Theo như có một nguồn tin nắm rơ hồ sơ, về kế hoạch thiên đường du lịch Gaza của Tổng thống Donald Trump đă hoàn tất vào tháng Tư vừa qua trên nỗi đau của người Palestine, song vẫn được tŕnh bày như một phương án “thăm ḍ”, không ràng buộc. “Người dân Gaza phải có cơ hội xây dựng một cái ǵ mới mẻ, như tổng thống đă nói, và có một cuộc sống tốt đẹp hơn”.
Khu lều trại tạm thời dành cho người Palestine di tản trải dài khắp khu vực gần cảng thành phố Gaza, ngày 01/09/2025 AP - Jehad Alshrafi
Một tài liệu mật do Washington Post tiết lộ hôm Chủ nhật (31/08) đă phác thảo dự án của Donald Trump về Dải Gaza: đặt vùng đất Palestine này dưới sự quản lư của Mỹ trong ṿng 10 năm, di dời toàn bộ dân cư và biến lănh thổ bị tàn phá thành trung tâm du lịch – công nghệ. Một kế hoạch mang dáng dấp một cuộc “thanh lọc sắc tộc” mà tổng thống Mỹ đă ấp ủ từ tháng 02/2025.
Chủ nhân Nhà Trắng chưa từ bỏ ư định biến Gaza thành một thiên đường du lịch “Riviera của Trung Đông”, dù có phải di dời toàn bộ người dân. Nhật báo Washington Post hôm 31/08 đă tiết lộ một tài liệu 38 trang, lưu hành trong chính quyền Mỹ, chi tiết hóa một kế hoạch tái thiết vùng lănh thổ Palestine hoàn toàn trống vắng dân cư.
Theo tài liệu này, khoảng 500 ngàn trong số hơn hai triệu người Gaza có thể sẽ chấp nhận “tự nguyện” rời khỏi vùng đất này vào thời điểm tái thiết, và 75% trong số “tự nguyện” này , tức 375.000 người, sẽ không bao giờ quay lại. Những người ra đi sẽ được nhận 5.000 đô la tiền mặt cùng khoản trợ cấp chi trả tiền thuê nhà trong 4 năm và thực phẩm trong 1 năm. Những người c̣n lại sẽ bị di dời vào các “khu vực an toàn” trong dải đất này, chờ đến khi tái thiết xong.
Các chủ đất sẽ được cấp các thẻ số (digital tokens) có thể dùng đổi lấy căn hộ trong một trong những “thành phố thông minh” mới như được hứa hẹn trong dự án hoặc sử dụng để trang trải cuộc sống ở nơi khác. Kế hoạch c̣n định giá chi phí cho một cuộc ra đi: 23.000 đô la tiết kiệm được trên mỗi người so với chi phí giữ họ trong các vùng an toàn.
Trong kịch bản mà nhà tỷ phú vẽ ra, Gaza sẽ được đặt dưới quyền quản lư của một tổ chức Mỹ mang tên “GREAT Trust” (viết tắt của Gaza Reconstitution, Economic Acceleration and Transformation Trust tạm dịch Quỹ Tái thiết, Tăng tốc và Chuyển đổi Kinh tế Gaza) trong ít nhất 10 năm, trước khi trao quyền lại cho một thực thể Palestine đă được “phi cực đoan hóa”. Israel vẫn giữ đặc quyền kiểm soát an ninh, với sự hỗ trợ của các công ty quân sự tư nhân “phương Tây” và “công dân nước thứ ba”, trước khi dần chuyển giao cho một “lực lượng cảnh sát địa phương”.
Dự án viễn tưởng
Theo một nguồn tin nắm rơ hồ sơ, kế hoạch đă hoàn tất vào tháng Tư, song vẫn được tŕnh bày như một phương án “thăm ḍ”, không ràng buộc. “Người dân Gaza phải có cơ hội xây dựng một cái ǵ mới mẻ, như tổng thống đă nói, và có một cuộc sống tốt đẹp hơn”, vẫn nguồn tin này giải thích với Washington Post.
Người ta cũng được biết là GREAT Trust được phát triển bởi Quỹ Nhân đạo Gaza (GHF) – một tổ chức tư nhân được Mỹ và Israel hậu thuẫn, về mặt chính thức quỹ được giao nhiệm vụ phân phát viện trợ lương thực, nhưng bị chỉ trích dữ dội. Theo Liên Hiệp Quốc, từ tháng Năm đến nay, hơn 1.000 người Palestine đă thiệt mạng trong các đợt phân phát viện trợ, trong đó phần lớn bị bắn bởi các binh sĩ Israel được triển khai quanh các điểm do GHF quản lư. Và nhiệm vụ của cơ quan này dường như thất bại : nạn đói đang hoành hành tại Gaza, vẫn theo Liên Hiệp Quốc.
Trái ngược với thực tế đẫm máu đó, tài liệu vẽ ra những dự án viễn tưởng: Tưởng tượng Dải Gaza biến thành một trung tâm công nghệ cao. Đầy kín các sơ đồ và h́nh ảnh do trí tuệ nhân tạo tạo ra, bản kế hoạch mô tả một vùng đất gồm 6–8 thành phố thông minh được quản lư bằng AI, các tổ hợp khách sạn, tuyến tàu điện, các trung tâm dữ liệu, nhà máy ô tô điện… thậm chí cả đảo nhân tạo lấy cảm hứng từ Dubai.
