Bài viết phân tích sâu về nguyên nhân Lưu Bị không muốn tái sử dụng những người này và hậu quả của việc Gia Cát Lượng không nghe theo lời khuyên ấy.
Lịch sử ghi nhận trận Di Lăng đã trở thành một thất bại lớn trong đời Lưu Bị, không chỉ không thể báo thù cho Quan Vũ và Trương Phi mà còn để lại tổn thất nặng nề. Sau thất bại này, Lưu Bị trở nên u uất và cuối cùng bị bệnh nằm liệt giường.
Khi cảm thấy mình không còn nhiều thời gian, ông đã gọi Gia Cát Lượng và Lý Nghiêm đến và giao phó hậu sự. Trước khi qua đời, Lưu Bị đã nhấn mạnh với họ về việc sử dụng nhân tài cần phải thận trọng. Đối với Mã Tắc, Lưu Bị rất nghiêm khắc khi ông nói rằng Mã Tắc "hay nói quá, không thể sử dụng cho việc lớn". Mặc dù vậy, Lưu Bị không hoàn toàn loại bỏ giá trị của Mã Tắc, mà chỉ để lại một lời khuyên mơ hồ, để Khổng Minh tự quyết định dựa trên tình hình thực tế.
Trước khi qua đời, Lưu Bị đã nhấn mạnh với họ về việc sử dụng nhân tài cần phải thận trọng, trong đó có Mã Tắc. (Ảnh: Sohu)
Gia Cát Lượng không suy ngẫm nhiều về lời nhắc nhở này và đã thực sự xem xét Mã Tắc. Trong quá trình chuẩn bị cho việc chinh phục Nam Man, Khổng Minh đã dùng cơ hội này để đánh giá tư duy chiến lược của Mã Tắc.
Câu trả lời của Mã Tắc là "tấn công lòng người hơn là tấn công thành trì", đã làm Gia Cát Lượng rất hài lòng vì chiến lược này hoàn toàn phù hợp với quan điểm quản lý và chính sách của ông. Khổng Minh tin rằng, mặc dù Mã Tắc thiếu kinh nghiệm thực tế nhưng tư duy đã chín muồi, đã nắm bắt được tinh hoa chiến lược và có tiềm năng đảm nhận trách nhiệm lớn hơn. Do đó, sau khi chinh phục Nam Trung, Gia Cát Lượng quyết định tái sử dụng Mã Tắc, giao cho người này nhiệm vụ quan trọng trong cuộc Bắc phạt và phụ trách giữ gìn Nhai Đình là nơi vị trí chiến lược.
Thất bại của Mã Tắc và sự thức tỉnh của Gia Cát Lượng
Tuy nhiên, Mã Tắc đã không đáp ứng được kỳ vọng của Gia Cát Lượng tại Nhai Đình. Trước khi lên đường, Gia Cát Lượng đã nhấn mạnh với Mã Tắc phải cẩn trọng, bảo vệ Nhai Đình và không nên mạo hiểm quá mức.
Nhưng Mã Tắc, với mong muốn thiết lập công lao, đã đưa ra quyết định mạo hiểm khi chọn lập trại trên núi thay vì giữ vững phòng tuyến tại Nhai Đình. Ông ta hy vọng có thể đánh bại quân Ngụy và thậm chí tiêu diệt toàn bộ lực lượng địch. Thế nhưng, sự tàn nhẫn của hiện thực đã nhanh chóng bộc lộ khi Mã Tắc không như ý muốn và đã thất bại thảm hại trước cuộc tấn công của Trương Cáp, cuối cùng đại quân bị tiêu diệt và bản thân ông ta cũng chỉ vừa vặn thoát chết.
Lưu Bị và lời khuyên không tái sử dụng Triệu Vân
Sự thất bại này đã khiến Gia Cát Lượng nhận ra rằng, Lưu Bị đã đúng khi nói trước lúc lâm chung rằng Mã Tắc thực sự không thể dùng cho việc lớn. Dù Lưu Bị đã cảnh báo rõ ràng tại Bạch Đế Thành rằng phải cẩn thận với Mã Tắc, nhưng ông cũng đã ngầm chỉ ra một người khác không nên được tiếp tục dùng. Người đó chính là Triệu Vân. Mặc dù Lưu Bị không nói rõ ra, nhưng ông đã để lại một ám chỉ sâu sắc trong cuộc trò chuyện với Gia Cát Lượng và Lý Nghiêm. Vậy, tại sao Lưu Bị lại đặc biệt nhắc đến Triệu Vân và ám chỉ rằng Khổng Minh không nên tái sử dụng? Nguyên nhân sâu xa đằng sau điều này là gì?
