PGS.TS Bùi Hoài Sơn cho rằng khi một người nổi tiếng vi phạm pháp luật, phải bị xử lư công minh như bất kỳ công dân nào khác, danh tiếng không phải lá chắn.
Vụ việc nhà thiết kế Công Trí bị bắt v́ liên quan đến ma túy khiến giới thời trang và dư luận rúng động. Không chỉ bởi anh là tên tuổi lớn - người từng góp phần đưa thời trang Việt ra thế giới - mà c̣n bởi cú trượt dài của một biểu tượng.
Trước sự việc gây chấn động này, PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xă hội của Quốc hội khóa XV đă có những chia sẻ với Báo Điện tử VTC News.
- Ông nhận định thế nào về việc ngày càng nhiều nghệ sĩ vướng ṿng lao lư v́ ma túy, đặc biệt là trường hợp nhà thiết kế Công Trí đang gây xôn xao?
Tôi thấy đau ḷng khi có nhiều nghệ sĩ – những người từng là biểu tượng của tài năng, sáng tạo và cảm hứng – lại vướng vào ṿng lao lư, đặc biệt là do ma túy và chất gây nghiện.
Trường hợp của nhà thiết kế Công Trí gây chấn động bởi anh là tên tuổi lớn trong làng thời trang, là niềm tự hào, người đưa h́nh ảnh thời trang Việt vươn ra quốc tế.
Một cá nhân có tầm vóc như vậy mà vẫn không vượt qua được cám dỗ ma túy, cho thấy vấn đề không chỉ c̣n dừng lại ở đạo đức cá nhân, mà đang gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về mặt tối, âm thầm len lỏi trong đời sống nghệ thuật.
- Dư luận có phản ứng trái chiều - người lên án, người tiếc nuối về việc một tên tuổi lớn như Công Trí vướng vào ma túy, ông đánh giá thế nào?
Tôi hoàn toàn thấu hiểu và chia sẻ với những tâm trạng trái ngược trong dư luận – người th́ thất vọng, người th́ tiếc nuối, thậm chí có người vẫn cố bênh vực như cách níu giữ niềm tin vào thần tượng.
Công Trí từng được xem là một trong những người mở đường, đặt nền móng cho thời trang Việt Nam. Sự tiếc nuối là có cơ sở, nhưng tiếc không có nghĩa là bỏ qua. Công chúng có quyền đ̣i hỏi sự minh bạch, có quyền đặt lại thước đo đạo đức đối với những người từng được tôn vinh. Trong một xă hội công bằng, danh tiếng không thể là lá chắn.
Trong lĩnh vực nghệ thuật th́ đạo đức và nhân cách của nghệ sĩ càng phải được giữ ǵn như một phần của tác phẩm mà họ tạo ra. Sự thất vọng không chỉ là cảm xúc, mà c̣n là lời nhắc nhở nghiêm khắc: Không ai có thể đứng ngoài những chuẩn mực tối thiểu của pháp luật và đạo lư, dù họ có tài năng lớn đến đâu.
Trước khi vướng ṿng lao lư, Công Trí là cái tên lừng lẫy trong giới thời trang.
- Vậy những nghệ sĩ, người nổi tiếng khi vi phạm pháp luật cần được nh́n nhận thế nào, thưa ông?
Tôi cho rằng, khi một nghệ sĩ, người nổi tiếng vi phạm pháp luật, trước hết họ phải bị xử lư công minh như bất kỳ công dân nào khác. Danh tiếng không thể và không nên là tấm “kim bài miễn tội”.
Tuyệt đối không thể có 'vùng trống pháp luật' cho nghệ sĩ chỉ v́ họ từng là người của công chúng, từng tạo ra những tác phẩm giá trị.
PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Uỷ viên Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xă hội của Quốc hội khóa XV
Họ đă sai th́ phải chịu trách nhiệm, nhưng trách nhiệm đó phải được đặt trong khuôn khổ của pháp luật và tinh thần thượng tôn công lư, chứ không phải bằng sự miệt thị hay phán xét cảm tính.