Một trong những “siêu dự án” được các nhà đầu tư tài trợ bao gồm việc xây dựng đường cao tốc “MBS”, đặt theo tên Thái tử Ả Rập Xê Út Mohammed bin Salman. Sự ủng hộ của nhân vật này được coi là ch́a khóa để dự án được chấp nhận trong khu vực. Ngoài ra, một cảng biển và sân bay cũng sẽ được xây dựng ở phía nam Gaza, nối liền với Ai Cập, Israel và Ả Rập Xê Út.
Tất cả được quảng bá như một cơ hội cho giới đầu tư: 100 tỷ đô la lợi nhuận trong ṿng 10 năm, mà Washington không phải chi một xu nào. Với những nhà thầu của dự án, Gaza có thể trở thành “một trung tâm của cấu trúc mới theo tinh thần Hiệp định Abraham”.”.
“Một ư tưởng điên rồ”
Với những người phản đối, đây là một kế hoạch phi thực tế, chẳng khác nào một dạng “thanh lọc sắc tộc”. “Đó là một ư tưởng điên rồ”, một quan chức cấp cao Ả Rập nói với phóng viên của kênh truyền h́nh Mỹ NBC News tại Jerusalem, Richard Engel.
Giáo sư Adil Haque, chuyên gia luật chiến tranh, lưu ư với Washington Post rằng việc ngăn cản người Palestine trở về quê hương hoặc từ chối cho họ lương thực, chỗ ở hay chăm sóc y tế đầy đủ là “phi pháp”, bất kể có đền bù như thế nào.
Kể từ khi trở lại Nhà Trắng, Donald Trump công khai ủng hộ kế hoạch này. “Gaza là một nơi tuyệt vời, nằm bên bờ biển, với khí hậu lư tưởng. Mọi thứ đều hoàn hảo. Chúng ta có thể biến nó thành điều đẹp đẽ”, hồi tháng Giêng năm nay ông phát biểu, lặp lại quan điểm của con rể Jared Kushner, người năm 2024 từng ca ngợi vị trí ven biển của Gaza là “rất quư giá”.
Hai tuần sau, ở bên cạnh Benyamin Netanyahu, Trump khẳng định Mỹ sẽ “nắm quyền kiểm soát Dải Gaza”, hứa hẹn một “Riviera Trung Đông” hấp dẫn giới đầu tư. Thủ tướng Israel, giống như một bộ phận cực hữu Israel, khi đó đă công khai ủng hộ kế hoạch này.
Cảnh báo về “thanh lọc sắc tộc”
Vài ngày sau đó, tổng thống Mỹ đăng tải trên mạng Truth Social một video do AI tạo ra để minh họa cho “giấc mơ” này: Sau những h́nh ảnh Gaza đổ nát là cảnh các ṭa tháp chọc trời lấp lánh, băi biển cát trắng tinh, du thuyền sang trọng, tiền bạc từ trên trời rơi xuống và một bức tượng khổng lồ tạc h́nh chính ông. Ngay trên trang mạng xă hội của ông, video này đă làm dấy sự phẫn nộ trong những người ủng hộ. Một người b́nh luận: “Tôi không thích chút nào. Tôi ngưỡng mộ tổng thống của chúng ta, nhưng video này thật kinh khủng”.
Giống như phản ứng đó, kế hoạch đă thổi bùng làn sóng phẫn nộ toàn cầu. Liên Hiệp Quốc bày tỏ quan ngại sâu sắc, cảnh báo dự án có thể đồng nghĩa với một dạng “thanh lọc sắc tộc”. Nhiều chính phủ phương Tây và hầu hết các nước Ả Rập cũng đồng loạt lên án.
Ngay sau khi tài liệu mật được Washington Post tiết lộ, Hamas kiên quyết bác bỏ kế hoạch, tố cáo âm mưu di dời dân cư. Trên mạng xă hội, Bassem Naïm, thành viên văn pḥng chính trị của Hamas, khẳng định: “Gaza không phải để bán”, đồng thời nhấn mạnh vùng đất này là “một phần không thể tách rời trong quê hương lớn của người Palestine”. Một quan chức Hamas khác, giấu tên, khẳng định phong trào “phản đối tất cả các kế hoạch nhằm di dời người dân và duy tŕ kẻ chiếm đóng trên đất của chúng tôi”.
Về phía người dân Gaza, phản ứng dao động giữa ngờ vực và tuyệt vọng. Một số, như Waël Azzam, tị nạn tại Khan Younès, tỏ hoài nghi. Người đàn ông tuổi lục tuần này mỉa mai đặt câu hỏi: “Liệu Trump có chấp nhận bị buộc rời khỏi nhà và thành phố của ḿnh nếu Nga trở nên mạnh hơn Mỹ không?”
Qassem Habib, sống trong một cái lều tại thành phố Gaza, cho rằng kế hoạch là vô nghĩa. Với ông, sự trợ giúp duy nhất có ư nghĩa là gây sức ép buộc Benyamin Netanyahu “chấm dứt chiến tranh và giết chóc”. Ngược lại, Ahmad al-Akkaoui, một cư dân khác của Gaza, thừa nhận sẵn sàng chấp nhận tất cả để đổi lấy ḥa b́nh: “Nếu chiến tranh chấm dứt và chúng tôi được chuyển tới các nước châu Âu để sống một cuộc đời b́nh thường, với bảo đảm tái thiết Gaza, th́ tôi ủng hộ kế hoạch của Trump”.