Đầu tiên, Triệu Vân đã già, không còn thích hợp tiếp tục chiến đấu trên chiến trường. Triệu Vân đồng trang lứa với Lưu Bị, Quan Vũ, Trương Phi, và khi Lưu Bị qua đời, Triệu Vân đã có tuổi. Sức mạnh của một đại tướng thường phụ thuộc vào sức khỏe và sức bền của tuổi trẻ, nhưng khi tuổi tác tăng lên, khả năng chiến đấu của Triệu Vân đã rõ ràng giảm sút, cũng như sức khỏe và năng lượng không còn như trước. Mặc dù võ công vẫn còn cao cường, nhưng đối mặt với giới hạn của tuổi tác, sức khỏe và khả năng chiến đấu của Triệu Vân đang dần suy giảm và không còn thích hợp với việc tiếp tục giao tranh trên chiến trường.
Thứ hai, mặc dù Triệu Vân đã cao tuổi, nhưng ông phù hợp hơn để ở lại Thành Đô, bảo vệ an toàn cho Lưu Thiện. Triệu Vân có uy tín cao trong Thục Hán, đã nhiều lần lập công lớn trong các trận chiến như Trường Bản, Hán Thủy, trở thành anh hùng trong lòng binh sĩ Thục Hán. Sau khi Quan Vũ, Trương Phi lần lượt qua đời, Triệu Vân trở thành người sống sót cuối cùng, là võ tướng lớn nhất của Thục Hán. Dù sao, tương lai của Thục Hán cần một chính sách nội bộ ổn định và an toàn.
Do đó, Lưu Bị khi sắp qua đời đã đặc biệt sắp xếp để Triệu Vân ở lại Thành Đô, giao cho ông ta nhiệm vụ bảo vệ Lưu Thiện và đóng góp cho sự ổn định của quốc gia. Ông biết rằng, mặc dù Triệu Vân vẫn có khả năng xuất sắc, nhưng tuổi đã cao và không còn phù hợp để gánh vác trọng trách.
Tuy nhiên, khi Triệu Vân bày tỏ ý định muốn tiếp tục tham chiến, Gia Cát Lượng, do tôn trọng và tin tưởng vào Triệu Vân, đã đồng ý với yêu cầu của ông. Cuộc Bắc phạt cuối cùng của Triệu Vân đã không thể đóng góp nhiều hơn nữa. Ngay cả trong trận núi Phượng Minh, ông cũng không thể thoát khỏi số phận bị vây hãm và cuối cùng qua đời sau khi cạn kiệt sức lực. Danh tiếng của Triệu Vân sẽ mãi mãi ghi dấu trong sử sách, nhưng cuộc đời ông cũng như Lưu Bị đã ám chỉ, cuối cùng chỉ có thể bảo vệ Thành Đô, chứ không thể tiếp tục chiến đấu trên chiến trường.
Lời nhắc nhở cuối cùng của Lưu Bị không chỉ là lời cảnh báo với Gia Cát Lượng về việc không nên sử dụng Mã Tắc mà còn chứa đựng sự quan tâm sâu sắc đối với Triệu Vân. Khác biệt với Mã Tắc, lời khuyên "không tái sử dụng" Triệu Vân không phải vì ông không có năng lực, mà bởi vì Triệu Vân đã già và không còn thích hợp để tiếp tục chiến đấu. Triệu Vân nên ở lại Thành Đô, tiếp tục cống hiến cho sự ổn định của quốc gia và gìn giữ tương lai của Thục Hán. Còn về Mã Tắc, Lưu Bị đã sớm nhận ra rằng mặc dù có tài nhưng Mã Tắc quá chủ quan, thiếu kinh nghiệm chiến đấu thực tế, cuối cùng dẫn đến thất bại nặng nề.
Vietbf @ Sưu tầm
