Vì sao người bệnh tiểu đường không nên ăn những loại thực phẩm này?

[Romano]

Những bệnh nhân có nguy cơ bị tiểu đường hoặc đang bị tiểu đường đều có chung một mối quan tâm đó là đường huyết cao nên và không nên ăn gì? Chế độ ăn là yếu tố vô cùng quan trọng trong việc kiểm soát đường huyết và ngăn ngừa biến chứng do tiểu đường gây ra.

Thực phẩm có chỉ số đường huyết cao thường chứa carbohydrate dễ tiêu hóa và hấp thụ nhanh, gây ra sự tăng đột ngột của đường huyết. Việc tiêu thụ thực phẩm có chỉ số đường huyết cao có thể làm suy giảm sự ổn định của mức đường huyết và gây nguy cơ cho sức khỏe, đặc biệt là người bị tiểu đường.

Đường huyết và cách thức đường huyết được chuyển hóa trong cơ thể
Cơ thể hấp thụ đường qua các loại thực phẩm chứa đường và chuyển hóa thành Glucose thông qua nhiều chu trình phản ứng hóa học khác nhau. Insulin được tụy tiết ra đóng vai trò như một loại men giúp phân hủy đường sau đó vận chuyển vào trong máu. Lượng đường này sẽ được các cơ quan chuyển đổi thành năng lượng nuôi sống các hoạt động trong cơ thể.Hàm lượng đường trong máu sẽ không cố định mà dựa trên nhu cầu hoạt động hàng ngày của cơ thể, lượng đường sẽ có lúc tăng lúc giảm để đáp ứng. Tuy nhiên nếu đường trở nên dư thừa sẽ không có lợi cho sức khỏe vì lúc này cơ thể không có khả năng tiêu thụ hết. Tình trạng đường huyết quá cao sẽ dẫn tới nhiều bệnh lý nghiêm trọng, trong đó phổ biến nhất là bệnh tiểu đường.

Chính vì vậy, để chủ động kiểm soát các triệu chứng do đường huyết cao gây ra, người bệnh cần chú ý tới chế độ ăn uống và sinh hoạt hàng ngày.

Dưới đây là những loại thực phẩm làm tăng đường huyết:

Các loại ngũ cốc trắng

Các loại ngũ cốc trắng như bánh mỳ trắng, mỳ gạo, gạo trắng... được xem là nguồn carbohydrate đã qua quá trình chế biến, loại bỏ nhiều chất xơ. Do đó, chúng được tiêu hóa nhanh chóng, chuyển hóa thành đường và hấp thụ vào máu một cách nhanh chóng.

Người bệnh tiểu đường nên ưu tiên chọn ngũ cốc nguyên hạt như bánh mỳ nguyên hạt (bánh mỳ đen), mỳ từ lúa mì nguyên hạt hoặc từ gạo lứt, yến mạch... Những loại ngũ cốc này giàu chất xơ giúp điều chỉnh mức đường trong máu. Tuy nhiên, người bệnh vẫn có thể bổ sung một lượng nhỏ ngũ cốc trắng vào chế độ ăn uống bằng cách kết hợp với thịt nạc, chất béo tốt và một số loại rau không chứa tinh bột.

Nhóm đồ uống có đường
Theo Trung tâm Y tế Đại học Rush (Mỹ), đồ uống có đường có thể gây tăng đường huyết nhanh và khó kiểm soát. Hơn nữa, các loại đồ uống này (soda, càphê, nước ép trái cây đóng hộp, nước ngọt có gas...) thường không chứa protein, chất béo hoặc chất xơ. Vì vậy, để thay thế cho các đồ uống có đường, người bệnh nên lựa chọn uống nước lọc hoặc thêm một số lát trái cây vào nước uống.

Trong trường hợp đường huyết giảm, việc uống một lượng nhỏ đồ uống này có thể làm tăng đường trong máu nhanh chóng, giảm các triệu chứng và rủi ro có thể xảy ra. Tuy nhiên, người bệnh nên uống từ từ, bắt đầu với 1/2 cốc và theo dõi cách mức đường trong máu thay đổi trước khi tiếp tục uống thêm.

Thức ăn nhanh
Thức ăn nhanh, ví dụ như bánh mỳ kẹp thịt, khoai tây chiên, gà tẩm bột chiên,... không chỉ chứa nhiều calo và chất béo mà còn nhiều đường và carbohydrate tinh chế. Tiêu thụ thực phẩm này dẫn đến tăng đường huyết nhanh. Người bệnh cần hạn chế ăn thức ăn nhanh, thậm chí chỉ nên tiêu thụ ở mức tối thiểu, và kết hợp với chất xơ từ rau, salad để điều chỉnh mức đường trong máu.

Trái cây chứa nhiều đường

Trái cây có thể gây tăng đường huyết đột ngột nếu ăn quá nhiều, vì chúng có chỉ số đường huyết (GI) và tải lượng đường huyết (GL) cao. Tuy nhiên, người bệnh tiểu đường không nên loại bỏ hoàn toàn trái cây khỏi chế độ ăn uống, vì chúng cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hóa và chất xơ.

Để ăn trái cây một cách tốt cho người tiểu đường, cần ăn khẩu phần nhỏ, lựa chọn loại tươi nguyên quả và không bổ sung bất kỳ loại đường nào. Trái cây sấy khô không chứa đường vẫn có thể gây tăng đột ngột đường huyết vì nước đã bị mất, chỉ còn lại lượng đường cô đặc của quả.

Các loại rau củ chứa tinh bột
Các loại rau củ như khoai tây, đậu Hà Lan, ngô (bắp)... chứa tinh bột và có nồng độ carbohydrate cao. Tiêu thụ lượng lớn các loại rau này có thể gây mất ổn định đường huyết. Tuy nhiên, bạn có thể ăn chúng với số lượng nhỏ, kết hợp với thực phẩm có chỉ số tải lượng đường thấp như protein nạc (thịt gà, cá) và chất béo lành mạnh.

Sữa
Mặc dù được coi là một loại carbohydrate có chỉ số đường huyết (GI) thấp, nhưng sữa vẫn có khả năng làm tăng đường huyết ở người tiểu đường nếu được uống với lượng lớn. Vì vậy, người bệnh có thể thay thế sữa bò bằng sữa thực vật, như sữa đậu nành không đường vì chúng có lượng đường thấp và protein cao nên ít làm tăng đường huyết hơn./.