Nhờ chiến lược "số lượng bù chất lượng" của Huawei và lợi thế điện giá rẻ, Trung Quốc đẩy nhanh tham vọng AI dù thiếu những chip hàng đầu.
"Trung Quốc đang nỗ lực tự cung tự cấp trong lĩnh vực AI vì họ coi đó là công nghệ chiến lược cho an ninh quốc gia và kinh tế", Wendy Chang, nhà phân tích cấp cao tại Viện nghiên cứu Trung Quốc Mercator (MERICS), giải thích trên CNBC.
Các chip AI của Trung Quốc chưa thể cạnh tranh trực tiếp với Nvidia. Tuy nhiên, nước này vẫn phát triển được nhiều mô hình trí tuệ nhân tạo tiên tiến bằng chip nội địa. Hai "vũ khí" đặc biệt giúp Trung Quốc trụ vững chính là năng lượng dồi dào, giá rẻ và cụm chip của Huawei.
Gian hàng của Huawei tại sự kiện Mobile World Congress 2025 ở Barcelona, Tây Ban Nha. Ảnh: CNBC
Chiến lược "số lượng bù chất lượng"
Bộ xử lý đồ họa (GPU) của Nvidia được coi là tiêu chuẩn vàng khi nói đến chip dùng để đào tạo và vận hành mô hình hay ứng dụng AI. Tuy nhiên, biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ ngăn Nvidia vận chuyển những chip tiên tiến nhất sang Trung Quốc. Trong khi đó, Bắc Kinh cũng được cho là khuyến khích các công ty dùng chip nội địa thay vì sản phẩm nước ngoài.
Huawei, một trong những công ty công nghệ nổi tiếng nhất Trung Quốc, tham gia cuộc chơi với dòng Ascend. Xét từng chip lẻ, Huawei không thể cạnh tranh với Nvidia. Thay vào đó, lợi thế của hãng nằm ở khả năng liên kết nhiều chip thành cụm hiệu năng cao, đủ sức cạnh tranh với công ty Mỹ.
Một trong những sản phẩm như vậy là CloudMatrix 384, kết nối 384 chip Ascend 910C nhằm mang lại hiệu năng ngang ngửa GB200 NVL72, một trong những hệ thống tiên tiến nhất của Nvidia. Hệ thống của Nvidia sử dụng 72 GPU, trong khi sản phẩm của Huawei dùng lượng chip Ascend nhiều gấp 5 lần.
"Chiến lược này dựa vào kết nối tốc độ cao, có thể bằng công nghệ quang học, để di chuyển dữ liệu nhanh chóng trong các cụm lớn - một thiết lập không yêu cầu chip hàng đầu, phù hợp thế mạnh hiện tại của Trung Quốc", Brady Wang, Phó giám đốc tại công ty Counterpoint Research, giải thích.
Nhà sáng lập Huawei Nhậm Chính Phi nói với People's Daily hồi tháng 6: "Chip đơn của chúng tôi vẫn tụt hậu so với Mỹ một thế hệ. Chúng tôi dùng toán học để bù đắp về mặt vật lý, sử dụng cách tiếp cận không theo Định luật Moore để bổ sung cho Định luật Moore, dùng điện toán cụm để bù đắp hạn chế của chip đơn và có thể đạt được những kết quả thiết thực".
Lợi thế năng lượng
Nhược điểm của hệ thống Huawei là tiêu thụ nhiều điện năng do dùng nhiều chip. Tuy nhiên, Trung Quốc có thể xoay xở nhờ lợi thế năng lượng rẻ và dồi dào so với Mỹ.
Ông Chang đánh giá: "Trung Quốc đã đầu tư mạnh vào năng lượng xanh, bao gồm năng lượng mặt trời, gió và một số loại khác. Nước này cũng đang nhanh chóng mở rộng cơ sở hạ tầng điện hạt nhân".
Chính quyền trung ương và địa phương tích cực hỗ trợ cho nỗ lực phát triển AI. Nhiều thành phố, từ Thượng Hải đến Thâm Quyến, cung cấp các khoản trợ cấp hoặc "phiếu quà tặng" nhằm giảm chi phí cho những công ty muốn thuê năng lực điện toán.
Đầu tháng này, Financial Times đưa tin tỉnh Cam Túc, Quý Châu và khu tự trị Nội Mông giảm 50% giá điện công nghiệp cho trung tâm dữ liệu AI dùng chip nội địa. Chi phí đơn vị điện công nghiệp ở những nơi này vốn rẻ hơn khoảng 30% so với vùng ven biển phát triển hơn ở miền đông Trung Quốc. Với khoản trợ cấp mới, giá điện tiếp tục giảm còn khoảng 0,4 nhân dân tệ, tương đương 0,056 USD, mỗi kWh.
"Các máy gia tốc quy trình kém tiên tiến gây tốn điện hơn, nhưng Trung Quốc đang bù đắp bằng nhiều nguồn năng lượng đa dạng gồm điện hạt nhân và nguồn tái tạo như điện mặt trời. Kết hợp với giá thuê và chi phí thấp, nước này có thể đầu tư, vận hành những cụm quy mô lớn bất chấp chip thiếu hiệu quả", ông Wang nhận định.
Nguy cơ trong tương lai
Chiến lược dùng nhiều chip - tiêu thụ nhiều điện của Trung Quốc bền vững đến đâu? Câu trả lời tùy thuộc vào chuỗi cung ứng chip phức tạp.
Chip của Huawei do SMIC, xưởng đúc chip lớn nhất Trung Quốc, sản xuất. Tuy nhiên, công nghệ của họ vẫn còn kém xa đối thủ TSMC - nhà sản xuất chip lớn và tiên tiến nhất thế giới. Một phần lý do là SMIC không thể mua những công cụ quan trọng, ví dụ máy quang khắc siêu cực tím (EUV) của công ty ASML (Hà Lan), để nâng cao năng suất do lệnh hạn chế xuất khẩu từ nhiều chính phủ.
Hanna Dohmen, nhà phân tích nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm An ninh và Công nghệ mới (CSET), nhận định: "Một hạn chế lớn trong chiến lược mà Trung Quốc áp dụng là khả năng sản xuất đủ chip nội địa để bù đắp và theo kịp khoảng cách về năng lực khi Nvidia hay các công ty khác tiếp tục tăng hiệu suất. Trung Quốc nỗ lực củng cố năng lực chế tạo chip, nhưng vẫn tụt hậu đáng kể vì Mỹ và một số nước áp lệnh kiểm soát xuất khẩu với công cụ sản xuất chip".
Theo Nikkei Asia, Huawei đang trở thành lực lượng hỗ trợ quan trọng giúp Trung Quốc phát triển công cụ làm chip. Công ty xây dựng một trung tâm R&D khổng lồ tại Thượng Hải và tuyển nhân tài từ các nhà sản xuất hàng đầu thế giới như TSMC, ASML, Applied Materials hay KLA. Hãng cũng hỗ trợ startup SiCarrier tại Thâm Quyến phát triển công cụ, thuê chuyên gia quang học và mô phỏng nước ngoài cho các viện nghiên cứu của mình tại Đức.
Huawei, SiCarrier và Yuliangsheng đang hợp tác phát triển máy quang khắc cực tím sâu (DUV) với công nghệ immersion (ngâm nước) đầu tiên của Trung Quốc, hướng đến cạnh tranh cùng những công ty lớn trên thế giới. Mục tiêu xa hơn là phát triển máy EUV tiên tiến và xây dựng hệ sinh thái độc lập, không bị lệnh hạn chế của Mỹ tác động tới.
