Dấu hiệu mắc ung thư thận dễ bị bỏ qua

[PinaColada]

Theo ThS.BSNT Cao Minh Phúc, Bệnh viện Bạch Mai, khoảng 30-40% bệnh nhân được chẩn đoán khi ung thư thận đã di căn, khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn, tiên lượng giảm rõ rệt.


Ung thư thận xảy ra khi các tế bào thận tăng sinh bất thường, mất kiểm soát và hình thành nên các khối u ác tính. Ảnh: Freepik.
Thận là cơ quan nhỏ bé nhưng giữ vai trò sống còn trong cơ thể. Chúng âm thầm và bền bỉ thực hiện chức năng lọc máu, loại bỏ độc tố, điều hòa huyết áp, cân bằng nước - điện giải và tham gia vào quá trình sản xuất hormone tạo máu.

Khi bị tấn công bởi ung thư, các chức năng này sẽ suy giảm, kéo theo hàng loạt rối loạn ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn cơ thể.

Loại ung thư có diễn tiến âm thầm
Thạc sĩ, bác sĩ nội trú Cao Minh Phúc, khoa Phẫu thuật Tiết niệu, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết ung thư thận xảy ra khi các tế bào thận tăng sinh bất thường, mất kiểm soát và hình thành nên các khối u ác tính.

Trong đó, ung thư biểu mô tế bào thận (Renal Cell Carcinoma - RCC) là dạng phổ biến nhất, chiếm tới 90% số ca. Đây là loại ung thư có diễn tiến âm thầm, thường không biểu hiện triệu chứng ở giai đoạn đầu và dễ di căn theo đường máu.

Các dạng khác như ung thư tế bào chuyển tiếp (xuất phát từ bể thận, chiếm 5-7%), u Wilms (gặp ở trẻ em) và ung thư tế bào biểu mô ống xa (hiếm gặp) thường diễn tiến nhanh hơn và có tiên lượng xấu hơn RCC.

Theo số liệu từ GLOBOCAN năm 2020, mỗi năm, thế giới có hơn 430.000 ca ung thư thận mới, trong đó Việt Nam chiếm khoảng 1.700-2.000 ca. Sự gia tăng này một phần do các tiến bộ trong kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh giúp phát hiện nhiều trường hợp tình cờ, nhưng cũng phản ánh sự phổ biến ngày càng tăng của các yếu tố nguy cơ như béo phì, hút thuốc lá và ô nhiễm môi trường.

"Ung thư thận được mệnh danh là 'cái bẫy thầm lặng' bởi bệnh tiến triển lặng lẽ, hiếm khi biểu hiện triệu chứng sớm. Chỉ khoảng dưới 10% bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng khi phát hiện bệnh và phần lớn được chẩn đoán tình cờ trong các lần siêu âm hoặc chụp CT ổ bụng vì những lý do khác", bác sĩ Phúc nhấn mạnh.

Một số triệu chứng có thể xuất hiện ở giai đoạn muộn như đái máu đại thể không đau (nước tiểu có màu đỏ, hồng hoặc như nước rửa thịt, nhưng không kèm theo cảm giác đau khi đi tiểu hay ở vùng bụng, lưng), đau âm ỉ vùng hông lưng hoặc sờ thấy khối bất thường vùng hạ sườn.

Các yếu tố nguy cơ đã được ghi nhận rõ ràng bao gồm hút thuốc lá, béo phì, tăng huyết áp mạn tính, tiếp xúc với hóa chất độc hại như chì, asen, thuốc trừ sâu và yếu tố di truyền.

Trong đó, hút thuốc có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư loại RCC đến 50%, béo phì gây rối loạn nội tiết và insulin, còn tăng huyết áp gây tổn thương vi mạch thận kéo dài. Một số hội chứng di truyền như Von Hippel-Lindau hoặc Birt-Hogg-Dubé cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc RCC ở người trẻ tuổi.

Tới 40% bệnh nhân được chẩn đoán ở giai đoạn muộn
ThS.BSNT Cao Minh Phúc cho hay hiện nay, khoảng 30-40% bệnh nhân được chẩn đoán khi bệnh đã ở giai đoạn di căn, khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn và tiên lượng giảm rõ rệt.

Để tránh rơi vào tình trạng này, ông khuyến nghị người dân cần nâng cao ý thức tầm soát và phát hiện sớm. Đồng thời, cần lưu ý các triệu chứng nhận biết dễ bị bỏ qua bao gồm:

Tiểu máu, dù chỉ một lần và không đau
Đau lưng âm ỉ kéo dài không rõ nguyên nhân
Sụt cân, mệt mỏi kéo dài kèm
Sốt nhẹ
Thiếu máu không rõ nguyên nhân.
Theo bác sĩ, những người có các triệu chứng trên nên đi khám sớm để được đánh giá nguy cơ. Đặc biệt, những người trên 50 tuổi, có hút thuốc, tăng huyết áp hoặc tiền sử gia đình có người mắc ung thư thận cần được siêu âm định kỳ mỗi 6-12 tháng.

Ung thư thận có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm. Thay vì chờ đến khi có triệu chứng rõ ràng, việc chủ động tầm soát định kỳ, thay đổi lối sống và tránh các yếu tố nguy cơ chính là cách hiệu quả nhất để thoát khỏi "bẫy thầm lặng" của căn bệnh này.

VietBF@ sưu tập