕ thặng dư thương mại với Mỹ. Riêng năm ngoái, thặng dư của Canada đạt hơn 63 tỷ USD. Đây có thể là lư do khiến ông Trump, vốn luôn đề cao “Nước Mỹ trên hết”, cho rằng cần siết lại cán cân.
Áp lực tái đắc cử: Giai đoạn chuẩn bị bầu cử, ông Trump thường chọn những vấn đề thương mại làm đ̣n bẩy thu hút cử tri, đặc biệt trong giới công nhân, nông dân – những người bị ảnh hưởng trực tiếp bởi cạnh tranh nhập khẩu.
Đàm phán chính trị: Áp thuế cũng có thể là đ̣n bẩy buộc Canada nhượng bộ Mỹ trong một số lĩnh vực khác, như nông sản, năng lượng, hoặc quy định về sở hữu trí tuệ.
Tác Động Lớn Đến Hai Nền Kinh Tế
Việc áp thuế tới 35% với hàng Canada sẽ tạo ra làn sóng ảnh hưởng rộng khắp:
Doanh nghiệp Canada: Hàng loạt ngành nghề từ gỗ, thép, ô tô, nông sản, sữa… sẽ chịu cú sốc nặng nề v́ thị trường Mỹ chiếm phần lớn doanh thu xuất khẩu.
Người tiêu dùng Mỹ: Mức thuế cao sẽ khiến giá hàng Canada tại Mỹ tăng vọt. Từ gỗ xây dựng, thực phẩm, đến xe hơi đều có thể đắt hơn, tạo áp lực lạm phát.
Kinh tế Bắc Mỹ: Mỹ, Canada và Mexico đều đang tham gia Hiệp định USMCA (thay thế NAFTA). Mức thuế này vi phạm tinh thần tự do thương mại trong hiệp định, có thể dẫn tới kiện cáo, hoặc trả đũa từ phía Canada.
Thị trường tài chính: Lo ngại chiến tranh thương mại mới có thể khiến đồng CAD suy yếu, chứng khoán khu vực biến động.
Bà Chrystia Freeland, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Canada, hôm 10/7 tuyên bố:
“Chúng tôi lấy làm thất vọng sâu sắc. Chúng tôi sẽ bảo vệ quyền lợi của Canada bằng mọi biện pháp có thể.”
Tuy nhiên, giới chuyên gia cũng lưu ư đây không phải lần đầu ông Trump áp thuế cao rồi sau đó dùng nó như đ̣n thương lượng. Trong nhiệm kỳ trước, ông từng áp thuế thép, nhôm với Canada rồi lại gỡ bỏ sau khi đạt được đàm phán có lợi.
Hiện Canada chưa thông báo biện pháp trả đũa cụ thể, nhưng nhiều khả năng các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Mỹ – thịt ḅ, nông sản, xe hơi – sẽ nằm trong tầm ngắm.
Tương Lai Bất Định
Giới quan sát cho rằng, trong vài tuần tới, Canada và Mỹ sẽ buộc phải bước vào những ṿng đàm phán căng thẳng. Nếu không đạt thỏa thuận, mức thuế 35% có thể đẩy quan hệ kinh tế giữa hai quốc gia láng giềng vào giai đoạn sóng gió mới, ảnh hưởng không chỉ tới thương mại song phương mà cả chuỗi cung ứng toàn Bắc Mỹ.
Trong bối cảnh kinh tế thế giới đang phục hồi mong manh sau nhiều cú sốc, một cuộc đối đầu thương mại mới có thể là điều mà cả hai nước đều không mong muốn.
VietBF@ sưu tập