Tuyệt đối không thể có “vùng trống pháp luật” cho nghệ sĩ chỉ v́ họ từng là người của công chúng, từng tạo ra những tác phẩm có giá trị. Cũng không nên có sự “giảm nhẹ cảm xúc” chỉ v́ người đó từng là thần tượng. Nghệ sĩ với sức ảnh hưởng của ḿnh, càng phải ư thức rằng mọi hành vi đều có tác động lan tỏa đến cộng đồng.
Nếu chúng ta dễ dăi với họ, tức là vô h́nh chung, ta chấp nhận một thông điệp nguy hiểm rằng tài năng có thể che mờ sai phạm - điều đó là trái với nguyên tắc công bằng, làm xói ṃn niềm tin vào đạo đức xă hội.
Người nổi tiếng phải sống trong khuôn khổ pháp luật, đối diện với hậu quả từ hành động của ḿnh. Sự nổi tiếng không phải là đặc quyền để miễn trừ đạo lư, mà phải là động lực để sống tử tế và có trách nhiệm hơn.
- Ông lư giải thế nào về việc một số nghệ sĩ, người nổi tiếng vướng vào ma túy?
Sự sa ngă của nghệ sĩ vào ma túy không chỉ do áp lực sáng tạo hay kỳ vọng công chúng, mà c̣n từ khoảng trống tâm lư, sự cô đơn trong hào quang. Khi thiếu nền tảng đạo đức, giáo dục nghề nghiệp và môi trường lành mạnh, họ dễ t́m đến chất cấm như lối thoát giả tạo. Khi đam mê bị chi phối bởi thói quen hưởng thụ, khi bản lĩnh không thắng nổi cảm xúc, th́ sa ngă là điều khó tránh khỏi.
Vậy nên, lư do không nằm ở một cá nhân, mà nằm trong hệ sinh thái – nơi nghệ sĩ cần được trang bị kỹ năng sống, cần được hỗ trợ tâm lư, cần được định hướng không chỉ để trở thành ngôi sao, mà c̣n là con người có chiều sâu, có trách nhiệm với chính ḿnh và với xă hội.
- Vậy đâu là h́nh phạt lớn nhất mà những nghệ sĩ, người nổi tiếng này phải đối mặt?
Theo tôi, h́nh phạt lớn nhất mà những nghệ sĩ, người nổi tiếng phải đối mặt không chỉ nằm ở khung h́nh phạt của pháp luật, mà c̣n là bản án vô h́nh - niềm tin đánh mất từ công chúng. Khi một nghệ sĩ sa ngă, đặc biệt là dính đến ma túy, họ không chỉ tự tay khép lại cánh cửa sự nghiệp của ḿnh, mà c̣n huỷ hoại h́nh ảnh, uy tín và dấu ấn nghệ thuật đă gây dựng.
Không có án tù nào dài bằng sự lăng quên. Không có sự trừng phạt nào khắc nghiệt bằng ánh mắt nghi ngờ của khán giả từng tin tưởng. Một lần vướng ṿng lao lư, sự nghiệp có thể không bao giờ trở lại như trước – dù tài năng vẫn c̣n. Và đó chính là bản án cay đắng nhất.
- Theo ông, các nghệ sĩ cần làm ǵ để giữ ḿnh trước những cám dỗ trong nghề?
Hăy sống có trách nhiệm với tài năng của ḿnh. Khán giả yêu một nghệ sĩ không chỉ v́ tài năng, mà c̣n v́ nhân cách. Một đời nghệ sĩ có thể rực rỡ, nhưng chỉ cần một lần sa ngă là đủ để vụn vỡ.
Tôi mong rằng, từ mỗi cú ngă của ai đó trong nghề, những người c̣n lại sẽ thức tỉnh, cẩn trọng và biết tự đặt giới hạn cho ḿnh. V́ nghệ thuật là để thăng hoa, chứ không phải là cái cớ để biện minh cho lối sống buông thả. Giữ ǵn bản thân cũng chính là giữ ǵn niềm tin, ánh sáng cho con đường nghệ thuật mà mỗi người đă chọn.
- Xin cảm ơn ông.
VietBF@ sưu tập
