Lý do người dân Thuỵ Sĩ phản đối đề xuất đánh thuế giới 'siêu giàu'

[Romano]

Thụy Sĩ bác bỏ áp đảo đề xuất đánh thuế thừa kế giới siêu giàu để tài trợ cho chính sách khí hậu.Ngày 30/11, cử tri Thụy Sĩ đã bỏ phiếu bác bỏ với tỷ lệ áp đảo một đề xuất đánh thuế 50% đối với phần tài sản thừa kế từ 50 triệu franc Thụy Sĩ (khoảng 62 triệu USD) trở lên. Theo kết quả công bố, có tới 78% số phiếu phản đối kế hoạch này, cao hơn cả mức hơn hai phần ba số phiếu phản đối được dự đoán trong các cuộc thăm dò dư luận trước đó.

Theo hãng tin Reuters, giới ngân hàng đã theo dõi rất sát cuộc bỏ phiếu, xem đây như một phép thử quan trọng đối với mức độ ủng hộ của xã hội Thụy Sĩ với các chính sách tái phân phối của cải, trong bối cảnh một số quốc gia khác như Na Uy đã tăng thuế tài sản hoặc đẩy mạnh tranh luận về những biện pháp tương tự.

Thụy Sĩ vốn là nơi tập trung một số thành phố đắt đỏ nhất thế giới. Nỗi lo về chi phí sinh hoạt leo thang đang ngày càng trở thành chủ đề nổi bật trong các cuộc tranh luận chính trị ở cấp liên bang cũng như địa phương. Trong bối cảnh đó, đề xuất đánh thuế thừa kế giới siêu giàu được xem là một trong những sáng kiến gây chia rẽ mạnh mẽ.

Sáng kiến này do tổ chức thanh niên của Đảng Dân chủ Xã hội cánh tả (JUSO) đưa ra, với mục tiêu huy động nguồn thu để tài trợ cho các dự án giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Những người ủng hộ lập luận rằng “giới siêu giàu thừa kế hàng tỷ USD, trong khi chúng ta thừa hưởng khủng hoảng”, nhấn mạnh sự bất bình đẳng trong phân bổ tài sản và gánh nặng môi trường.

Theo chủ trương của JUSO, doanh thu từ sắc thuế mới sẽ chủ yếu được dùng cho các biện pháp bảo vệ khí hậu, dựa trên nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền”. Chủ tịch JUSO, Mirjam Hostetmann, cho rằng “giới siêu giàu” chịu trách nhiệm cho phần lớn lượng khí thải gây hại cho khí hậu và vì vậy cần đóng góp nhiều hơn cho các nỗ lực chuyển đổi xanh.

Sáng kiến mang tên “Vì một chính sách khí hậu xã hội - được tài trợ công bằng thông qua thuế (Sáng kiến cho tương lai)” được nhìn nhận là một đề xuất thay đổi rất rõ rệt so với hệ thống tài khóa và cấu trúc phân cấp truyền thống của Thụy Sĩ, vốn nổi tiếng thận trọng và ưu tiên ổn định. Dù vậy, trên thực tế, nhóm đối tượng bị ảnh hưởng trực tiếp bởi sắc thuế này được cho là khá hạn chế, chỉ khoảng 2.500 người trong cả nước có tài sản trên 50 triệu franc Thụy Sĩ.Bất chấp quy mô đối tượng chịu thuế tương đối nhỏ, chính quyền liên bang Thụy Sĩ đã nhiều lần cảnh báo về những hậu quả tiềm ẩn. Theo lập luận của chính phủ, một loại thuế thừa kế ở mức cao như vậy có thể làm suy giảm sức hấp dẫn của Thụy Sĩ đối với các dòng tài sản lưu động quốc tế, vốn là một trong những trụ cột quan trọng của nền kinh tế nước này. Dự thảo ban đầu thậm chí còn bao gồm cả quy định áp dụng hồi tố, khiến các tổ chức doanh nghiệp và giới luật sư thuế phản ứng dữ dội; sau đó, một số yếu tố trong đề xuất đã được điều chỉnh, song vẫn không đủ để đảo ngược làn sóng phản đối rộng rãi.

Theo tờ Financial Times, trong thời gian tranh luận về sáng kiến, một số công ty tư nhân và cá nhân giàu có đã cân nhắc nghiêm túc khả năng chuyển tài sản hoặc cư trú ra khỏi Thụy Sĩ. Các nhà kinh tế và luật sư cảnh báo rằng việc áp thuế thừa kế ở mức quá cao có thể gây khó khăn lớn cho việc lập kế hoạch kế nhiệm trong các doanh nghiệp gia đình, đe dọa tính liên tục trong quản trị và đầu tư dài hạn. Peter Spuhler, chủ sở hữu tập đoàn sản xuất tàu Stadler Rail, thậm chí đã công khai gọi sáng kiến này là “một thảm họa cho Thụy Sĩ”.

Với kết quả bỏ phiếu áp đảo ngày 30/11, thông điệp của cử tri Thụy Sĩ dường như khá rõ ràng: dù lo ngại về biến đổi khí hậu và chi phí sinh hoạt ngày càng tăng, phần lớn người dân vẫn tỏ ra thận trọng trước các biện pháp đánh thuế mạnh tay lên giới siêu giàu, đặc biệt khi có nguy cơ ảnh hưởng tới sức cạnh tranh và sức hấp dẫn của nền kinh tế quốc gia.